Ανήκε στον πρώην Καποδιστριακό δήμο Αποδοτίας μέχρι το 2010. Με την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτης (2011) εντάχθηκε στον νέο Δήμο Ναυπακτίας και αποτελεί την Τοπική Κοινότητα Γραμμένης Οξυάς της Δημοτικής Κοινότητας Αποδοτίας. Ο πληθυσμός της κατά την Απογραφή του 2001 ανερχόταν σε 111 κατοίκους[2], ενώ αποτελεί το βορειότερο οικισμό του νέου δήμου[3].

Γεωγραφία

Η αρχική ονομασία του χωριού ήταν Σιτίστα[4], πιθανότατα λόγω των σιτηρών της περιοχής και με βασιλικό διάταγμα, το 1927, το χωριό μετονομάστηκε σε Γραμμένη Οξυά. Το όνομα Οξυά οφείλεται στη μεγάλη κάλυψη της περιοχής από οξυά και είναι το νοτιότερο σημείο της Eυρώπης με τέτοια βλάστηση[5].

Ορεινό, γνήσιο ρουμελιώτικο χωριό, σκαρφαλωμένο στις ανατολικές πλαγιές του όρους Οξυάς, απλώνεται μέχρι τον ορμητικό Εύηνο, με ορίζοντα τα Βαρδούσια. Απέχει 89 χλμ. ΒΑ από τη Ναύπακτο και 13 χλμ. Β από την Αρτοτίνα. Σπιτάκια σκορπισμένα μέσα σε καστανιές, καρυδιές και περιβόλια και τριγύρω λόγγοι με οξυές, έλατα και βελανιδιές συνθέτουν την εικόνα του. Ο χρόνος κτήσης του χωριού χάνεται στα βάθη του χρόνου. Το γεγονός ότι ο τόπος είναι διάσπαρτος από διάφορα κεραμικά, πιθάρια, λαξευμένες πέτρες, ενεπίγραφες πλάκες, ίχνη παλιού πήλινου υδραγωγείου και εμφανή ερείπια κτισμάτων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η περιοχή αυτή κατοικούνταν από τα αρχαία χρόνια.

Ιστορία

Την περίοδο της τουρκοκρατίας, η Γραμμένη Οξυά ήταν το λημέρι του αρχικλεφτοκαπετάνιο Τσαμ Καλόγερου και η παράδοση αναφέρει ότι σε ένα δυνατό ανεμοστρόβιλο στη τοποθεσία "Πεντιβί" μόλις πρόλαβε και σώθηκε όταν κατάφερε και και πιάστηκε από μια οξιά ενώ οι 2 σύντροφοί του χάθηκαν[3]. Το 1794, στο διάσελο της Γραμμένης Οξυάς, έγιναν μάχες μεταξύ των Κοντογιανναίων και του Γιουσούφ Αράπη σταλμένο από τον Μαχμούτ Πασά των Ιωαννίνων. Οι μάχες συνεχίστηκαν στο μοναστήρι της Στάγιας, κοντά στις πηγές του Εύηνου ποταμού.[6]

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1828, στη θέση "Ρίπα" έγινε η μάχη της Γραμμένης Οξυάς, όπου ο τουρκικός στρατός νικήθηκε από τους Έλληνες και υποχώρησε στο Γαρδίκι.[3]

Παραπομπές

Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996, σελ. 122, τομ. 9.
Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011
«Γραμμένη Οξυά |Δήμος Ναυπακτίας». www.nafpaktos.gr. Ανακτήθηκε στις 2017-10-01.
Πανδέκτης
«Ορεινή Ναυπακτία». Ταξίδια. Καθημερινή. 23/3/2006. Ανακτήθηκε στις 14/4/2009.

Β. Σταυρογιαννόπουλος, Κράβαρα τα περήφανα, Αθήνα 1982, σελ.48,49,50,51,57,58,59

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Αποδοτίας - Δημοτικό Διαμέρισμα Γραμμένη Οξυά
Legends of the Kravara region