.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Νοτίου Αιγαίου
Νομός : Νομός Δωδεκανήσου

Η Ρόδος είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νησιού και του νομού Δωδεκανήσου. Είναι η μεγαλύτερη πόλη του γεωγραφικού διαμερίσματος. Η Ρόδος έχει πλούσια ιστορία από τα αρχαία ακόμα χρόνια και είναι παγκόσμια γνωστή για τα αξιοθέατά της με σημαντικότερο τη μεσαιωνική πόλη. Η Ρόδος σήμερα έχει μία συναρπαστική ιστορία, συνδεδεμένη άμεσα με την ελληνική αρχαιότητα.

Γεωγραφία

Η πόλη της Ρόδου βρίσκεται στο βόρειο άκρο του νησιού και αποτελεί την πρωτεύουσα του νομού. Ο δήμος είναι ο μεγαλύτερος σε πληθυσμό στο νησί αλλά ο μικρότερος σε έκταση. Η έκτασή του ανέρχεται σε 19,481 τ.χλμ, ενώ η πυκνότητα του πληθυσμού είναι περίπου 3.000 κάτοικοι ανά τ.χλμ. Νοτιοανατολικά συνορεύει με το δήμο Καλλιθέας και νοτιοδυτικά με το δήμο Ιαλυσού. Απέναντι σε κοντινή απόσταση βρίσκονται τα παράλια της Τουρκίας.

Πληθυσμός
Ρυθμός ανάπτυξης πληθυσμού
Έτος Πληθυσμός Αλλαγή +/-
1951 24.280 -
1961 28.119 +15,8%
1971 33.100 +17,7%
1981 41.425 +25,2%
1991 43.558 +5,2%
2001 53.709 +23,3%
2011 49.541 -7,8%

Ο υψηλός ρυθμός αύξησης που σημειώθηκε κατά την απογραφή του 2001 ήταν αναμενόμενος και αναμενόταν να εμφανιστεί και στην επόμενη, λόγω του φαινομένου της εσωτερικής μετανάστευσης, κατά το οποίο εγκαθίστανται στην πόλη πολίτες από άλλες περιοχές λόγω καλύτερων ευκαιριών εργασίας. Η τελευταία όμως απογραφή του πληθυσμού έδειξε μείωση κατά 7,76%.
Πληθυσμός δήμου και περιαστικής περιοχής

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ο δήμος της Ρόδου έχει πληθυσμό 49.541 κατοίκους. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια και δεδομένης της ιδιαίτερα μικρής έκτασης του δήμου Ροδίων, αξιόλογος αριθμός κατοίκων κατοικεί στους δήμους γύρω από τον κεντρικό δήμο (δήμοι Καλλιθέας, Ιαλυσού, και Πεταλούδων), οι οποίοι απέκτησαν έντονη ζωή, θεωρούνται πλέον προάστια της πόλης και αποτελούν την περιαστική περιοχή της πόλης. Οι δήμοι αυτοί έχουν στην έκτασή τους κυρίως οικιστικές περιοχές και οι κάτοικοί τους χρησιμοποιούν πολύ συχνά το εμπορικό κέντρο του δήμου Ροδίων. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ο συνολικός αριθμός των κατοίκων της μητροπολιτικής περιοχής ανέρχεται σε 86.199 κατοίκους.
Ιστορία Πόλης
Το αρχαίο λιμάνι της πόλης της Ρόδου.
Ο Διαγόρας μεταφέρεται στο στάδιο από τους δυο γιους του.

Το νησί της Ρόδου βρίσκεται στο σταυροδρόμι δύο μεγάλων θαλάσσιων διαδρομών της Μεσογείου, ανάμεσα στο Αιγαίο πέλαγος και των ακτών της Μέσης Ανατολής, όπως είναι η Κύπρος και η Αίγυπτος. Ως σημείο συνάντησης τριών πολιτισμών, η Ρόδος έχει γνωρίσει πολλούς πολιτισμούς.

Μέσω της μακραίωνης ιστορίας της, όλοι οι διαφορετικοί λαοί που κατοίκησαν στη Ρόδο έχουν αφήσει το σημάδι τους σε όλες τις πλευρές του πολιτισμού του νησιού: στην τέχνη, τη γλώσσα, την αρχιτεκτονική. Η στρατηγική του θέση απέφερε στο νησί μεγάλο πλούτο και κατέστησε την πόλη της Ρόδου μια από τις εξέχουσες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας.

Η Ρόδος είναι το μεγαλύτερο νησί της Δωδεκανήσου. Η πρωτεύουσα του νησιού βρίσκεται στο βόρειο άκρο του και αποτελεί την πρωτεύουσα του νομού έχοντας στο κέντρο της την Μεσαιωνική Πόλη. Το 1988, η Μεσαιωνική Πόλη αναγνωρίστηκε ως Πόλη Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η Μεσαιωνική Πόλη είναι μείγμα διαφορετικών αρχιτεκτονικών από διάφορες ιστορικές περιόδους με δεσπόζουσα την περίοδο της παραμονής στο νησί του τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, καθώς και αυτής των Οθωμανών. Σήμερα, αποτελεί ένα ζωντανό κομμάτι της σύγχρονης πόλης, όπου αναπτύσσονται εμπορικές, τουριστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, ενώ περιλαμβάνει και κατοικήσιμες περιοχές.
Ελληνιστική Περίοδος

Το νησί κατοικήθηκε στα τέλη της Νεολιθικής περιόδου (4000 π.Χ.). Το 408 π.Χ. οι τρεις μεγάλες πόλεις του νησιού, Ιαλυσός, Κάμιρος και Λίνδος ίδρυσαν την πόλη της Ρόδου. Οι τρεις αιώνες που ακολούθησαν αποτέλεσαν τη «χρυσή περίοδο» της Ρόδου. Το θαλάσσιο εμπόριο, η ναυσιπλοΐα, καθώς και οι συνετές και προοδευτικές πολιτικές και διπλωματικές κινήσεις διατήρησαν την πόλη δυνατή και ακμάζουσα μέχρι τους Ρωμαϊκούς χρόνους.

