.
Περιφέρεια : Κρήτης
Νομός : Ηρακλείου
- Δήμος Καστελλίου --
Η Λυττός , πρώην Ξιδάς (κάτοικοι 319 το 2001) είναι χωριό της επαρχίας Πεδιάδας και έδρα ομώνυμου Τοπικού διαμερίσματος του δήμου Καστελλίου, στο Νομό Ηρακλείου. Η θέση της είναι στη νότια πλευρά του υψώματος όπου βρισκόταν η αρχαία Λύττος, στα δυτικά κράσπεδα των Λασιθιώτικων βουνών με πανοραμική θέα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την ελαιοκομία.
Αξιόλογοι είναι οι ναοί του χωριού, όπως ο τρίκλιτος του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Τίτου και του οσίου Στυλιανού στην είσοδο του χωριού, στο προαύλιο του οποίου έχουν συγκεντρωθεί κιονόκρανα, επιγραφές και άλλα γλυπτά προερχόμενα από την αρχαία Λύττο. Στον ίδιο χώρο υπάρχει και Κέντρο Νεότητας. Υπάρχουν επίσης πολλά εξωκλήσια όπως ο Άγιος Γεώργιος στα ερείπια της Λύττου και ο Εσταυρωμένος, ο Άγιος Νικόλαος και οι Άγιοι Ανάργυροι, πιθανότατα του 13ου αιώνα.
Ιστορικά στοιχεία
Κατά τη Μινωική εποχή η πόλη Λύκτος, ή Λύττος , η αρχαιότερη ίσως πόλη της Κρήτης, είχε κυρίαρχη παρουσία στην ανατολική Κρήτη, μάλιστα η Λύκτος πήρε μέρος με στρατό στον Τρωικό Πόλεμο. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία των ανασκαφών και πολλές επιγραφές η Λύκτος διακρίθηκε και κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Πιο σύγχρονες ανασκαφές στην Ακρόπολη Σμαρίου, με ευρήματα από τη Μεσομινωική εποχή και μετά, επιβεβαιώνουν τον σημαντικό ρόλο της περιοχής από αρχαιοτάτων χρόνων. .
Το όνομα Ξιδάς που έλαβε αργότερα οφείλεται στον πρώτο οικιστή του χωριού, ο οποίος πρέπει να είχε το επάγγελμα του κατασκευαστή ή του πωλητή ξιδιού, όπως μελάς, κρασάς, λαδάς κλπ. Κατά την Ενετοκρατία αναφέρεται στον Καστροφύλακα (K95) το 1583 με 221 κατοίκους και με το όνομα Xidá.
Υψόμετρο 510 m
Πρώην όνομα Ξιδάς
Βιβλιογραφία
* Το Ηράκλειον και ο Νομός του, Έκδοση Νομαρχίας Ηρακλείου.
| Δημοτική Ενότητα Καστελλίου |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αμαριανού |
| Αμαριανόν, το |
| Τοπική Κοινότητα Αποστόλων |
| Απόστολοι, οι |
| Τοπική Κοινότητα Αρχαγγέλου |
| Αρχάγγελος, ο |
| Γαλενιανόν, το |
| Σκλαβεροχώρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Ασκών |
| Ασκοί, οι |
| Τοπική Κοινότητα Γερακίου |
| Αρμάχα, η |
| Γεράκιον, το |
| Τοπική Κοινότητα Ευαγγελισμού |
| Ευαγγελισμός, ο |
| Τοπική Κοινότητα Καρουζανών |
| Άγνος, η |
| Άνω Καρουζανά, τα |
| Κάτω Καρουζανά, τα |
| Μπιτζαριανό, το |
| Τοπική Κοινότητα Κασταμονίτσης |
| Κασταμονίτσα, η |
| Τοίχος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Καστελλίου |
| Καστέλλιον, το |
| Λαγός, ο |
| Τοπική Κοινότητα Λιλιανού |
| Αγία Παρασκευή, η |
| Λιλιανόν, το |
| Τοπική Κοινότητα Λυττού |
| Λυττός, η |
| Τοπική Κοινότητα Μαθιάς |
| Μαθιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Πολυθέας |
| Πολυθέα, η |
| Τζίγκουνα, η |
| Τοπική Κοινότητα Σμαρίου |
| Σμάριον, το |
Νομός Ηρακλείου : Δήμος Ηρακλείου | Αγίας Βαρβάρας | Αρκαλοχωρίου | Αρχανών | Αστερουσίων | Βιάννου | Γαζίου | Γοργολαΐνη | Γόρτυνας | Γουβών | Επισκοπής | Ζαρού | Θραψανού | Καστελλίου | Κόφινα | Κρουσώνα | Μαλίων | Μοιρών | Νέας Αλικαρνασσού | Νίκου Καζαντζάκη | Παλιανής | Ρούβα | Τεμένους | Τυλίσου | Τυμπακίου | Χερσονήσου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Ηρακλείου. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
