.
Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Μεσσηνίας
-- Δήμος Αετού --
Το Σιτοχώρι[4] αναφερόμενο επίσημα ως το Σιτοχώριον και παλαιότερα ως το/τα Πιτσά ή τα Πιτσιά, είναι ημιορεινός οικισμός κοντά στο Κοπανάκι και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.
Τοποθεσία
Το Σιτοχώρι βρίσκεται περίπου 23,5 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Κυπαρισσίας και περίπου 15,5 χιλιόμετρα βόρεια από τον Αετό. Έχει υψόμετρο 421[1][5] μέτρα και απέχει 17 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Το Σιτοχώρι βρίσκεται βορειότερα από το Κοπανάκι, από το οποίο απέχει περίπου 5,5 χιλιόμετρα. Βρίσκεται επίσης ανάμεσα στα χωριά Ριζοχώρι προς τα νοτιοανατολικά και Κεφαλόβρυση προς τα βορειοανατολικά, από τα οποία απέχει περίπου 4 και 3 χιλιόμετρα αντίστοιχα.[6]
Ιστορία
Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Τριφυλίας και της ευρύτερης περιοχής του Αετού. Το Πιτσά κατοικήθηκε στα τέλη του 14ου αιώνα κυρίως από Αρβανίτες, με πιθανή καταγωγή από το χωριό Πίτσαρι της Ηπείρου.[6] Για την μεταγενέστερη ονομασία του χωριού, ως Σιτοχώρι, η οποία ξεκίνησε από το 1927, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, υπάρχουν η εκδοχή ότι προήλθε λόγω των πολλών σιτηρών που καλλιεργούνταν τότε στην ευρύτερη περιοχή του χωριού.[6]
Ενετοκρατία
Την εποχή της Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Πιτσά (Pizza) ή Πιτσιά ή Πιτσού (Pizzu). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. [7] Το χωριό Πιτσά (Pizza ή Pizzu), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης).[8]
Νεότερη ιστορία
Τα Πιτσιά προσαρτήθηκαν αρχικά στον παλαιό Δήμο Δωρίου το 1835.[9][10][11] Λίγο αργότερα το 1840,[12] αποσπώνται από αυτόν και προσαρτώνται στον παλαιό Δήμο Αυλώνος,[13] όπου και παρέμειναν μέχρι το 1912, που καταργήθηκε ο δήμος αυτός. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Πιτσά στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Αυλώνος της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 278 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[14] Έδρα του Δήμου Αυλώνος τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν το χωριό Σιδηρόκαστρον. Λεγόταν επίσημα Πιτσιά, ως το 1896, όταν και αναφέρεται επίσημα ως Πιτσά μέχρι το 1907 που αναφέρεται και πάλι ως Πιτσιά. Το 1899 το χωριό μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[15] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[16] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 τα Πιτσιά προσαρτώνται και γίνονται έδρα στην Κοινότητα Πιτσιών,[17][18] στην οποία προσαρτάται και ο οικισμός Καμάρι-Πιτσά (το σημερινό Καμάρι), ο οποίος αποσπάστηκε από αυτήν εκ νέου το 1931. Το 1927 τα Πιτσιά και η κοινότητα μετονομάζονται σε Σιτοχώριον και Κοινότητα Σιτοχωρίου αντίστοιχα.[19] Το χωριό παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας (με τις αλλαγές στην ονομασία του χωριού και της κοινότητας), από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Σιτοχώριον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Αετού Μεσσηνίας,[20] [21] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Σιτοχώριον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[22][4] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Το Σιτοχώριον σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Σιτοχωρίου του Δήμου Τριφυλίας.[4]
Κάτοικοι
Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 30 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.
Εξέλιξη Πληθυσμού του Σιτοχωρίου Μεσσηνίας Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 34[8]
1844 279[23]
1851 278[14]
1879 345[24][8]
1889 364[25]
1896 276[26]
1907 311[27]
1920 267[28]
1928 269[29]
1940 280[30]
1951 267[31]
1961 197[32]
1971 110[33]
1981 71[34]
1991 56[35]
2001 47[36]
2011 30[37]
Κτίρια - εκδηλώσεις
Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, υπάρχει το παλαιό κλειστό Δημοτικό Σχολείο και η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας και εορτάζεται τον Δεκαπενταύγουστο με λαϊκό πανηγύρι.[6]
Προσωπικότητες από το Σιτοχώρι
Από το Σιτοχώρι ήταν επίσης ο Κωνσταντίνος Α. Δημόπουλος (1934–2015), επίτιμος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρόεδρος του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και πατέρας του Μελέτιου-Αθανασίου Δημόπουλου, πρώην υπουργού Υγείας και επίσης πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών.[38][39] [40][41][42][43][44][45]
Δείτε επίσης
Κυπαρισσία
Αετός
Δήμος Τριφυλίας
Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
πρώην Δήμος Αετού Μεσσηνίας
Παραπομπές
Σιτοχώρι, από την ιστοσελίδα: buk.gr
Ταχυδρομικός Κώδικας Σιτοχώρι Μεσσηνίας.
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Κοπανάκι: 27650
11) Τ.Κ. Σιτοχωρίου: Το Σιτοχώρι = Πιτσά, από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
Σιτοχώρι, από την ιστοσελίδα: moriasnow.gr.
Μεσσηνία > Σιτοχώρι, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 115 (Territorio d' Arcadia - Pizza), p. 131 (Messenia - Arcadia).
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 132 Pizzu - Απογραφή 1879, Νο 132 Πιτσιά, σελ. 704-705.
21-04-1835.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Πιτσιά (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Δωρίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αυλώνος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σ. 583.
ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Πιτσιών (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 306Α - 22/12/1927.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αετού (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 40.
Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 124.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 90.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 106.
Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 239.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 280.
Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 309.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951", σελ. 150.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 145.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 141.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 151.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 184.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 180.
"Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
"Κωνσταντίνος Δημόπουλος γιατρός, ο άνθρωπος των λύσεων", 21/06/1997, από την ηλεκτρονική έδοση: www.tanea.gr της εφημερίδας Τα Νέα.
"Ψήφισμα της Συγκλήτου του ΕΚΠΑ στη μνήμη του Κωνσταντίνου Α. Δημόπουλου", 15/12/2015, από την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Πρώτο Θέμα.
"C. Dimopoulos (1934-2015): Beloved mentor, educator and urologist",23/02/2016, από την ιστοσελίδα: uroweb.org της "eau: European Association of Urology".
Ο Δήμος Τριφυλίας τίμησε τον Κωνσταντίνο Δημόπουλο, 06/06/2012, από την ηλεκτρονική έκδοση: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
"Απεβίωσε ο Κωνσταντίνος Δημόπουλος", 12/12/2015, από την την ηλεκτρονική έκδοση: www.tharrosnews.gr της εφημερίδας "Θάρρος" Μεσσηνίας.
"Απεβίωσε ο Κωνσταντίνος Δημόπουλος", από την ιστοσελίδα: kopanakinews.wordpress.com του τοπικού ΜΜΕ "Kopanaki news".
"«Έφυγε» ο εμπνευστής του ΠΑΠΕΛ Κων/νος Δημόπουλος", 15/12/2015, από την ιστοσελίδα: lakonikos.gr
"Το όνομα του καθηγητή Κ.Δημόπουλου στη Μονάδα Λιθοτριψίας του Σισμανόγλειου", 10/10/2014, από την ιστοσελίδα: news.in.gr
Πηγές
Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985).
Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987.
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993.
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΕΤΟΥ |
---|
Τοπική Κοινότητα Αγριλιάς Τριφυλίας |
Νέα Αγριλιά, η |
Τοπική Κοινότητα Αετού |
Αετός, ο |
Τοπική Κοινότητα Αρτικίου |
Αρτίκι, το |
Τοπική Κοινότητα Γλυκορριζίου |
Γλυκορρίζι, το |
Τοπική Κοινότητα Καμαρίου |
Καμάρι, το |
Τοπική Κοινότητα Κεφαλόβρυσης |
Κεφαλόβρυση, η |
Τσερτσαίικα, τα |
Τοπική Κοινότητα Κοπανακίου |
Αγιάννης, ο |
Άγιος Δημήτριος, ο |
Κοπανάκι, το |
Ριζοχώρι, το |
Τρουπακέικα, τα |
Τοπική Κοινότητα Κρυονερίου |
Κρυονέρι, το |
Τοπική Κοινότητα Μοναστηρίου |
Μοναστήρι, το |
Τοπική Κοινότητα Πολυθέας |
Πολυθέα, η |
Τοπική Κοινότητα Σιτοχωρίου |
Σιτοχώρι, το |
----
Σιτοχώρι Έβρου
Σιτοχώρι Ηλείας
Σιτοχώρι Μεσσηνίας
Σιτοχώρι Σερρών
Νομός Μεσσηνίας : Δήμος, Κοινότητα Καλαμάτας | Αβίας | Αετού | Αιπείας | Ανδανίας | Ανδρούσας | Άριος | Αριστομένους | Αρφαρών | Αυλώνα | Βουφράδων | Γαργαλιάνων | Δωρίου | Είρας | Θουρίας | Ιθώμης | Κορώνης | Κυπαρισσίας | Λεύκτρου | Μεθώνης | Μελιγαλά | Μεσσήνης | Νέστορος | Οιχαλίας Μεσσηνίας | Παπαφλέσσα | Πεταλιδίου | Πύλου | Φιλιατρών | Χιλιοχωρίων | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License