.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Ηπείρου
Νομός : Άρτας

Νομός Άρτας

Η Ανέζα ( Ψαράδες ) είναι είναι ένα χωριό του Δήμου Αρταίων, στην πεδιάδα της Άρτας, με έκταση 28,242 τ.χλμ.[1] και απέχει από την πόλη της Άρτας περίπου 12 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, η Ανέζα αποτέλεσε δημοτικό διαμέρισμα και έδρα του Δήμου Αμβρακικού.[2] Ο νόμος, ίσχυσε μέχρι το τέλος του 2010, οπότε και αντικαταστάθηκε από τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, με αποτέλεσμα η Ανέζα να ενταχθεί στο Δήμο Αρταίων.[3] Διοικητικά υπάγονται στην Ανέζα και δύο συνοικισμοί, το Απόμερο και ο Μύτικας.

View Larger Map

Ετυμολογία

Η Ανέζα φαίνεται να οφείλει την ονομασία της στη σωτηρία του τόπου από τον βάλτο. Στην περιοχή υπήρχαν βαλτώδεις εκτάσεις και έλη τα οποία στο πέρασμα του χρόνου υποχωρούσαν συνεχώς. Στο χώρο που υπήρχε βάλτος «ανέζησε» η σημερινή Ανέζα. Υπάρχει όμως και μια δεύτερη υπόθεση, ότι το όνομα προέρχεται από την εποχή της Τουρκοκρατίας και αποδόθηκε από Αρβανίτες ή Τούρκους. Η κατάληξη –έζα δείχνει περισσότερο Αρβανίτικη προέλευση. Το "Ανέζα" είναι γυναικείο όνομα. Οι κάτοικοι υποστηρίζουν λοιπόν ότι η Ανέζα υπήρξε μια όμορφη Τουρκάλα και από αυτή πήρε το όνομα η περιοχή.

Ανέζα Άρτας

Το παλαιό αλληλοδιδακτικό σχολείο στην Ανέζα Άρτας, δίπλα στο ναό του Αγίου Νικολάου, στο οποίο, τον 19ο αιώνα, δίδασκε ένας δάσκαλος και φοιτούσαν περίπου 180 μαθητές από τη Γαβριά, το Μύτικα, την Ανέζα, το Απόμερο και το Καλογερικό (Πληροφορία για την φωτογραφία).

Ιστορία

Η σημερινή Ανέζα προέρχεται από τη συνένωση δύο χωριών, της Γενίτσαρης (Ψαράδες) και της Ανέζας. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για την ίδρυσή της, αφού οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες αρχίζουν το 1696 από τις οποίες προκύπτει ότι η Ανέζα υπήρξε μεγάλο χωριό, με ηγετική δράση στην περιοχή. Η πρώτη πηγή που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού, είναι τα αρχεία της Βενετίας,[4] στα οποία μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1696, η Ανέζα μαζί με το Μύτικα, τη Γενίτσαρη και το Μαρατιού πλήρωναν 43 ρεάλια το χρόνο (ρεάλι=ισπανικό χρυσό νόμισμα) με αντάλλαγμα, την προστασία από τις ληστρικές επιδρομές των πειρατών.

Με βάση την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», η Ανέζα ήταν ένας οικισμός με 45 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ενώ στην Γενίτσαρη κατοικούσαν περίπου 20 οικογένειες.[5]

Μια άλλη σημαντική πληροφορία που έχουμε προέρχεται από το το «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης&Πρεβέζης»”(εκδ.1884), του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, η Ανέζα, η Γαβριά , το Καλογερικό, το Απόμερο, ο Μύτικας και η Γενίτσαρη αριθμούσαν συνολικά 180 περίπου οικογένειες. Επίσης οι κάτοικοι του χωριού, εκκλησιάζονταν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου Ανέζας. Εμπρός από τον ναό, λειτουργούσε αλληλοδιδακτικό σχολείο, στο οποίο δίδασκε ένας δάσκαλος και φοιτούσαν περίπου 180 μαθητές από την Ανέζα, τη Γαβριά και τα γειτονικά χωριά.[6]

Εξίσου αξιόλογη πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895.[7] Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι. Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες. Σύμφωνά με αυτή την απογραφή, το χωριό ανήκε στον Καζά Λούρου, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Πρεβέζης, το οποίο με τη σειρά του, ανήκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτά τα στοιχεία στην Ανέζα κατοικούσαν 26 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 152 άτομα (66 άνδρες, 86 γυναίκες) ενώ στη Γενίτσαρη κατοικούσαν 32 οικογένειες με συνολικό πληθυσμό 200 άτομα (95 άνδρες, 105 γυναίκες).

Τουρκοκρατία και Απελευθέρωση
Η Ανέζα και τα γειτονικά χωριά σε χάρτη του 1878.

