Γεγονότα, Hμερολόγιο

 

.

O Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης (1860-1922) ήταν πρωθυπουργός της Ελλάδας. Αρχικά είχε εργαστεί ως μηχανικός, αργότερα έγινε καθηγητής σε στρατιωτικές σχολές και στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Άρχισε να πολιτεύεται το 1902, διετέλεσε υπουργός οικονομικών και επισιτισμού και αργότερα πρωθυπουργός στην κυβέρνηση συνασπισμού Γούναρη. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, δικάστηκε στην «δίκη των έξι» και καταδικάστηκε σε θάνατο. Εκτελέστηκε στο Γουδή το 1922.

Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης

Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης

Βιογραφία

Γεννήθηκε στην Απείρανθο Νάξου τον Ιανουάριο του 1860 και αποφοίτησε από το γυμνάσιο Σύρου το 1878 με αριστείο σε έκθεσή του "Τι έστιν επιστήμη και τις η ανωτέρα των επιστημών". Τον ίδιο χρόνο γράφτηκε στη φυσικομαθηματική σχολή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι προκειμένου να σπουδάσει αστρονομία, τελικά όμως σπούδασε εκεί μαθηματικά και μηχανική. Εργάστηκε ως μηχανικός αποκτώντας αρκετά μεγάλη περιουσία για την εποχή. Ανάμεσα μάλιστα στα κτίρια που κατασκεύασε συγκαταλέγεται και το Μέγαρο Μιχαήλ Μελά και το παλαιό Ταχυδρομείο, ενώ είχε εργαστεί και στη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου.
Διετέλεσε καθηγητής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και το 1899 διορίστηκε καθηγητής στο Μετσόβιο πολυτεχνείο. Πρωτοεξελέγη βουλευτής το 1902 με το κόμμα του Θεόδωρου Δηλιγιάννη και εντάχθηκε στην ομάδα των Ιαπώνων, της οποίας ήταν ηγετικό στέλεχος. Η αποδοχή όμως κυβερνητικών θέσεων στην κυβέρνηση Θεοτόκη αυτού και του Γούναρη αδρανοποίησε την ομάδα που σταδιακά διαλύθηκε.

Υπήρξε συνιδρυτής και ηγετικό στέλεχος του Λαϊκού Κόμματος, στο οποίο παρέμεινε μέχρι το τέλος της πολιτικής του διαδρομής. Στις κυβερνήσεις Καλογερόπουλου και Γούναρη (1921-22) διετέλεσε υπουργός επισιτισμού και Οικονομικών καθορίζοντας από τη θέση αυτή την οικονομική πολιτική της Ελλάδας.


Το αναγκαστικό δάνειο

Εν τω μεταξύ, οι πόροι της χώρας είχαν εξαντληθεί από τον πόλεμο στη Μικρά Ασία και οι ξένες Δυνάμεις ήταν απρόθυμες να συνομολογήσουν δάνειο. Η οικονομική ανάγκη ήταν άμεση αλλά η αύξηση των εσόδων μέσω της αυξήσεως της φορολογίας ή των δασμών, απαιτούσε αρκετό χρόνο ενώ είχε ήδη εκδοθεί μεγάλη ποσότητα ακαλύπτου χαρτονομίσματος. Ο Πρωτοπαπαδάκης συνέλαβε και εφήρμοσε ένα σύστημα παγκοσμίως πρωτότυπο: διχοτόμησε το χαρτονόμισμα. Η αριστερή πλευρά χρησιμοποιούταν ως νόμισμα στη μισή αξία του ακεραίου χαρτονομίσματος (π.χ. το τεμάχιο του εκατονταδράχμου άξιζε πλέον πενήντα δραχμές). Η δεξιά πλευρά του χαρτονομίσματος ανταλλασσόταν με έντοκη ομολογία στη μισή αξία του ακεραίου χαρτονομίσματος.

Το σύστημα αυτό, που έχει επαινεθεί ιδιαιτέρως, κατάφερε αφενός να μην κυκλοφορήσει νέο χαρτονόμισμα, το οποίο θα οδηγούσε σε ασφυκτική πληθωριστική πίεση, και αφετέρου να συγκεντρωθεί αμέσως ένα τεράστιο χρηματικό ποσό για τη χρηματοδότηση του πολέμου. Ο λαός απεδέχθη στωϊκώς το μέτρο διότι γνώριζε τις ανάγκες του μετώπου και επειδή κατανοούσε ότι αν κυκλοφορούσε πληθωριστικό χαρτονόμισμα, οι οικονομίες του θα έχαναν εντελώς την αξία τους.