Την ίδια περίοδο η Ρόδος παράγει εξαιρετική τέχνη. Το πιο ονομαστό δημιούργημα ήταν ο Κολοσσός, ένα από τα εφτά θαύματα του κόσμου, ο οποίος φτιάχτηκε ανάμεσα στο 304 π.Χ. με 293 π.Χ. από τον Λίνδιο γλύπτη Χάρη. Η κατασκευή του Κολοσσού διήρκεσε 12 χρόνια και ολοκληρώθηκε το 282 π.Χ. Για πολλά έτη, το άγαλμα ήταν τοποθετημένο, πιθανότατα, στην είσοδο του λιμανιού και προσωποποιούσε το θεό Ήλιο, μέχρι την στιγμή που ένας δυνατός σεισμός χτύπησε τη Ρόδο το 226 π.Χ. Η πόλη υπέστη σοβαρότατες ζημιές και το άγαλμα του Κολοσσού κατέρρευσε. Η Ρόδος με προστάτη τον Θεό Ήλιο, εξελίσσεται σε σημαντικό πολιτικό, εμπορικό και θρησκευτικό κέντρο. Μεταξύ του 5ου και 3ου αιώνα π.Χ. διανύει την χρυσή της εποχή.

Η πόλη της Ρόδου κόβει το δικό της νόμισμα, συντάσσει τους πρώτους κανόνες του Ναυτικού δικαίου, ενώ παράλληλα προωθεί τις τέχνες το θέατρο και τον αθλητισμό. Ονομαστή υπήρξε και η ρητορική της σχολή, που είχε προσελκύσει πολλούς Έλληνες λόγιους.

Το πολεοδομικό σχέδιο της αρχαίας πόλης της Ρόδου βασίστηκε στις πολεοδομικές και φιλοσοφικές ιδέες του διάσημου αρχαίου Έλληνα πολεοδόμου Ιππόδαμου. Το σχέδιο των δρόμων της αρχαίας πόλης είναι γνωστό χάρη σε αρχαιολογικές ανασκαφές δεκαετιών. Τα οικοδομικά τετράγωνα (insulae) είχαν διαστάσεις 47,70x26,50 m και είχαν όλα το ίδιο μέγεθος. Καθένα από αυτά περιελάμβανε τρία σπίτια και περιτριγυριζόταν από δρόμους πλάτους 5-6 μέτρων.

Μεγαλύτερες οικοδομικές ενότητες σχημάτιζαν περιοχές, οι οποίες περικλείονταν από μεγαλύτερους δρόμους πλάτους 8-11 μέτρων. Κάθε τέτοια περιοχή αποτελούταν από 36 insulae ή 108 σπίτια. Η αρχαία πόλη είχε ένα εκτεταμένο και καλά δομημένο αποχετευτικό δίκτυο, καθώς και δίκτυο υδροδότησης.
Ρωμαϊκή Περίοδος
Φανταστική αναπαράσταση της αρχαίας πόλης με τον Κολοσσό στην είσοδο του λιμανιού

Η ανεξαρτησία της πόλης τερματίστηκε το 164 π.Χ., όταν η Ρόδος έγινε επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ., η Ρόδος διατήρησε σε μεγάλο βαθμό το μεγαλείο της και εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα γνώσης, επιστήμης και τέχνης.

Πέρα από τις γραπτές πήγες που διασώζονται έως τις μέρες μας, οι αρχαιολογικές ανασκαφές που συνεχίζονται ακόμη δίνουν μια ξεκάθαρη εικόνα του πολιτισμού που άκμασε την περίοδο αυτή.
Βυζαντινή Περίοδος

Κατά την πρώιμη Χριστιανική περίοδο (330-650 μ.Χ), η Ρόδος αποτελούσε κομμάτι της εκχριστιανισμένης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που είναι ευρύτερα γνωστή ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Μολονότι λιγότερο σημαντική και ακμάζουσα απ' ό,τι στο παρελθόν, η πόλη της Ρόδου ήταν επισκοπική έδρα και είχε σημαντικό αριθμό εκκλησιών ανάμεσα στις οποίες υπήρχαν κάποιες βασιλικές εντυπωσιακών διαστάσεων. Παράλληλα ήταν σημαντική στρατιωτική βάση.

Στους αιώνες που ακολούθησαν, η πόλη συρρικνώθηκε σε μέγεθος και οχυρώθηκε με νέα τείχη. Ταυτόχρονα, χωρίστηκε σε δύο ζώνες, μια για την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία και μια για τους «λαϊκούς». Η ζώνη αυτή αντανακλά την κοινωνική πραγματικότητα των μεσαιωνικών χρόνων.

