.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Δυτικής Ελλάδας
Νομός : Αχαΐας

Νομός Αχαΐας Δήμος Μεσσάτιδος

Grafik1

Η Κρήνη είναι οικισμός και πρώην κοινότητα της Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαΐας (υπάρχει στην Αχαΐα Κρήνη Καλαβρύτων και Κρήνη Αιγιαλείας) και σήμερα είναι κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Μεσσάτιδος, που συνορεύει με τις πρώην κοινότητες και επίσης δημοτικά διαμερίσματα, Σαραβάλι, Οβρυά, Πετρωτό και Κρυσταλλόβρυση. Έχει επίσης ομάδα καλαθοσφαίρισης, την Κρήνη 97, και ομάδα ποδοσφαίρου τον ΑΟ Κρήνης. Στην Κρήνη ανήκουν οι οικισμοί Μονοδέντρι, Ροδιά, Λαγανίδες και Σαρδελά σχεδόν όλες αυτές οι συνοικίες βρίσκονται έξω από το χωριό και οι Ρόδια, Λαγανίδες, Σαρδελά στα σύνορα με την Οβρυά και της ανήκουν κατά το ήμισυ και το Μονοδέντρι στα σύνορα με το Σαραβάλι που της ανήκει επίσης κατά το ήμισυ, στα όρια της βρίσκεται και η ιστορική μονή Ομπλού που έχει πάρει το όνομά της από το ομώνυμο βουνό το οποίο δεσπόζει πάνω από το χωριό. Το χωριό είναι χτισμένο στις παρυφές του Ομπλού , πρόποδες του Παναχαικού, και η πλαγιά που είναι χτισμένο λέγεται Ζωητάδα. Το παλαιότερο όνομα του οικισμού ήταν Βελίζι.

View Larger Map

Όνομα

Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Βελίζι. Υπάρχουν πολλές εκδοχές από πού προέρχεται, η επικρατέστερη είναι ότι προέρχεται από το σλάβικο Vellezi το οποίο σημαίνει Λευκό δάσος και οφείλεται στις πολλές λεύκες που είχε στην ευρύτερη περιοχή. Λεύκας λέγεται και ο ποταμός που περνά δίπλα από το χωριό αλλά και σημερινή περιοχή της Πάτρας στις εκβολές του. Αργότερα όταν έρχονται οι Φράγκοι το ονομάζουν Villegio, δηλαδή χωριό, αυτό το όνομα πιστεύεται ότι παραφράστηκε από τους Αρβανίτες σε Βελίζι. Ως Βελέζι το συναντάμε πρώτη φορά σε ενετική απογραφή του 1700. Το 1928 με προεδρικό διάταγμα μετονομάζεται σε Κρήνη.

Ιστορία

Για τη Ζωητάδα και τις μάχες που έγιναν εκεί δείτε το κυρίως άρθρο Ζωητάδα Αχαΐας

Η περιοχή Κρήνης κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια, στο χωριό έχουν ανασκαφεί δύο μυκηναϊκά νεκροταφεία, το ένα μέσα στο χωριό και το άλλο στην περιοχή Μουσταφέντη, με φτωχικές ταφές που δείχνουν ότι στην περιοχή υπήρχαν αγροτικοί συνοικισμοί.

σθοφόροι. Σε τούρκικο κατάστιχο του 1461 αναφέρεται ως αγροτική περιοχή.

Την περίοδο της τουρκοκρατίας δημιουργούνται και τα χωριά Ψαράδες , Βουντούσα και Μουσταφά αφέντη που σήμερα αποτελούν αγροτικές εκτάσεις της Κρήνης. Στη ενετική απογραφή του 1700 το Βελίζι είχε 9 οικογένειες , 25 κατοίκους από τους οποίους οι 12 άντρες και οι 13 γυναίκες. Σε άλλη απογραφή του 1698 με τα χωριά που υποχρεούνταν σε φόρο φορβής για το φράγκικο ιππικό, το Βελίζι υποχρεούτο να δώσει 10 στατήρες.

