.
Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Μεσσηνίας
-- Δήμος Ανδρούσας --
Η Αγριλιά,[4] αναφερόμενη παλαιότερα ως το Αϊδίνι ή το Αϊδίνιον, είναι οικισμός κοντά στην Ανδρούσα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Μεσσήνης, του Νομού Μεσσηνίας.
Τοποθεσία
Η Αγριλιά βρίσκεται νοτιοανατολικά από την Ανδρούσα από την οποία απέχει περίπου 3,5 χιλιόμετρα. Έχει υψόμετρο 41[1][5] μέτρα και απέχει από τις ακτές του Κόλπου της Μεσσηνίας περίπου 14,5 χιλιόμετρα. Κοντά στην Αγριλιά βρίσκονται, προς τα βόρειά της η Εύα σε απόσταση 2 περίπου χιλιομέτρων, προς τα νοτιοανατολικά της η Τρίοδος σε απόσταση 2,5 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νότιά της η Αμφιθέα σε απόσταση περίπου 900 μέτρων αντίστοιχα. Επίσης η Αγριλιά βρίσκεται στα βορειοδυτικά από την έδρα του δήμου, την Μεσσήνη, από την οποία απέχει 8,5 περίπου χιλιόμετρα.
Ιστορία
Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Μεσσήνης στη σύγχρονη εποχή, όσο και της Ανδρούσας κατά την μεσαιωνική εποχή. Το χωριό υπάρχει, τουλάχιστον από τα χρόνια της Ενετοκρατίας και η παλαιότερη ονομασία του ήταν Αϊδίνι.
Β΄ Ενετοκρατία
Κύριο λήμμα: Τερριτόριο Ανδρούσας
Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως το Αϊδίνι (Aidigni[6]). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο.
Το χωριό, στα τέλη του 17ου αιώνα και τις αρχές του 18ου αιώνα, αναφέρεται σε διάφορες ενετικές πηγές-απογραφές, ως οικισμός ο οποίος ανήκε στην επαρχία της Ανδρούσας (Territorio d'Androussa).
Νεότερη ιστορία
Τον 19ο αιώνα αναφερόταν ως Aïdin σύμφωνα με τον Pouqueville, το 1815, ο οποίος αναφέρει το χωριό στον κατάλογο με τα ονόματα των χωριών της Επαρχίας Ανδρούσας (γαλλικά: Éparchie d'Androusa), τα οποία ήταν εξαρτημένα στην επισκοπική έδρα που είχε ιδρυθεί στο Νησί (Nisi: η Μεσσήνη),[7] ενώ η πρώτη επίσημη ονομασία του χωριού, μετά από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ήταν με το όνομα το Αϊδίνι.
Διοικητική ιστορία
Το Αϊδίνι[8] προσαρτήθηκε αρχικά, το 1835,[9] στον Δήμο Τρίκκης,[10] που είχε ως έδρα το Καρτερόλι, ως το 1840,[11] που ο δήμος αυτός καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτάται στον Δήμο Εύας[12] με έδρα το Ναζήρι (σήμερα η Εύα), όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Τουλάχιστον από το 1835 ως το 1889 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Αϊδίνι και από το 1889 ως το 1896 ως το Αϊδίνιον. Από το 1896 ως το 1912 αναφερόταν και πάλι ως το Αϊδίνι και στη συνέχεια ξανά, από το 1912 ως το 1927, ως το Αϊδίνιον. Από το 1927, όταν και μετονομάσθηκε, μέχρι σήμερα το χωριό αναφέρεται επίσημα ως η Αγριλιά. Συνήθως χρησιμοποιείται τακτικά και ο προσδιορισμός Αγριλιά Μεσσήνης για να μην προκαλείται σύγχυση με το αντίστοιχο παλαιότερο χωριό Αγριλιά Τριφυλίας και την οικιστική του συνέχεια, την Νέα Αγριλιά του Δήμου Τριφυλίας. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Αϊδίνι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Εύας της Επαρχίας Μεσσήνης με πληθυσμό 270 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[13] Στην ίδια πηγή αναφέρεται ως έδρα του Δήμου Εύας το Ναζίρι (σήμερα η Εύα). Το 1867[14] η έδρα του Δήμου Εύας μεταφέρεται από το Ναζήρι στην Ανδρούσα. Το 1912[15] το χωριό προσαρτάται στην Κοινότητα Βρωμόβρυσης,[16] με έδρα την Βρωμόβρυση (σήμερα η Αμφιθέα). Στην ίδια κοινότητα προσαρτώνται επίσης, το 1912, οι οικισμοί Μισυρλί ή Μισερλί (σήμερα η Μυρτοποταμιά), Κουκκορράχη (καταργήθηκε το 1981, προσαρτώμενη