H Τερψιθέα είναι ορεινό χωριό της επαρχίας Ναυπακτίας του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Ανήκει στο βόρειο τμήμα της και μαζί με τα άλλα χωριά της περιοχής αποτελούσαν τα λεγόμενα Κράβαρα[1]. Είναι δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αποδοτίας. Παλαιότερα ονομάζονταν Βετολίτσα (ή Βετολίστα)[2] και Ρωμιά [3]. Ανήκει επομένως στην Περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδας ή αλλιώς στη Ρούμελη.

Γεωγραφικές πληροφορίες
Τερψιθέα Αιτωλοακαρνανίας

Είναι κτισμένη στους πρόποδες του βουνού Ομάλια (Κερασοβούνι ή Τρίκοβο). Περιβάλλεται από τους χειμάρρους Μέγα Ρέμα ή Μαϊρεμα (Β.Α.) και το Ντεμεσιά ρέμα (Β.Δ.). Τα δύο ρέματα συμβάλουν στο ποταμό Μόρνο κοντά στη γέφυρα Ρέρεσι. Πλησιέστερα χωριά είναι η Λιμνίτσα ή Λιμνίστα (Ν.Δ.), η Ελατού (Β.Α.), Ζωριάνου και Αλποχώρι (Ν.Α.), Ασπριά (Β.Δ.)[1]. Σε μικρή απόσταση προς τα βόρεια, με διαδρομή μέσα από έλατα, βρίσκεται η Άνω Χώρα κέντρο του δήμου και τουριστικός πόλος έλξης της περιοχής, καθώς και η Κάτω Χώρα. Το έδαφος είναι κατηφορικό και παρουσιάζει ευπάθεια στις καθιζήσεις. Τα σπίτια, οι κήποι τους (γιούρτια) καθώς και τα γύρω κτήματα του χωριού περιβάλλονται από τοίχους (δέματα) για να συγκρατείται το έδαφος.

Τερψιθέα Αιτωλοακαρνανίας (Νίκος Σταμάτης )

Το χωριό απέχει από την Ναύπακτο μία ώρα περίπου με αυτοκίνητο και βρίσκεται σε υψόμετρο 740[4] μέτρων. Έχει συγκοινωνία τρεις φορές την εβδομάδα (Δευτέρα, πρωί και απόγευμα, Τετάρτη, Παρασκευή) από τη Ναύπακτο με λεωφορεία του ΚΤΕΛ. Ο τοπικός ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο και διαθέτει μόνιμο ιερωμένο. Κάθε Δεκαπενταύγουστο στην εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, οργανώνεται τριήμερο πανηγύρι με κάλεσμα και συγκέντρωση των απανταχού Τερψιθεατών. Στην Τερψιθέα λειτουργεί ξενοδοχείο [1], ιατρείο και λαογραφικό μουσείο (Πνευματικό - Πολιτιστικό Κέντρο Τερψιθέας), το οποίο στεγάζεται στο παλιό Δημοτικό σχολείο του χωριού, καθώς και δανειστική βιβλιοθήκη. Ο αριθμός των μόνιμων κατοίκων είναι περίπου 330 αυξανόμενος σημαντικά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω των παραθεριστών και των επισκεπτών. Μεγάλη προσέλευση παρατηρείται το Δεκαπενταύγουστο για την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, οπότε οργανώνεται τριήμερο πανηγύρι με επίκεντρο τα "ξεφλουδίσματα". Στα ξεφλουδίσματα ή ξεφλουδίσια ξαναζωνταεύει τό έθιμο του ξεφλουδίσματος των καλαμποκιών.
Ιστορικές πληροφορίες

Στην περιοχή της Τερψιθέας τοποθετείται η αρχαία πρωτεύουσα των Αποδοτών Αιγίτιον[5], όπου οι Αιτωλοί νίκησαν τους Αθηναίους την περίοδο των Πελοποννησιακών Πολέμων με επικεφαλής το στρατηγό Δημοσθένη το 428 π.Χ.