Λίγο μετά το αναγκαστικό δάνειο, ο Πρωτοπαπαδάκης διορίζεται Πρωθυπουργός στην κυβέρνηση συνασπισμού Γούναρη και Στράτου. Με την πτώση του μικρασιατικού μετώπου και την επικράτηση των φυγάδων στρατιωτικών, συνελήφθη και προσάχθηκε σε έκτακτο "παράτυπο" στρατοδικείο, γνωστό και ως δίκη των έξι, από το οποίο κρίθηκε ένοχος για εσχάτη προδοσία μαζί με άλλους πέντε πολιτικούς. Καταδικάστηκε σε θάνατο και τουφεκίστηκε στο Γουδή στις 15 Νοεμβρίου του 1922.

Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης

Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης

Photo: Templar12

Σημειώσεις

Ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης στη χειρόγραφη διαθήκη του που συνέταξε στις φυλακές Αβέρωφ στις 26 Οκτωβρίου του 1922, μεταξύ άλλων αναφέρει ότι όλη του η περιουσία ήταν δύο ακίνητα στην Αθήνα που είχε αποκτήσει από τις επαγγελματικές του δραστηριότητες ως μηχανικός διαφόρων έργων πολύ πριν εισέλθει στη πολιτική, και μάλιστα το ένα από τα δύο ήταν υποθηκευμένο στην Εθνική Τράπεζα για δάνειο που είχε ζητήσει ύψους 225.000 δραχμών. Όταν όμως ο ίδιος αναγκάσθηκε να προβεί στη διχοτόμηση του νομίσματος βρέθηκε και αυτός στην αυτή μοίρα με τους ζημιωμένους Έλληνες με συνέπεια να λάβει τα μισά του ζητηθέντος ποσού. Ένα μήνα μετά τη σύνταξη της διαθήκης του καταδικάσθηκε σε θάνατο από το έκτακτο στρατοδικείο το οποίο είχε σχηματιστεί για να δικάσει τους - θεωρούμενους ως - υπεύθυνους της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Γιος του ήταν ο Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης, βουλευτής και υπουργός σε πολλές κυβερνήσεις, ενώ εγγονός του είναι ο Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκης, πρώην ευρωβουλευτής, ο οποίος με αίτησή του το 2008 ζήτησε την επανεξέταση της υπόθεσης του παππού του. Δύο χρόνια αργότερα, το 2010 παύθηκε οριστικά από τον Άρειο Πάγο η δίωξη των έξι (ανάμεσά τους και του Γεωργίου Μπαλτατζή) λόγω παραγραφής[1].

Προς τιμή του ο Δήμος Νάξου ανήγειρε ανδριάντα επί της κεντρικής πλατείας της παραλίας της πόλεως Νάξου δίνοντας το όνομά του και στη παραλιακή λεωφόρο του λιμένα Νάξου.


Πηγές

"Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.Κ΄, σελ.835.

Βιβλιογραφία

Αλέξανδρος Οικονόμου, "Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης: ένας άνθρωπος και μια εποχή", Αθήνα 1971.

Βασίλειος Σ. Ε. Τσίχλης, "Μικρασιατική Εκστρατεία και Αναγκαστικό Δάνειο", Νόβολι, Αθήνα 2010 ISBN 978-960-9428-22-4.
Μανόλης Γ. Σέργης, «Τύπος και πολιτική: Η περίπτωση του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη και του ναξιακού Τύπου (1902- 1915 ), Ναξιακά, τχ. 31/69 (Δεκέμβριος 2008 – Φεβρoυάριος 2009), σελ. 15-32.

