Η Δύμη ή Δύμαι ήταν αρχαία πόλη - κράτος της Αχαΐας προϊών συνοικισμού.

Η Δύμη ιδρύθηκε από τούς Ίωνες ως Στράτος [1] και βρισκόταν στα αρχαία σύνορα [2] της Αχαΐας και Ηλείας . Σύμφωνα με ανασκαφικές έρευνες που έχουν γίνει η Δύμη δημιουργήθηκε από την ένωση των κόμεων που προ υπήρχαν εκεί . [3]. Άλλη ονομασία της Δύμης ήταν Πάλεια [4]και Καυκωνία , όπως μας αναφέρει ο Στράβωνας [5] πιθανόν είχαν έρθει και εγκατασταθεί στην περιοχή άποικοι από την Καυκωνία της Τριφυλίας. Δεν είχε δικό της λιμάνι και απείχε από τον ποταμό Λάρισσο τριάντα στάδια . Η θεά Αθηνά ήταν η προστάτιδα της πόλης και λεγόταν και Κλειδούχος , από την Δύμη πήρε και το όνομα της όλη η περιοχή Δυμαία χώρα ενώ το όνομα της προέρχεται απο τον Δύμα[6] που θεωρούνταν ο ιδρυτής της πόλης. Οι Δυμαίοι πήραν μέρος στον πόλεμο ανάμεσα στους γιους του Οιδίποδα με την πλευρά του Πολυνείκη, επίσης βρίσκονταν συνέχεια σε πολεμική αντιπαράθεση με του γειτόνους Ηλείους.

Δυμαίος ήταν ο Οιβώτας [7] αλλά οι συμπολίτες του δεν τον τίμησαν για την νίκη του και αυτός τους καταράστηκε να μην ξανακερδίσουν σε ολυμπιακούς αγώνες, όπως και γινόταν μέχρι που του αποδόθηκαν οι τιμές που που άρμοζαν και η κατάρα λύθηκε. Επίσης ολυμπιονίκης απο την πόλη ήταν και Πάταικος στην 71η Ολυμπιάδα 496 π.χ. .

Έξω απο την πόλη υπήρχε κατά την αρχαιότητα τάφος του Σώστρατου , φίλου του Ηρακλή ενώ τον τάφο τον είχε κατασκευάσει ο ίδιος ο μυθικός ήρωας [8]. Στην πόλη υπήρχε και ναός της Λαρισαίας Αθηνάς που όπως αναφέρει ο Παυσανίας την εποχή που πέρασε απο εκεί ήταν ήδη αρχαίος. [9].

Η Δύμη ήταν μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας και στην περιοχή έγιναν πολλές μάχες με τους Ρωμαίους οι οποίοι την κατέστρεψαν πολλές φορές. Σε άγνωστο χρόνο η πόλη εγκαταλείφθηκε και κατά το 47 μ.χ. ιδρύθηκε από του Ρωμαίους , επάνω στα ερείπια της παλιάς πόλης, αποικία με την ονομασία "Colonia Iulia Augusta Dymaeorum" [10]

Η θέση της αρχαίας πόλης έχει βρεθεί στην θέση της σημερινής πόλης της Κάτω Αχαίας [11]

Πηγές

1. ↑ Στέφανος Θωμόπουλος, Ιστορία της πόλεως των Πατρών από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821 τόμος Α΄, Αχαϊκές εκδόσεις, Πάτρα 1998, ISBN 9607960084

2. ↑ "...ἔστι δέ τις ἄκρα τῆς Ἠλείας πρόσβορρος ἀπὸ ἑξήκοντα Δύμης Ἀχαϊκῆς πόλεως Ἄραξος. ταύτην μὲν οὖν ἀρχὴν τίθεμεν τῆς τῶν Ἠλείων παραλίας..."Στράβωνα γεωγραφία