το έτος 432 π.Χ. ο Δημοσθένης στρατηγός των Αθηναίων κινήθηκε εναντίον του χωρίου Αιγίτιον, πρωτεύουσα της Αποδοτίας. Τούτο κατέλαβε με την πρώτη έφοδο καθόσον είχε εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους. Το χωρίον τούτο απείχε από τη θάλασσα 80 στάδια, ήτοι 14.208 μέτρα. Οι Αιτωλοί ήλθαν σε βοήθεια των Αποδοτών και έφθασαν στο Αιγίτιον με την κατάληψη από τους Αθηναίους.
— Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη

αν στηριχτούμε στις ιστορικές πληροφορίες ότι ο Δημοσθένης το 426 π.Χ. προχώρησε μέχρι το Αιγίτιον ή Αίγαι, που εποιόρκησε μάταια, διότι η πόλις κείμενη επί υψηλών χωρίων και έχουσα πέριξ λόφους, περιείχε πρόσφορον της αμύνης έδαφος.
— Κ. Στεργιόπουλος[6]

Πηγές
"Τερψιθέα Ναυπακτίας" του Παναγιώτη Νικ. Σταμάτη, Αθήνα 1988
Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, τόμος 12ος, σελ. 97
Μετονομασίες των οικισμών της Ελλάδας
Εγκυκλοπαίδεια "Νέα δομή" τόμος 33ος, σελ.117
περ. Ναυπακτιακά, τόμ. Α΄, Αθήνα 1983

"Η αρχαία Αιτωλία", σελ. 72, 1939

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η ιστοσελίδα της Τερψιθέας
Η παρουσίαση της Τερψιθέας στην ιστοσελίδα του Δήμου Ναυπακτίας: Η Τερψιθέα

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΠΟΔΟΤΙΑΣ
Τοπική Κοινότητα Αμπελακιωτίσσης
Αμπελακιώτισσα, η
Τοπική Κοινότητα Αναβρυτής
Αναβρυτή, η
Τοπική Κοινότητα Άνω Χώρας
Άνω Χώρα, η
Τοπική Κοινότητα Ασπριάς
Ασπριά, η
Τοπική Κοινότητα Γραμμένης Οξυάς
Γραμμένη Οξυά, η
Τοπική Κοινότητα Γρηγορίου
Γρηγόριο, το
Τοπική Κοινότητα Ελατόβρυσης
Ελατόβρυση, η
Τοπική Κοινότητα Ελατούς
Ελατού, η
Τοπική Κοινότητα Καλλονής
Καλλονή, η
Τοπική Κοινότητα Καταφυγίου
Γολέμιο, το
Καταφύγιο, το
Τοπική Κοινότητα Κάτω Χώρας
Κάτω Χώρα η
Τοπική Κοινότητα Κεντρικής
Κεντρική, η
Σέλλος, ο
Τοπική Κοινότητα Κοκκινοχωρίου
Κοκκινοχώρι, το
Σωτήρω, η
Χρίσοβον, το
Τοπική Κοινότητα Κρυονερίων
Κρυονέρια, τα
Τοπική Κοινότητα Κυδωνέας
Κυδωνέα, η
Τοπική Κοινότητα Λεύκας
Λεύκα, η
Τοπική Κοινότητα Λιμνίτσης
Λιμνίτσα, η
Τοπική Κοινότητα Μανδρινής
Μανδρινή, η
Τοπική Κοινότητα Πόδου
Πόδος, ο
Τοπική Κοινότητα Τερψιθέας
Τερψιθέα, η

----

Τερψιθέα Αιτωλοακαρνανίας
Τερψιθέα Δράμας
Τερψιθέα Λάρισας
Τερψιθέα Μεσσηνίας
Τερψιθέα Πειραιά