Ο Κάσσανδρος ( 358 ή 350 – 297 π.Χ. ) ήταν ένας από τους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μια από τις πρωταγωνιστικές φυσιογνωμίες στους πολέμους των Διαδόχων, που βασίλεψε στο χώρο της Μακεδονίας την περίοδο 350 – 279 π.Χ. Ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία γιος του Αντίπατρου και ένα από τα πιο αξιοσημείωτα πράγματα που σχετίζονται με τη βασιλεία του είναι η ίδρυση της πόλης της Θεσσαλονίκης. Επίσης ήταν ιδρυτής της βραχύβιας δυναστείας των Αντιπατριδών.

Νεανικά Χρόνια & Άνοδος στην Εξουσία

Μικρός είχε παρακολουθήσει τα μαθήματα του Αριστοτέλη μαζί με τον Αλέξανδρο και τον Ηφαιστίωνα. Ως γιος του Αντίπατρου, υπηρέτησε σαν αξιωματικός στο στρατό του Αλεξάνδρου. Στην αυλή του στρατηλάτη στη Βαβυλώνα, ο Κάσσανδρος ήταν αυτός που υπερασπίστηκε τον πατέρα του απέναντι στις κατηγορίες των εχθρών τους και κυρίως της Ολυμπιάδας, της μητέρας του Αλεξάνδρου.

Ο πατέρας του ανακήρυξε διάδοχό του στη βασιλεία της Μακεδονίας τον Πολυπέρχονα. Ο Κάσσανδρος έλαβε παρά το νεαρό της ηλικίας του, τη δεύτερη θέση στην ιεραρχία και το βαθμό του χιλίαρχου, που ήταν αξιόλογη θέση από την εποχή των Περσών, και που είχε υιοθετήσει και ο Μ. Αλέξανδρος στη διακυβέρνηση του κράτους του. Ο Κάσσανδρος ωστόσο δυσαρεστήθηκε, καθώς ο Πολυπέρχων, αν και πολύπειρος, δεν ήταν συγγενής τους εξ αίματος. Τότε, σύμφωνα με τον Διόδωρο από τη Σικελία, συμμάχησε πρώτα με ντόπιους συμμάχους και κατόπιν με τον βασιλιά της Αιγύπτου, Πτολεμαίο το Σωτήρα και τον Αντίγονο το Μονόφθαλμο, και κήρυξε τον πόλεμο ενάντια στους ανταγωνιστές του. Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις τάχθηκαν με το μέρος του και η Αθήνα παραδόθηκε επίσης. Μέχρι το 318 π.Χ., όπου ηττήθηκε ο στόλος του Πολυπέρχονα στο Βόσπορο, είχε συγκεντρώσει στα χέρια του την κυριαρχία της Μακεδονίας και του υπόλοιπου ελλαδικού χώρου. Έκανε επίσης συμμαχία με την Ευρυδίκη, τη φιλόδοξη σύζυγο του Βασιλιά Φίλιππου Γ’ του Αρριδαίου της Μακεδονίας, και έγινε αντιβασιλιάς. Τόσο εκείνη όσο και ο σύζυγός της (που ήταν ετεροθαλής αδερφός του Αλεξάνδρου), ωστόσο, μαζί με τον αδερφό του Κασσάνδρου, το Νικάνορα, φονεύτηκαν από την Ολυμπιάδα. Ο Κάσσανδρος αμέσως προέλασε εναντίον της Ολυμπιάδας, και αφού την ανάγκασε να παραδοθεί στην Πύδνα, ένα λιμάνι στα πόδια του Ολύμπου, διέταξε το θάνατό της το 316 π.Χ.