Λόγω έλλειψης γραπτών πηγών υπάρχει απουσία συσσωρευμένης πληροφόρησης σχετικά με την περίοδο αυτή. Οι αναστηλώσεις που έγιναν από τους Ιταλούς αργότερα αγνόησαν ή ακόμη και προκάλεσαν ζημιές σε κτίρια της εποχής αυτής που διασωθεί προς όφελος αυτών της περιόδου των Ιπποτών.
Η Πύλη του Αγίου Αθανασίου
Ιπποτική Περίοδος
Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου

Το 1309 το νησί πουλήθηκε στο τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ. Το τάγμα ιδρύθηκε το 12ο αιώνα στην Ιερουσαλήμ με στόχο τη νοσηλεία και περίθαλψη των προσκυνητών και σταυροφόρων, αλλά πολύ σύντομα μετεξελίχθηκε σε μάχιμη στρατιωτική μονάδα, η οποία απέκτησε μεγάλες εκτάσεις γης.

Έχοντας οπισθοχωρήσει από την Ιερουσαλήμ και αργότερα από την Κύπρο, το τάγμα ίδρυσε την έδρα του στη Ρόδο και απέκτησε κατά τη χρονική αυτή περίοδο ηγετικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής των Ιπποτών στη Ρόδο, οι οχυρώσεις επεκτάθηκαν, εκσυγχρονίστηκαν και συνεχώς ενισχύονταν. Ένα νοσοκομείο, ένα παλάτι, αρκετές εκκλησίες ήταν ορισμένα από τα πολλά δημόσια κτίρια, τα οποία ανεγέρθηκαν την εποχή αυτή. Τα κτίρια αυτά αποτελούν αξιοσημείωτα παραδείγματα της Γοτθικής και Αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής. Παρόλες τις προστριβές που υπήρχαν με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, το θαλάσσιο εμπόριο αποτελούσε πηγή πλούτου και οι αγορές της πόλης ήταν ακμάζουσες. Την περίοδο της κατοχής των Ιπποτών το νησί της Ρόδου διήγε περίοδο ακμής και οι σχέσεις μεταξύ των Ιπποτών και των ντόπιων χαρακτηρίζονταν από ανοχή και συχνά από στενή συνεργασία. Οι περισσότεροι από τους δρόμους της Μεσαιωνικής πόλης συμπίπτουν με τους δρόμους της αρχαίας πόλης, ενώ διατηρήθηκε η διαίρεση της πόλης σε δύο ζώνες. Το τάγμα στη Ρόδο διατηρούσε ένα πολύ καλά οργανωμένο αρχείο, το οποίο περιλάμβανε έγγραφα που είχαν εκδοθεί από τις διοικητές αρχές, αλληλογραφία, νομικά έγγραφα κ.ά.

Το αρχείο αυτό διατηρείται έως τις μέρες μας και σώζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Μάλτας. Το αρχείο αυτό αποτελεί μια αξιόλογη πηγή πληροφόρησης για την περίοδο αυτή.

Η πόλη είχε διαιρεθεί σε δύο ζώνες με ένα εσωτερικό τείχος. Στο βόρειο τμήμα, γνωστό ως Chastel, Chateau, Castrum, Castellum ή Conventus, βρισκόταν το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, ο καθολικός καθεδρικός ναός και η κατοικία του καθολικού επισκόπου, τα καλύμματα των «γλωσσών», οι κατοικίες των Ιπποτών, ένα νοσοκομείο κ.α. Το νότιο τμήμα γνωστό ως ville, burgus ή burgum ήταν η περιοχή όπου ζούσαν οι λαϊκοί και περιλάμβανε την αγορά, συναγωγές, εκκλησίες, καθώς και δημόσια και εμπορικά κτίρια.
Οθωμανική Περίοδος
Η "οδός των ιπποτών" στη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου

Το 1522 γίνεται τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μέχρι το 1912 οπότε και περιέρχεται σε Ιταλική κυριαρχία.

Κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας, η Ρόδος έχασε τον διεθνή της χαρακτήρα. Η πόλη διατήρησε την κύρια οικονομική της λειτουργία ως αγορά αγροτικών προϊόντων για το εσωτερικό τμήμα του νησιού, καθώς και των τριγύρω μικρών νησιών.

Μετά την εγκαθίδρυση της κυριαρχίας τους στο νησί, οι Οθωμανοί Τούρκοι επιδιόρθωσαν τα τείχη που είχαν υποστεί ζημιές και μεταρρύθμισαν τις μεγάλες κατοικίες σε ιδιωτικά ή δημόσια κτίρια.

Οι προσόψεις των κτιρίων της περιόδου των Ιπποτών με τους σκαλιστούς τους διακόσμους, τις τοξωτές πύλες και τους πέτρινους πελεκητούς τοίχους, εμπλουτίστηκαν με τα τυχαία χαρακτηριστικά της Βυζαντινής Αρχιτεκτονικής προσαρμοσμένης όμως στο τοπικό κλίμα και πολιτισμό. Στα πλαίσια της διαδικασίας αυτής, τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των υπαρχόντων κτιρίων διατηρήθηκαν. Οι πιο χαρακτηριστικές προσθήκες ήταν τα λουτρά (συνήθως στο πίσω μέρος των σπιτιών) και τα ξύλινα κλειστά μπαλκόνια στις προσόψεις των σπιτιών πάνω από στενούς δρόμους. Έτσι, τα περισσότερα κτίρια της εποχής των Ιπποτών στη Μεσαιωνική πόλη ήταν καλά διατηρημένα. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μείγμα ανατολικής αρχιτεκτονικής με έντονα δυτικά στοιχεία που είχαν παραμείνει και νέα κτίρια που κτίσθηκαν με το ύφος της τότε τοπικής αρχιτεκτονικής μέχρι τον 19ο αιώνα που η παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε ως αποτέλεσμα την παραμέληση της πόλης και των κτιρίων της, τα οποία υπέστησαν περαιτέρω φθορά λόγω των δυνατών σεισμών που συχνά πλήττουν την περιοχή.
Ιταλική Περίοδος

Τα ιταλικά στρατεύματα κατέλαβαν το νησί και την υπόλοιπη Δωδεκάνησο το 1912. Το 1923 η Ιταλία ίδρυσε μια αποικία, τα ιταλικά νησιά του Αιγαίου (Isole Italiane del Egeo).

