Νομαρχία Πειραιά

Τα Καμίνια αποτελούν συνοικία του Πειραιά, που εκτείνεται πίσω (βόρεια) από το καπνεργοστάσιο του Κεράνη, από την Πειραιώς μέχρι τη περιοχή Ρετσίνα. Ήταν ταυτισμένη με τη ζωή των ναυτικών και των καπνεργατών. Ονομάστηκαν καμίνια από το μεγάλο αριθμό σιδηρουργίων και καμινίων που υπήρχαν στη περιοχή και που εξυπηρετούσαν προπολεμικά ναυπηγικές ανάγκες του λιμένα Πειραιά όταν ακόμη στη ναυπήγηση πλοίων οι λαμαρίνες συνδέονταν με διπλές καρφώσεις (καρφωτές). Εκεί στεγάζεται το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης.

Ιστορία

Τα Καμίνια, μαζί με την περιοχή Άγιος Ιωάννης Ρέντης, κατοικήθηκαν ήδη πριν την Κλασική εποχή, όπως πιστοποιούν ανασκαφικά ευρήματα που ανήκουν στην Πρωτογεωμετρική έως την Υστερη Γεωμετρική περίοδο. Ειδικότερα, στα Καμίνια αποκαλύφθηκαν αρχαία οδός με ανάλημμα, η οποία πλαισιώνεται από συστάδες τάφων σε ταφικούς περιβόλους, κτίσματα απροσδιόριστης χρήσης και κλίβανοι και πηγάδια με κεραμική.[1]

Πριν το συνοικισμό του κλασικού Πειραιά, επί εποχής του δημοκρατικού Κλεισθένη το 507 π.Χ., ο αρχικός «Πειραιάς» ήταν κώμη που βρισκόταν στα Καμίνια και τον Αγιο Ιωάννη Ρέντη. Διοικητικά, η κώμη αυτή, μαζί με τις γειτονικές κώμες (και μετέπειτα δήμους) του Φαλήρου, της Ξυπέτης (σημερινό Νέο Φάληρο και Μοσχάτο), και των Θυμαιταδών (σημερινό Κερατσίνι), αποτελούσε τετράκωμο. Μεταξύ των τεσσάρων αυτών κωμών τελούνταν αγώνες.[1] Πράγματι, στη θέση Καμίνια κοντά στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής της συνοικίας Απόλλωνα (ή, εναλλακτικά, στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη),, πιθανολογείται ότι υπήρχε το Τετράκωμον Ηράκλειον, δηλαδή κοινό ιερό προς τιμή του θεού Ηρακλή. Σε αυτό συνηγορεί η ανεύρεση επιγραφών με ονόματα νικητών κατά τους αγώνες στο Ηράκλειο.[2]

Στα Καμίνια άνθησε μεγάλο τμήμα του βιομηχανικού Πειραιά των τελών του 19ου αιώνα / αρχών του 20ου αιώνα. Στη συνοικία των Καμινίων βρίσκονταν δυο από τα παλαιότερα βιομηχανικά κτίρια του Πειραιά, απέναντι από τη σημερινή γέφυρα του "Καλαμάκη", ο ατμόμυλος του Ν. Σταματόπουλου που ιδρύθηκε το 1864 και το κλωστήριο-υφαντήριο του Χ. Σταμόπουλου με έτος ιδρύσεως το 1875. Στο ίδιο περίπου σημείο της πόλης, την τελευταία πενταετία του 19ου αιώνα, λειτουργούσαν ένα από τα κλωστοϋφαντουργικά εργοστάσια του Θ. Ρετσίνα, το εργοστάσιο ζαχαροπλαστικής του Κ.Ν. Οικονόμου και ο κυλινδρόμυλος του Δ. Καλαμάκη από τον οποίο έλαβε το όνομά της και η ομώνυμη γέφυρα. Το προαναφερόμενο εργοστάσιο του Ν. Σταματόπουλου μετασχηματίζεται / ανακατασκευάζεται σε κυλινδρόμυλο το 1909-1910, με νέους ιδιοκτήτες τους αδερφούς Δημήτριο και Ευάγγελο Γεωργή και τον Πέτρο Νικολετόπουλο. Την ανακατασκευή του κτιρίου εκείνη την εποχή - όπως και την εισαγωγή του πρώτου κυλινδρόμυλου - είχε αναλάβει η τεχνική εταιρία του Αλέξανδρου Ζαχαρίου. Το κτίριο υπέστη μεγάλες ζημιές από πυρκαγιά - όντας εγκαταλειμμένο - στις 26 Σεπτεμβρίου 2012.

