Η Πύλος (ή Νεόκαστρο) είναι μικρή πόλη του Νομού Μεσσηνίας, με 2.104 κατοίκους (απογραφή 2001) και έδρα του Δήμου Πύλου - Νέστορος. Βρίσκεται στη Νοτιοδυτική άκρη της Πελοποννήσου, στις ακτές του Ιονίου. Αποτελεί σημαντικό ναυτιλιακό κέντρο και τα τελευταία χρόνια γνωρίζει σημαντική τουριστική ανάπτυξη, εκμεταλλευόμενη την όμορφη ακτογραμμή της. Απο απόψεως ασφάλειας λόγω της νήσου Σφακτηρίας (στενόμακρο νησί, μπροστά από τον όρμο του Ναυαρίνου, που λειτουργεί σας φυσικός κυματοθραύστης, σχηματίζοντας το λιμάνι της Πύλου και γενικά τον κόλπο της Πύλου (Ναυαρίνο)), η Πύλος θεωρείται ως ένα από τα πιο ασφαλή αγκυροβόλια στη Μεσόγειο.

View Larger Map

Ιστορικά στοιχεία
Αρχαία και μεσαιωνική περίοδος

Η Πύλος, αναφέρεται από τον Όμηρο ως το Βασίλειο του Νέστορα που, σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε απ' τον μυθικό Πύλο και αρχικά ονομαζόταν Κορυφάσιο. Στην αρχαιότητα ήταν σχεδόν συνεχώς κάτω από την κυριαρχία της Σπάρτης. Στα Βυζαντινά χρόνια, περί τον 6ο αιώνα, καταλήφθηκε από τους Αβάρους, τότε λεγόταν "Ζόγκλος",[1] απ΄ όπου και ονομάστηκε Αβαρίνος - από εκεί προήλθε, κατά μία άποψη, και η ονομασία Ναυαρίνο, εκ συνεκφοράς "νέο αβαρίνο", κατά την οποία και προσδιορίζονταν όλος ο κόλπος της Πυλίας με τα πέριξ φρούρια, κατ΄ έναντι των νήσων Πρώτη και Σαπιέντζα από τα οποία και ισαπέχει. Κατά άλλη εκδοχή, το όνομα Ναυαρίνο είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει "μέρος με σφεντάμια".[2] [3]

Νεότερα χρόνια
η Πύλος από τον Βορρά

Η σημερινή Πύλος οικοδομήθηκε γύρω από το κάστρο που έχτισαν οι Οθωμανοί, το 1573 μ.Χ. για τον έλεγχο της νότιας εισόδου, στον όρμο του Ναυαρίνου. Το κάστρο ονομάστηκε Νεόκαστρο σε αντιδιαστολή με το Παλαιόκατσρο, το παλαιότερο φρούριο που έλεγχε την βόρεια είσοδο του όρμου. [4]. Νεόκαστρο (Νιόκαστρο) υπήρξε και το αρχικό όνομα του οικισμού. Το όνομα Πύλος αποδόθηκε στον σημερινό οικισμό μεταγενέστερα, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας. Οι κάτοικοι του Νεόκαστρου εξεγέρθηκαν το 1821, κάτω από με αρηγούς τους Γεωργάκη και Νικόλαο Οικονομίδη. Το 1825, ο Ιμπραήμ κατέλαβε την Πύλο και το Νεόκαστρο και το κράτησε μέχρι τη ναυμαχία του Ναυαρίνου. Σε πλατεία της Πύλου υπάρχει μεγαλόπρεπο μνημείο, σε ανάμνηση της μεγάλης εκείνης νίκης.

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, αποδόθηκε στο Νεόκαστρο το όνομα Πύλος, με βασιλικό διάταγμα του 1833 (ΦΕΚ 12/6-4-1833)[5] Η Πύλος ορίστηκε έδρα του Δήμου Πυλίων. Ο Δήμος Πυλίων σχηματίστηκε με το Β.Δ. της 9ης Απριλίου 1835 το οποίο δημοσιεύτηκε στην Ε.τ.Κ. Κατατάχθηκε στην Γ τάξη με πληθυσμό 782 κατοίκους με έδρα την Πύλο (Νεόκαστρον). Ο δημότης της Πύλου ονομάστηκε Πύλιος. Η Πύλος υπήρξε έδρα κοινότητας στο διάστημα 1912-1946 και έδρα του δήμου Πύλου στο διάστημα 1946-2010.[6] Από το 2011 αποτελέι έδρα του νέου Δήμου Πύλου - Νέστορος.

Αρχαιολογική έρευνα

Στην περιοχή της Πύλου έχουν ανακαλυφτεί αξιόλογοι αρχαιολογικοί θησαυροί. Αρχικά ήρθαν στο φως πέτρινοι τοίχοι, κομμάτια από τοιχογραφίες, δάπεδα, μυκηναϊκά αγγεία, πήλινες επιγραφές στον Επάνω Εγκλιανό. Οι πρώτες αυτές έρευνες έγιναν το 1912-26 απ' τον Καρλ Μπλέγκεν και τον Κ. Κουρουνιώτη. Διακόπηκαν στα χρόνια του πολέμου και ξανάρχισαν το 1952 από το Σ. Μαρινάτο. Στις 31 Δεκεμβρίου του 1957 ανακαλύπτεται ο κυψελοειδής τάφος του Νηλέα, πατέρα του Νέστορα, βασιλιά της Πύλου, όπως και πτέρυγα του ανακτόρου ηλικίας 3000 ετών. Οι προσπάθειες συνεχίστηκαν και μέχρι το 1964, οπότε ήρθε στο φως ολόκληρο σχεδόν το ανάκτορο του Νέστορα. Το ανάκτορο αυτό χρονολογικά τοποθετείται γύρω στα 1300 και 1200 π.Χ. και καταστράφηκε με την κάθοδο των Δωριέων (1100 π.Χ.) Το κεντρικό κτίριο (50 Χ 32 μ.) περιλάμβανε το μέγαρο του βασιλιά και το μέγαρο της βασίλισσας. Υπάρχουν κι άλλα κτίρια. Διάφοροι άλλοι βοηθητικοί χώροι, τάφοι και βωμός, ανακαλύφτηκαν στην περιοχή. Σήμερα γίνεται προσπάθεια για τον περιορισμό της εκβιομηχάνισης της Πύλου, για να σωθούν οι αρχαιότητες.

Οι τελευταίες ημέρες της Πύλου. Τα γραπτά ντοκουμέντα - Έφη Πολυγιαννάκη

Υποσημειώσεις

↑ Εγκυκλοπαίδεια Brittanica, 11η έκδοση, 1911, λήμμα: Pylos
↑ William Andrew McDonald, George Robert Rapp. The Minnesota Messenia Expedition: Reconstructing a Bronze Age Regional Environment, University of Minnesota Press, 1972, σελ.65. ISBN 0-8166-0636-6
↑ Η Νέα Πύλος, Χαρ. Α. Μπάλτα, Καθημερινή 2 Οκτ. 1994, Ένθετο Επτά Ημέρες σελ. 12
↑ Υπουργείο Πολιτισμού, Κάστρο Πύλου - Νιόκαστρο
↑ Δ. Λιθοξόου, οι πρώτες μετονομασίες
↑ Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, Δήμος Πύλου

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το ανάκτορο του Νέστορος (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το αντίστοιχο λήμμα της Live-Pedia. (ιστορικό).

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΥΛΟΥ
Δημοτική Κοινότητα Πύλου
Γιάλοβα, η
Ελαιόφυτον, το
Παλαιόνερον, το
Πύλος, η
Σφακτηρία, η (νησίς)
Σχινόλακκα, η
Τοπική Κοινότητα Αμπελοκήπων
Αμπελόκηποι, οι
Κάτω Αμπελόκηποι, οι
Τοπική Κοινότητα Γλυφάδας
Γλυφάδα, η
Τοπική Κοινότητα Ικλαίνης
Ίκλαινα, η
Τοπική Κοινότητα Καλλιθέας
Αραπόλακκα, η
Καλλιθέα, η
Τοπική Κοινότητα Κυνηγού
Βοζικέικα, τα
Κυνηγός, ο
Τοπική Κοινότητα Μεσοχωρίου
Μεσοχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Παππουλίων
Παππούλια, τα
Πλάτανος, ο
Τοπική Κοινότητα Πηδάσου
Πήδασος, η
Τοπική Κοινότητα Πύλας
Μπαλοδημαίικα, τα
Πύλα, η
Τοπική Κοινότητα Χωματάδας
Περιβολάκια, τα
Χωματάδα, η

  Δημοτική ενότητα Πύλου Μεσσηνίας