Παλαιότερα ανήκε στην άλλοτε επαρχία Νάξου του νομού Κυκλάδων. Από το 1999 έως το 2010 σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας αποτελούσε έδρα κοινότητας του δήμου Δρυμαλίας. Από 1 Ιανουαρίου 2011 αποτελεί ιδία έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Δρυμαλίας, του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων.
Βρίσκεται στο κέντρο του Νησιού, ανατολικά του χωριού Κυνίδαρος, δυτικά της Απειράνθου, νότια της Κεραμωτής και βόρεια της Τραγαίας, κτισμένη σε πλαγιά και σε υψόμετρο περίπου 600 μ., με απεριόριστη θέα προς στο λεκανοπέδιο της Τραγαίας.

Αριστερά της Μονής, ανεβαίνοντας από Χαλκί, είναι το βουνό «Προφήτης Ηλίας» και δεξιά το βουνό «Φανάρι». Το όνομα του χωριού προέρχεται από το Βυζαντινό μοναστήρι που υπάρχει στη περιοχή και τώρα βυζαντινή εκκλησία της Παναγιάς της «Δροσιανής». Το μοναστήρι της Παναγίας της Δροσιανής, ενώ ήταν γνωστό από τα πολύ παλιά χρόνια, αναδείχτηκε από τις αρχαιολογικές εργασίες που έγιναν και κράτησαν αρκετα χρόνια, την δεκαετία του 1970. Είναι Βυζαντινού ρυθμού και χρονολογείται τον 4ο με 6ο αιώνα. Στο χωριό υπάρχει και αξίζει να το επισκεφθεί ο επισκέπτης, το "πηγάδι" όπου διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση τα κοινοτικά πλυντήρια. Υφίσταται δημοτικό σχολείο και ο ιερός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στην Αγία Φωτεινή. Οι κάτοικοι του χωριού ονομάζονται «Μονιάτες και Μονιάτισσες» και ανέρχονται περίπου σε 300, ενώ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αυξάνονται κατά πολύ με τους παραθεριστές.

Οι Μονιάτες ήταν από τους καλύτερους «Μαστόρους» κατεργασίας πέτρας και λόγω του εύφορου εδάφους και των πολλών νερών της περιοχής καλιεργούν στους μπαξέδες, (τα αποκαλούμενα «μεσονήσια», επειδή βρίσκονται στο μέσο του νησιού) τα καλύτερα ζαρζαβατικά του νησιού. Οι Μονιάτισσες είναι οι καλύτερες υφάντρες αργαλειού και στο χωριό υπάρχει και λειτουργεί ο σύλλογος υφαντριών Μονής Νάξου. Τα αγροτικά προϊόντα που παράγονται είναι εξαιρετικής ποιότητας (πατάτες, ντομάτες, λάδι, χορταρικά κ.α) όπως επίσης και τα κτηνοτροφικά προϊόντα (τυρί και κρέας).

Η Μονή βρίσκεται στον κύριο οδικό άξονα Νάξος (Χώρα) - Χαλκί - Μονή - Σταυρός - Κόρωνος - Σκαδό - Κωμιακή - Απόλλωνας.

Έχει χαρακτηριστεί από το 1988 παραδοσιακός οικισμός.[2][3]

Πληθυσμιακή εξέλιξη
Έτος 1835 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 146 290 343 379 431 429 443 497 426 365 296 260 215 207 216
Πηγές [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [1]
Διοικητικές μεταβολές

Το 1835, ο οικισμός ονομάζεται Μονή έχει 146 κατοίκους (45 οικογένειες) και προσαρτάται στον νεοϊδρυθέντα Δήμο Τραγαίας της επαρχίας Νάξου, με έδρα τον οικισμό του Χαλκείου.[18][19]
Το 1912, αποφασίζεται οι οικισμοί που έχουν πάνω από 300 κατοίκους και σχολείο στοιχειώδους εκπαίδευσης, να αποτελέσουν αυτοτελείς κοινότητες. Οπότε ο οικισμός της Μονής αποσπάται από το δήμο Τραγαίας, ο οποίος καταργείται και ορίζεται η κοινότητας Μονής με έδρα τη Μονή.[20]
Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), η κοινότητα Μονής καταργείται και ο οικισμός Μονή προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Δρυμαλίας με έδρα τον οικισμό Χαλκείο.[21] Συγκεκριμένα, με το πρόγραμμα Καποδίστριας υπαγόταν στο Δημοτικό Διαμέρισμα Μονής, του Δήμου Δρυμαλίας, του νομού Κυκλάδων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.[17]
Το 2010, με την εφαρμογή του προγραμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), καταργείται ο δήμος Δρυμαλίας και η Μονή προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.[22]

Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), αποτελεί μαζί με τον οικισμό Σίφωνες ( που όμως δεν έχει μόνιμους κατοίκους από το 1981 ) την Τοπική Κοινότητα Μονής ( 216 κ.). Η τ.κ. Μονής υπάγεται στη δημοτική ενότητα Δρυμαλίας, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, της περιφερειακής ενότητας Νάξου (του πρώην νομού Κυκλάδων), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.[1]

Συλλογή φωτογραφιών

Πηγαίνοντας στη Μονή

Στην πλατεία

Σοκάκι

Στη διαδρομή από Χαλκί σε Μονή

Παναγιά Δροσιανή κοντά στο χωριό Μονή της Νάξου

Παραπομπές

«ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10849 (σελ. 375 του pdf), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017], Ανακτήθηκε 09/01/2018
«ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΝΑΞΟY» από old.domiki.gr. Αρχειοθετήθηκε 01/09/2018. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
«ΦΕΚ-504Δ-14/06/1988» από αναζήτηση ΦΕΚ. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
ΦΕΚ Α4/1835 σελ. 31 και 38 (σελ. 3 και 10 του pdf). Δημοσιεύθηκε 26 Φεβρ.1835. Αρχειοθετήθηκε 08/03/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018 από «Αναζήτηση ΦΕΚ»
«Πληθυσμός 1879», Μέρος τρίτον σελ. 97 (σελ. 182 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός: απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889», σελ. 110 (σελ. 133 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896», σελ. 125 (σελ. 232 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Στατιστικά αποτελέσματα της γενικής απογραφής του πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907», σελ. 409 (σελ. 412 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφή της 19 Δεκεμβρίου 1920», σελ. 183 (σελ. 204 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 07/06/2015], Ανακτήθηκε 08/01/2018
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαϊου 1928», σελ. 216 (σελ. 236 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 04/03/2016], Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940», σελ. 244 (σελ. 268 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογαφήν της 7ης Απριλίου 1951», σελ. 121 (σελ. 121 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 04/03/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 19ης Μαρτίου 1961», Πίνακας 1, σελ. 276 (σελ. 346 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 06/03/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971», σελ. 115 (pdf σελ. 115), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 24/10/2014], Ανακτήθηκε 8/1/2018
«Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981», σελ. 449 (σελ. 449 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 8/1/2018. Ανακτήθηκε 8/1/2018
«Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς», σελ. 149 (σελ. 151 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 20/08/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018
«Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 269 (σελ. 271 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ, [Αρχειοθετήθηκε 29/07/2017], Ανακτήθηκε 08/01/2018.
ΦΕΚ Α4/1835 σελ. 31 και 38 (σελ. 3 και 10 του pdf) από ΕΕΤΑΑ. Δημοσιεύθηκε 26 Φεβρ.1835. Αρχειοθετήθηκε 08/03/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
«1835 σχηματισμός Δήμων Νάξου»από orinosaxotis.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 02/01/2015. Αρχειοθετήθηκε 09/03/2018. Ανακτήθηκε 09/03/2018.
«ΦΕΚ 261Α 31/8/1912» σελ. 1514 (σελ. 2 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 16/06/2012. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
«ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997»σελ. 8815 (σελ. 27 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 30/03/2017. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
«ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010»σελ. 1791 (σελ. 7 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.

Νομός Κυκλάδων : Δήμος, Κοινότητα Ερμουπόλεως | Αμοργού | Άνδρου | Άνω Σύρου | Δρυμαλίας | Εξωμβούργου | Θήρας | Ιητών | Κέας | Κορθίου | Κύθνου | Μήλου | Μυκόνου | Νάξου | Πάρου | Ποσειδωνίας | Σερίφου | Σίφνου | Τήνου | Υδρούσας Ανάφης | Αντιπάρου | Δονούσης | Ηρακλείας | Κιμώλου | Κουφονησίων | Οίας | Πανόρμου | Σικίνου | Σχοινούσσης | Φολεγάνδρου | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση νομού Κυκλάδων