Οι Ιταλοί κατεδάφισαν τα σπίτια που είχαν κτιστεί πάνω και παραπλεύρως των τειχών κατά την Οθωμανική περίοδο και μετέτρεψαν το Εβραϊκό και το Οθωμανικό νεκροταφείο σε μια «πράσινη ζώνη» που περιελάμβανε την Μεσαιωνική πόλη. Διατήρησαν τα εναπομείναντα στοιχεία της περιόδου των Ιπποτών, ενώ αφαίρεσαν όλες τις Οθωμανικές προσθήκες. Επίσης, επανοικοδόμησαν το κατεστραμένο παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου. Παράλληλα, μετέφεραν το διοικητικό κέντρο εκτός της Μεσαιωνικής πόλης στο σημερινό Μαντράκι ανοικοδομώντας κτίρια που χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα. Τέλος, ίδρυσαν ένα ινστιτούτο για την μελέτη της Ιστορίας και του Πολιτισμού της περιοχής.

Οι Ιταλοί υλοποίησαν σημαντικά έργα υποδομής (δρόμους, παροχή ηλεκτρισμού, λιμάνι κ.α.) και μεταμόρφωσαν σε σημαντικό βαθμό την πόλη της Ρόδου, η οποία διέθετε πλέον ένα νέο πολεοδομικό σχέδιο, κανονισμούς δόμησης και πολλά νέα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια.

Κτίρια της Ιταλικής Περιόδου στη Ρόδο
Η Ιταλική Απογραφή της Ρόδου, το 1922

Εγκατάσταση Μικρασιατών

Τον Μάιο του 1914 καθώς οι διωγμοί στα απένταντι μικρασιατικά παράλια είχαν ενταθεί ενάντια στο ελληνικό στοιχείο, πολλοί Μικρασιάτες κατέφυγαν στα νησιά ανάμεσα στα οποία και η Ρόδος. Τους τελευταίους μήνες του 1918, μετά τη λήξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου για την Τουρκία, άρχισε η παλιννόστηση των προσφυγών στην Μικρά Ασία. Συγκεκριμένα με τη ανακωχή του Μούδρου (1918) και την αποβίβαση του Ελληνικού στρατού στη Σμύρνη (1919) αρκετοί πρόσφυγες που είχαν παραμείνει στα Δωδεκάνησα επέστρεψαν στη Μικρά Ασία αλλά προσωρινά όπως αποδείχθηκε.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, πολλές οικογένειες Μικρασιατών εγκαταστάθηκαν πλεόν οριστικά στη Ρόδο και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα.[1]

Ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό

Οι βόμβες των Βρετανών, που έπεσαν στην Μεσαιωνική πόλη το 1944, είχαν ως αποτέλεσμα πολλά θύματα και την καταστροφή πολλών κτιρίων, γεγονός που δημιούργησε πολλά κενά στον πολεοδομικό ιστό. Ένα από τα πρώτα διατάγματα της Ελληνικής κυβέρνησης-διοίκησης όρισαν τις περιοχές αυτές ως «περιοχές για μελλοντικές ανασκαφές» και ένα μεγάλο αριθμό κτιρίων ως «διατηρητέα κτίρια». Η Συνθήκη των Παρισίων έθεσε τέρμα στην ξένη κατοχή και στις 7 Μαρτίου 1948 η Ρόδος μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα ενσωματώνεται πάλι στην Ελλάδα.

Το 1957 ένα νέο πολεοδομικό σχέδιο εγκρίθηκε με διάταγμα και το 1960 το σύνολο της Μεσαιωνικής Πόλης αναγνωρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως «προστατευόμενο μνημείο». Το 1961 και το 1963 εκδόθηκαν νέα διατάγματα σχετικά με το πολεοδομικό σχέδιο της πόλης. Τα διατάγματα αυτά απαιτούσαν τη διαπλάτυνση των υπαρχόντων δρόμων και τη διάνοιξη νέων. Ειδικά στη Μεσαιωνική Πόλη οι αποφάσεις δεν υλοποιήθηκαν, λόγω της σθεναρής αντίστασης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που προέβλεπε την ανάδειξη των αρχαιοελληνικών μνημείων. Το 1988, η Παλιά Πόλη της Ρόδου ανακηρύχθηκε από την UNESCO Πόλη Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Σήμερα

Η πόλη της Ρόδου αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1990 και τα πρώτα χρόνια του νέου αιώνα. Ο Δήμος ξεπέρασε τα στενά όρια του 1990 και αναπτύχθηκαν νότιο ανατολικά νέες περιοχές, όπως το Καρακόνερο και το κάτω Ροδίνι. Επίσης, σημαντική ανάπτυξη γνώρισε η ευρύτερη περιοχή της Ανάληψης, ενώ αρκετές περιμετρικά της πόλης ενώθηκαν ή προσαρτήθηκαν στο δήμο Ροδίων (Κοσκινού, Ιξιά, Άγιοι Απόστολοι). Η ανάγκη για νέες οικιστικές περιοχές, η βελτίωση των υπαρχόντων οδικών αξόνων της πόλης, καθώς και η πλήρης ανοικοδόμηση κατά μήκος αυτών των αξόνων, δημιούργησε το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης της Ρόδου αποτελούμενο από τον ομώνυμο δήμο και τους δήμους Καλλιθέας, Ιαλυσού και Πεταλούδων, στους οποίους έχει εγκατασταθεί σημαντικό τμήμα του παλαιού πληθυσμού της πόλης και έχουν αναπτυχθεί ανεξάρτητα κέντρα συνοικιών, τα οποία προσφέρουν μεγάλη γκάμα καταστημάτων, βοηθώντας τους κατοίκους να αποφύγουν το κέντρο της πόλης για την εξυπηρέτηση των καθημερινών τους αναγκών.
Πανόραμα
Αρχαιολογικοί χώροι

