.
Περιφέρεια : Δυτικής Ελλάδας
Νομός : Αχαΐας
-- Δήμος Λευκασίου --
Ο Άρμπουνας (παλιό όνομα Αρμπούνα) της επαρχίας Καλαβρύτων είναι ένα μικρό παραδοσιακό χωριό του Νομού Αχαΐας.
Τοποθεσία
Βρίσκεται στο ΝΑ τμήμα του Νομού Αχαΐας, στις δυτικές πλαγιές της κορυφής "Ντουρντουβάνα" του Χελμού. Βρίσκεται σε μεσοσταθμικό υψόμετρο 737 μέτρων. Απέχει περίπου 112 χλμ. ΝΑ από την Πάτρα[1]. Είναι κτισμένο το χωριό αμφιθεατρικά στις πλαγιές του όρους Γκαμήλα και του υψώματος Ράχη. Αυτά τα δύο σχηματίζουν ένα είδος γωνίας και τα σπίτια του χωριού σχεδόν κατά το ήμισυ ανήκουν σε κάθε ένα από αυτά αντίστοιχα. Στο χωριό διατηρούνται αρκετές πέτρινες οικίες και έχει κηρυχτεί παραδοσιακός οικισμός[2].
Βρίσκεται κοντά στην Κλειτορία, έδρα του πρώην Δήμου Λευκασίου. Στα 1906 απείχε από αυτήν 1,5 ώρα[3]. Κοντά στον Άρμπουνα βρίσκεται (το γνωστό για τα πεστροφεία του) Πλανητέρο και ανάμεσα στα δυο χωριά ρέει ο χείμαρρος Βάλτος που χύνεται στον ποταμό Αροάνιο[4].
Ιστορία
Οι απόψεις για το όνομα του χωριού είναι ποικίλες καθώς μπορεί να έχει λατινική ή και βενετική προέλευση και η ετυμολογία του έχει να κάνει με το είδος της τοποθεσίας που βρίσκεται το χωριό δηλ. να σημαίνει είτε περιοχή με καλό αέρα ή περιοχή γεμάτη μουριές ή περιοχή-πέρασμα[5][6]. Μια τελευταία άποψη αναφέρει ότι ίσως να έχει αρμάνικη προέλευση[7]. Η βιβλιογραφία το αναφέρει ως χωριό αλβανόφωνο[8].
Το χωριό πρωτοαναφέρεται στη βενετική καταγραφή Grimani το 1700 να έχει πληθυσμό 111 κατοίκους (31 οικογένειες)[9].
Την 20/04/1835 ο τότε οικισμός Αρμπούνα προσαρτάται στον τότε νεοπαγή Δήμο Κλειτωρίας μέχρι το 1912 (ΦΕΚ 256Α - 28/08/1912), όταν και γίνεται η έδρα της ομώνυμης κοινότητας. Την 16/10/1940 το τότε όνομα του χωριού διορθώνεται στο σημερινό. Κοινότητα παρέμεινε μέχρι το 1997, όταν, σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστριας υπήχθη στον πρώην Δήμο Λευκασίου ως τμήμα του δημοτικού διαμερίσματος της πρώην ομώνυμης κοινότητας (ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997). Με τη διοικητική μεταρρύθμιση του 2010 από 1/1/2011 ανήκει στο διευρυμένο Δήμο Καλαβρύτων (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010)[10][11].
Στα 1885 αναφέρεται ότι ο οικισμός απείχε τότε μία ώρα και ένα τέταρτο ώρες δρόμο από τα Μαζέϊκα, την έδρα του τότε Δήμου Κλειτωρίας στον οποίο ανήκε διοικητικά[12].
Η πρώην κοινότητα (και νυν τοπική κοινότητα) Άρμπουνα απαρτίζεται από τον ομώνυμο οικισμό καθώς και τον οικισμό Καλαμάκι.
Δημογραφικά Στοιχεία
Η δημογραφική εξέλιξη του χωριού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[13] του 20ού αι. είναι η εξής:
Έτος Πληθυσμός
1907 264
1920 214
1928 194
1940 222
1951 174
1961 102
1971 106
1981 123
1991 81
2001[14] 61
2011[15] 41
Κατά την απογραφή του 2011 ο οικισμός Καλαμάκι είχε 11 κατοίκους[16], αν και δεν έχει μόνιμους κατοίκους[17].
Λοιπά στοιχεία
Ο Άρμπουνας είναι η γενέτειρα του Παπουλάκου[18], ενώ η πατρική του οικία σώζεται, έστω και ερειπωμένη, μέχρι τις μέρες μας[19].
Κοντά στο χωριό βρίσκεται ένα μικρό μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, το οποίο έχει μείνει γνωστό ως Μονή Παπουλάκου, αφού εκεί φυλάσσεται η κάρα του, και υπάγεται ως ξωκλήσι στον ενοριακό ναό του Αγίου Αθανασίου στον Άρμπουνα[20].
Κύρια δραστηριότητα των κατοίκων του είναι η κτηνοτροφία, ενώ γειτονιές του χωριού είναι τα Βαγεναίικα, τα Βλαχαίικα και τα Γιαννακοπουλαίικα[21].
