.
Περιφέρεια : Κρήτης
Νομός : Ηρακλείου
Ο Χόνδρος είναι χωριό του Νομού Ηρακλείου στο Δήμο Βιάννου και ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα στη φερώνυμη επαρχία. Με βάση την απογραφή του 2001 έχει 163 κατοίκους. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι γύρω στα 64 χιλιόμετρα. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την ελαιοκομία και με την καλλιέργεια πρώιμων κηπευτικών στην παράλια ζώνη. Κεντρικός ναός είναι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στο Χόνδρο υπάρχει Δημοτικό Σχολείο.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Χόνδρου είναι το μεγάλο μήκος των ακτών του, που ξεκινούν από τον παραλιακό οικισμό του, το Καστρί και καταλήγουν στην παραλία Δέρματος όπου βρίσκεται και ο μικρός βιότοπος του Αναποδάρη ποταμού.
Σε όλη την έκταση του χωριού υπάρχουν γραφικά εκκλησάκια του 14ου αιώνα, όπως του Αγίου Θεοδώρου (μεταξύ Χόνδρου και Αποστολιανού) με βυζαντινές τοιχογραφίες, όπου βρίσκεται σήμερα και το κοιμητήριο. Επίσης, συναντούμε τις εκκλησίες του Αγίου Φανουρίου, του Αγίου Αντωνίου, η οποία ξανακτίστηκε πρόσφατα λόγω του ότι είχε ερειπωθεί, του πρόσφατα ανακαινισμένου Αγίου Νικολάου καθώς επίσης και του Αγίου Ιωάννου στην ανατολική όχθη των εκβολών του Αναποδάρη, από το οποίο διασώζονται ερείπια. Σε έναν καταπράσινο τόπο, ο Χόνδρος αποτέλεσε από την Εποχή του Χαλκού σημείο έλξης για τους εκάστοτε πληθυσμούς που πέρασαν από αυτόν.
Δ.δ. Χόνδρου
Άποψη από το Καστρί Βιάννου.
Ναός στην Περβόλα.
Το Δημοτικό διαμέρισμα του Χόνδρου έχει συνολικά 527 κατοίκους και αποτελείται από 5 οικισμούς, συμπεριλαμβανομένης της έδρας.
Οι οικισμοί, συνοδευόμενοι από τον πληθυσμό τους το 2001, είναι:
ο Χόνδρος [ 163 ], έδρα
ο Άγιος Ιωάννης [ 38 ]
η Δέρματος [ 18 ]
το Καστρί [ 197 ], που είναι παραθαλάσσιος οικισμός. Εκεί βρίσκεται το μοναδικό αλιευτικό καταφύγιο του Δήμου. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την αλιεία και τη γεωργία. Εδώ βρίσκονται και τουριστικά καταλύματα όπως επίσης και οι ναοί του Αγίου Δημητρίου του Γαλατόκτιστου (παλιότερα λειτουργούσε ως Μοναστήρι) και του Αγίου Γεωργίου του Βαγιωνίτη, που βρίσκεται στα 600 μέτρα από την ακτή. Λειτουργεί νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο.
η Περβόλα [ 111 ], με το ναό του Μιχαήλ Αρχαγγέλου.
Ονομασία
Η πιο έγκυρη άποψη είναι ότι το όνομα του χωριού οφείλεται στο χοντροαλεσμένο σιτάρι από το οποίο παρασκευάζεται ο περίφημος ξινόχοντρος ή χόντρος ή τραχανάς, το οποίο και σήμερα αποτελεί ένα συστατικό της καλής και παραδοσιακής κρητικής κουζίνας.
Για την ονομασία του χωριού, μία ακόμη εκδοχή κάνει λόγο για έναν αγά που ζούσε εκεί (παραφθορά της λέξης Άρχοντας) και ο οποίος διένειμε στα τέσσερα παιδιά του την περιουσία που είχε στην ευρύτερη έκταση του σημερινού οικισμού. Από τα ονόματα των παιδιών του, πήραν και τα ονόματά τους οι σημερινές συνοικίες του χωριού.
Ιστορικά στοιχεία
Σε ύψωμα κοντά στο χωριό βρέθηκαν τάφοι με πρωτομινωικά αγγεία και στη θέση Ξυναχλάδα βρέθηκε οίκημα των Υστερομινωικών χρόνων. Διασώζεται η είσοδος του περιβόλου και βρέθηκαν πολλά είδη κεραμικής τέχνης. Ο οικισμός καταστράφηκε κατά τη δεύτερη Υστερομινωική Περίοδο για άγνωστο λόγο. Στη θέση Ρουσές ανασκάφηκε μικρό αγροτικό ιερό και διαπιστώθηκε η ύπαρξη εκτεταμένου συνοικισμού. Το 1960 αποκαλύφθηκε στη θέση Κεφάλι Λαζανά μεγάλη αγρέπαυλη του 1600 π.Χ., η οποία πιθανότατα καταστράφηκε από σεισμό. Στα νοτιοδυτικά του Χόνδρου και συγκεκριμένα στη θέση Τούρκισσα βρισκόταν προφανώς ο κύριος μινωικός συνοικισμός κατά τους νεοανακτορικούς χρόνους.