στην Αμφιθέα), Σπητάλια και Αλητσελεπή (σήμερα η Τρίοδος). Επτά χρόνια μετά, το 1919,[17] το Αϊδίνι αποσπάται από την Κοινότητα Βρωμόβρυσης και ορίζεται ως έδρα της Κοινότητας Αϊδινίου,[18] ενώ το 1927[19] το χωριό και η κοινότητά του μετονομάζονται σε Αγριλιά και Κοινότητα Αγριλιάς αντίστοιχα. Η Αγριλιά παρέμεινε ως έδρα και οικισμός της Κοινότητας Αγριλιάς, με τις αλλαγές στις ονομασίες του οικισμού και της κοινότητας, από το 1919 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Αγριλιά υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Ανδρούσας,[20][21] με έδρα την Ανδρούσα, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Αγριλιά ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Μεσσήνης.[22][23] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αιπείας, Ανδρούσας, Αριστομένους, Βουφράδων, Ιθώμης, Μεσσήνης, Πεταλιδίου και της Κοινότητας Τρικόρφου. Η Αγριλιά σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας της Αγριλιάς του Δήμου Μεσσήνης.[4]
Κάτοικοι
Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 122 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.
Εξέλιξη Πληθυσμού της Αγριλιάς Μεσσηνίας Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1844 220[24]
1851 270[13]
1879 421[25]
1889 494[26]
1896 528[27]
1907 527[28]
1920 470[29]
1928 513[30]
1940 492[31]
1951 386[32]
1961 311[33]
1971 210[34]
1981 155[35]
1991 137[36]
2001 128[37]
2011 122[38]
Κτίρια - αξιοθέατα
Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, υπάρχει και η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας, Στο χωριό υπάρχει επίσης Ηρώο για τους πεσόντες σε διάφορες μάχες και πολέμους του 20ου αιώνα, καθώς και μνημείο με προτομή του αντισυνταγματάρχη Πεζικού Γεωργίου Μπουλούκου, ο οποίος σκοτώθηκε, στις 9/10 Ιανουαρίου 1941, σε μια από τις σφοδρές μάχες στα στενά της Κλεισούρας, κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου.[39] Στην Καλαμάτα υπάρχει επίσης, οδός με το όνομά του, ενώ στον Λαιμό (Φλώρινας ή Πρεσπών), κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, υπήρχε παλαιότερα προς τιμή του και το «Στρατόπεδο αντισυνταγματάρχου Γεωργίου Μπουλούκου»[40] (σήμερα μόνιμο Φυλάκιο του Α' ΣΣ, το ΕΦ Λαιμού).[41] Ο Γεώργιος Μπουλούκος ήταν πατέρας 4 παιδιών, ανάμεσα στα οποία ο δικηγόρος Διονύνιος Μπουλούκος[42] και ο στρατιωτικός Αριστόδημος Μπουλούκος (Άρις), οι οποίοι έγιναν γνωστοί από την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ και διατέλεσαν, κατά την μεταπολίτευση, βουλευτές της Α' Αθηνών και της Μεσσηνίας αντίστοιχα.
Η εκκλησιά του Αγίου Νικολάου
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου της Αγριλιάς είναι μονόχωρος ναός με δίρριχτη στέγη και τρεις ημικυκλικές κόγχες Ιερού, ο οποίος έχει κηρυχθεί ιστορικό-διατηρητέο μνημείο.[43] Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου που διαθέτει αξιόλογα ξυλόγλυπτα στο εσωτερικό της χρονολογείται περί το β' μισό του 19ου αιώνα.
Δείτε επίσης
Ανδρούσα
Δήμος Μεσσήνης
Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
πρώην Δήμος Ανδρούσας
Παραπομπές
Αγριλιά, από την ιστοσελίδα: buk.gr
Ταχυδρομικός Κώδικας Αγριλιά Μεσσηνίας.
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Μεσσήνη: 27220
Δημοτική Ενότητα Ανδρούσας - Αγριλιά, από την ιστοσελίδα www.messini.gr του Δήμου Μεσσήνης.
Αγριλιά, από την ιστοσελίδα: moriasnow.gr.
Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 111 (Quarto Territorio d' Andrussa - Aidigni), p. 127 (Provincia di Messenia).