Αναφορές

↑ Οριστικά αθώοι οι 6 για τη Μικρασιατική Καταστροφή, εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010 (ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2010)

Πρωθυπουργοί της Ελλάδας

*Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος | *Αθανάσιος Κανακάρης | *Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης | *Γεώργιος Κουντουριώτης | * Ανδρέας Ζαΐμης | *Ιωάννης Καποδίστριας | *Αυγουστίνος Καποδίστριας | *Θεόδωρος Κολοκοτρώνης | *Ιωάννης Κωλέττης | *Σπυρίδων Τρικούπης | *Κόμης Ιωσήφ Λουδοβίκος Άρμανσμπεργκ | *Φον Ρούτχαρτ | *Όθων της Ελλάδας | Ανδρέας Μεταξάς | Κωνσταντίνος Κανάρης | Κίτσος Τζαβέλας | Αντώνιος Κριεζής | Δημήτριος Βούλγαρης | Αθανάσιος Μιαούλης | Ιωάννης Γενναίος Κολοκοτρώνης | Αριστείδης Μοραϊτίνης | Ζηνόβιος Βάλβης | Διομήδης Κυριάκος | Μπενιζέλος Ρούφος | Αλέξανδρος Κουμουνδούρος | Επαμεινώνδας Δεληγιώργης | Θρασύβουλος Ζαΐμης | Χαρίλαος Τρικούπης | Θεόδωρος Δηλιγιάννης | Δημήτριος Βάλβης | Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος | Σωτήριος Σωτηρόπουλος | Νικόλαος Δελιγιάννης | Δημήτριος Ράλλης | Αλέξανδρος Ζαΐμης | Γεώργιος Θεοτόκης | Κυριακούλης Μαυρομιχάλης | Στέφανος Δραγούμης | Ελευθέριος Βενιζέλος | Δημήτριος Γούναρης | Στέφανος Σκουλούδης | Νικόλαος Καλογερόπουλος | Σπυρίδων Λάμπρος | Νικόλαος Στράτος | Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης | Νικόλαος Τριανταφυλλάκος | Αναστάσιος Χαραλάμπης | Σωτήριος Κροκιδάς | Στυλιανός Γονατάς | Γεώργιος Καφαντάρης | Αλέξανδρος Παπαναστασίου | Θεμιστοκλής Σοφούλης | Ανδρέας Μιχαλακόπουλος | §Θεόδωρος Πάγκαλος | §Αθανάσιος Ευταξίας | Γεώργιος Κονδύλης | Παναγής Τσαλδάρης | Αλέξανδρος Οθωναίος | Κωνσταντίνος Δεμερτζής | Ιωάννης Μεταξάς | Αλέξανδρος Κορυζής | † Εμμανουήλ Τσουδερός | ^Γεώργιος Τσολάκογλου | ^Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος | ^Ιωάννης Ράλλης | †Ευριπίδης Μπακιρτζής | †Σοφοκλής Βενιζέλος | †Αλέξανδρος Σβώλος | †Γεώργιος Παπανδρέου | Νικόλαος Πλαστήρας | Πέτρος Βούλγαρης | Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός | Παναγιώτης Κανελλόπουλος | Παναγιώτης Πουλίτσας | Κωνσταντίνος Τσαλδάρης | Δημήτριος Μάξιμος | Αλέξανδρος Διομήδης | Ιωάννης Θεοτόκης | Δημήτριος Κιουσόπουλος | Αλέξανδρος Παπάγος | Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής | Κωνσταντίνος Γεωργακόπουλος | Κωνσταντίνος Δόβας | Παναγιώτης Πιπινέλης | Στυλιανός Μαυρομιχάλης | Ιωάννης Παρασκευόπουλος | Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας | Ηλίας Τσιριμώκος | Στέφανος Στεφανόπουλος | §Κωνσταντίνος Κόλλιας | §Γεώργιος Παπαδόπουλος | §Σπυρίδων Μαρκεζίνης | §Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος| Γεώργιος Ράλλης | Ανδρέας Παπανδρέου | Τζανής Τζαννετάκης | Ιωάννης Γρίβας | Ξενοφών Ζολώτας | Κωνσταντίνος Μητσοτάκης | Κωνσταντίνος Σημίτης | Κωνσταντίνος Α. Καραμανλής | Γεώργιος Α. Παπανδρέου | Λ. Παπαδήμος | Παν. Πικραμμένος | Α.Σαμαράς | Αλέξης Τσίπρας | Κυριάκος Μητσοτάκης |


* Υπό διαφορετικό τίτλο § Πρωθυπουργός πραξικοπηματικής κυβέρνησης † Πρωθυπουργός Κυβέρνησης που δεν ελέγχει την Αθήνα ^ Πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της κατοχής από τους Γερμανούς

 

Έλληνες

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License