Αμυγδαλιά Αχαΐας

Περιφέρεια : Δυτικής Ελλάδας
Νομός : Αχαΐας

Η Αμυγδαλιά (επίσημα: Αμυγδαλέα / πρώην ονομασία: Μυγδαλιά, παλιότερη ονομασία: Μαμαλούκα) είναι ένας μικρό ορεινό χωριό της Αχαΐας και ανήκει στον «καλλικρατικό» Δήμο Καλαβρύτων.

Τοποθεσία

Ο οικισμός είναι χτισμένος σε υψόμετρο περίπου 820 μέτρων[1] στις πλαγιές του «κοκοβίτικου» βουνού Δάσιλος[2], καθώς και λίγα χιλιόμετρα βορειότερα από την Εθνική Οδό Πατρών-Τριπόλεως («111»).

Εγγύς του ή και σε κοντινή απόσταση βρίσκονται τα κεφαλοχώρια της Δάφνης (Στρέζοβα) και των Κλειτορίας (Μαζαίικα), οι οικισμοί της Χόβολης, η Σκοτάνη και τα Καλύβια Σκοτάνης, τα χωριά Κάτω Δρυμός, Κλείτορας, Λευκάσιο, Πεύκο, Φίλια και ο μικρός οικισμός Άγιοι Θεόδωροι Φιλίων.

Στην περιοχή ανάμεσα στην Αμυγλαδιά και το γειτονικό χωριό Πεύκο, εικάζεται ότι βρισκόταν η αρχαία Αζανική κώμη των Λυκούντων[3]. Αναφέρεται στα 1901, το χωριό να απέχει δεκαοκτώ ώρες δρόμο από την Πάτρα, εξίμισι ώρες από τα Καλάβρυτα, δύο ώρες από το κεφαλοχώρι της Στρέζοβας και δυόμισι ώρες από το Σοπωτό[4][5].

Ιστορικά στοιχεία
Ονομασία

Το χωριό έφερε και άλλες ονομασίες παλιότερα. Με το ΦΕΚ 156Α της 08/08/1928 μετονομάστηκε αρχικά από Μαμαλούκα σε Μυγδαλιά ενώ την 16/10/1940 η ονομασία του διορθώθηκε σε Αμυγδαλέα[6].

Η παλιά ονομασία «Μαμαλούκα» εικάζεται βιβλιογραφικά ότι έχει Βλάχικη καταγωγή χωρίς ωστόσο να έχει δοθεί κάποια ετυμολογία[3]. Σύμφωνα με τον ιστορικό Γ. Παπανδρέου «Μαμαλούκα» ονομάζεται στα Σλαβικά ένα είδος χυλού, που είναι φτιαγμένος από αλεύρι και βούτυρο.[7]
Κάτοικοι

Η τοπική οικονομία βασίζεται κατά κύριο λόγο στον πρωτογενή τομέα παραγωγής και η κύρια απασχόληση των μόνιμων κατοίκων της περιοχής είναι η κτηνοτροφία.

Το χωριό πλέον έχει λίγους μόνιμους κάτοικους και αρκετοί έχουν μετακομίσει στο Αίγιο[3]. Έχει δεχθεί δύο φορές στο παρελθόν δημογραφική μείωση λόγω της μετανάστευσης· μεταξύ 1890-1912 στην Αμερική και τη δεκαετία 1950 στην Αυστραλία[3]. Επίσης, από τις δεκαετίες 1970-1980 εμφανίζεται μείωση του πληθυσμού του χωριού, ενώ όπως φαίνεται και στις εθνικές απογραφές από τότε και έπειτα, μόνο στην Απογραφή του 2001 καταδεικνύεται μια μικρή πληθυσμιακή αύξηση.
Διοικητική εξέλιξη

