.

Βουλγαρία

Το Ρούσε (βουλγαρικά: Русе) είναι η πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας. Βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας , στή δεξιά όχθη του Δούναβη, απέναντι από τη Ρουμανική πόλη Τζιούρτζιου, 300 χλμ. από την πρωτεύουσα Σόφια και 200 χλμ. από τη Βουλγαρική Ακτή της Μαύρης Θάλασσας Είναι το σημαντικότερο ποτάμιο λιμάνι της Βουλγαρίας, λειτουργώντας ως σημαντικός παράγων του διεθνούς εμπορίου της χώρας. Είναι γνωστό για τη Νεομπαρόκ και Νεοροκοκό αρχιτεκτονική του, του 19ου και 20ού αιώνα, που προσελκύει πολλούς τουρίστες. Συχνά ονομάζεται Μικρή Βιέννη. Η Γέφυρα Φιλίας Ρούσε - Τζιούρτζιου, μέχρι τις 14 Ιουνίου 2013 η μόνη στο τμήμα του Δούναβη που μοιράζονται η Βουλγαρία και η Ρουμανία, διασχίζει εδώ τον ποταμό.

Το Ρούσε είναι αδελφοποιημένο με το Περιστέρι.

Ετυμολογία

Σύμφωνα με την παράδοση της πόλης το όνομα Ρούσε προέρχεται από το όνομα μιας γυναίκας ιδρύτριας της πόλης, που το όνομά της ήταν Ρούσα, που σημαίνει κοκκινομάλα. Το 13ο και 14ο αιώνα, την εποχή της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, ένας οχυρωμένος οικισμός ονόματι Ρούσι, που μνημονεύεται για πρώτη φορά το 1380, δημιουργήθηκε κοντά στα ερείπια της αρχαίας Ρωμαικής πόλης. Ερευνητές υποστηρίζουν ότι η πόλη στη δεξιά όχθη πήρε το όνομά της από το φρούριο Τσερβέν, που σημαίνει κόκκινο, μέσω της ρίζας ΄ρους΄, που υπάρχει σε πολλές Σλαβικές γλώσσες και είναι συγγενής του Γαλλικού rouge και του Λατινικού rusos.

Το Τζιούρτζιου, η Ρουμανική πόλη στην αριστερή πόλη απέναντι από το Ρούσε, μπορεί να έχει πάρει το όνομά της από το Τουρκικό ΄γκιοργκιούλ΄, που μπορεί να σημαίνει κόκκινη ή ροζ.

Ρούσε

Ιστορία
Αρχαιότητα

Η πόλη εμφανίσθηκε ως Νεολιθικός οικισμός από τη 2η ως την 3η χιλιετία π.Χ., όταν αναπτύχθηκαν η κεραμεική, η αλιεία, η γεωργία και το κυνήγι. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν αρκετά επίπεδα, που σημαίνει ότι η τοποθεσία είχε δεχθεί επιθέσεις από γειτονικές φυλές και υπέστη αρκετές φυσικές καταστροφές. Στην περιοχή βρέθηκαν αρχαία ιερά, όπου κυριαρχούσαν είδωλα μιας εγκύου γυναίκας, θεάς της γονιμότητας.

Ο μεταγενέστερος Θρακικός οικισμός μετεξελίχθηκε σε Ρωμαικό στρατιωτικό και ναυτικό κέντρο κατά τη βασιλεία του Βεσπασιανού (69 - 70 μ.Χ.) ως μέρος ενός συστήματος οχυρώσεων κατά μήκος των βόρειων συνόρων της Μοισίας. Το όνομά του, Sexaginta Prista, σημαίνει ΄΄πόλη των 60 πλοίων΄΄ και βασίζεται στα υποτιθέμενα 60 γειτονικά αγκυροβόλια.