Το 1466 καταφθάνουν στην Τουρκοκρατούμενη Πάτρα ενετικά πλοία τα οποία αποβιβάζουν μικρή στρατιωτική δύναμη στην πόλη, ο λαός ξεσηκώνεται, καταλαμβάνει το κάστρο και καταδιώκει τους Τούρκους. Στη Ζωητάδα, η πλαγιά που βρίσκεται το χωριό στα σημερινά Δρημαλαίϊκα, οι επαναστάτες τους φτάνουν και διεξάγεται μικρή μάχη με νικητές τους Έλληνες. Οι Τούρκοι όμως αργότερα αντεπιτέθηκαν και βρήκαν τους Έλληνες να γλεντάνε την πρότερη νίκη τους, τους επιτέθηκαν σκοτώνοντας πολλούς και αιχμαλώτισαν τους αρχηγούς τους τους οποίους μετά την ανακατάληψη της Πάτρας τους παλούκωσαν μαζί με το Μητροπολίτη Νεόφυτο.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1821 πάλι στη Ζωητάδα έγινε μάχη μεταξύ Τούρκων και των Κουμαναίων και Σισίνη. Η έκβαση της μάχης ήταν καταστροφική για τους Έλληνες και παραλίγο να πιαστεί αιχμάλωτος και ο ίδιος ο Σισίνης.

Το 1822 κατά την πολιορκία της Πάτρας από τις Ελληνικές δυνάμεις στην Κρήνη ο Κολοκοτρώνης είχε συγκροτείση εθελοντικές ομάδες γυναικών που έραβαν μάλλινες κάλτσες και φανέλες για τους πολεμιστές.

Μια τρίτη μάχη έγινε, στην Ζωητάδα πάλι, το 1945 κατά την αποχώρηση του ΕΛΑΣ από την Πάτρα, ανάμεσα σε Άγγλους και Ινδούς , που είχαν έρθει προς ενίσχυση του εθνικού στρατού, και τους αντάρτες του ΕΛΑΣ , ο σκοπός της επίθεσης ήταν η σύλληψη της ηγεσίας του 12ου συντάγματος και η επίθεση έγινε ταυτόχρονα σε Κρήνη Πετρωτό και Σαραβάλι[1].

Το 1833 με τη συγκρότηση του Δήμου Πατρέων το Βελίζι υπάγεται σε αυτόν μέχρι το 1912 οπότε γίνεται ανεξάρτητη κοινότητα περιλαμβάνοντας και τους οικισμούς Οβρυά, Βουντούσα, Ψαράδες και Μουσταφέντη, το 1916 προσθέτεται και η Μονή Ομπλού , ενώ το 1924 αποσπάται η Οβρυά και γίνεται ανεξάρτητη κοινότητα. Το 1928 αναφέρεται στον κατάλογο χωριών και οικισμών της Αχαΐας με την ονομασία Βελίζι [1].Το 1840 αναφέρεται στον κατάλογο των δημοτικών διαμερισμάτων του Δήμου Πατρέων[2]. Κάτοικοι της Κρήνης έχουν συμμετάσχει σε όλους του αγώνες του έθνους και έπεσαν για την πατρίδα. Το χωριό είχε πεσόντες σε όλους τους πολέμους αλλά και στον εμφύλιο πόλεμο. Στην Κατοχή πολλά σπίτια πυρπολήθηκαν από τους Γερμανούς.

Μέχρι το 1881 που κατασκευάστηκε ο πρώτος υποτυπώδης δρόμος προς την Πάτρα, η Κρήνη ήταν το σταυροδρόμι των αμαξιτών δρόμων-μονοπατιών για Τρίπολη και Καλάβρυτα, ενώ στη θέση Δρημαλαίκα, στη Ζωητάδα, υπήρχε το δεύτερο χάνι του δρόμου του Μέξη όπως λεγόταν από τον ιδιοκτήτη του, το κτίριο διασώζεται ακόμα σήμερα. Το 1886 έγινε ο δρόμος Πάτρας Καλαβρύτων και το 1922 η Ε.Ο. Πατρών-Τρίπολης. Έχει δημοτικό σχολείο από το 1910, ενώ η κεντρική πλατεία του χωριού κατασκευάστηκε το 1899 από τον δήμαρχο Δ. Βότση. Ρεύμα μπήκε πρώτη φορά το 1955 . Από το 1970 λειτουργεί εκτροφείο θηραμάτων και το 1936 ιδρύθηκε ο Φιλοδασικός σύλλογος .