Ακρόπολη της Λίνδου
'Ακρόπολη της Ρόδου ('Ναός του Απόλλωνα)
Αρχαία Ιαλυσός
Αρχαία Κάμειρος
Παλιά Πόλη της Ρόδου

Από την Παλιά Πόλη διατηρούνται πολύ καλά μεσαιωνικά κτίρια: η οδός των ιπποτών,ο πύργος , το νοσοκομείο και η αρχιεπισκοπή των ιπποτών, προμαχώνες και επάλξεις κ.α
Συγκοινωνίες
Υπεραστικές συγκοινωνίες

Αεροπορική σύνδεση Για το πλήρες άρθρο βλ. εδώ.

Σε απόσταση 16 χλμ από το κέντρο της πόλης (και συγκεκριμένα στο δήμο Πεταλούδων) βρίσκεται ο διεθνής αερολιμένας της πόλης, "Διαγόρας"[2] (IATA:RHO,ICAO:LGRP,ΥΠΑ:ΚΑΡΔ). Το αεροδρόμιο κατασκευάστηκε τα έτη 1972-1977, ενώ υπήρξαν δύο φάσεις επεκτάσεων. Η πρώτη ολοκληρώθηκε το 1998 και η δεύτερη το 2007. Εξυπηρετεί ολόκληρο το νησί αλλά και πολλά μικρότερα κοντινά νησιά των Δωδεκανήσων. Το αεροδρόμιο, μετά τα αεροδρόμιο της Αθήνας, του Ηρακλείου και της Θεσσαλονίκης, αποτελεί το 4ο αεροδρόμιο που δέχεται τη μεγαλύτερη επιβατική κίνηση, πλησιάζοντας τα 4.000.000 επιβάτες, ετησίως[3]. Εκτελούνται όλο το χρόνο 10 καθημερινές πτήσεις για Αθήνα, ενώ συνδέεται συχνά με την Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο και τακτικά με όλα τα Δωδεκάνησα και αρκετά νησιά του Αιγαίου. Κατά τη χειμερινή περίοδο εκτελούνται ελάχιστες διεθνείς πτήσεις (κυρίως προς Ιταλία, Αίγυπτο και Ισραήλ), ενώ τη θερινή περίοδο πολλές πτήσεις charter (σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης). Το αεροδρόμιο λειτουργεί όλες τις ημέρες και ώρες του χρόνου και προσφέρει υπηρεσίες ενοικίασης και ελεγχόμενης στάθμευσης αυτοκινήτων.

Ακτοπλοϊκή σύνδεση Η πόλη της Ρόδου διαθέτει τρία λιμάνια και μια μαρίνα. Στο α' λιμάνι, το οποίο βρίσκεται κατά μήκος της οδού 7ης Μαρτίου, στο κέντρο της πόλης, ελλιμενίζονται τα μικρά πλοιάρια που συνδέουν την πόλη με άλλα μέρη του νησιού και τα μικρά νησιά. Το β' λιμάνι, αποτελεί το παλιό λιμάνι της πόλης όπου ελλιμενίζονται τα μεγαλύτερα Ε/Γ, Ο/Γ και το καλοκαίρι τα κρουαζιερόπλοια. Από το καλοκαίρι του 2009, δόθηκε λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα του λιμανιού της Ρόδου, καθώς δημιουργήθηκε το γ' λιμάνι της πόλης (Ακαντιάς), στο οποίο μεταφέρθηκαν τα επιβατικά πλοία προερχόμενα από τον Πειραιά, την Κρήτη και την Θεσσαλονίκη, ενώ το παλιό λιμάνι χρησιμοποιείται πλέον μόνο για τα κρουαζιερόπλοια. Το νησί έχει καθημερινή ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά και την Κω, ενώ συνδέεται συχνά με την Κρήτη, τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, πολλά νησιά των Κυκλάδων, τη Θεσσαλονίκη, τη Λέσβο, τη Χιο και τη Σάμο. Στη μαρίνα της Ρόδου βρίσκονται συχνά πολλές θαλαμηγοί υπό ξένη σημαία αλλά και ψαροκάικα.

ΚΤΕΛ Ρόδου Το ΚΤΕΛ Ρόδου χρησιμοποιείται για τις μακρινές διαδρομές στην ανατολική πλευρά του νησιού . Το ΚΤΕΛ Ρόδου, έχει ανανεώσει ολόκληρο τον στόλο των οχημάτων του με καινούρια λεωφορεία τελευταίου τύπου και εξυπηρετεί την ανατολική μεριά του νησιού με πολλαπλά δρομολόγια , κυρίως κατά την θερινή περίοδο που η επιβατική κίνηση είναι αυξημένη.. Το ΚΤΕΛ Ρόδου, δεν πραγματοποιεί δρομολόγια που συνδέουν την πόλη με την Αθήνα (όπως συμβαίνει σε άλλα νησιά).
Αστικές Συγκοινωνίες