Στη απογραφή του Καστροφύλακα (Κ96) το χωριό αναφέρεται με το όνομα Condro και με 278 κατοίκους. Επί Τουρκοκρατίας, ο Χόνδρος μετατράπηκε σε τουρκοχώρι (το χωριό της περιοχής με το μεγαλύτερο τουρκικό πληθυσμό). Στο σημείο αυτό εγκαταστάθηκαν αγάδες, εξαιτίας του ιδιαίτερα γόνιμου εδάφους.
Το χωριό δέχτηκε την πρόκληση πολλών επιδρομέων και οι κάτοικοί του αναγκάστηκαν να βρουν καταφύγιο σε σπηλιές, όπως στην περιοχή του Βορνό ή Λατσίδα, στο σπήλαιο του Ληστή, της Πανόγλας στη θέση Βουκολά, του Κάστελου, της Παπαδιάς στη θέση Ανεμόμαχα, της Σπηλιάρας και του Βαρδή.
Την περίοδο της Κατοχής από τους Ναζί (1941-44) ο Χόνδρος θρήνησε 9 θύματα [1].
Παραπομπές
«Ελληνικά Ολοκαυτώματα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2007.
Πηγές
Το Ηράκλειον και ο Νομός του, έκδοση Νομαρχίας Ηρακλείου.
Τουριστικός Οδηγός, Δήμος Βιάννου.
| Τοπική Κοινότητα Αγίου Βασιλείου |
|---|
| Άγιος Βασίλειος, ο |
| Λατόμια, τα (Τ.Κ.Αγίου Βασιλείου) |
| Νέα Άρβη, η |
| Ξερόκαμπος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Αμιρά |
| Αμιράς, ο |
| Άρβη, η |
| Κολύμποι, οι |
| Πατέλες, οι |
| Τοπική Κοινότητα Άνω Βιάννου |
| Αγία Μονή, η |
| Άγιος Νικόλαος, ο |
| Άνω Βιάννος, η |
| Καψάλη, η |
| Κερατόκαμπος, ο |
| Λουτράκιον, το (Τ.Κ.Άνω Βιάννου) |
| Μονομπούκα, η |
| Τοπική Κοινότητα Αφρατίου |
| Αφράτιον, το |
| Τοπική Κοινότητα Βαχού |
| Βαχός, ο |
| Βαχουδιανός Ξερόκαμπος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Εμπάρου |
| Έμπαρος, η |
| Θωμαδιανόν, το |
| Τοπική Κοινότητα Καλαμίου |
| Αγία Παρασκευή, η |
| Καλάμιον, το |
| Κάτω Βίγλες, οι |
| Σκαφίδια, τα |
| Σταυριά, η |
| Συνδονία, η |
| Φαφλάγκος, ο |
| Ψαρή Φοράδα, η |
| Τοπική Κοινότητα Κάτω Βιάννου |
| Κάτω Βιάννος, η |
| Μέση, η |
| Τοπική Κοινότητα Κάτω Σύμης |
| Κάτω Σύμη, η |
| Λουτράκιον, το (Τ.Κ.Κάτω Σύμης) |
| Τοπική Κοινότητα Κεφαλοβρυσίου |
| Κεφαλοβρύσιον, το |
| Κρεββατάς, ο |
| Τοπική Κοινότητα Μάρθας |
| Μάρθα, η |
| Τοπική Κοινότητα Μιλλιαράδων |
| Μιλλιαράδες, οι |
| Τοπική Κοινότητα Ξενιάκου |
| Κατωφύγιον, το |
| Ξενιάκος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Πεύκου |
| Άγιος Δημήτριος, ο |
| Άνω Κόρνιας, ο |
| Κοκκαλαρά, η |
| Λατόμια, τα (Τ.Κ.Πεύκου) |
| Πεύκος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Συκολόγου |
| Άνω Βίγλα, η |
| Συκολόγος, ο |
| Τέρτσα, τα |
| Τοπική Κοινότητα Χόνδρου |
| Άγιος Ιωάννης, ο |
| Δέρματος, η |
| Καστρί, το |
| Περβόλα, η |
| Φασκομηλιά, η |
| Χόνδρος, ο |
Νομός Ηρακλείου : Δήμος Ηρακλείου | Αγίας Βαρβάρας | Αρκαλοχωρίου | Αρχανών | Αστερουσίων | Βιάννου | Γαζίου | Γοργολαΐνη | Γόρτυνας | Γουβών | Επισκοπής | Ζαρού | Θραψανού | Καστελλίου | Κόφινα | Κρουσώνα | Μαλίων | Μοιρών | Νέας Αλικαρνασσού | Νίκου Καζαντζάκη | Παλιανής | Ρούβα | Τεμένους | Τυλίσου | Τυμπακίου | Χερσονήσου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Ηρακλείου. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
