Κοζάνη

Περιφέρεια : Δυτική Μακεδονία
Νομός : Κοζάνης

Η Κοζάνη είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της δυτικής Μακεδονίας Είναι χτισμένη ανάμεσα στις οροσειρές του Βέρμιου, του Μπουρίνου και των Πιερίων, 15 χλμ βορειοδυτικά της λίμνης του Πολυφύτου, σε υψόμετρο 732 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Απέχει 128 χλμ από τη Θεσσαλονίκη και 499 χλμ από την Αθήνα. Έχει 38.591 κατοίκους, ενώ ο Καποδιστριακός Δήμος έχει 49.812 κατοίκους (απογραφή 2001). Στην πόλη σπουδάζουν περίπου 14.000 φοιτητές και σπουδαστές του Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.

Κοζάνη

Πανοραμική άποψη της Κοζάνης

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Κατά πάσα πιθανότητα κατοικήθηκε από Ηπειρώτες χριστιανούς κυνηγημένους από τους κατακτητές. Το 1664 θεμελιώνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου.

Οι ανασκαφές που έγιναν εδώ έφεραν στο φως μερικά ευρήματα που μαρτυρούν ότι σε τούτη την περιοχή υπήρξε κάποια παλιά πόλη που άκμασε γύρω στον 5ο π.Χ. αι. Ποια ήταν όμως αυτή η πόλη δεν ξέρουμε.

Η καινούρια πόλη, από ό,τι προσδιορίστηκε, πρέπει να χτίστηκε το 14ο αι. και κατοικήθηκε από Ηπειρώτες αρχικά και μετά από Μακεδόνες, Θεσσαλούς και Θρακιώτες και το 16ο αι. έφτασε να είναι μια αρκετά μεγάλη πόλη. Σ' αυτήν αναπτύχθηκε, ακόμα από κείνα το χρόνια, η βιοτεχνία της εριουργίας και της υφαντουργίας καθώς και το εμπόριο με την κεντρική Ευρώπη. Το 17ο αι. γίνεται και πνευματικό κέντρο του ελληνισμού.

Το 1668 ιδρύεται η βιβλιοθήκη και η σχολή της Κοζάνης. Τον 17ο και 18ο αιώνα οι εμπορικές συναλλαγές με τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης δίνουν την ευκαιρία στην πόλη να αναπτυχθει οικονομικα και πνευματικά. Από τα οικοδομήματα ξεχωρίζει το δημαρχείο, το λαογραφικό μουσείο, ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Νικολάου και τα αρχοντικά των Γ. Λασσάνη (στην ομώνυμη πλατεία) και Γ. Βούρκα. Απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό στις 11 Οκτωβρίου 1912. Ο σεισμός των 6,6 ρίχτερ που έγινε στην περιοχή στις 13 Μαΐου 1995 προξένησε μόνο υλικές ζήμιες. Σήμερα η Κοζάνη είναι το εμπορικό, συγκοινωνιακό και διοικητικό κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας.

Η ζωή της πόλης είναι πολύ έντονη, γεγονός στο οποιο συμβάλλουν και οι χιλιάδες φοιτητές των τεχνολογικών ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας) και του πανεπιστημίου της πόλης (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας). Την εβδομάδα της Απόκρεω η πόλη ζει στους ρυθμούς του καρναβαλιού. Το ξεφάντωμα γίνεται στους φανούς, σε όλες τις γειτονιές της πόλης.

Κοζάνη

Η βιβλιοθήκη και το Μουσείο

Το Ιστορικό, Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο της Κοζάνης

Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης, από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, διαθέτει 153.000 τόμους, περισσότερα από 380 χειρόγραφα, 306 κώδικες και πολλές σπάνιες εκδόσεις μεταξύ των οποίων και ένα από τα 17 σωζόμενα πρωτότυπα της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου.

Το Λαογραφικό, Ιστορικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και στεγάζεται σε κτήριο μακεδονικής αρχιτεκτονικής.

Αποκριά στην Κοζάνη

Φανός - Κοζανίτικη Αποκριά

Οι αποκριές στην Κοζάνη έχουν μια ιδιαιτερότητα που τις κάνει να ξεχωρίζουν. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν με χορούς και τραγούδια την "Τσικνοπέμπτη", 12 μέρες πριν από τη Μεγάλη Αποκριά. Την τελευταία εβδομάδα γίνεται ένα πραγματικό ξεφάντωμα από μεταμφιεσμένους και μη, που χορεύουν, "ρίχνονται", στο ρυθμό του τοπικού χορού "έντεκα". Τη Μεγάλη Αποκριά γίνεται παρέλαση αρμάτων. Εκεί φαίνεται το Κοζανίτικο χιούμορ, η καυστική σατυρική διάθεση και η πνευματώδης κριτική για κάθε επίκαιρο θέμα.

Το βράδυ της Αποκριάς, μετά την απογευματινή παρέλαση αρμάτων, ανάβουν σε κάθε γειτονιά οι "φανοί". Γύρω από τη φωτιά συνεχίζεται ολονύχτιο γλέντι με Κοζανίτικα σκωπτικά και παραδοσιακά τραγούδια της Αποκριάς. Μαζί με τους μεζέδες και τα παραδοσιακά Κοζανίτικα "κιχιά" προσφέρεται και άφθονο κρασί "κοκκινέλι", τοπικής παραγωγής.

Κοζάνη: Ηρακλής ( τύπου Λύσιππος) , Hercules Farnese

Συγκοινωνία

Η Κοζάνη συνδέεται αεροπορικώς με την Αθήνα.Το αεροδρόμιο "Φίλιππος" βρίσκεται 3 km νοτιοανατολικά της πόλης. Στην Κοζάνη είναι ο τελευταίος σταθμός της σιδηροδρομικής γραμμής Αμυνταίου - Κοζάνης. Από τον νέο και υπερσύγχρονο σταθμό των ΚΤΕΛ ξεκινούν λεωφορεία για τις μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις. Βόρεια της πόλης περνάει ο αυτοκινητόδρομος "Εγνατία Οδός". Η συγκοινωνία μεσα στην πόλη γίνεται με minibus.

Δήμος Κοζάνης

Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού

Έτος πληθυσμός Πληθυσμός Δήμου

1981 31,120 - - - -
1991 31,553 43,395
2001 38.591 49.812

Ο νομός Κοζάνης χωρίζεται σε τρεις επαρχίες.

• Επαρχία Βοΐου, με πρωτεύουσα τη Σιάτιστα). Άλλες πόλεις: Εράτυρα, Νέαπολη, Γαλατινή κ.ά.
• Επαρχία Εορδαίας. Πρωτεύουσα η Πτολεμαΐδα. Άλλες πόλεις: Αναρράχη, Κομνηνοί, Φιλώτας, Περδίκας κ.ά.
• Επαρχία Κοζάνης. Πρωτεύουσα η Κοζάνη. Άλλες πόλεις: Σέρβια, Αιανή, Ακρινή, Κρόκος, Τρανόβαλτο κ.ά.
  

Η πλατεία Νικης με το ρολόι του Αγ. Νικολάου