Το φρούριο βρισκόταν στον κεντρικό δρόμο μεταξύ του Σιγκίντουνουμ (το σημερινό Βελιγράδι) και του Δέλτα του Δούναβη και καταστράφηκε τον 6ο αιώνα από επιδρομές Αβάρων και Σλάβων. Ο Ούγγρος ιστορικός Φέλιξ Φίλιπ Κάνιτς ήταν ο πρώτος που ταυτοποίησε τη Σεξαγκίντα Πρίστα με το Ρούσε, αλλά τη σύνδεσή τους απέςδειξαν μεταγενέστερα οι αδελφοί Σκόρπιλ, μελετώντας επιγραφές, νομίσματα, τάφους και αντικείμενα της καθημερινής ζωής. Επιγραφή από τη βασιλεία του Διοκλητιανού αποδεικνύει ότι η πόλη ξαναχτίστηκε ως praesidium (μεγάλη οχύρωση) μετά την καταστροφή του από τους Γότθους το 250 μ.Χ.

Ο οικισμός αναφερόταν στο Μεσαίωνα ως Γκολιάνο Γιόργκοβο, του οποίου σημερινός διάδοχος είναι το Τζιούρτζιου στη Ρουμανία.
Οθωμανική κατάκτηση

Κατά την Οθωμανική κατάκτηση οι εισβολείς κατέστρεψαν την πόλη, αντιδρώντας σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια απελευθέρωσης το 1595 από ένα ενωμένο στρατό Βλάχων-Βουλγάρων, υπό το Μιχαήλ το Γενναίο. Μετά την ανοικοδόμησή του τα επόμενα χρόνια το Ρούσε ονομάστηκε Ρουστσούκ (στα Τουρκικά ΄μικρό Ρούσε΄) και επεκτάθηκε πάλι σε μεγάλο φρούριο το 18ο αιώνα. Αργότερα έγινε ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια στο Δούναβη και διοικητικό κέντρο του Βιλαετίου της Τούνα, που εκτεινόταν από τη Βάρνα και την Τούλτσεα μέχρι τη Σόφια και τη Νις.
Νεότερη Βουλγαρία

Αφότου έγινε τμήμα της σύγχρονης Βουλγαρίας στις 20 Φεβρουαρίου 1878, το Ρούσε ήταν ένα από τα βασικά πολιτιστικά και οικονομικά κέντρα της χώρας. Εντονη ανοικοδόμηση την περίοδο αυτή άλλαξε την αρχιτεκτονική όψη της πόλης σε τυπικά Κεντροευρωπαική. Το Ρούσε είναι γνωστό για τις πολλές πρώτες καινοτομίες στη Βουλγαρία όπως

1864 - το πρώτο τυπογραφείο στη Βουλγαρία
1867 - τέθηκε σε λειτουργία η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή, που συνέδεε το Ρούσε με τη Βάρνα
1879 - η πρώτη γεωπονική σχολή ΄΄Ομπαζτσοφ τσιφλίκ΄΄, σήμερα Αγροτικό επιστημονικό ερευνητικό ινστιτούτο, προσανατολισμένο στη γεωπονία και την επιστήμη των σπόρων
1881 - ναυπηγήθηκε το πρώτο πλοίο από χάλυβα στη Βουλγαρία
1881 - η πρώτη ιδιωτική Βουλγαρική τράπεζα, Τζίρνταπ
1881 - η Σχολή Μηχανικών Ναυτικού, η πρώτη τεχνική σχολή στη Βουλγαρία. Αργότερα μεταφέρθηκε στη Βάρνα
1883 - ο πρώτος Μετεωρολογικός σταθμός
1884 - ο πρώτος Βουλγαρικός φαρμακευτικός σύλλογος
1885 - ιδρύθηκε η πρώτη Βουλγαρική ένωση τεχνικών
1890 - το πρώτο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο
1891 - η πρώτη ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία ΄΄Μπουλγκάρια΄΄
1896 - ο πρώτος χειροκίνητος ανελκυστήρας
1897 - η πρώτη κινηματογραφική προβολή. Η δεύτερη ήταν ένα μήνα αργότερα στην πρωτεύουσα Σόφια
1927 - η πρώτη βιομηχανία παραγωγής καλτσών στη Βουλγαρία, Φάζαν
1933 - τα πρώτα διυλιστήρια πετρτελαίου.