ΡΟΔΑ - Αστικά Λεωφορεία Η Δημοτική Επιχείρηση Συγκοινωνιών ΡΟΔΑ εξυπηρετεί συγκοινωνιακά την πόλη και τα προάστια αυτής. Η επιχείρηση αναδιοργανώθηκε το 2007, οπότε απέκτησε νέα λεωφορεία, ανασυγκρότησε τις γραμμές, αφαίρεσε μη αποδοτικές γραμμές και διαχώρισε τις γραμμές σε "εντός δήμου Ροδίων" και "προαστίων". Επίσης απέκτησε τον έλεγχο της Υπεραστικής Περιοχής της Δυτικής Πλευράς της νήσου Ρόδου (Δαματριά, Θεολόγος, Σορωνή, Διμυλιά, Ελεούσα, Αρχίπολη, Πλατάνια, Απόλλωνα, Φάνες, Καλαβάρδα, Μαντρικό, Κρητηνία, Σάλακος, Έμπωνα, Άγιος-Ισίδωρος, Σιάννα και Μονόλιθος) στα οποία δρομολογήθηκαν τα παλαιότερα λεωφορεία της αστικής και περιαστικής συγκοινωνίας.

Ταξί Η πόλη διαθέτει ένα στόλο περίπου 400 ταξί τα οποία καλύπτουν αστικές και περιαστικές διαδρομές ενώ κατόπιν συμφωνίας κάνουν δρομολόγια στα χωριά του νησιού.

Τραμ Η Ρόδος, μαζί με άλλες επαρχιακές πόλεις, έχουν εκφράσει την επιθυμία τους για την δημιουργία δικτύου Τραμ στην πόλη. Η ιδέα συζητάτε ως ενδεχόμενη λύση του κυκλοφοριακού της πόλης, σχεδόν 10 χρόνια, όμως το εγχείρημα έχει παγώσει. Οι τελευταίες μελέτες έκαναν λόγο για δίκτυο συνολικού μήκους 13 χλμ. και 16 σταθμών, σε πρώτη φάση. Δύο γραμμές προβλέπεται να δημιουργηθούν. Η α' θα διασχίζει τη Λεωφόρο Λίνδου (και την προέκταση της Στεφ. Καζούλη) και μέσω της Λ. Δημοκρατίας και του πάρκου θα καταλήγει στο κέντρο της πόλεως, ενώ η πρόβλεψη για τη β' αναφέρει αφετηρία το κέντρο της συνοικίας του Αγίου Νικολάου και μέσω της οδού Καναδά και περιμετρικά του σταδίου Διαγόρας, θα συναντά στον Άγιο Φραγκίσκο την γραμμή 1 και θα ακολουθούν κοινή πορεία μέχρι το κέντρο.
Οδικό δίκτυο

Το οδικό δίκτυο της πόλης είναι μικρό και αναποτελεσματικό, όσον αφορά την κίνηση και τη στάθμευση καθώς κάθε χρόνο μπαίνουν σε κυκλοφορία περίπου 6.000 οχήματα. Λόγω παλαιότητας και φόρτου των κεντρικών δρόμων, ειδικά κατά την καλοκαιρινή περίοδο, (υπολογίζεται ότι εισέρχονται στο κέντρο 70.000 οχήματα ημερησίως), πολλοί βρίσκονται σε οριακή κατάσταση και χρήζουν άμεσης επισκευής, κάτι που επιτυγχάνεται τα τελευταία χρόνια. Λύσεις στο κυκλοφοριακό προσπαθούν να δώσουν οι τοπικές αρχές μονοδρομώντας δρόμους, απαγορεύοντας τη στάθμευση πάνω σε όλες τις κεντρικές αρτηρίες και εισάγοντας συστήματα αποτροπής της κυκλοφορίας στο κέντρο. Παράλληλα, ο περιφερειακός της πόλης (που αναμένεται να λειτουργήσει μέσα στο 2010) πρόκειται να δώσει κυκλοφοριακή ανάσα στην ανατολική πλευρά και στο χάος του εμπορικού λιμανιού, σε συνδυασμό με το δρόμο Τσαΐρι-Αεροδρομίου που ανακούφισε κυκλοφοριακά τις νοτιοδυτικές περιοχές του δήμου και των προαστίων.

Από τη Ρόδο ξεκινούν δύο βασικοί οδικοί άξονες, ανατολικά η Εθνική οδός Ρόδου- Λίνδου, η οποία αποτελεί τμήμα της Ευρωπαϊκής Οδού 95, δρόμος με 2 λωρίδες ανά κατεύθυνση στο μεγαλύτερο τμήμα του με διαχωριστική διάζωμα, τύπου new jersey στη μέση και δυτικά η επαρχιακή οδός Ρόδου-Αεροδρομίου-Μονολίθου, η οποία για τα πρώτα 20χλμ, μέχρι το αεροδρόμιο, διασχίζει αστικές περιοχές και έχει ιδιαίτερο κυκλοφοριακό φόρτο καθώς εξυπηρετεί πολλούς από τους κατοίκους των δυτικών περιαστικών περιοχών. Είναι δρόμος διπλής κατεύθυνσης με μια λωρίδα ανά κατεύθυνση.