Πρόεδροι Κοινότητας

1912-1974
1974-1986 Νικόλαος Κρίκης[2][3]
1986-1990 Σπύρος Γιαννικόπουλος[2]
1990-1994 Χρήστος Δρημάλας[2]
1994-1998 Παναγιώτης Κρίκης

Απογραφές
Έτος Κάτοικοι
1700 25
1920 293
1928 344
1940 468
1951 431
1961 482
1971 533
1981 657
1991 866
2001 1023

Παλιοί οικισμοί της Κρήνης
Ψαράδες

Παλιό χωριό - οικισμός, σήμερα αγροτική περιοχή δίπλα στο χωριό. Το όνομα προέρχεται από παλιό ιδιοκτήτη της περιοχής που είχε το όνομα Ψαράς. Πιστεύεται ότι πρωτοκατοικήθηκε κατά τη Φραγκοκρατία. Σε απογραφή του 1700 είχε 34 κατοίκους, το 1816 15 οικογένειες και το 1828 δύο. Από το 1884 έπαψε να υπάρχει.
Βουντούσα

Και η Βουντούσα παλιό χωριό, σήμερα αγροτική έκταση. Στον οικισμό κατοικούσαν κτηνοτρόφοι πού έρχονταν από τα ορεινά να ξεχειμωνιάσουν. Το 1700 είχε 5 οικογένειες, 15 κατοίκους το 1828. Τελευταία φορά αναφέρεται το 1884.
Μουσταφά Εφέντη

Παλιός οικισμός, αγροτική έκταση και αυτός σήμερα. Η ονομασία προέρχεται από Τούρκο ιδιοκτήτη της περιοχής. Το 1700 είχε 53 κατοίκους. Από το 1828 με προεδρικό διάταγμα άλλαξε όνομα σε Λεκάνη, μετά το 1940 εγκαταλείφθηκε. Σήμερα στην περιοχή έχουν αρχίσει να κατασκευάζονται εξοχικά και υπάρχουν και λίγοι μόνιμοι κάτοικοι. Ο χείμαρρος Φίλερης ονομαζόταν παλιότερα ποτάμι Μουσταφά Εφέντη.
Μονή Αγίου Κωνσταντίνου

Κτίστηκε τον 12ο αιώνα και κατείχε μεγάλες εκτάσεις. Βρισκόταν στους πρόποδες του Ομπλού και στο σημερινό οικισμό του Μονοδεντρίου ή Αγίου Κωνσταντίνου. Σήμερα ακόμα στην θέση της υπάρχει εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία. Το 1626 ενώθηκε πρώτη φορά με τη μονή Ομπλού λόγω έλλειψης νερού και άλλων σοβαρών προβλημάτων που αντιμετώπιζε. Αργότερα ανεξαρτητοποιήθηκε πάλι μέχρι το 1896 που διαλύθηκε οριστικά.
Σιδηρόκαστρο

*Για το Σιδηρόκαστρο διαβάστε το κυρίως άρθρο Σιδηρόκαστρο Αχαΐας*

Το Σιδηρόκαστρο χτίστηκε από τους Φράγκους, άγνωστο πότε ακριβώς, όπως άγνωστη είναι και η ιστορία του. Βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό και ελάχιστα ερείπια έχουν απομείνει σε δύσβατη περιοχή.
Οικισμοί της Κρήνης

