-- Δήμος Πύλου --

Το Μεσοχώρι,[4] αναφερόμενο επίσημα ως το Μεσοχώριον, είναι οικισμός κοντά στην Πύλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Το Μεσοχώρι βρίσκεται περίπου 6 χιλιόμετρα προς τα νοτιοανατολικά της Πύλου, περίπου 7,5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από την Μεθώνη και περίπου 37 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την Κορώνη. Έχει υψόμετρο 216[1][5] μέτρα και απέχει 4 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους και 25 περίπου χιλιόμετρα από τον Μεσσηνιακό κόλπο. Κοντά στο Μεσοχώρι, προς τα ανατολικά του, βρίσκεται η Πήδασος σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νοτιοδυτικά του οι Βαράκες και το Καινούργιο Χωριό σε απόσταση 2 και 2,5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ιστορία

Το χωριό έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας, της Μεθώνης και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου.
Β΄ Ενετοκρατία

Κύριο λήμμα: Τερριτόριο Μεθώνης

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως το Μεσοχώρι (Messoghori). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό Μεσοχώρι (Messoghori), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Μεθώνης (Territorio di Modon), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 54 κατοίκους.[6]

Επανάσταση του 1821

Οι Μεθωναίοι, είχαν το στρατόπεδό τους στο Μεσοχώρι, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 και ξεκινώντας από εκεί προωθούνταν και κατελάμβαναν τις οχυρές τοποθεσίες της περιοχής πολιορκώντας τους Τούρκους της Μεθώνης.[7]
Αρχές 20ου αιώνα: Το αγροτικό κίνημα στο Μεσοχώρι

Το Μεσοχώρι έχοντας πολλούς αγρότες και σταφιδοπαραγωγούς στην περιοχή του συμμετείχε ενεργά και από τις απαρχές του, στην δημιουργία του σθεναρού αγροτικού κινήματος της Πυλίας.[8] Στο Μεσοχώρι συγκροτήθηκε καταρχήν, στα τέλη του 1922 με αρχές του 1923, το πρώτο τμήμα του ιδιότυπου αγροτικού κόμματος των Σταύρου (Λούλη) Τσικλητήρα, Τάση Κουλαμπά και Ζαχαρία Κουρέτα, με αντικεφαλαιοκρατική βάση και φιλικό στην ουσία προς το ΚΚΕ. Το δεύτερο τμήμα του κόμματος συγκροτήθηκε λίγο μετά στου Χανδρινού. Σύμφωνα με τον ιστορικό ερευνητή Ηλία Μπιτσάνη «Οι αντικεφαλαιοκρατικές απόψεις του Τσικλητήρα διατυπώνονται με οξύ τρόπο σε πόνημα 27 σελίδων που κυκλοφόρησε ο ίδιος το 1923 με τίτλο Εκμετάλλευσις κεφαλαιοκρατών, θύματα σταφιδοπαραγωγοί. Λίγο καιρό αργότερα, το Δεκέμβρη του 1923, είναι υποψήφιος βουλευτής στην Πυλία με το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας.»[9] Σύμφωνα με τον ίδιο ερευνητή: «Το καλοκαίρι του 1935 έχει μείνει στην τοπική ιστορία και την ιστορία του αγροτικού κινήματος, ως η εποχή της μεγάλης εξέγερσης των σταφιδοπαραγωγών που βγήκαν σε δρόμους και πλατείες προκειμένου να υπερασπιστούν τον κόπο τους και τη δίκαιη αμοιβή τους».[10] Αφετηρία των κινητοποιήσεων αυτών ήταν το Σταφιδικό Συνέδριο των Γαργαλιάνων, για το οποίο σύμφωνα με τον Τάση Κουλαμπά, αγροτικό στέλεχος του ΚΚΕ τότε, η απόφαση για την οργάνωση του συνεδρίου πάρθηκε σε σύσκεψη η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μεσοχώρι, μετά την οποία εκδόθηκε και σχετική ανακοίνωση.[11]
Διοικητική ιστορία