Μέσα στο κέντρο της Ρόδου, ισχύει σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης που ελέγχεται από το δήμο και έχει ως στόχο να μειώσει την κυκλοφορία των οχημάτων. Επίσης, η μεσαιωνική πόλη παραμένει κλειστή σε όλα τα οχήματα, εκτός των ανεφοδιαστικών, από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο και η κίνηση και στάθμευση απαγορεύεται μέσα σε αυτήν. Στη σύγχρονη πόλη λειτουργούν αρκετοί ιδιωτικοί χώροι στάθμευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Ρόδο, εκτός από την Τροχαία, ρόλο τροχαίας έχει και η δημοτική αστυνομία, κάτι που έχει προκαλέσει αντιδράσεις κατά το παρελθόν.
Εκπαίδευση
Τριτοβάθμια εκπαίδευση

Στην πόλη λειτουργεί η Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του πανεπιστημίου Αιγαίου με 3 τμήματα: 1) Το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, 2) το Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού και 3) το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών. Επίσης λειτουργούν αρκετές σχολές τουρισμού με εξέχουσα την Ανώτατη Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων Ρόδου. Επίσης, προσφέρονται ποικίλα τμήματα από δημόσια και ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. Από το 2012 λειτουργεί Παράστημα της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ) στην περιοχή Αφάντου του Δήμου Ρόδου. Η αποστολή της Σχολής συμπίπτει με αυτή των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι.) και περιλαμβάνει επιπλέον την παράλληλη παροχή παιδαγωγικής εκπαίδευσης στους σπουδαστές της, την προαγωγή της εφαρμοσμένης έρευνας στην εκπαιδευτική τεχνολογία και την παιδαγωγική, και την παροχή κατάρτισης, επιμόρφωσης ή εξειδίκευσης.
Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Στην πόλη της Ρόδου λειτουργούν 7 λύκεια και 10 γυμνάσια. Yπάρχουν ακόμη 3 ΕΠΑ.Λ. Λειτουργεί μουσικό και αθλητικό γυμνάσιο και λύκειο,καθώς και Τ.Ε.Ε. Ειδικής Αγωγής και Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.(Ειδικό Εργαστήριο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης).

Στο 7ο Γυμνάσιο Ρόδου λειτουργεί και το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας
ΣΔΕ ΡΟΔΟΥ.jpg
Πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Στο δήμο Ροδίων λειτουργούν 21 δημοτικά σχολεία, ενώ περιαστικά επιπλέον 7 δημοτικά σχολεία.

Η πλειοψηφία των σχολείων, όλων των βαθμίδων, είναι σχετικά νέα κτήρια ή συντηρημένα σωστά. Το 2004 δημιουργήθηκαν, ακόμα, 2 ιδιωτικά σχολεία που προσφέρουν εκπαίδευση επιπέδου δημοτικού ως λυκείου.
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
Τηλεόραση

Στην πόλη εκπέμπουν όλοι οι σταθμοί πανελλήνιας εμβέλειας, ενώ λειτουργούν και 7 ντόπιοι τηλεοπτικοί σταθμοί, οι 5 εκ των οποίων προσφέρουν ολοήμερο πρόγραμμα: Ίριδα TV, Ρόδος TV4, TV Κόσμος, Ωμέγα TV, Master TV και η ορθόδοξη εκκλησιαστική τηλεόραση Θάρρι. Επίσης, από την Κάλυμνο εκπέμπουν και οι τηλεοπτικοί σταθμοί TV Αιγαίο Κάλυμνος και TV12.
Ραδιόφωνο

Υπάρχουν 43 ραδιοφωνικοί σταθμοί που εκπέμπουν στα Δωδεκάνησα, οι περισσότεροι εκ των οποίων αναμεταδίδουν κάποιες ώρες της ημέρας ραδιοφωνικούς σταθμούς της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης. Αυτοί που εκπέμπουν στη Ρόδο είναι: Ράδιο ΕΝΑ 87.6 και 88 FM, Best FM 88.7 και 103.1, Super Star 89.1, Ρόδος FM 90.7 και 97.7, Ράδιο 4 91.1, Λυχνάρι 91.4 και 91.7, Ρυθμός FM 12νήσου 93.5, Βήμα FM 12νήσου 93.8 (Κόσμος), Αρχάγγελος FM 94.1 και 101.7, SGL 95.1 και 96.9 (Alpha Ρόδος), NRG 95.6, Νέοι Ορίζοντες 95.9 και 96.2, Lemon 97.3 (Κόσμος), Metropolis 98 FM, Ρόδον 98.6 FM, Galaxy 99 FM, Παλμός 99.5 και 105.6, Sky FM 100 (ΣΚΑΪ Ρόδος), Ήχος FM 100.5, Αγέρι 102 FM, TOP FM 102.4, Κλικ FM 102.7 και 106.2, Max FM 103.7 Ρόδος και επίσης Derti FM 104.9 και 107.4.
Εφημερίδες

Οι κύριες εφημερίδες της πόλης είναι: η Αγγελία, η Ροδιακή, η Δημοκρατική, η Πρόοδος και η Δράση είναι ημερήσιες, ενώ η Γνώμη και το Βήμα του Δωδεκανήσου εκδίδονται κάθε Δευτέρα. Επίσης, στα περίπτερα της πόλης βρίσκονται εφημερίδες εθνικής εμβέλειας, μικρότερης κυκλοφορίας τοπικές εφημερίδες και τοπικές εφημερίδες συγκεκριμένου αντικειμένου (π.χ.: αγγελιών). Σε κεντρικά σημεία πώλησης προσφέρεται ξένος τύπος.
Λιμάνι της Ρόδου
Δήμος Ροδίων
Fortress of Rhodes Old Town.jpg

Η πόλη της Ρόδου, είναι η πρωτεύουσα του νησιού και του νομού Δωδεκανήσου. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2001) η πόλη της Ρόδου έχει 53.709 κατοίκους και είναι η μεγαλύτερη πόλη στο Αιγαίο πελάγος. Η πόλη της Ρόδου έχει μια πλούσια ιστορία από τα αρχαία ακόμα χρόνια και είναι παγκόσμια γνωστή για τα αξιοθέατά της με σημαντικότερο τη μεσαιωνική πόλη και την Ακρόπολή της.