Grafik2

Μονή Ομπλού

*Γιά τη Μονή διαβάστε το κυρίως άρθρο Μονή Ομπλού*

Κτίστηκε το 1189 και πήρε το όνομά της από ένα εκκλησάκι που υπήρχε πριν στον χώρο. Αυτό το εκκλησάκι το είχαν κτίσει Αρβανίτες και λεγόταν: "Ομπλίτ Παναγιά Κουκούρ" δηλαδή η γλυκεία Παναγιά του βουνού του κούκου. Κουκούρ σημαίνει κούκος και έτσι λεγόταν τότε και το βουνό το οποίο από τότε πήρε το όνομα Ομπλός. Η μονή έχει καταστραφεί από όλους τους κατακτητές που πέρασαν από την περιοχή (Τούρκοι, Ενετοί, Γερμανοί) και έχει προσφέρει τα μέγιστα σε όλες τις επαναστάσεις και απελευθερωτικούς αγώνες.Το 1581 γίνεται Σταυροπηγιακή και το 1896 ενσωματώθηκε και έγινε μετόχι της η Μονή του Αγίου Κωνσταντίνου.
Οικισμός Ροδιάς
Ο Προφήτης Ηλίας στην συνοικία Ροδιά

Οικισμός που βρίσκετε στα σύνορα με την Οβρυά και από την πλευρά της Οβρυάς λέγεται Προφήτης Ηλίας. Η Ροδιά πήρε το όνομά της από τις πολλές ροδιές που υπάρχουν στη περιοχή. Μαζί με τους οικισμούς της Κρήνης Λαγανίδες και της Οβρυάς Προφήτη Ηλία αποτελούν ξεχωριστή ενορία από το 1982 . Η Ροδιά μέχρι το 1970 είχε ελάχιστες κατοικίες, περίπου 6, από τότε κτίζονται συνεχώς νέες και σήμερα έχει περίπου 100 κατοίκους.
Οικισμός Λαγανίδες

Ο οικισμός βρίσκεται στα σύνορα της Κρήνης με την Οβρυά, αρχικά αποτελούσε μέρος του οικισμού Ροδιάς με 2 κατοικίες, από το 1970 και μετά άρχισαν να κατασκευάζονται πολλές κατοικίες αποτελεί ίδια ενορία μαζί με τη Ροδιά και τον Προφήτη Ηλία Οβρυάς, από την πλευρά της Οβρυάς διατηρεί την ονομασία Προφήτης Ηλίας.
Οικισμός Μονοδέντρι ή Άγιος Κωνσταντίνος
ο οικισμός του Αγίου Κωνσταντίνου όπως φαίνεται από τον δρόμο προς το Λιθάρι και Ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου στην ομώνυμη συνοικία ο οικισμός του Αγίου Κωνσταντίνου όπως φαίνεται από τον δρόμο προς το Λιθάρι και Ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου στην ομώνυμη συνοικία
ο οικισμός του Αγίου Κωνσταντίνου όπως φαίνεται από τον δρόμο προς το Λιθάρι και Ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου στην ομώνυμη συνοικία

Ο οικισμός βρίσκεται στα σύνορα της Κρήνης με Σαραβάλι και Πετρωτό, από την πλευρά του Σαραβαλίου λέγεται Κεφαλόβρυσο. Βρίσκεται στους πρόποδες του Ομπλού δίπλα σε πευκόδασος με πανοραμική θέα προς την Πάτρα και τον Πατραϊκό κόλπο. Είναι ο μεγαλύτερος οικισμός της Κρήνης.

Ο οικισμός έχει και την ονομασία Άγιος Κωνσταντίνος από το ομώνυμο μοναστήρι που υπήρχε εκεί μέχρι το 1896. Απομεινάρι του μοναστηριού είναι ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου ενώ διασώζονται ερείπια κτιρίων της μονής. Σύμφωνα με τον καθηγητή νευρολογίας Δ. Βασιλόπουλο, μετά από έρευνα που έκανε για τη συγγραφή βιβλίου για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, στον Άγιο Κωνσταντίνο έγιναν οι γάμοι του μέλλοντα αυτοκράτορα και της πρώτης του γυναίκας Θεοδώρας[4]. Το 2012 διεξήχθησαν μάλιστα προς τιμήν του γεγονότος τα Παλαιολόγεια 2012" από τον "Σύλλογο ανάδειξης πολιτιστικής κληρονομιάς Κρήνης Πατρών, ο Άγιος Αθανάσιος"[5].
Οικισμός Σαρδελά ή Άγιος Δημήτριος

