.
Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Μεσσηνίας
-- Δήμος Αετού --
Το Ριζοχώρι[4] αναφερόμενο επίσημα ως το Ριζοχώριον και παλαιότερα ως το Λάπι, είναι οικισμός κοντά στο Κοπανάκι και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.
Τοποθεσία
Το Ριζοχώρι βρίσκεται περίπου 21,5 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Κυπαρισσίας και περίπου 13 χιλιόμετρα βόρεια από τον Αετό. Έχει υψόμετρο 236[1][5] μέτρα και απέχει 15 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Το Ριζοχώρι βρίσκεται βορειότερα από το Κοπανάκι από το οποίο απέχει περίπου 3,5 χιλιόμετρα.
Ιστορία
Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Τριφυλίας και της ευρύτερης περιοχής του Αετού. Το Λάπι κατοικήθηκε στα τέλη του 14ου αιώνα κυρίως από Αρβανίτες.[6] Για την αρχική ονομασία του χωριού, η οποία διατηρήθηκε μέχρι και το 1930, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, αναφέρεται ότι προήλθε από τους Λάπηδες (πιθανώς από το όνομα του αρχηγού τους Λάπη).[6] Το Λάπι αρχικά ήταν χτισμένο στην πλαγιά του βουνού, σε προνομιακή αμυντική θέση και με απεριόριστη θέα, στην τοποθεσία Κουρόρα ή Κουρώρα ή Κρώρα, πιο βόρεια από το σημερινό παλιό χωριό (δηλαδή το Άνω Λάπι) και λίγο πιο κάτω από το πηγάδι του «Ρούση», κοντά στη σημερινή Γρηγόραινα. Στο Άνω Λάπι σήμερα σώζεται μόνο η εκκλησία του παλιού χωριού. Η τωρινή ονομασία του χωριού, ως «Ριζοχώρι», πιθανολογείται ότι προήλθε από το γεγονός ότι το νεότερο χωριό είναι χτισμένο στα «ριζά» του βουνού.
Ενετοκρατία
Την εποχή της Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Λάπι (Lapi). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο.[7] Το χωριό Λάπι (Lapi), ανήκε, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης).
Τουρκοκρατία
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το χωριό παρέμεινε ελεύθερο.[6] Στις 22 Απριλίου του 1827, όταν έγινε η Μάχη στο Λάπι, οι κάτοικοι του χωριού και της ευρύτερης περιοχής απέκρουσαν την επίθεση των στρατευμάτων του Ιμπραήμ Πασά, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Πελοπόννησο. Η μάχη διήρκεσε περίπου επτά ώρες και σε αυτήν υπήρξαν 7 πεσόντες Λαπαίοι αγωνιστές, στη μνήμη των οποίων έχει στηθεί μνημείο, με μεγάλο σταυρό, στην τοποθεσία Κουρόρα, σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων από το χωριό και κάθε χρόνο γίνεται τελετή μνήμης και κατάθεση στεφάνων από τους κατοίκους και τις τοπικές αρχές.[6][4][8]
Νεότερη ιστορία
Το Λάπι προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Δωρίου το 1835[9][10][11] και παρέμεινε σε αυτόν ως το 1912, που καταργήθηκε ο δήμος αυτός. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Λάπι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Δωρίου της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 390 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[12] Έδρα του Δήμου Δωρίου τότε, με βάση την ίδια πηγή, ήταν το χωριό Σουλιμά (σήμερα το Άνω Δώριο). Το 1899 το χωριό μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[13] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[14] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Από το 1907 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως η Λάπη. Αναφέρεται επίσης, το 1912, με δυο οικισμούς, ως η Άνω Λάπη και η Κάτω Λάπη οι οποίοι και προσαρτώνται αρχικά στην Κοινότητα Κάτω Λάπης, αλλά το ίδιο έτος η Άνω Λάπη καταργείται ως οικισμός. Λίγο αργότερα, το 1920,[15] το παλαιότερο και το νεότερο χωριό αναφέρονται ως η/το Λάπη και ως η/το Μπρέχθη και το χωριό αναγνωρίζεται επίσημα με το όνομα η Μπρέχθη[16] και προσαρτάται στην Κοινότητα Κάτω Λάπης,[17] μαζί με τον οικισμό Σπαρτέζα (καταργήθηκε το 1928). Στην Κοινότητα Κάτω Λάπης με έδρα την Κάτω Λάπη (καταργήθηκε το 1940), υπάγονταν επίσης οι οικισμοί Άγιος Ιωάννης (σήμερα ο Αγιάννης), Στηλάρι ή Στυλιάρη, που είχαν προσαρτηθεί από το 1912, καθώς και το Άνω Κοπανάκι που προσαρτήθηκε το 1923.[18] Στην απογραφή του 1920 επίσης το χωριό εμφανίζεται με δυο οικισμούς, ως η Λάπη που έχει 86 κατοίκους και ως η Μπρέχθη που έχει 336 κατοίκους αντίστοιχα, δηλαδή συνολικά το χωριό έχει 422 κατοίκους. Το 1924 η έδρα της κοινότητας μεταφέρεται από το Κάτω Λάπη στο Άνω Κοπανάκι και μετονομάζεται σε Κοινότητα Άνω Κοπανακίου.[19] Στην απογραφή του 1928 η Λάπη εμφανίζεται και πάλι ενιαία με 434 κατοίκους. Το 1930 η Μπρέχθη μετονομάσθηκε σε Ριζοχώρι,[20] ενώ από το 1940 ως σήμερα αναφέρεται επίσημα ως το Ριζοχώριον (πρώην Λάπιον). Το 1951 η Κοινότητα Άνω Κοπανακίου και η Κοινότητα Κάτω Κοπανακίου ενώνονται στην Κοινότητα Κοπανακίου, με έδρα το Άνω Κοπανάκι.[21][22] Το χωριό παρέμεινε στην Κοινότητα Κοπανακίου (με τις αλλαγές στις ονομασίες των χωριών και της κοινότητας), από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Ριζοχώρι υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Αετού Μεσσηνίας,[23] [24] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Ριζοχώρι ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[25][4] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Το Ριζοχώρι είναι οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Κοπανακίου του Δήμου Τριφυλίας,[4] με έδρα το Κοπανάκι και στην οποία υπάγονται επίσης οι οικισμοί Αγιάννης, Άγιος Δημήτριος και Τρουπακέικα.