Βάσει απόφασης του δημοτικού συμβουλίου της Ρόδου, ο δήμος χωρίζεται σε πέντε (5) δημοτικά διαμερίσματα[4] τα οποία και είναι:
1ο Δημοτικό διαμέρισμα :Ρόδος
2ο Δημοτικό διαμέρισμα :Κρητικά
3ο Δημοτικό διαμέρισμα :Μακρύ
4ο Δημοτικό διαμέρισμα :Σγουρού
5ο Δημοτικό διαμέρισμα :Χήνα

Επίσης, η πόλη της Ρόδου χωρίζεται σε 6 εκλογικά διαμερίσματα με 76 εκλογικά τμήματα.[5]
Συνοικίες Δήμου Ρόδου
Μύλοι Ρόδου
Rhodos pláž1.jpg

Μαντράκι (Κέντρο)
Νιοχώρι (ιστορικό κέντρο)
Λόφος των Σμινθίων[μοντε σμιθ]
Μεσαιωνική πόλη
Ναός του Πύθιου Απόλλωνα
Ανω Μαράσια
Μαράσια
Μητρόπολη
Αγία Αναστασία
Άγιος Γεώργιος (Άνω)
Άγιος Νικόλαος
Άγιος Γεώργιος (Κάτω)
Άγιος Δημήτριος (Παλαιό Νεκροταφείο)
Νέο Νοσοκομείο
Νεκροταφεία

Ζέφυρος
Ανάληψη
Αγία Αναστασία (η Άνω)
Ροδίνι (Άνω)
Αραπάκι
Μακρύ στενό
Κρητικά
Ιξιά
Άγιοι Απόστολοι
Ροδοπούλα
Άνω Ηλιούπολη
Σγουρού
Αγία Βαρβάρα
Τσαϊρι
Ροδίνι (Κάτω)
Καρακόνερο

Μελλοντικά έργα

Υπό κατασκευή είναι τα παρακάτω:

Ολοκλήρωση έργων στο νέο λιμάνι της Ρόδου.
Βελτίωση κεντρικού δρόμου περιοχής Κρητικών.
Βελτίωση εθνικής οδού Ρόδου-Λίνδου.
Ολοκλήρωση εγκατάστασης κεντρικού αγωγού νερού προερχόμενο από το φράγμα Γαδουρά.
Παλαί ντε σπορ Ρόδου.
Αντικατάσταση των πεζόδρομων της πόλης.

Υπό μελέτη:

Τραμ Ρόδου.
3 υπόγεια πάρκινγκ στο κέντρο της πόλης (στο "Ήχος και Φως", στην πλατεία του δημαρχείου και στην πλατεία της νομαρχίας).
Νέο γήπεδο ποδοσφαίρου για μια εκ των ομάδων της πόλης, σε προάστιο της πόλης και συγκεκριμένα σε χώρο του δήμου Καλλιθέας.

Αξιοθέατα

Η μεσαιωνική πόλη, από τις πιο καλοδιατηρημένες του κόσμου, και το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου εντός των τειχών της.
Το παλιό λιμάνι Μανδράκι με τα εντυπωσιακά ιταλικά κτίσματα, χτισμένα όλα στις αρχές του 20ου αιώνα.
Τα ερείπια της αρχαίας πόλης, στον λόφο Μόντε Σμιθ.
Το ενυδρείο.
Οι τρεις Μύλοι, στο Μανδράκι.
Το Θέατρο της Μεσαιωνικής Τάφρου, η αλλιώς Θέατρο Μελίνα Μερκούρη.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο, στην Παλιά Πόλη, κτίριο που λειτουργούσε παλιά ως το νοσοκομείο των Ιπποτών.
Το Πάρκο του Ροδινιού, ένα από τα αρχαιότερα πάρκα του κόσμου.

Αδελφοποιημένες πόλεις

Άβιλα, Ισπανία
Νιου Μπρώνφελς (New Braunfels), ΗΠΑ
Κονς-Αν-Ους (Conches-en-Ouche), Γαλλία
Γκρης (Greece), ΗΠΑ[6]
Λεμεσός, Κύπρος
Γιάλτα, Ρωσία
Περθ, Αυστραλία
Πουέμπλα, Μεξικό
Ρόουντ Άιλαντ, ΗΠΑ
Ρόσες (Roses), Ισπανία
Βαλλέτα, Μάλτα
Βίσμπι, Σουηδία
Πίζα, Ιταλία

Δείτε επίσης

Ρόδος
Κολοσσός της Ρόδου
Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου

Παραπομπές

Τα χρόνια της μεγάλης κρίσης - Μικρασιατική καταστροφή - Ξεριζωμός
Πληροφορίες Αεροδρομίου "Διαγόρας"/
Στατιστικά στοιχεία, ΥΠΑ 2007
Δημοτικά Διαμερίσματα Νήσου Ρόδου/
Απόφαση ΥΠ.ΕΣ.- Εκλογές 2009
(Γαλλικά) Ιστοσ. Comité de Jumelage de Vitré, Greece (États-unis)a

T.δ. Ρόδου [ 53.709 ]

η Ρόδος [ 52.318 ]
τα Κρητικά [ 250 ]
το Μακρύ (νησίδα) [ 0 ]
τα Σγουρού [ 1.141 ]
η Χήνα (νησίδα) [ 0 ]

Νομός Δωδεκανήσου : Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Δωδεκανήσου

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Ρόδος (πόλη)

.