3. ↑ "...Δύμη δὲ ἐξ ὀκτώ: οὕτω ...Στράβων Γεωγραφία

4. ↑ " ...Οἰνία Οἰβώτας στάδιον νικῶν ὅδ' Ἁχαιὸς πατρίδα Πάλειαν θῆκ' ὀνομαστοτέραν. " Παυσανία, Αχαϊκά

5. ↑ "λεγομένων δέ τινων ἐν τῇ Τριφυλίᾳ Καυκώνων πρὸς τῇ Μεσσηνίᾳ, λεγομένης δὲ καὶ τῆς Δύμης Καυκωνίδος ὑπό τινων, ὄντος δὲ καὶ ποταμοῦ ἐν τῇ Δυμαίᾳ μεταξὺ Δύμης καὶ Τριταίας ὃς καλεῖται Καύκων, ζητοῦσι περὶ τῶν Καυκώνων μὴ διττοὶ λέγονται, οἱ μὲν περὶ τὴν Τριφυλίαν οἱ δὲ περὶ Δύμην καὶ Ἦλιν καὶ τὸν Καύκωνα: ἐμβάλλει δ' οὗτος εἰς ἕτερον, ὃς Τευθέας ἀρσενικῶς καλεῖται, ὁμώνυμος πολίχνῃ τινὶ τῶν εἰς τὴν Δύμην συνῳκισμένων, πλὴν ὅτι χωρὶς τοῦ σίγμα Τευθέα λέγεται θηλυκῶς αὕτη, ἐκτεινόντων τὴν ἐσχάτην συλλαβήν, ὅπου τὸ τῆς Νεμυδίας Ἀρτέμιδος ἱερόν. ὁ δὲ Τευθέας εἰς τὸν Ἀχελῶον ἐμβάλλει τὸν κατὰ Λύμην ῥέοντα, ὁμώνυμον τῷ κατὰ Ἀκαρνανίαν, καλούμενον καὶ Πεῖρον. τοῦ δ' Ἡσιόδου εἰπόντος ᾤκεε δ' Ὠλενίην πέτρην ποταμοῖο παρ' ὄχθας εὐρεῖος Πείροιο,25 μεταγράφουσί τινες Πιέροιο οὐκ εὖ. περὶ δὲ τῶν Καυκώνων ζητοῦσι, φασίν, ὅτι τῆς Ἀθηνᾶς τῆς τῷ Μέντορι ὡμοιωμένης ἐν τῇ Ὀδυσσείᾳ εἰπούσης πρὸς τὸν Νέστορα, ἀτὰρ ἠῶθεν μετὰ Καύκωνας μεγαθύμους εἶμ' ἔθα χρεῖός μοι ὀφέλλεται, οὔ τι νέον γε οὐδ' ὀλίγον. σὺ δὲ τοῦτον, ἐπεὶ τεὸν ἵκετο δῶμα, πέμψον σὺν δίφρῳ τε καὶ υἱέι: δὸς δέ οἱ ἵππους,26 δοκεῖ σημαίνεσθαι χώρα τις ἐν τῇ τῶν Ἐπειῶν, ἣν οἱ Καύκωνες εἶχον, ἕτεροι ὄντες τῶν ἐν τῇ Τριφυλίᾳ, ἐπεκτείνοντες καὶ μέχρι τῆς Δυμαίας τυχόν. οὔτε γὰρ τὴν Δύμην ὁπόθεν Καυκωνίδα εἰρῆσθαι συμβέβηκε παραλιπεῖν ἄξιον, οὔτε τὸν ποταμὸν ὁπόθεν Καύκων εἴρηται, διὰ τὸ τοὺς Καύκωνας παρέχειν ζήτησιν, οἵ τινές ποτέ εἰσιν, ὅπου φησὶν ἡ Ἀθηνᾶ βαδίζειν κατὰ τὴν τοῦ χρέους κομιδήν. εἰ γὰρ δὴ δεχοίμεθα τοὺς ἐν τῇ Τριφυλίᾳ λέγεσθαι τοὺς περὶ Λέπρειον, οὐκ οἶδ' ὅπως πιθανὸς ἔσται ὁ λόγος: διὸ καὶ γράφουσί τινες ἔνθα χρεῖός μοι ὀφείλεται Ἤλιδι δίῃ, οὐκ ὀλίγον.27 σαφεστέραν δ' ἕξει τὴν ἐπίσκεψιν τοῦτο, ἐπειδὰν τὴν ἑξῆς χώραν περιοδεύσωμεν τήν τε Πισᾶτιν καὶ τὴν Τριφυλίαν μέχρι τῆς τῶν Μεσσηνίων μεθορίας..Στράβωνα γεωγραφία