Μεγάλη ήταν η βοήθεια που πρόσφεραν οι Ανεζιώτες τόσο στον Αγώνα του 1821 όσο και πολύ αργότερα, στην Κατοχή, σε ανθρώπινο δυναμικό και υλική βοήθεια. Σύμφωνα με πληροφορίες, δύο κάτοικοι της Ανέζας, ο Χρίστος Νικολάου και ο Γεώργιος Νικολάου, οι οποίοι γεννήθηκαν στην Ανέζα, ο ένας το 1808 και ο άλλος το 1809, πολέμησαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821.[8] Στα χρόνια της τουρκοκρατίας η Ανέζα ήταν τσιφλίκι ενός μπέη και πριν ακόμη απελευθερωθεί το χωριό, πουλήθηκε από τον μπέη στον Αρτινό Κωνσταντίνο Καραπάνο.[9] Κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, η Ανέζα απελευθερώθηκε προσωρινά μαζί με τα γειτονικά χωριά, δίχως καμία αντίσταση από πλευράς των Τούρκων.[10] Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου υπογράφηκε ειρήνη. Η Ελλάδα αναγκάστηκε να πληρώσει ένα μεγάλο ποσό σαν πολεμικές αποζημιώσεις, καθώς και να δώσει ένα μικρό κομμάτι της Θεσσαλίας στην Τουρκία. Η Ανέζα τελικά απελευθερώθηκε το 1912 μαζί με τον υπόλοιπο κάμπο, που βρισκόταν υπό Τουρκική κατοχή. Η Ανέζα υπήρξε έδρα κοινότητας από το 1919 και περιελάμβανε τους συνοικισμούς Απόμερο, Μύτικα αλλά και τη Γαβριά, η οποία αποσπάστηκε το 1920 και ενώθηκε με τους Κωστακιούς. Την ίδια εποχή ενώθηκε με την Ανέζα και το Ψαθοτόπι, που υπαγόταν ως τότε στην κοινότητα Αγίας Παρασκευής.[11] Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι η Ανέζα υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 236 άτομα ενώ στη Γενίτσαρη κατοικούσαν 370 άτομα.[12]

Β΄Παγκοσμίος πόλεμος

Κατα τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου πολέμου, χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες πολέμησαν και έχασαν τη ζωή τους. Ανάμεσα σε αυτούς, υπήρξαν και αρκετοί κάτοικοι της Ανέζας, τα ονόματα των οποίων βρίσκονται στο μνημείο που έχει ανεγερθεί στο χωριό.[13] Το 1943 και συγκεκριμένα μετά την σφαγή του Κομμένου που έγινε από τους Γερμανούς στις 16 Αυγούστου, οι κάτοικοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους. Εκατό περίπου οικογένειες πήγαν και κρύφτηκαν στα νησάκια που βρίσκονται στη λιμνοθάλασσα Τσουκαλιό. Περίπου την ίδια περίοδο, οι Γερμανοί περικύκλωσαν την Ανέζα και ερεύνησαν τις οικίες και έκαψαν δυο σπίτια στα οποία βρέθηκαν πολεμοφόδια. Το 1944, σύμφωνα με αναφορά της 8ης Μεραρχίας προς το γενικό στρατηγείο του ΕΛΑΣ, η Ανέζα λεηλατήθηκε από αντάρτες του ΕΔΕΣ.[14]

Τοποθεσία και Πρόσβαση

Η Ανέζα βρίσκεται κοντά στον Αμβρακικό κόλπο και γειτνιάζει με άλλα χωριά όπως η Ράχη, το Ψαθοτόπι, η Γαβριά, το Καλογερικό και το Πολύδροσο. Συνδέεται οδικώς με την Άρτα μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας–Κορωνησίας. Το χωριό εξυπηρετεί η γραμμή Πέτα-Ανέζα αλλά και η γραμμή Άρτα-Μύτικας, του Αστικού ΚΤΕΛ Άρτας.[15]

Δημογραφικά στοιχεία

Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 1.109 μόνιμους κατοίκους (απογραφή του 2011),[16] εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001 και του 1991, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν αντίστοιχα στους 1.211 και 1238 κατοίκους.[17]

Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.[18]
Παραγωγή και Απασχόληση

Οι κάτοικοι έχουν ως κύρια απασχόληση την αλιεία, την πτηνοτροφία και τη γεωργία.[19] Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις καλύπτουν μια περιοχή 12.500 τ.μ. και αντιστοιχούν στο 7,80% επί του συνόλου των καλλιεργήσιμων εκτάσεων του πρώην Δήμου Αμβρακικού.[20]
Εκδηλώσεις