Παραπομπές
ιστοσελίδα του δήμου Καλαβρύτων (ανακτήθηκε την 08/02/2014)
Τα χρόνια του Παπουλάκου ως λαϊκού (ανακτήθηκε την 08/02/2014)
Παπανδρέου 1906, σελ. 288
Παπανδρέου 1906, σελ. 288
Λουλούδης 2010, σελ. 624
Νασιόπουλος 1996
Θανασουλόπουλος 2007, σελ. 30
Θανασουλόπουλος 2007, σελ. 50, 56
Λουλούδης 2010, σελ. 624
Διοικητική εξέλιξη κοινότητας Άρμπουνα (ανακτήθηκε την 08/02/2014)
Λουλούδης 2010, σελ. 625
Νουχάκης 1885, σελ. 66
Βλ. στην ψηφιακή βιβλιοθήκη της ΕΣΥΕ για τις επίσημες εθνικές απογραφές του 20ού αι., καθώς και στο Λουλούδης 2010, σελ. 624
Απογραφή 2001
Απογραφή 2011
Βλ. Απογραφή 2011
Λουλούδης 2010, σελ. 624
Παπανδρέου 1906, σελ. 289
Τα χρόνια του Παπουλάκου ως λαϊκού (ανακτήθηκε την 08/02/2014)
Λουλούδης 2010, σελ. 624
Λουλούδης 2010, σελ. 624
Βιβλιογραφία - Πηγές
Κώστας Θανασουλόπουλος, Τα τοπωνύμια της Αχαΐας ως ιστορικές μνήμες του μεσαιωνικού εποικισμού της, Εκδόσεις περί τεχνών, Πάτρα 2007 ISBN 978-960-6684-27-2
Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010
Ανδρέας Α. Νασιόπουλος, Ο Άρμπουνας: Τότε και τώρα: αναδρομή στην μακραίωνη ιστορία του και καταγραφή της σημερινής μορφής του, Εκδόσεις Παρασκήνιο, Αθήνα 1996 ISBN 960-7107-46-2, ISBN-13 978-960-7107-46-6
Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885
Γεώργιος Παπανδρέου, Καλαβρυτινή επετηρίς: ήτοι πραγματεία περί της ιστορικής των Καλαβρύτων επαρχίας, Εκδότης Μιχαήλ Ι. Σαλιβέρος, Εν Αθήναις 1906
ἀρχιμ. Νεκτάριος Ν. Πέττας, δρ. Φ., Ὁ ὅσιος καί μάρτυς καί ὁμολογητής Χριστοφόρος Παναγιωτόπουλος καί ἡ ἐποχή του, Άρμπουνας Κλειτορίας, Μάιος 2008 (ηλεκτρονικό έγγραφο του www.papoulakos.org αναρτημένο στο διαδίκτυο)
10ο Παναρμπουνιώτικο Συναπάντημα από την Ένωση Αρμπουναίων και το Τοπικό Συμβούλιο του χωριού - 13 και 13 Ιουλίου 2014
Εξωτερικές συνδέσεις
eetaa.gr-Διοικητική εξέλιξη κοινότητας Άρμπουνα
Κληρικοί το 1829 σε χωριά της επαρχίας Καλαβρύτων
----
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΛΕΙΤΟΡΟΣ (ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΣ) |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αγίου Νικολάου |
| Άγιος Νικόλαος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Άνω Κλειτορίας |
| Άνω Κλειτορία, η |
| Τοπική Κοινότητα Άρμπουνα |
| Άρμπουνας, ο |
| Καλαμάκι, το |
| Τοπική Κοινότητα Γλάστρας |
| Άγιος Βλάσιος, ο |
| Γλάστρα, η |
| Τοπική Κοινότητα Δρυμού |
| Δρυμός, ο |
| Κάτω Δρυμός, ο |
| Τοπική Κοινότητα Καστελλίου |
| Καστέλλι, το |
| Τοπική Κοινότητα Καστριών |
| Καστρία, τα |
| Τοπική Κοινότητα Κλειτορίας |
| Βάλτος, ο |
| Ελατόφυτο, το |
| Ζαρέλια, τα |
| Καλλιθέα, η |
| Κλειτορία, η |
| Τοπική Κοινότητα Κλείτορος |
| Κλείτωρ, ο |
| Τοπική Κοινότητα Κρινοφύτων |
| Κρινόφυτα, τα |
| Τοπική Κοινότητα Λευκασίου |
| Λευκάσι, το |
| Τοπική Κοινότητα Λυκουρίας |
| Κερασιά, η |
| Λυκουρία, τα |
| Σπηλιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Παγκρατίου |
| Παγκραταίικα Καλύβια, τα |
| Παγκράτι, το |
| Σελλά, τα |
| Στενό, το |
| Τοπική Κοινότητα Πλανητέρου |
| Πλανητέρο, το |
| Τοπική Κοινότητα Τουρλάδας |
| Τουρλάδα, η |
| Τοπική Κοινότητα Φιλίων |
| Άγιοι Θεόδωροι, οι |
| Ζευγολατιό, το |
| Καλύβια, τα |
| Μονή Αγίου Αθανασίου, η |
| Φίλια, τα |
|
Νομός Αχαΐας : Δήμος, Κοινότητα Πατρέων | Αιγείρας | Αιγίου | Ακράτας | Αροανίας | Βραχναίικων | Διακοπτού | Δύμης | Ερινεού | Καλαβρύτων | Λαρισσού | Λευκασίου | Μεσσάτιδος | Μόβρης | Παΐων | Παραλίας | Ρίου | Συμπολιτείας | Τριταίας | Φαρρών | Ωλενίας | Καλεντζίου | Λεοντίου | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Αχαΐας. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