6. ↑ ἀπὸ γυναικὸς ἐπιχωρίας Δύμης εἴτε ἀπὸ Δύμαντος τοῦ Αἰγιμίου Παυσαννίου Αχαϊκά

7. ↑ "Οἰβώτα δὲ τὸν μὲν ἀνδριάντα Ἀχαιοὶ κατὰ πρόσταγμα ἀνέθεσαν τοῦ ἐν Δελφοῖς Ἀπόλλωνος ἐπὶ Ὀλυμπιάδος ὀγδοηκοστῆς: ἡ δὲ τοῦ σταδίου νίκη τῷ Οἰβώτᾳ γέγονεν Ὀλυμπιάδι ἕκτῃ. πῶς ἂν οὖν τήν γε ἐν Πλαταιαῖς μάχην μεμαχημένος ὁ Οἰβώτας εἴη μετὰ Ἑλλήνων; πέμπτῃ γὰρ ἐπὶ τῇ ἑβδομηκοστῇ Ὀλυμπιάδι τὸ πταῖσμα ἐγένετο ἐν Πλαταιαῖς Μαρδονίῳ καὶ Μήδοις. ἐμοὶ μὲν οὖν λέγειν μὲν τὰ ὑπὸ Ἑλλήνων λεγόμενα ἀνάγκη, πείθεσθαι δὲ πᾶσιν οὐκέτι ἀνάγκη. τὰ δὲ ἄλλα ὁποῖα τὰ συμβάντα ἦν ἐς τὸν Οἰβώταν, τῇ ἐς Ἀχαιοὺς προσέσται μοι συγγραφῇ." Παυσανία, Ηλειακά]

8. ↑ "ὀλίγον δὲ πρὸ τοῦ ἄστεώς ἐστι τοῦ Δυμαίων ἐν δεξιᾷ τῆς ὁδοῦ τάφος Σωστράτου: μειράκιον δὲ ἦν τῶν ἐπιχωρίων, γενέσθαι δὲ Ἡρακλέους ἐρώμενόν φασιν αὐτόν, καὶ--ἀποθανεῖν γὰρ τὸν Σώστρατον Ἡρακλέους ἔτι ὄντος μετὰ ἀνθρώπων--οὕτως οἱ τὸν Ἡρακλέα τό τε μνῆμα αὐτὸν εἶναι τὸν ποιήσαντα καὶ ἀπαρχὰς ἀπὸ τῶν ἐν τῇ κεφαλῇ τριχῶν δοῦναι. ἐπίθημα δὲ καὶ ἐς ἐμὲ ἔτι στήλη τε ἦν ἐπὶ τοῦ χώματος καὶ Ἡρακλῆς ἐπειργασμένος: ἐλέγετο δὲ ὡς οἱ ἐπιχώριοι καὶ ἐναγίζουσι τῷ Σωστράτῳ."Παυσανία, Αχαϊκά

9. ↑ "...Δυμαίοις δὲ ἔστι μὲν Ἀθηνᾶς ναὸς καὶ ἄγαλμα ἐς τὰ μάλιστα ἀρχαῖον...Παυσανία, Αχαϊκά"
11. ↑ Ιστορία του Δήμου Δύμης