Η Γιορτή της Σαρδέλας διοργανώνεται τα τελευταία 30 χρόνια κάθε 8 Αυγούστου από τους ψαράδες της περιοχής. Πρόκειται για έναν γιορτινό θεσμό που πραγματοποιείται στον χώρο του γηπέδου Ανέζας και έχει σκοπό να τιμήσει τη σαρδέλα και ταυτόχρονα οι ντόπιοι ψαράδες και φορείς θέλουν να επισημάνουν τη μεγάλη σημασία που έχει ο Αμβρακικός κόλπος για την περιοχή και να προτρέψουν τους κατοίκους να τον προστατέψουν. Στη Γιορτή της Σαρδέλας προσφέρονται δωρεάν ψητή σαρδέλα και λευκό κρασί, ενώ τους παρευρισκομένους ψυχαγωγεί παραδοσιακή ορχήστρα.Τα τελευταία χρόνια ο θεσμός είχε διακοπεί.
Αθλητισμός

Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού είναι ο ΠΑΣ Ανέζα.[21]

Γεωγραφία
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ηπείρου
Περιφερειακή Ενότητα	Άρτας
Δήμος	Αρταίων
Δημοτική Ενότητα	Αμβρακικού
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Ήπειρος
Νομός	Άρτας
Υψόμετρο	7
Έκταση	28,242
Πληθυσμός
Μόνιμος	946
Έτος απογραφής	2021
Πυκν. πληθ.	39 κατ./χλμ.²
Πληροφορίες
Ονομασία κατοίκων	Ανεζιώτες
Ταχ. κώδικας	47 100
Τηλ. κωδικός	26810

Παραπομπές

Δημοτικά διαμερίσματα Δ.Αμβρακικού
Οργάνωση Δ.Αμβρακικού
Διοικητική διαίρεση Δήμου Αρταίων με το Σχέδιο Καλλικράτης
Η Άρτα στ' αρχεία της Βενετίας, περιοδικό “Σκουφάς”της Άρτας, τεύχη του 1955-56.
Η Αρτα και τα περίχωρα αυτής κατα τους χρόνους της επανάστασης, Περιοδικό Σκουφάς/ Ετος 5ον/ 1960 – Τοµος Β΄ σελ.266
Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884).
Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο σαλναμέ του 1895,Μ.Κοκολάκης
Η Άρτα εις την επανάστασιν του 1821 : θυσίαι και αγωνισταί / Δημητρίου Φωτ. Καρατζένη,Αθήνα 1978.
Η Ιστορία της Ανέζας
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, ΤΟΜΟΣ ΙΔ, ΝΕΩΤΕΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟ 1861 ΕΩΣ 1913, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ, ISBN 960-213-110-1.
Ο οικισμός Γαβριά αποσπάται από την κοινότητα Ανέζης και προσαρτάται στην κοινότητα Κωστακιών ενώ ο οικισμός Αλήμπεη προσαρτάται στην κοινότητα Ανέζης, ΦΕΚ 1Α - 02/01/1921.[1]
Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι : χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820-1913), Μιχάλης Κοκολάκης,σελ.492 [2]
Αγώνες και νεκροί 1940-1945, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού.
VΙΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ προς Γενικό επιτελείο ΕΛΑΣ/Αριθμ.πρωτ.3460
Δρομολόγια Αστικού ΚΤΕΛ
Απογραφή 2011
Απογραφή πληθυσμού της 18ης Μαρτίου 2001,Ελληνική Στατιστική Αρχή(ΕΛ.ΣΤΑΤ.).[3]
Αρχείο Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος – Ε.Σ.Υ.Ε
Τοπικά Προϊόντα Δ. Αμβρακικού
Καλλιεργήσιμες εκτάσεις Δ. Αμβρακικού

Ομάδες Ε.Π.Σ Άρτας.[4]

Πηγές

Ιστοσελίδα της Ανέζας

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ
Τοπική Κοινότητα Ανέζης
Ανέζα, η
Απόμερο, το
Μύτικας, ο
Τοπική Κοινότητα Βίγλας
Βίγλα, η
Τοπική Κοινότητα Γαβριάς
Γαβριά, η
Τοπική Κοινότητα Καλογερικού
Καλογερικό, το
Τοπική Κοινότητα Κορωνησίας
Κορωνησία, η
Τοπική Κοινότητα Πολυδρόσου
Παλαιοσκαμιά, η
Πολύδροσο, το
Τοπική Κοινότητα Ράχης
Ράχη, η
Τοπική Κοινότητα Στρογγυλής
Στρογγυλή, η
Τοπική Κοινότητα Ψαθοτοπίου
Ψαθοτόπιον, το

Νομός Άρτας: Δήμος, Κοινότητα

Θεοδωριάνων | Κομμένου | Μελισσουργών

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Άρτας.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License