Το Μεσοχώρι προσαρτήθηκε αρχικά στον παλαιό Δήμο Μεθώνης το 1835.[12][13][14] όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος καταργήθηκε. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Μεσοχώρι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Μεθώνης της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 100 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[15] Έδρα του Δήμου Μεθώνης τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη Μεθώνη. Το χωριό αναφερόταν με την ονομασία το Μεσοχώρι, από την επίσημη αναγνώρισή του το 1835 ως το 1879. Από το 1879 ως 1889 αναφέρεται επίσημα ως Μισοχώριον και από το 1889 ως το 1896 ως Μεσοχώριον. Από το 1896 ως το 1940 αναφέρεται επίσημα ως Μεσοχώρι και από το 1940 μέχρι σήμερα ως Μεσοχώριον. Το 1912 το Μεσοχώρι προσαρτάται και γίνεται έδρα στην Κοινότητα Μεσοχωρίου,[16][17] στην οποία προσαρτάται και ο οικισμός Βάρακας ή Βαράκαις (σήμερα οι Βαράκες) ο οποίος παρέμεινε ως το 1916 που αποσπάστηκε στην Κοινότητα Καινούργιου Χωρίου. Το χωριό παρέμεινε ως οικισμός της ομώνυμης κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Μεσοχώριον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Πύλου,[18] [19] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Μεσοχώριον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος.[20][21] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Το Μεσοχώριον σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Μεσοχωρίου του Δήμου Πύλου-Νέστορος.[4]
Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 157 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.
Εξέλιξη Πληθυσμού του Μεσοχωρίου Μεσσηνίας Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 54[6]
1844 124[22]
1851 100[15]
1879 213[23][6]
1889 260[24]
1896 348[25]
1907 379[26]
1920 440[27]
1928 454[28]
1940 474[29]
1951 454[30]
1961 419[31]
1971 302[32]
1981 224[33]
1991 207[34]
2001 219[35]
2011 157[36]
Κτίρια-αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια υπάρχει το παλαιό μονοτάξιο Δημοτικό Σχολείο.[37] Από το Δεκέμβριο του 1899 το σχολείο Μεσοχωρίου είχε προαχθεί από γραμματοσχολείο σε δημοτικό σχολείο, με την επισήμανση ότι έπρεπε να φοιτήσουν σε αυτό «οι παίδες των χωρίων Χόντζογλι, Μπαράκαις, Καινούργιον» (σημερινοί οικισμοί: Πήδασσος, Βαράκες και Καινούργιο Χωριό αντίστοιχα).[38] Η εκκλησία του χωριού είναι ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας.
Βυζαντινές εκκλησίες του Μεσοχωρίου

Στην περιοχή του Μεσοχωρίου υπάρχουν επίσης ο βυζαντινός Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος ο οποίος είναι σταυρεπίστεγος με εξωτερικό κεραμοπλαστικό διάκοσμο από οδοντωτές ταινίες και χρονολογείται από τον 13ο αιώνα,[39] καθώς και ο ερειπωμένος Ιερός Ναός των Αγίων Αποστόλων, μονόχωρη εκκλησία με ημικυκλική κόγχη ιερού και πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο.[40]
Δείτε επίσης

Πύλος
Δήμος Πύλου - Νέστορος
Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
πρώην Δήμος Πύλου

