.
Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Ηλείας
15 Δήμος Λασιώνος
Τα Τσίπιανα ή και Τσιπιανά είναι ορεινό χωριό του νομού Ηλείας. Είναι χτισμένο στις πλαγιές του Ερύμανθου και στα Λάμπεια όρη, παρυφάδας του Ερυμάνθου, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων περίπου και είναι ένα από τα ορεινότερα χωριά του νομού Ηλείας[1]. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας ενώ παλαιότερα ανήκε στον Καποδιστριακό δήμο Λασιώνος[2].
Τσιπιανά, 1911
Τσιπιανά,
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 η Τοπική Κοινότητα Τσιπιανών έχει μόνιμο πληθυσμό 77 κάτοικους (2011) ενώ τα Τσίπιανα 59, ο Άγιος Ανδρέας 14 και η Κερέσοβα 4[3].
Η περιοχή του χωριού έχει πολλά σπήλαια και βάραθρα με γνωστότερο αυτό του Αμαρκιανού[4] και του Μπαρμπαγιάννη[5].
Ιστορία
Η περιοχή των Τσιπιάνων είναι συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία, στα πολλά σπήλαια της περιοχής ζούσαν οι κένταυροι της γειτονικής Φολόης, και στα βουνά της ευρύτερης περιοχής κυνήγησε και σκότωσε ο Ηρακλής τον Ερυμάνθιο κάπρο[4]. Στον λόφο Λιθαράκι, ενάμιση χιλιόμετρο από το χωριό, έχουν βρεθεί λείψανα προϊστορικού οικισμού και στην θέση "Παλαιοχώρι" λείψανα αρχαίων κτιρίων και δύο νεκροπόλεις[4].
Κατά την Φραγκοκρατία στα όρια των Τσιπιάνων και του Κακοταρίου βρισκόταν η, αγνώστου ονόματος, μεσαιωνική πόλη και κάστρο. Κατά την ενετική απογραφή Γκριμάνι το 1700 τα Τσίπιανα αναφέρονται σαν Ciepiena με 5 οικογένειες και 16 κατοίκους, διοικητικά ανήκε στο Τερριτόριο Γαστούνης[6].
Επί Τουρκοκρατίας το χωριό πλήρωνε φόρους στους Οθωμανούς του Λάλα και του Κακοταρίου[4] και διοικητικά ανήκε στον Καζά της Γαστούνης[7].
Στην επανάσταση του 1821 από τα Τσίπιανα ήταν οι οπλαρχηγοί Γεώργιος Ρ. Ροδόπουλος, Χρυσανθάκης Κουρμπάκης και ο Θεόδωρος Ντίνος, όπου με δικά τους στρατιωτικά σώματα πήραν μέρος σε πολλές μάχες[4]. Επίσης οι Παναγής Μπελογιάννης που δρούσε σαν κλέφτης προεπαναστατικά.
Κατά την διάρκεια της κατοχής στα Τσίπιανα είχε τη βάση του ο αντάρτικος στρατός του Πάνου Πετρόπουλου ή καπετάν Καραλής που δρούσε κατά των Γερμανικών μονάδων κατοχής[6]. Αργότερα τα Τσίπιανα έκανε βάση του ο Ηλίας Κονδύλης με το αντάρτικο σώμα του, στην περιοχή δρούσαν και οι Δήμος Μπαρής με τον Μήτσο Πετρόπουλο[6].
Το 1971 το χωριό συνδέθηκε οδικά με την Εθνική Οδό «111»[6].
Διοικητική ιστορία
Στο σύγχρονο Ελληνικό κράτος τα Τσίπιανα το 1835 αποτέλεσαν οικισμό του νεοσύστατου δήμου Λάμπειας της επαρχίας Διποταμίας[6] έως το 1912 που δημιουργήθηκε η Κοινότητα Τσιπιάνων. Το 1997 καταργείται η κοινότητα και προσαρτάται στον δήμο Λασιώνος έως το 2010 που προσαρτάται στον δήμο αρχαίας Ολυμπίας[8].