Την 20/04/1835 προσαρτάται στον τότε Δήμο Λυκουρίας[6]. Την 01/07/1841 αποσπάται από το Δήμο Λυκουρίας και προσαρτάται στον τότε Δήμο Κλειτορίας[6]. Με το ΦΕΚ 32Α της 08/12/1845 προσαρτάται στον τότε Δήμο Αροανείας ενώ με το ΦΕΚ 2Α της 20/01/1870 αποσπάται από τον τότε Δήμο Αροανείας και προσαρτάται στον τότε Δήμο Παΐων[6]. Μεταξύ 1912 και 1913 εθεωρείτο επισήμως κατηργημένος διοικητικά οικισμός[6]. Με το ΦΕΚ 200Α της 09/10/1913 προσαρτήθηκε στην τότε Κοινότητα Στρέζοβας[6]. Το 1946, με το ΦΕΚ 290Α της 26/09/1946, ορίστηκε έδρα της Κοινότητας Αμυγδαλέας αποσπώμενη από την τότε Κοινότητα Δάφνης Καλαβρύτων[6][8]. Με το ΦΕΚ 244Α της 04/12/1997, σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση «Καποδίστριας», προσαρτάται στο Δήμο Παΐων μέχρι το 2010 που εντάχθηκε στον «καλλικρατικό» Δήμο Καλαβρύτων (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010) βάσει της Διοικητικής Μεταρρύθμισης «Καλλικράτης»[6][8].
Δημογραφική εξέλιξη

Η δημογραφική εξέλιξη του χωριού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[9][10] είναι η εξής:

1828	1835	1844	1848-1851	1861	1879	1889	1896	1907	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
16 οικογ. - 100 κατ.[3]	20 οικογ. - 103 κατ.[3]	140 κατ.[3]	32 οικογ. - 148 κατ.[3]	142 κατ.[3]	182[3]	159[3]	151[3][5] (30 οικ.)[11]	154[3]	165[3]	169[3]	192[3]	192[3]	174[3]	123[3]	119[3]	69[3]	78[3][12]	43[13]

Λοιπά στοιχεία

Ναοί του χωριού είναι ο Άγιος Νικόλαος (ενοριακός-κοιμητηριακός) και το ξωκλήσι, πάλι του Αγίου Νικολάου[3]. Γειτονιές του είναι η «Κοκκινίτσα» ή το «Χάνι Πίττα»[3].
Δείτε επίσης

Δάφνη (Στρέζοβα)
Κλειτορία (Μαζαίικα)
Κάστρο της Μαμαλούκας

Παραπομπές και υποσημειώσεις

Αμυγδαλέα, moriasnow.gr
Νουχάκης 1901, σελ. 564
Λουλούδης 2010, σελ. 656
Νουχάκης 1901, σελ. 563
Κορύλλος 1903, σελ. 145
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αμυγδαλέας Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/09/2016.
Γ. Παπανδρέου, Αζανιάς, Πύργος 1896, σελ. 92
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αμυγδαλέας Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/09/2016.
Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ., dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 12/09/2016.
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/09/2016.
Παπανδρέου 1906, σελ. 204
Μόνιμος πληθυσμός: 81 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001

ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
Ελληνική χωρογραφία: Γεωγραφία, Ιστορία, Στατιστική πληθυσμού και αποστάσεων συνταχθείσα και εκδοθείσα υπό Ιωάννου Εμμ. Νουχάκη, Έκδοσις Τρίτη, Εκδότης Σπυρίδων Κουσουλίνος, Εν Αθήναις 1901.
Χρήστου Π. Κορύλλου, Χωρογραφία της Ελλάδος. Α'. Νομός Αχαΐας, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων "Ανέστη Κωνσταντινίδου", Εν Αθήναις 1903.
Γεώργιος Παπανδρέου, Καλαβρυτινή επετηρίς: ήτοι πραγματεία περί της ιστορικής των Καλαβρύτων επαρχίας, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Μιχαήλ Ι. Σαλιβέρου, Εν Αθήναις 1906. (σελ. 204-205)
Γεώργιος Παπανδρέου, Αζανιάς, ήτοι Αρχαιολογική πραγματεία πασών των Αρχαίων πόλεων της Αρκαδικής Αζανίδος μετά των περιχώρων αυτών και ιστορικαί περιπαίτειαι μέχρι των καθ' ημάς χρόνων, Εκ του Τυπογραφείου της εφημ. "Ηλείας" Γεωργ. Ε. Δημητριάδου", Εν Πύργω 1886.

Βιβλιογραφία

Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αμυγδαλέας Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/09/2016.
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αμυγδαλέας Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/09/2016.
Τουριστικός οδηγός Νομού Αχαΐας - Διαδρομή 9: Δάφνη - Πεύκο - Αμυγδαλιά - Σκοτάνη - Φιλαίικα - Παγκραταίικα - Κλήμα Παυσανία - Χελωνοσπηλιά - Κλειτορία, nea.gr. Ανακτήθηκε από το αρχειοθετημένο πρωτότυπο: 28/09/2016.
Αμυγδαλέα, moriasnow.gr

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω