Νομαρχία Πειραιά

Η Καστέλλα αποτελεί συνοικία του Πειραιά που περιλαμβάνει το περί το μικρό λιμένα της Μουνιχίας ή Τουρκολίμανο ή Φανάρι και σήμερα Μικρολίμανο τμήμα της πόλης καθώς και τον ομώνυμο λόφο, που κατά την αρχαιότητα λεγόταν Μουνιχία ή λόφος Μουνιχίας. Στη συνοικία αυτή υπήρχαν παλαιότερα υπέροχες επαύλεις μερικές εκ των οποίων διασώζονται μέχρι τις ημέρες μας.

Ο Λόφος Καστέλλας έχει υψόμετρο περίπου 90 μέτρων. Από την συσταθείσα επιτροπή το 1925 προς διόρθωση των ονομάτων διαφόρων περιοχών και σημείων του Πειραιά ονομάσθηκε λόφος Μουνιχίας περιλαμβανόμενος εντός των τειχών της πόλης που έμεινε όμως περισσότερο γνωστός με το όνομα Προφήτης Ηλίας από τον ομώνυμο Ναό που βρίσκεται στη κορυφή του. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές, στα τέλη της δεκαετίας του 1860, ο Δήμος Πειραιά επέτρεψε σε έναν ιδιώτη με το επώνυμο Παπαδόπουλος, να οικοδομήσει στο σημείο εκείνο μικρό παρεκκλήσιο "επ'ονόματι Αγίας Ρωσικής", με την προϋπόθεση ο ναός να θεωρείται δημοτικός - γεγονός το οποίο εν τέλει πραγματοποιήθηκε το 1883. Ο σημερινός ναός του Προφήτη Ηλία είναι σύγχρονος καθώς ο εικονιζόμενος στη φωτογραφία εποχής υπέστη μεγάλες ζημιές στον σεισμό του 1980.

Στη κορυφή του λόφου υπάρχει δεξαμενή νερού για την ύδρευση της πόλης και παλαιότερα η συνοικία ήταν γνωστή και ως "Συνοικία Δεξαμενής". Σημειώνεται ότι οι Πειραιώτες ονομάζουν Καστέλλα την ανατολική πλευρά του λόφου (αυτή της φωτογραφίας), ενώ τη δυτική πλευρά που βλέπει προς την πόλη του Πειραιά ονομάζουν λόφο του Προφήτη Ηλία.

Ο λόφος της Καστέλλας από τη Γέφυρα του Θ/Κ Αβέρωφ. Στην κορυφή δεσπόζει ο Ι.Ν. του Προφήτη Ηλία, δεξιά το Μπόουλιγκ σέντερ και αριστερά στην άκρη το «Βεάκειο». (Πηγή Templar52)

Κατά το 403 π.Χ. στο λόφο της Καστέλλας συσπειρώθηκαν οι υπό τον Θρασύβουλο Αθηναίοι αφού κατέλαβαν τα υπό του Ιππία κατασκευασθέντα το 510 π.Χ. οχυρώματα και από εκεί εξορμούμενοι προς Αθήνα εξεδίωξαν τους Τριάκοντα τυράννους απελευθερώνοντας την Αθήνα.
Ο Ι.Ν. του Προφήτη Ηλία

Κατά τον Αγώνα του 1821 κατά την πολιορκία της Αθήνας από τα στρατεύματα του Κιουταχή στον λόφο αυτόν οχυρώθηκαν οι Έλληνες υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη όπου και έκτοτε επεκράτησε το όνομα αρχικά Καστέλλια (μικρά φρούρια) και αργότερα Καστέλλα. Στο δυτικό μέρος του λόφου υπήρχε πυροβολείο που είχε ανεγερθεί κατά τον αποκλεισμό του Ουΐλιαμ Πάρκερ, κατά τα γνωστά Παρκερικά.

Στη Καστέλλα εγκαταστάθηκαν κατά πρώτον Κρήτες εξ ου και το όνομα «Κρητικά» και στη συνέχεια, παρά το Μικρολίμανο και δυτικά του λόφου, πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Επί της κορυφής, απ΄ όπου η θέα είναι πανοραμική, υφίστανται Δημοτικό αναψυκτήριο με εγκατάσταση Μπόουλινγκ και το ανοικτό θέατρο (τύπου αρχαίου θεάτρου) «Βεάκειο» πρώην «Σκυλίτσειο», αμφότερα έργα επί δημαρχίας Αριστείδη Σκυλίτση.

----

Καστέλλα Ευβοίας
Καστέλλα Λακωνίας
Καστέλλα (Πειραιά)