Οικισμός που βρίσκεται στα σύνορα Κρήνης, Οβρυάς, Σαραβαλίου και δίπλα στον οικισμό Λαγανίδες και Ροδιά. Ο οικισμός αποκαλείται και Άγιος Δημήτριος λόγω του ομώνυμου ναού που υπάρχει εκεί. Στα Σαρδελά υπάρχουν πολλές βιομηχανίες όπως ο "Κρητικός", "Δέλτα", "Φάγε", "Καμπέρος" και ιδιωτικό "ΚΤΕΟ".
Λαογραφία
Λαγκάδι της Μανωλιάς

Το Λαγκάδι της Μανωλιάς πηγάζει από το γειτονικό χωριό της Καλλιθέας και χύνεται στον Πατραϊκό κόλπο. Στη διαδρομή του περνά από τον Μουσταφά αφέντη, την Οβρυά και την Παραλία. Στον Μουσταφά εφέντη που περνά (ο οποίος ανήκει στην Κρήνη) στα σύνορα με την Οβρυά και δίπλα στην Εθνική οδό Πατρών-Τρίπολης υπάρχει μια βρύση όπου υπήρχε το όνομα του Αχμέτ Μεχμέτ αστυνόμου επί τουρκοκρατίας στην περιοχή Καλαβρύτων πιθανoύ κτήτορα της βρύσης. Κατά τη λαϊκή παράδοση σε αυτή τη βρύση καθόταν ένα στοιχειό με γυναικεία μορφή, η Μανωλιά, η οποία είχε μακριά μαύρα μαλλιά και καθόταν στη βρύση και τα χτένιζε με χρυσό χτένι. Αν πήγαινε κανείς καταμεσήμερο ή μεσάνυχτα να πάρει νερό τον κτυπούσε και αυτός η πέθαινε ή αρρώσταινε βαριά.
Το στοιχειό του Βελιζίου

Το στοιχειό του Βελιζίου είχε μορφή βοδιού με ένα αστέρι στο μέτωπο και καθόταν κάτω από μια μελικοκιά έξω από το χωριό. Η παράδοση λέει ότι πάλευε με το στοιχειό της Οβρυάς το οποίο είχε την ίδια μορφή αλλά χωρίς αστέρι και το νίκαγε συνεχώς. Κάποτε ήρθε στο χωριό ο Γιώργος Καπετάνιος, κυνηγός στοιχειών, και το σκότωσε την ώρα που πάλευε με το στοιχειό της Οβρυάς.

Ένα άλλο στοιχείο είχε τη μορφή άσπρου αλόγου και εμφανιζόταν σε μια ελιά στα μισά του δρόμου προς Οβρυά.
Αθλητισμός
Α.Ο. Κρήνης

Ο Α.Ο. Κρήνης είναι ποδοσφαιρικός σύλλογος που σήμερα είναι ανενεργός . Χρώματα είχε το κόκκινο και άσπρο και γήπεδο στην θέση πουλιά που σήμερα δεν υπάρχει.
Κρήνη 97
Basketball Club Krini97.jpg

Η Α.Σ. Κρήνη 97 είναι αθλητικός σύλλογος καλαθοσφαίρισης με έδρα τη Κρήνη. Ιδρύθηκε το 1997. Η ομάδα στηρίζεται αποκλειστικά μόνο σε παιδιά από το χωριό και το 2002 ανέβηκε στην Β΄ κατηγορία της ΕΣΚΑ-Η και το 2006 στην Α2. Την πρώτη χρονιά στην Α2 (2006-07) τερμάτισε στην 5η θέση της βαθμολογίας, ενώ οι τέσσερις πρώτοι διεκδικούσαν την άνοδο σε αγώνες playoffs. Το 2008 έπαιξε στα playoffs χάνοντας την άνοδο από τον Πατρέα. Την αγωνιστική περίοδο 2008-09 κέρδισε την άνοδο της στην Α1 ΕΣΚΑ-Η για πρώτη φορά στην ιστορία της.