Προσωπικότητες
Από τα Τσίπιανα κατάγεται ο Νίκος Μπελογιάννης, εκεί είχε γεννηθεί ο πατέρας του Γιώργος ενώ το σπίτι της οικογένειας διασώζεται ακόμα και σήμερα ανακαινισμένο [9]. Επίσης ο συγγραφέας Νίκος Δ. Κορμπάκης[10], ο πολιτικός Κωνσταντίνος Παπαναγιώτου, ο Παναγιώτης Μπελλογιάνης ή Peter Bell -πρώην πρόεδρος των ΑΧΕΠΑΝΣ, ο λαϊκός τραγουδιστής Γιώργος Βελισσάρης[11] κ.ά.
Δημογραφική εξέλιξη
Το σπίτι της οικογένειας Μπελογιάννη στα Τσίπιανα.
Ενδεικτικά της εξέλιξης του πληθυσμού του:
| 1700 | 1879 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 16[6] | 550[6] | 427[6] | 451[6] | 407[6] | 476[6] | 443[6] | 534[6] | 472[6] | 437[6] | 333[6] | 365[6] | 227[6] | 275[6][12] | 59[13] |
Παραπομπές και υποσημειώσεις
Δήμος Λασιώνος - Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Τριάδας Ηλείας Αρχειοθετήθηκε 2014-03-15 στο Wayback Machine.. akroria.gr
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Τσιπιανών Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.
ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
Δήμος Λασιώνος, Ιστορία - Τσίπιανα Αρχειοθετήθηκε 2014-08-21 στο Wayback Machine.. visitilia.gr
Ελένη Παπαδάκη-Βηθλεέμ Τεντόμα-Ζερβού, Αναπτυξιακές προοπτικές στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης στις πυρόπληκτες περιοχές του Νομού Ηλείας, Σπουδαστική εργασία στο μάθημα "Χωροταξικός σχεδιασμός". Φροντιστήριο Ε. Παναγιωτάτου, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο-Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών-Τμήμα Πολεοδομίας και Χωροταξίας, Αθήνα [2007-2008.
Παναγιώτης Θεοδ. Παπαθεοδώρου, Η Κρυόβρυση της Ηλείας, ιστορία και ζωή, Εκδόσεις Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2003.
Η Πηνεία στην επανάσταση του 1821. iliaplanet.gr
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Τσιπιανών Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.
Παρατηρητής της Θράκης, Ελένη Σκάβδη, «Κυριακή Του Ασώτου...»[νεκρός σύνδεσμος]. paratiritis-news.gr
Πρωτοπορία - βιογραφικό Νίκου Δ. Κορμπάκη. protoporia.gr
Τσίπιανα: Γιώργος Βελισσάρης και Μαρία Καλαιτζή και η πίστα θα πάρει φωτιά[νεκρός σύνδεσμος], flashstar.skaipatras.gr. Ανακτήθηκε: 05/11/2015.
Μόνιμος πληθυσμός: 102 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
Πηγές
Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
Βιβλιογραφία
Παναγιώτης Θεοδ. Παπαθεοδώρου, Η Κρυόβρυση της Ηλείας, ιστορία και ζωή, Εκδόσεις Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2003. ISBN 960-87799-0-1.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Τσιπιανών Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Τσιπιανών Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΣΙΩΝΟΣ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αγίας Κυριακής |
| Αγία Κυριακή, η |
| Τοπική Κοινότητα Αγίας Τριάδος |
| Αγία Τριάς, η |
| Τοπική Κοινότητα Αντρωνίου |
| Άγιος Γεώργιος, ο |
| Αντρώνι, το |
| Πανόπουλος, ο |
| Χάνια Σπαρτουλιά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Κακοταρίου |
| Κακοτάρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Κρυόβρυσης |
| Καλύβια, τα |
| Κρυόβρυση, η |
| Τοπική Κοινότητα Τσιπιανών |
| Άγιος Ανδρέας, ο |
| Κερέσοβα, η |
| Τσιπιανά, τα |
|
Νομός Ηλείας: Δήμος Πύργου | Αλιφείρας | Αμαλιάδος | Ανδραβίδας | Ανδριτσαίνης | Αρχαίας Ολυμπίας | Βαρθολομιού | Βουπρασίας | Βώλακος | Γαστούνης | Ζαχάρως | Ιαρδάνου | Κάστρου-Κυλλήνης | Λάμπειας | Λασιώνος | Λεχαινών | Πηνείας | Σκιλλούντος | Τραγανού | Φιγαλείας | Φολόης | Ωλένης Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Ηλείας |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