Εκτός από τον κυλινδρόμυλο των αδερφών Γεωργή και του Νικολετόπουλου, στα Καμίνια υπήρχαν και οι Κυλινδρόμυλοι Σαραντόπουλου (έτος ιδρύσεως 1938), οι Κυλινδρόμυλοι Μιχ. Μοίρα (επίσης με έτος ίδρυσης το 1938) και οι μύλοι "Ευτυχία".

Η ιστορία της συνοικίας των Καμινίων είναι άμεσα συνυφασμένη με την ύπαρξη της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ατρομήτου Πειραιώς. Ο Ατρόμητος Πειραιά, ιδρύθηκε το 1926 και υπήρξε κάποτε αιμοδότης των εθνικών ομάδων αλλά και των μεγαλυτέρων συλλόγων της χώρας. Πλέον η ομάδα βρίσκεται πλέον μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, στις χαμηλές εθνικές κατηγορίες ή και στα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα. Ο Ατρόμητος Πειραιώς ανέδειξε έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες ποδοσφαιριστές όλων των εποχών, τον Γιώργο Σιδέρη, ο οποίος μεταγράφηκε από τον Ατρόμητο στον Ολυμπιακό Πειραιώς το 1959 για να αποτελέσει έναν από τους μεγαλύτερους σκόρερ όλων των εποχών, τόσο με τη φανέλα του ΟΣΦΠ όσο και με της Εθνικής Ομάδας. Τα γραφεία του συλλόγου βρίσκονται σήμερα επί της λεωφόρου Δωδεκανήσου 59.
Παραπομπές

↑ 1,0 1,1 Κάτω στον Πειραιά στα Καμίνια - Πού ζούσαν οι αρχαίοι «Πειραιώτες» ως τα Γεωμετρικά και τα Αρχαϊκά χρόνια, Το Βήμα, 8/02/2009.
↑ Παπαχατζή, Νικολάου. Παυσανίου, Ελλάδος Περιήγησις, Αττικά, Εκδοτική Αθηνών, 1998, σ.96. ISBN 9-602-13090-3

Πηγές

"Κάτω στον Πειραιά στα Καμίνια - Η ιστορία μιας γειτονιάς", Ευαγγελία Μπαφούνη - Νικόλαος Μέλιος, Ινστιτούτο Μελέτης της Τοπικής Ιστορίας και της Ιστορίας των Επιχειρήσεων (ΙΜΤΙΙΕ), Σειρά - Τοπική Ιστορία, Αριθμός 2, Πειραιάς 2005.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ο Ατρόμητος Καμινίων
Φωτορεπορτάζ - Πυρκαγιά στους Κυλινδρόμυλος Γεωργή-Νικολετόπουλου
Τα Καμίνια και οι Μύλοι Γεωργή-Νικολετόπουλου
Κυλινδρόμυλοι Μιχ. Μοίρα

Συνοικίες και περιοχές Δήμου Πειραιώς Αγιά Σοφιά (Μανιάτικα) | Άγ. Βασίλειος | Άγιος Νείλος | Βούρλα | Βρυώνη | Γούβα του Βάβουλα | Δημοτική αγορά | Ευαγγελίστρια | Ζέα (Πασαλιμάνι) | Ηλεκτρικός(Λεμονάδικα) | Καμίνια | Καλλίπολη | Καρβουνιάρικα | Κοπή | Καστέλλα | Κουμουνδούρου | Μικρολίμανο | Νέο Φάληρο | Ξαβέρη | Παλαιά Κοκκινιά | Παλιατζήδικα | Παπαστράτος | Πειραϊκή | Πηγάδα | Προφήτης Ηλίας (Πειραιά) | Ρετσίνα | Τερψιθέα | Τρούμπα | Υδραίικα | Φρεαττύδα | Χατζηκυριάκειο | Ψυττάλεια