Παραπομπές

Μεσοχώρι, από την ιστοσελίδα: buk.gr
Ταχυδρομικός Κώδικας Μεσοχώρι Μεσσηνίας.
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Πύλος: 27230
Δημοτική Ενότητα Πύλου Αρχειοθετήθηκε 2017-11-23 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
Μεσοχώρι, από την ιστοσελίδα: moriasnow.gr.
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 31 Messoghori - Απογραφή 1879, Νο 31 Μεσοχώριον, σελ. 700-701.
Τοπωνύμια Μεθώνης: 59. Τάπια, από την ιστοσελίδα: methonitv.gr του τοπικού ΜΜΕ "Methoni Tv", με πηγή την μελέτη του Βασιλείου Ηλία Μισκιώτη, «Πρόσωπα και θέματα της Μεθώνης του 19ου και 20ου Αιώνος», μέρος δεύτερον, Μεθώνη 2011.
Ηλίας Μπιτσάνης, "Σταφιδικό, αγροτιστές και κίνημα στην Πυλία , 03/09/2016, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
Ηλίας Μπιτσάνης, "Λούλης Τσικλητήρας, ο αγροτικός ηγέτης του μεσοπολέμου με το τραγικό τέλος", 27/05/2017, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
Ηλίας Μπιτσάνης, "Το Σταφιδικό Συνέδριο των Γαργαλιάνων πριν από 80 χρόνια", 26/07/2015, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
«Εν Μεσοχωρίω σήμερον την 28ην Ιουνίου ημέραν Παρασκευήν και ώραν 9ην π. μ. συνήλθον οι συνεταιρισμοί των περιφερειών Μεθώνης, Καινούργιου Χωριού, Πηδάσου, Μεσοχωρίου, Χωματάδας κλπ. Παρισταμένου και αντιπροσώπου της Σταφιδικής Επιτροπής Τριφυλίας, εν των Γραφείω του Γεωργικού Ταμείου Μεσοχωρίου προς σύσκεψν και λήψιν αποφάσεων από του σταφιδικού ζητήματος. Μετά συζήτησιν αποφασίζουσιν ομοφώνως την σύγκλησιν Πανσταφιδικού Συνεδρίου εν Γαργαλιάνοις την 21ην Ιουλίου ε.έ. ημέραν Κυριακήν και ώραν 9 π.μ. προς λεπτομερή εξέτασιν του σταφιδικού ζητήματος και λήψιν αποφάσεων επ αυτού. Δια ταύτα Καλούμεν όπως αντιπροσωπευθώσιν δι αντιπροσώπων τους άπαντες οι Συνεταιρισμοί, Ενώσεις, Κονότητες, χωρία και δήμοι όλων των σταφιδοφόρων περιφερειών Καλαμών, Μεσσήνης, Πυλίας, Τριφυλίας, Ολυμπίας, Πύργου, Πατρών, Αιγίου, Κορίνθου κλπ. διότι πιστεύομεν ότι εις την βάσιν τα συμφέροντα όλου του σταφιδοπαραγωγικού κόσμου είναι τα αυτά. Επίσης καλούμεν τους κ.κ. Νομάρχας και τους κ.κ. πληρεξουσίους βουλευτές όλων των σταφιδοφόρων περιφερειών. Οι αντιπρόσωποι δέον να είναι εφοδιασμένοι δια πληρεξουσίων υπογεγραμμένων υπό των Ενώσεων ή των Συνεταισιμών ή Δήμων ή Κοινοτήτων ή υπό δέκα τουλάχιστον υπογραφών σταφιδοπαραγωγών. Δια την Οργανωτικήν Επιτροπήν Ο πρόεδρος Ζαχαρίας Κουρέτας» (Παραπομπή 2: «Θάρρος» 04/07/1935). Από το άρθρο του Ηλία Μπιτσάνη με τίτλο: "Το Σταφιδικό Συνέδριο των Γαργαλιάνων πριν από 80 χρόνια", 26/07/2015, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
21-04-1835.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Μεσοχώρι (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Μεθώνης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 574.
ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Μεσοχωρίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Πύλου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Πύλου-Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 46.
Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 123.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 89.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 105.
Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 394.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 236.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 275.
Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 303.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 148.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 143.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 139.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 149.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 182.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 185.
"Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Κτίριο Δημοτικού Σχολείου, ΥΑ 60586/4260/7-9-1989 - ΦΕΚ 587/Δ/25-9-1989 και ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2870/39984/4-10-1990 - ΦΕΚ 674/Β/24-10-1990 [...]: "Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου Κοινότητας Μεσοχωρίου, στο Νομό Μεσσηνίας, διότι είναι χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής σχολείου των πρώτων μετεπαναστατικών χρόνων της χώρας και σημείο αναφοράς για την κοινωνικοϊστορική εξέλιξη των κατοίκων της περιοχής" [...], σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Δημοσθένης Κορδός, "Τα Νεοκλασικά Σχολεία («Σχολεία Συγγρού») των αρχών του 20ού αιώνα της Νότιας Μεσσηνίας", 02/07/2017, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας.
Ι. Ναός Μεταμορφώσεως, ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/26894/511/29-5-1984 - ΦΕΚ 836/Β/26-11-1984, [...] "Ανακοινώνουμε ότι ο Ναός της Μεταμορφώσεως στο Μεσοχώρι της Επαρχίας Πυλίας του Νομού Μεσσηνίας, που είναι σταυρεπίστεγος με εξωτερικό κεραμοπλαστικό διάκοσμο από οδοντωτές ταινίες και χρονολογείται στους Βυζαντινούς χρόνους, είναι αρχαίο μνημείο." [...], σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Ι. Ναός Αγίων Αποστόλων, ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/16107/328/29-3-1984 - ΦΕΚ 627/Β/10-9-1984, [...] "Ο ερειπωμένος ναός των Αγ. Αποστόλων, που βρίσκεται στην Κοινότητα Μεσοχωρίου της Επαρχίας Πυλίας του Νομού Μεσσηνίας, είναι αρχαίο μνημείο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ΚΝ 5351/1932 "Περί Αρχ/των" και προστατεύεται από τις διατάξεις του άρθρου αυτού. Πρόκειται για μονόχωρη εκκλησία με ημικυκλική κόγχη ιερού και πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο που διατηρείται στη βόρεια πλευρά και χρονολογείται στους Βυζαντινούς χρόνους"." [...], σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985).
Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987.
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993.
Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
"Βυζαντινά Μνημεία της Μεσσηνίας", 09/06/2016, από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "Αριστομένης ο Μεσσήνιος".