Εδώ κατασκευάσθηκαν τα πρώτα Βουλγαρικά εργοστάσια για αναψυκτικά και γραβάτες. Ο πρώτος αεροπόρος Συμεών Πετρόφ γεννήθηκε στο Ρούσε. Στη νεοαπελευθερωμένη Βουλγαρία του τέλους του 19ου αιώνα το Ρούσε ήταν κοσμοπολίτικη πόλη με πολυεθνικό πληθυσμό. Σύμφωνα με την πρώτη απογραφή του 1883 σε συνολικό πληθυσμό 26.156 καταγράφηκαν 11.342 Βούλγαροι, 10.252 Τούρκοι, 1.943 Εβραίοι, 841 Αρμένιοι, 476 Γερμανοί, 291 Ελληνες, 231 Βλάχοι (Ρουμάνοι), 170 Ρώσοι, 113 Σέρβοι και Κροάτες, 79 Γύφτοι, 76 Ούγγροι, 74 Τάταροι, 58 Ιταλοί, 58 Γάλλοι, 32 Αγγλοι, 19 Πέρσες, 16 Πολωνοί, 16 Τσέχοι και 69 άλλοι.

΄΄Ολες οι προσόψεις στους κεντρικούς δρόμους του Ρούσε θα έχουν πλούσιες γύψινες διακοσμήσεις ΄΄ απαιτούσαν οι Κανονισμοί Κατασκευής Ιδιωτικών Κτιρίων του 1893, που εκδόθηκαν από το Δήμο του Ρούσε.

Μετά την παραίτηση το 1886 του πρίγκιπα Αλέξανδρου Βάτεμπεργκ, ως αντίδραση στην εξέλιξη της αντιβασιλείας υπό τον πρωθυπουργό Στέφαν Σταμπόλοφ, στασίασε στο Ρούσε μια ομάδα Ρωσόφιλων αξιωματικών του στρατού. Η στάση κατεστάλη βίαια και 13 από τους ηγέτες καταδικάσθηκαν γρήγορα σε θάνατο και εκτελέσθηκαν κοντά στην πόλη, πράγμα που προκάλεσε μεγάλη λαική δυσαρέσκεια. Μετά από δεκαετίες, το 1934, ντόπιοι πολίτες διενήργησαν έρανο και ανήγειραν ένα μνημείο στη θέση όπου εκτελέσθηκαν οι Ρωσόφιλοι αξιωματικοί. Το μνημείο ανατινάχτηκε το 1940, αλλά ξαναχτίστηκε το 1966 στο ίδιο περίπου σημείο.
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Σοσιαλισμός

Μεταξύ Α΄ και Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε η Νότια Δοβρουτσά είχε απολεσθεί υπέρ της Ρουμανίας, η οικονομική σημασία της πόλης μειώθηκε. Το ίδιο καο πληθυσμός και το Ρούσε δεν ήταν πια η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας (μετά την πρωτεύουσα της πρώην Ανατολικής Ρωμυλίας Φιλιππούπολη, καθώς την ξεπέρασαν γρήγορα η Σόφια και η Βάρνα. Πολλές μεγάλες εταιρείες έφυγαν και όλα τα ξένα προξενεία έκλεισαν, εκτός από το Ρωσικό, που δεν έπαψε ποτέ να λειτουργεί.