Ενεπίγραφο βάθρο αγάλματος της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για τμήμα βάθρου με αγάλματα της οικογένειας του Φιλίππου Β΄, που είχαν στηθεί εκεί το 2ο αι. μ.Χ. Ένα από αυτά, σύμφωνα με την επιγραφή, εικόνιζε τη Θεσσαλονίκη, κόρη του Φιλίππου και γυναίκα του Κασσάνδρου, που έδωσε το όνομά της στην πόλη. Επιγραφή: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΝ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΝ

Οι Πόλεμοι των Διαδόχων

Περίπου το 313, διάφορες πόλεις πάτησαν τη συμμαχία που είχαν με τον Κάσσανδρο, και μεγάλα μέρη της Πελοποννήσου έπεσαν στα χέρια του Αντίγονου, ενώ οι πόλεμοι των διαδόχων ήταν ακόμη σε εξέλιξη. Ο Κάσσανδρος αναγκάστηκε να μπει σε διαπραγματεύσεις, μα αυτό δεν οδήγησε πουθενά. Στα επόμενα δύο χρόνια, ο Πτολεμαίος κι ο Κάσσανδρος πήραν και πάλι την πρωτοβουλία και ο Αντίγονος υπέστη ήττες. Το φθινόπωρο του 311, μια συμφωνία ειρήνης υπογράφτηκε, που προέβλεπε παύση πυρός και την αναγνώριση του γιου του Αλεξάνδρου, Αλεξάνδρου Δ’, ως βασιλιά μετά την ενηλικίωσή του. Επειδή όμως βρίσκονταν στα χέρια του, ο Κάσσανδρος το 310 – 309 π.Χ. δολοφόνησε και τον Αλέξανδρο Δ’ και τη μητέρα του, τη Ρωξάνη . Επίσης έπεισε τον Πολυπέρχονα πως συμφέρον του ήταν να δηλητηριάσει τον νόθο γιο του Αλεξάνδρου, τον Ηρακλή, και τη μητέρα του, μια ερωμένη του Αλεξάνδρου από την Περσία, τη Βαρσίνη το 309 π.Χ.. Είχε ήδη συνδεθεί με τη βασιλική οικογένεια παίρνοντας για σύζυγο τη Θεσσαλονίκη, ετεροθαλή αδερφή του Μ. Αλεξάνδρου. Έχοντας συνάψει συμμαχία με το Σέλευκο, τον Πτολεμαίο και το Λυσίμαχο, ενάντια στον Αντίγονο, έγινε μετά την ήττα του τελευταίου και του γιου του Δημητρίου το 301 π.Χ. στη Μάχη της Ιψούς, αδιαμφισβήτητος ηγεμόνας της Μακεδονίας. Στον ελλαδικό χώρο ακολούθησε την πολιτική του πατέρα του βάσει της οποίας φερόταν στις πόλεις κράτη ως υποτελείς κι όχι ως συμμάχους, το αντίθετο από αυτό που έκανε ο Αντίγονος Α΄κι ο Δημήτριος. Ο Κάσσανδρος ήταν ένας άνδρας με αγάπη για τη φιλολογία, αλλά επίσης βίαιος και φιλόδοξος. Ξαναέχτισε τη Θήβα μετά την ισοπέδωσή της από τον Αλέξανδρο και έχτισε στη θέση της Θέρμας την Θεσσαλονίκη, προς τιμήν της συζύγου του. Έχτισε και μια νέα πόλη, την Κασσάνδρεια, στα ερείπια της Ποτίδαιας.

Θάνατος και Διαδοχή

Πέθανε από φρικτή ασθένεια, την υδρωπικία, το 297 π.Χ. Ο Παυσανίας περιγράφει πως ο μεγαλύτερος γιος του, ο Φίλιππος, λίγο μετά την ενθρόνισή του, έπαθε εκφυλιστική ασθένεια και πέθανε. Ο επόμενος γιος, ο Αντίπατρος Β', δολοφόνησε τη μητέρα του τη Θεσσαλονίκη, κατηγορώντας την πως έδειχνε ιδιαίτερη εύνοια για το μικρότερο γιο, τον Αλέξανδρο Ε’. Ο Αλέξανδρος εκδικήθηκε εκθρονίζοντας τον Αντίπατρο (ο οποίος ξαναπήρε για λίγο τη βασιλεία κάποια χρόνια μετά). Αλλά ο Αλέξανδρος έχασε επίσης τη ζωή του από το Δημήτριο τον Πολιορκητή, το γιο του Αντίγονου.

Επίγονοι (Μ. Αλεξάνδρου)