Έδρα είχε τα πρώτα χρόνια από το 1997 εως το 2004 το προαύλιο του δημοτικού σχολείου που έχει διαμορφωθεί κατάλληλα σε γήπεδο μπάσκετ με την προσθήκη κερκίδων για θεατές, ενώ από το 2004 χρησιμοποιεί το Κλειστό γυμναστήριο των Ροΐτικων.

Κατά την τρέχουσα αγωνιστική περίοδο, 2012-13, ο Α.Σ. Κρήνη '97 έλαβε μέρος στο Πρωτάθλημα της Α1 Κατηγορίας Ανδρών που διοργανώνει η Ε.Σ.Κ.Α.Η., ολοκληρώνοντας τις αγωνιστικές του υποχρεώσεις στην 9η θέση της τελικής βαθμολογικής κατάταξης.
Αναφορές και σημειώσεις

Λάζαρης 2006, σελ. 26
Πληθυσμιακή διοικητική & Γεωγραφική εξέλιξη των δήμων & κοινοτήτων του νομού Αχαΐας Εκλογικές αναμετρήσεις Κρήνης
Πελοπόννησος, 1 Απριλίου 1975
Βασιλόπουλος 2011, σελ. 2
dete.gr , ΠΑΤΡΑ: Σήμερα τα "Παλαιολόγεια"

Βιβλιογραφία - Πηγές

Δημήτριος Βασιλόπουλος, Κωνσταντίνος, ευχών του Θεού πιστός βασιλεύς και αυτοκράτωρ Ρωμαίων, Παλαιολόγος, εκδόσεις Ευρασία, 2011
Βασίλειος Κυριαζής, Φωστήρας 35 χρόνια πορεία 1969-2004, Πάτρα 2005
Βασίλης Κ. Λάζαρης (επιμ.), Στέφανου Ν. Θωμόπουλου "Ιστορία της Πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821". Έκδοση τέταρτη στη δημοτική γλώσσα και με βάση τα χειρόγραφα του συγγραφέα, Πάτρα, Αχαϊκές Εκδόσεις, 1998-1999, τόμοι Α'-Β' ISBN 960-7960-10-6 (set)
Λάζαρης Βασίλειος, Ο εμφύλιος πόλεμος στην Αχαΐα, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2006 ISBN 960-451-017-7 (ιδίως σελ. 26)
Παναγιωτακόπουλος Νίκος, Κρήνη, το παλιό Βελίζι, οι Λεύκες του 9ου μ.Χ. αιώνα, Πάτρα 1995
Παναγιωτακόπουλος Νίκος, Το κάστρο του Σαραβαλίου: ένα χωριό μια ιστορία, Πάτρα 2000
περιοδικό Δήμου Μεσσάτιδος Μεσσάτιδα

Ζωητάδα Αχαΐας

Κρήνη 97

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΕΣΣΑΤΙΔΟΣ
Δημοτική Κοινότητα Οβρυάς
Οβρυά, η
Δημοτική Κοινότητα Σαραβαλίου
Άγιος Στέφανος, ο
Δεμένικα, τα
Κεφαλόβρυσο, το
Μπάκαρι, το
Σαραβάλι, το
Τοπική Κοινότητα Θέας
Θέα, η
Λυγιές, οι
Παυλόκαστρο, το
Τοπική Κοινότητα Καλλιθέας
Άνω Καλλιθέα , η
Καλλιθέα, η
Τοπική Κοινότητα Κρήνης Πατρών
Άγιος Κωνσταντίνος, ο
Κρήνη, η
Μονή Ομπλού, η
Τοπική Κοινότητα Κρυσταλλόβρυσης
Κρυσταλλόβρυση, η
Τοπική Κοινότητα Πετρωτού
Αγία Παρασκευή, η
Μαυρομανδήλα, η
Πετρωτό, το

Νομός Αχαΐας : Δήμος, Κοινότητα

Καλεντζίου | Λεοντίου |

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Αχαΐας.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Κρήνη Πατρών

.