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΥΛΟΥ
Δημοτική Κοινότητα Πύλου
Γιάλοβα, η
Ελαιόφυτον, το
Παλαιόνερον, το
Πύλος, η
Σφακτηρία, η (νησίς)
Σχινόλακκα, η
Τοπική Κοινότητα Αμπελοκήπων
Αμπελόκηποι, οι
Κάτω Αμπελόκηποι, οι
Τοπική Κοινότητα Γλυφάδας
Γλυφάδα, η
Τοπική Κοινότητα Ικλαίνης
Ίκλαινα, η
Τοπική Κοινότητα Καλλιθέας
Αραπόλακκα, η
Καλλιθέα, η
Τοπική Κοινότητα Κυνηγού
Βοζικέικα, τα
Κυνηγός, ο
Τοπική Κοινότητα Μεσοχωρίου
Μεσοχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Παππουλίων
Παππούλια, τα
Πλάτανος, ο
Τοπική Κοινότητα Πηδάσου
Πήδασος, η
Τοπική Κοινότητα Πύλας
Μπαλοδημαίικα, τα
Πύλα, η
Τοπική Κοινότητα Χωματάδας
Περιβολάκια, τα
Χωματάδα, η

---

Μεσοχώρι Δράμας
Μεσοχώρι Ηρακλείου
Μεσοχώρι Καρπάθου
Μεσοχώρι Βοιών Λακωνίας
Μεσοχώρι Λάρισας
Μεσοχώρι Μεσσηνίας
Μεσοχώρι Ροδόπης
Μεσοχώρι Φθιώτιδας

Νομός Μεσσηνίας : Δήμος, Κοινότητα Καλαμάτας | Αβίας | Αετού | Αιπείας | Ανδανίας | Ανδρούσας | Άριος | Αριστομένους | Αρφαρών | Αυλώνα | Βουφράδων | Γαργαλιάνων | Δωρίου | Είρας | Θουρίας | Ιθώμης | Κορώνης | Κυπαρισσίας | Λεύκτρου | Μεθώνης | Μελιγαλά | Μεσσήνης | Νέστορος | Οιχαλίας Μεσσηνίας | Παπαφλέσσα | Πεταλιδίου | Πύλου | Φιλιατρών | Χιλιοχωρίων | Τρικόρφου | Τριπύλας Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας.