.
Περιφέρεια : Ηπείρου
Νομός : Ιωαννίνων
-- Δήμος Αγίου Δημητρίου --
Η Κάτω Μουσιωτίτσα ή Μουσιωτίτσα είναι ορεινό χωριό της πρώην επαρχίας Δωδώνης στο νομό Ιωαννίνων σε υψόμετρο 550 μέτρων[1][2].
Γεωγραφία - Αξιοθέατα
Η Κάτω Μουσιωτίτσα βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του όρους Τόμαρος ή Ολύτσικας και δυτικά του ποταμού Λούρου και είναι περιτριγυρισμένο από 5 βουνά: Μπιτέρα, Σπιθάρι, Πουρίζι, Καλογερίτσα και Καταφή. Απέχει 33 χλμ. Ν. της πόλης των Ιωαννίνων και 55 χλμ.Β.-ΒΔ. της Άρτας. Μαζί με τα γειτονικά χωριά Άνω Μουσιωτίτσα, Νέα Μουσιωτίτσα και Μεσούρα όλη η περιοχή αναφέρεται ως Μουσιωτίτσα.
Στην ευρύτερη περιοχή, νότια από το "χάνι Tερόβου" που βρίσκεται επάνω στην εθνική οδό Άρτας - Ιωαννίνων και κοντά στη γέφυρα "Zήτα" υπάρχουν ερείπια αρχαίου φρουρίου το οποίο έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος από το 1962[3]. Σημαντικό αξιοθέατο είναι η παλιά εκκλησία του Αγίου Νικολάου, η οποία θεωρείται ότι έχει διακανονιστεί στις αρχές του 18ου αιώνα και έχει αναφερθεί για πρώτη φορά στα ελληνικά εκκλησιαστικά αρχεία κατά το έτος 1791. Από το 2009 η ευρύτερη περιοχή "Σπιθάρι - Παναγιά - Άνω Κάμπος" στην οποία βρίσκεται ο ναός έχει ανακηρυχθεί ιστορικό τοπίο[4]. Τα εδάφη της Μουσιωτίτσας στη χαράδρα που διασχίζεται από τον ποταμό Λούρο και είναι κατάφυτα με πλατάνια, θάμνους (μακία) και σάρες αποτελούν μέρος των "Βορείων Στενών Λούρου" που έχουν χαρακτηριστεί ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (ΤΙΦΚ)[5].
Ονομασία - Ιστορία
Η προέλευση του ονόματος Μουσιωτίτσα είναι άγνωστη. Πιθανολογείται από έρευνες μελετητών ότι το όνομα είναι σλαβικής προέλευσης λόγω της κατάληξης "-ιτσα", που είναι κοινή σε σλαβικά ονόματα οικισμών. Άλλες πιο τοπικές θεωρίες αναφέρουν ότι το όνομα προέρχεται από παλιούς μύθους των αρχαίων κατοίκων των ποταμών είναι γνωστές ως "Μούσες" ή από μια βασίλισσα που κατοικούσε σε αυτό που είναι τώρα τα ερείπια ενός κάστρου (κοντά στη γέφυρα Ζήτα) που χρονολογείται από τον 3ο αιώνα.
Το ολοκαύτωμα της Μουσιωτίτσας
Στις 25 Ιουλίου 1943, ακολουθούμενη από την 27 Αυγούστου 1943, τα γερμανικά στρατεύματα των SS περικύκλωσαν το χωριό από τέσσερα διαφορετικά σημεία και εκτέλεσαν συνολικά 153 άμαχους κατοίκους. Μεταξύ των Γερμανών στρατιωτών υπήρχαν επίλεκτα μέλη της μεραρχίας Εντελβάις. Η επίθεση και η σφαγή που επακολούθησε έγιναν ως αντίποινα για συμμετοχή στην αντίσταση κατοίκων του χωριού και για την επίθεση κατά την οποία σκοτώθηκε ένας Γερμανός αξιωματικός στην κοντινή περιοχή του "Ζήτα"[6][7]. Μεταξύ των φονευθέντων αμάχων υπήρχαν 4 μωρά, 36 παιδιά ηλικίας 2 έως 7 ετών, 23 παιδιά ηλικίας 8 έως 16 και 13 γυναίκες[8]. Στη μνήμη των εκτελεσθέντων διοργανώνεται ετήσιος δρόμος θυσίας απόστασης 3 χλμ., από τη τοποθεσία Σπιθάρι, τον τόπο εκτέλεσης, μέχρι το χωριό[2][9].
Διοικητικά
Η Κάτω Μουσιωτίτσα ως κοινότητα συστάθηκε το 1919 με το ΦΕΚ 184Α - 19/08/1919 με έδρα την ίδια. Το 1996 η έδρα μεταφέρθηκε στην οικισμό Νέα Μουσιωτίτσα[10]. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με την Άνω Μουσιωτίτσα, Νέα Μουσιωτίτσα και Μεσούρα αποτελούν τη τοπική κοινότητα Μουσιωτίτσας που ανήκει στη δημοτική ενότητα Αγίου Δημητρίου του Δήμου Δωδώνης και σύμφωνα με την απογραφή 2011 ως οικισμός έχει πληθυσμό 256 κατοίκους ενώ η κοινότητα συνολικά 605[11].
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Μια σφαγή χωρίς αιτία από τον ιστότοπο Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος
Μουσιωτίτσα - Κομμένο - Λιγγιάδες από τον ιστότοπο http://www.hfmeyer.com (στα γερμανικά)
Φωτογραφίες από τη Μουσιωτίτσα από τον ιστότοπο του Δήμου Δωδώνης
Βόρεια Στενά Λούρου από τη Βάση Δεδομένων για την Ελληνική Φύση - ΦΙΛΟΤΗΣ
"Ο σημαδεμένος της Μουσιωτίτσας" απο τον ιστότοπο Μηχανή του χρόνουυ
Πηγές
"Η προσφορά της Μαρτυρικής Μουσιωτίτσας στη Νεώτερη Ιστορία-Χρονικό του Ολοκαυτώματος (Ιούλιος-Αύγουστος 1943)", Γεωργία Σταύρου-Αναγνώστου, Έκδοση: Κοινότητα Μουσιωτίτσας, 1998.
Το Ολοκαύτωμα στην Μουσιωτίτσα, [25 Ιουλίου 1943] στη τηλεόραση της Βουλής.
Παραπομπές
Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 272, τομ. 16.
User, Super. «Δ.Ε. Αγίου Δημητρίου». dodoni.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-05-31.
Nikos, Kapetanakos E. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2018.
Nikos, Kapetanakos E. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2018.
«NatureBank - Τοπίο (ΤΙΦΚ) - Βόρεια Στενά Λούρου». filotis.itia.ntua.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2018.
User, Super. «Δ.Ε. Αγίου Δημητρίου». dodoni.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-05-31.
«Μηχανή του Χρόνου: Τα ατιμώρητα εγκλήματα της γερμανικής Μεραρχίας Εντελβάις στην Ελλάδα - Τα ολοκαυτώματα σε Μουσιωτίτσα, Κομμένο Άρτας, Λιγκιάδες Ιωαννίνων, Παραμυθιά και Κεφαλονιά! (φωτό)». Ανακτήθηκε στις 2018-05-31.
Neal, Stephan D. Yada-Mc (3 Απριλίου 2018). Places of Shame - German and bulgarian war crimes in greece 1941-1945. Books on Demand. ISBN 9783744853286.
WebOlution. «Το Μαρτυρικό χωριό της Μουσιωτίτσας». 520 Greeks. Ανακτήθηκε στις 2018-05-31.
«ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε.». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2018.
«ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10563 (σελ. 89 του pdf)
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αβγού |
| Αβγό, το |
| Τοπική Κοινότητα Αγίας Τριάδος |
| Αγία Τριάδα, η |
| Τοπική Κοινότητα Βαρλαάμ |
| Βαρλαάμ, το |
| Τοπική Κοινότητα Βουλιάστης |
| Βουλιάστα, η |
| Τοπική Κοινότητα Επισκοπικού |
| Επισκοπικό, το |
| Τοπική Κοινότητα Θεριακησίου |
| Αγία Κυριακή, η |
| Εισόδια Θεοτόκου, τα |
| Θεριακήσι, το |
| Καννέτα, η |
| Τοπική Κοινότητα Κοπάνης |
| Κοπάνη, η |
| Τοπική Κοινότητα Κουκλεσίου |
| Κουκλέσι, το |
| Ποταμιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Κρυφοβού |
| Κάτω Κρυφοβό, το |
| Κρυφοβό, το |
| Τοπική Κοινότητα Μελιάς |
| Αγία Παρασκευή, η |
| Λαγκιώτισσα, η |
| Μελιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Μουσιωτίτσης |
| Άνω Μουσιωτίτσα, η |
| Κάτω Μουσιωτίτσα, η |
| Μεσούρα, η |
| Νέα Μουσιωτίτσα, η |
| Τοπική Κοινότητα Μυροδάφνης |
| Μυροδάφνη, η |
| Τοπική Κοινότητα Πέρδικας |
| Βασαίικα, τα |
| Πέρδικα, η |
| Τοπική Κοινότητα Πεστών |
| Πεστά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Ραβενίων |
| Ραβένια, τα |
| Τοπική Κοινότητα Σερβιανών |
| Μολυβαδιά, η |
| Σερβιανά, τα |
| Ταξιάρχης, ο |
| Τοπική Κοινότητα Σκλίβανης |
| Άγιος Γεώργιος, ο |
| Άγιος Χριστόφορος, ο |
| Κουλουραίικα, τα |
| Προφήτης Ηλίας, ο |
| Ράχη, η |
| Σκλίβανη, η |
| Σταυρός, ο |
| Χώρα, η |
| Τοπική Κοινότητα Τερόβου |
| Ραψαίοι, οι |
| Τέροβο, το |
| Χάνι Τερόβου, το |
Νομός Ιωαννίνων : Δήμος, Κοινότητα Ιωαννιτών | Αγίου Δημητρίου | Ανατολής | Ανατολικού Ζαγορίου | Άνω Καλαμά | Άνω Πωγωνίου | Δελβινακίου | Δωδώνης | Εγνατίας | Εκάλης | Ευρυμενών | Ζίτσας | Καλπακίου | Κατσανοχωρίων | Κεντρικού Ζαγορίου | Κόνιτσας | Λάκκας Σουλίου | Μαστοροχωρίων | Μετσόβου | Μολοσσών | Μπιζανίου | Παμβώτιδος | Πασαρώνος | Περάματος | Πραμάντων | Σελλών | Τζουμέρκων | Τύμφης | Αετομηλίτσας | Βαθυπέδου | Βοβούσας | Διστράτου | Καλαριτών | Λάβδανης | Ματσουκίου | Μηλιάς | νησιού Ιωαννίνων | Πάπιγκου | Πωγωνιανής | Σιράκου | Φούρκας Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Ιωαννίνων |
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