Η επιστροφή της Νότιας Δοβρoυτσάς στη Βουλγαρία το 1940 δημιούργησε ευνοικές συνθήκες για την αποκατάσταση του ηγετικού ρόλου της πόλης. Εγινε επαρχιακό κέντρο και η οικονομική δραστηριότητα αναζωογονήθηκε. Η κατασκευή της γέφυρας Ρούσε - Τζιούρτζιου το 1954 και η γρήγορη εκβιομηχάνιση έδωσαν νέα ώθηση στην ανάπτυξη. Το Ρούσε εμφανίσθηκε πάλι ως σημαντικός οικονομικός, μεταφορικός, πολιτιστικός και εκπαιδευτικός κόμβος. Επεκτάθηκαν η ελαφρά βιομηχανία και η βιομηχανία μηχανημάτων και χημικών, κατασκευάσθηκε ένα μεγάλο λιμάνι και η πόλη έγινε πανεπιστημιακό κέντρο. Με την απογραφή του 1985 καταγράφηκε πληθυσμός πάνω από 186.000.
Πτώση του Σοσιαλισμού και δημοκρατική Βουλγαρία

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 το Ρούσε μπήκε σε μια σκοτεινή περίοδο της ιστορίας του. Κτίσθηκε στο Τζιούρτζιου το εργοστάσιο Βέρατσιμ, που ρύπαινε τον αέρα μεταξύ 1980 και 1987, επηρεάζοντας την ανάπτυξη της πόλης. Ο πληθυσμός μειώθηκε και 15.000 άνθρωποι μετανάστευσαν μεταξύ 1985 και 1992. Ευτυχώς το 1987 το Ρουμανικό εργοστάσιο σταμάτησε να ρυπαίνει κάτω από την πίεση περιβαλλοντικών οργανώσεων, τόσο στη Βουλγαρική όσο και στη Ρουμανική κομμουνιστική ηγεσία. Οργανώσεις, όπως η Εκογκλασνόστ, προκάλεσαν διαδηλώσεις σε εθνική κλίμακα και επηρέασαν έντονα τη δημοκρατική αλλαγή. Τη δεκαετία του 1990 επηρεάστηκε από την οικονομική κρίση της Βουλγαρίας. Οι περισσότερες μεγάλες εταιρείες είχαν ζημίες και η ανεργία αυξήθηκε, προκαλώντας νέα κύματα μετανάστευσης. Από το 2000 η πόλη έχει αρχίσει να ανακτά τον προηγούμενο ηγετικό της ρόλο.
Σημαντικοί πολίτες

Ελίας Κανέττι, Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1981
Βεσελίν Τοπάλοβ, σκακιστής, παγκόσμιος πτωταθλητής 2005 - 2006

Πόλεις της Βουλγαρίας με περισσότερους από 20.000 κατοίκους

Άιτος · Άνω Νευροκόπιι · Ασένοβγκραντ (Στενήμαχος) · Βάρνα · Βελίκο Τύρνοβο · Βέλινγκραντ · Βίντιν · Βράτσα · Γιάμπολ · Γκάμπροβο · Γκόρνα Οριάχοβιτσα · Καζανλούκ · Κάρλοβο · Κάρντζαλι · Κιουστεντίλ · Λόβετς · Λομ · Μοντάνα · Μπλαγκόεβγκραντ · Μπότεβγκραντ · Μπουργκάς (Πύργος) · Νόβα Ζαγόρα · Ντιμίτροβγκραντ · Ντόμπριτς · Ντούπνιτσα · Πάζαρτζικ · Πέρνικ · Πετρίτσι · Πλέβεν · Ράζγκραντ · Ρούσε · Σάμοκοβ · Σαντάνσκι · Σβιστόβ · Σεβλίεβο · Σιλίστρα · Σλίβεν · Σμόλιαν · Σούμεν · Σόφια · Στάρα Ζαγόρα · Ταργκόβιστε · Τρόιαν · Φιλιππούπολη · Χάσκοβο

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Εγκυκλοπαίδεια Βουλγαρίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License