Κάτοικοι
Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 60 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.
Εξέλιξη Πληθυσμού του Ριζοχωρίου Μεσσηνίας Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1844 423[26]
1851 390[12]
1879 451[27]
1889 495[28]
1896 588[29]
1907 645[30]
1920 422[31]
1928 434[32]
1940 408[33]
1951 352[34]
1961 309[35]
1971 175[36]
1981 98[37]
1991 83[38]
2001 131[39]
2011 60[40]
Επισήμανση: Ο πληθυσμός όπως αναφέρεται στο παραπάνω διάγραμμα για το χωριό της Λάπης/Μπρέχθης, περιλαμβάνει το συνολικό άθροισμα των κατοίκων του χωριού κατά την περίοδο από το 1912 ως το 1920, δηλαδή το χρονικό διάστημα κατά το οποίο η Λάπη/Μπρέχθη αναφερόταν ως δυο ξεχωριστοί οικισμοί. Στη σχετική απογραφή η πιο αναλυτική καταγραφή του πληθυσμού του χωριού είχε ως εξής:
1920: Λάπη 86 κάτοικοι, Μπρέχθη 336 κάτοικοι. Σύνολο: 422 κάτοικοι.
Κτίρια - αξιοθέατα
Εκτός από τα σπίτια, στο χωριό υπάρχει και ο κοιμητηριακός βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου, ο οποίος εκτιμάται ότι κτίσθηκε ανάμεσα στα τέλη του 10ου ή τις αρχές του 11ου αιώνα.[6] Επίσης σημαντικό αξιοθέατο είναι το ξωκλήσι της Παναγίας στο Άνω Λάπι.[4]
Δείτε επίσης
Κυπαρισσία
Αετός
Δήμος Τριφυλίας
Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
πρώην Δήμος Αετού Μεσσηνίας
Παραπομπές
Ριζοχώρι, από την ιστοσελίδα: buk.gr
Ταχυδρομικός Κώδικας Ριζοχώρι Μεσσηνίας.
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Κοπανάκι: 27650
1) Τ.Κ. Κοπανακίου: Το Ριζοχώρι = Λάπι, από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
Ριζοχώρι, από την ιστοσελίδα: moriasnow.gr.
Μεσσηνία > Ριζοχώρι, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 115 (Territorio d' Arcadia - Lapi), p. 131 (Messenia - Arcadia).
Kώστας Μπούρας, "Γιορτάστηκε η επέτειος της μάχης των 7 Λαπαίων στην Τριφυλία", 22/04/2017, από την ελεκτρονική έκδοση: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" Μεσσηνίας.
21-04-1835.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Λάπη (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Δωρίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σ. 583.
ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
18/12/1920.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Μπρέχθη (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Κάτω Λάπης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 172Α - 28/06/1923.
ΦΕΚ 39Β - 23/04/1924.
ΦΕΚ 251Α - 24/07/1930.
ΦΕΚ 39Α - 01/02/1951.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Κοπανακίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αετού (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 40.
Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 124.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 90.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 106.
Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 239.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 278.
Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 306.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951", σελ. 149.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 145.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 151.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 184.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 179.
"Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Πηγές
Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985).
Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987.
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993.
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΕΤΟΥ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αγριλιάς Τριφυλίας |
| Νέα Αγριλιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Αετού |
| Αετός, ο |
| Τοπική Κοινότητα Αρτικίου |
| Αρτίκι, το |
| Τοπική Κοινότητα Γλυκορριζίου |
| Γλυκορρίζι, το |
| Τοπική Κοινότητα Καμαρίου |
| Καμάρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Κεφαλόβρυσης |
| Κεφαλόβρυση, η |
| Τσερτσαίικα, τα |
| Τοπική Κοινότητα Κοπανακίου |
| Αγιάννης, ο |
| Άγιος Δημήτριος, ο |
| Κοπανάκι, το |
| Ριζοχώρι, το |
| Τρουπακέικα, τα |
| Τοπική Κοινότητα Κρυονερίου |
| Κρυονέρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Μοναστηρίου |
| Μοναστήρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Πολυθέας |
| Πολυθέα, η |
| Τοπική Κοινότητα Σιτοχωρίου |
| Σιτοχώρι, το |
Νομός Μεσσηνίας : Δήμος, Κοινότητα Καλαμάτας | Αβίας | Αετού | Αιπείας | Ανδανίας | Ανδρούσας | Άριος | Αριστομένους | Αρφαρών | Αυλώνα | Βουφράδων | Γαργαλιάνων | Δωρίου | Είρας | Θουρίας | Ιθώμης | Κορώνης | Κυπαρισσίας | Λεύκτρου | Μεθώνης | Μελιγαλά | Μεσσήνης | Νέστορος | Οιχαλίας Μεσσηνίας | Παπαφλέσσα | Πεταλιδίου | Πύλου | Φιλιατρών | Χιλιοχωρίων | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