François Charles Hugues Laurent Pouqueville, "Voyage de la Grece; Avec cartes, vues et figures", tome 6, Didot, 1827, p.45, Noms des villages du canton d'Androussa qui dépendent du siége épiscopal établi à Nisi: Aïdin.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Αϊδίνι (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
21-04-1835.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Τρίκκης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Εύας (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 570.
ΦΕΚ 25Α - 22/04/1867.
ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Βρωμόβρυσης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 69Α - 26/03/1919.
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Αϊδινίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 306Α - 22/12/1927
Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Ανδρούσας (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Μεσσήνης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 49.
Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 118.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 84.
Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 101.
Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 392.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 227.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 265.
Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 296.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951", σελ. 145.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 141.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 136.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 147.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 179.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 180.
"Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Άρις Γ. Μπουλούκος, «Υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ: Η αλήθεια που καίει», εκδόσεις: “Ο Τύπος Α.Ε.”, Αθήνα 1989, σελ. 8.
Άρις Γ. Μπουλούκος, «Υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ: Η αλήθεια που καίει», εκδόσεις: “Ο Τύπος Α.Ε.”, Αθήνα 1989, σελ. 26.
Περιοδικό Στρατός & Ενημέρωση, τεύχος 39ο, Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2016, έκδοση ΓΕΣ, σελ. 48: ΕΦ ΛΑΙΜΟΥ (ΑΝΧΗ ΠΖ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΠΟΥΛΟΥΚΟΥ).
Πέθανε ο Διονύσης Μπουλούκος, 02/10/2018, από την ιστοσελίδα: www.tharrosnews.gr της εφημερίδας "Θάρρος" της Μεσσηνίας.
Ι. Ναός Αγίου Νικολάου, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/3537/95/2-2-1996 - ΦΕΚ 177/Β/19-3-1996, [...] "Χαρακτηρίζουμε τον Ι. Ν. Αγίου Νικολάου κοιν. Αγριλιάς Ν. Μεσσηνίας ως μνημείο χρήζον ειδικής προστασίας με ζώνη προστασίας 5μ. γύρω του. Πρόκειται για μονόχωρο ναό, καλυμμένο με δίρριχτη στέγη, με 3 ημικυκλικές κόγχες Ιερού. Το εσωτερικό του ναού παρουσιάζει τα τυπικά χαρακτηριστικά της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του β' ήμισυ του 19ου αιώνα. Ιδιαίτερα αξιόλογα είναι τα ξυλόγλυπτα του ναού." [...], σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Δήμος Μεσσήνης, από την ιστοσελίδα: www.messini.gr του Δήμου Μεσσήνης.
Αγριλιά Μεσσηνίας, στο facebook.
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΔΡΟΥΣΑΣ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αγριλιάς Μεσσήνης |
| Αγριλιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Αμφιθέας |
| Αμφιθέα, η |
| Τοπική Κοινότητα Ανδρούσης |
| Ανδρούσα, η |
| Βασιλάδα, η |
| Τοπική Κοινότητα Ελληνοεκκλησίας |
| Ελληνοεκκλησία, η |
| Τοπική Κοινότητα Εύας |
| Αμπελόραχη, η |
| Εύα, η |
| Τοπική Κοινότητα Καλαμαρά |
| Καλαμαράς, ο |
| Τοπική Κοινότητα Καλογερόρραχης |
| Καλογερόρραχη, η |
| Τοπική Κοινότητα Μαγγανιακού |
| Μαγγανιακόν, το |
| Τοπική Κοινότητα Πολυλόφου |
| Πολύλοφος, ο |
----
Αγριλιά Αιτωλοακαρνανίας
Αγριλιά Αχαΐας
Αγριλιά Θηρασίας
Αγριλιά Λασιθίου
Αγριλιά Μεσσηνίας
Αγριλιά Φθιώτιδας
Νομός Μεσσηνίας : Δήμος, Κοινότητα Καλαμάτας | Αβίας | Αετού | Αιπείας | Ανδανίας | Ανδρούσας | Άριος | Αριστομένους | Αρφαρών | Αυλώνα | Βουφράδων | Γαργαλιάνων | Δωρίου | Είρας | Θουρίας | Ιθώμης | Κορώνης | Κυπαρισσίας | Λεύκτρου | Μεθώνης | Μελιγαλά | Μεσσήνης | Νέστορος | Οιχαλίας Μεσσηνίας | Παπαφλέσσα | Πεταλιδίου | Πύλου | Φιλιατρών | Χιλιοχωρίων | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
