Η λέξη Άσατρου (άου-σα-τρου στα ισλανδικά)[1] είναι ο όρος που χρησιμοποιείτο στο παρελθόν και χρησιμοποιείται σήμερα για να διακρίνει τους πιστούς Σκανδιναβούς, άνδρες και γυναίκες, στους θεούς, τις θεές, και τα έθιμα της προχριστιανικής βόρειας Ευρώπης. Άσατρου ετυμολογικά σημαίνει πίστη, θρησκεία (tru) στους Αισίρους (Æsir), την κυριότερη ομάδα θεών της αρχαίας σκανδιναβικής μυθολογίας.[2] Ως όρος είναι η ισλανδική μετάφραση του νεολογισμού Asetro που εισήγαγε στα νορβηγικά ο μουσικός συνθέτης Ένβαρντ Γκριγκ το 1870 στην όπερά του Olaf Trygvason στα πλαίσια του ρομαντικού εθνικισμού του 19ου αιώνα. Ενίοτε στα αγγλικά χρησιμοποιείται η λέξη Ásatrúar (Άσατρουαρ) ως πληθυντικός, αλλά στα ισλανδικά είναι η γενική πτώση του Άσατρου.
Η Άσατρου αποτελεί κομμάτι του νεοπαγανιστικού κινήματος που ξεκίνησε στη Σκανδιναβία, τη Γερμανία, τη Μ. Βρετανία αλλά και στην Αμερική τη δεκαετία του 1990. Στις σύγχρονες σκανδιναβικές γλώσσες η πίστη στους Αισίρους λέγεται Åsatru (Όσατρου) στα νορβηγικά, Asatro (Άσατρό) στα σουηδικά και στα δανέζικα, ενώ στα αρχαία αγγλικά ονομάζεται Ēsatrēowð.
Σήμερα οι οπαδοί της Άσατρου βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, ενώ η ίδια η Άσατρου μαζί με τον Λουθηρανισμό είναι οι δύο αναγνωρισμένες κρατικές θρησκείες στην Ισλανδία. Το φιλοσοφικό υπόβαθρο της Άσατρου αναγνωρίζει το θάρρος, την τιμή, την τιμιότητα, τη φιλοξενία, την αυτάρκεια και τη ανάληψη της ευθύνης, την εργατικότητα, την επιμονή στο στόχο, τη δικαιοσύνη (μια έμφυτη αίσθηση της δικαιοσύνης και σεβασμού των άλλων), την πίστη στους φίλους και την κοινότητα και μια προθυμία για την επιδίωξη του ορθού.
Οι θεοί και οι θεές της Σκανδιναβίας ήταν γνωστοί συλλογικά ως Αίσιροι, δηλαδή «στυλοβάτες». Ως στυλοβάτες στήριζαν τον κόσμο και ήταν το επίκεντρο της οικογενειακής και φυλετικής δομής των φυλών του Βορρά. Οι ιστορίες τους βρίσκονται στη λογοτεχνία των Σκανδιναβών και των Γερμανών, καθώς και των σαξόνων κατακτητών της Αγγλίας.
Πολλές από τις ιστορίες, τα τραγούδια και τα ποιήματα των Σκανδιναβών διατηρήθηκαν στα ισλανδικά έπη, όπως επίσης και σε άλλα λογοτεχνικά κείμενα και λαογραφικά κατάλοιπα από τη βόρεια Ευρώπη. Η Άσατρου προβάλλεται ως ιδιαίτερα σαμανική εθνική παράδοση για πολλούς, καθώς οι πιστοί της τιμούν επίσης τα προγονικά πνεύματα και εκείνα που ζουν στη γη, το νερό, τον αέρα και τα δάση. Υπάρχει μια ισχυρή έμφαση στη ατομική πνευματικότητα στην κοινότητα Άσατρου. Οι πιστοί διαμορφώσουν μικρές ομάδες, που συνήθως παίρνουν και διαφορετικά ονόματα, με κοινότερο το οίκος και εστία.
Οι Γιορτές
Οι Ασατρουάρ γιορτάζουν τέσσερις σημαντικές γιορτές κατά τη διάρκεια των ισημεριών και των ηλιοστασίων, καθώς και δευτερεύουσες λατρείες μαζί με τις γιορτές της ενθύμησης. Η Γιούλ κατά τη διάρκεια του χειμερινού ηλιοστάσιου είναι η σημαντικότερη και γιορτάζεται με συναθροίσεις των φίλων και της οικογένειας. Η Βα γιορτάζεται κατά τη στιγμή της εαρινής ισημερίας. Το Μεσοκαλόκαιρο γιορτάζεται στο καλοκαιρινό ηλιοστάσιο και είναι περίοδος συνάθροισης ομάδων σε εθνικό επίπεδο. Τέλος στη φθινοπωρινή ισημερία γιορτάζεται το Λάιντ, κατά τη διάρκεια του οποίου συζητούνται διάφορες δουλειές και τελούνται θρησκευτικές λειτουργίες.
Εδώ χρειάζεται να παραθέσουμε κάποιες βασικές έννοιες-κλειδιά που θα μας δώσουν κάποια ιδέα για την πρακτική αυτής της θρησκείας:
«Μικρόκοσμος-Μακρόκοσμος»: Το σύνολο της δημιουργίας απεικονίζεται στο μικρότερο. Η πορεία του έτους αντανακλά την πορεία γης. Ο ήλιος αναγεννάται κατά τη διάρκεια του Μεσοχείμωνου και όλα τα φυτά γεννούνται την άνοιξη, για να πεθάνουν το φθινόπωρο. Αυτός ο κύκλος επαναλαμβάνεται κάθε έτος και έτσι θα γίνεται όσο υπάρχει ο κόσμος. Αυτή είναι και η ζωή του ανθρώπου. Γεννιέται, ωριμάζει και πεθαίνει σε έναν αέναο κύκλο επανάληψης των πραγμάτων. Αλλά η ζωή συνεχίζεται. Αυτή είναι η υπόσχεση που εκπληρώνεται κάθε φορά που γεννιέται ένα παιδί.
«Ο Κύκλος»: Η θρησκεία Άσατρου είναι βασισμένη στον αιώνιο κύκλο της φύσης. Όλα τα πράγματα ενδίδουν στις αρνητικές δυνάμεις στο τέλος, ακόμη και οι Θεοί. Ωστόσο ο άνθρωπος οφείλει να παλαίψει ακόμα κι αν αποδέχεται το πεπρωμένο του.
«Τελετουργία»: Οι σύγχρονοι παγανιστές φαίνεται πως έχουν το μάτι τους στραμμένο προς το παρελθόν, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον στη διαμόρφωση της τελετουργίας τους. Η κεντρική έμπνευση αντλείται από την Έντα, το βιβλίο των αρχαίων ποιημάτων που περιγράφει τις περιπέτειες των θεών και την τελική μάχη.
«Μπλοτ»: Τούτη η λέξη χρησιμοποιείται για όλες τις θρησκευτικές τελετές. Δείχνει την προσφορά και την ενίσχυση μέσω της αλληλεγγύης μεταξύ των Θεών και των ανθρώπων. «Εποχιακοί γιορτασμοί»: Καθορίζονται από το παλαιό ισλανδικό ημερολόγιο και τιμούν τη συνεχή δημιουργία μέσω μέσα από στάδια αυξανόμενης πολυπλοκότητας και υψηλότερης τάξης, από την πρωτόγονη αρχή ως τη σύνθετη τελική δημιουργία των μεγάλων Θεών.
«Η Έναρξη»: Η πρώτη γιορτή αναφέρεται στη δημιουργία της ύλης. Τελείται κατά το φθινόπωρο, δηλαδή στην αρχή του νέου έτους σύμφωνα με αρχαίους υπολογισμούς.
«Γιούλ»: Η δεύτερη γιορτή τελείται την 21 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια της πιο σύντομης μέρας του έτους. Πρόκειται για μια υπενθύμιση της δημιουργίας του φωτός και της γέννησης του νέου ήλιου.
«Ζωή»: Η τρίτη μεγάλη τελετουργία αφορά στο γιορτασμό της ζωής την υψηλότερη μορφή της δημιουργίας. Οι Θεοί, τα ανθρώπινα όντα, η γη και όλα όσα ζουν διέπονται από μια αρχή και όλη η ζωή είναι ιερή.
«Το Κοινοβούλιο»: Η τέταρτη γιορτή είναι αφιερωμένη στο νόμο, τον πολιτισμό, την κοινωνία και άλλους κανόνες του κόσμου των ανθρώπων. Τούτη η τελετουργία διεξάγεται κατά τις 20 Ιουνίου, στην ημέρα έναρξης του Άλθινγκ, του παλαιού ισλανδικού Κοινοβούλιου.
«Η Ολοκλήρωση του Κύκλου»: Η πέμπτη γιορτή είναι μια ευχαριστία για τους καρπούς της γης. Υπενθυμίζει στους πιστούς το αναπόφευκτο τέλος της ζωής και όλης της δημιουργίας. Τούτη η γιορτή συμπίπτει με την πρώτη υποδεικύοντας την ανανέωση. Είναι η υπόσχεση που δίνεται στο ουράνιο τόξο, τη γέφυρα μεταξύ των ανθρώπων και των Θεών. Όσο διαγράφεται στον ορίζοντα το ουράνιο τόξο, σύμφωνα με την αρχαία δοξασία , υπάρχει τάξη στον κόσμο.
«Η Γη»: Ο δρόμος τούτης της θρησκείας, όπως και άλλων παγανιστικών δοξασιών είναι οικολογικός. Οι πιστοί της αναμένεται να σέβονται τη γη, ως μητέρα όλου του ανθρώπινου γένους.
Ο Ηθικός Κώδικας
Όπως είναι φυσικό, υπάρχει ένας ηθικός κώδικας, τον οποίο τα μέλη της σύγχρονης πλέον θρησκείας Άσατρου είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν. Σε αυτόν τον κώδικα μπορούμε να βρούμε ένα αμάλγαμα κοινωνικών, ηθικών και φιλοσοφικών απόψεων για τη ζωή και τους κανόνες που πρέπει να τηρεί το άτομο, έτσι ώστε να υφίστατσι ευταξία στην ανθρώπινη κοινωνία και τις σχέσεις της με τον περιβάλλοντα κόσμο.
Οι Ασατρουάρ, λοιπόν, βασίζουν τη θρησκεία τους στην πίστη στους Αισίρους, μία από τις ομάδες θεών της ισλανδικής μυθολογίας. Ωστόσο επιτρέπεται η λατρεία και άλλων όντων, καθώς ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος και απόλυτα υπέυθυνος για τις ενέργειές του.
Τα αγάλματα αφιερώνονται στους θεούς, αλλά κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να τα λατρεύει. Κατά τον ίδιο τρόπο επιτρέπονται όλες οι μορφές λατρείες που υπακούν στον νόμο και την τάξη, ενώ υφίσταται η υπόσχεση τήρησης της θρησκείας και του πολιτισμού των προγόνων. Η Άσατρου είναι μια θρησκεία βασισμένη στην επιβίωση της φύσης, η οποία αποτελεί τμήμα της δημιουργίας των Θεών, ορατό στις ανθρώπινες αισθήσεις. Οι Θεοί δεν έπλασαν τον κόσμο εκ του μηδενός, αλλά τον δημιούργησαν από την αιώνια ενέργεια του κόσμου, σύμφωνα με τους νόμους του παγκόσμιου δέντρου της ζωής του Υγκντράσιλ, της τέφρας. Ωστόσο, οι Θεοί δεν κυβερνούν τον κόσμο, αλλά υπόκεινται στους νόμους του, ακριβώς όπως και οι άνθρωποι. Η δημιουργία και η καταστροφή είναι μια ατελείωτη διαδικασία. Η τελική δημιουργία δεν πραγματοποιήθηκε σε μια απόμακρη και ασαφή χρονολογικά αρχή, όπως συμβαίνει με τη βιβλική παράδοση περί της γένεσης του κόσμου και έτσι δεν υπάρχει κανένα ξαφνικό τέλος. Η δημιουργία και η καταστροφή είναι ένας συνεχής κύκλος που συντηρεί το χρόνο και το διάστημα. Όλα τα πράγματα είναι παροδικά. Ο κόσμος, οι θεοί, η γη και όλη η ανθρωπότητα υπόκεινται στο διαρκή κύκλο της ανανέωσης, αλλά ταυτόχρονα είναι μόνιμα μέσα στην παροδικότητά τους. Η αιωνιότητα διαμορφώνει μια σπείρα. Το σύμπαν αποκαθίσταται, αλλά δεν επαναλαμβάνεται ποτέ. Κάθε κύκλος είναι νέος, μοναδικός.
Οι Ασατρουάρ δε λατρεύουν τους Θεούς. Τους σέβονται και παίρνουν το μέρος τους στην αιώνια πάλη μεταξύ των θεών και των γιγάντων. Το δέντρο της ζωής, η τέφρα, είναι ο άξονας του κόσμου. Σε αυτό το δέντρο ενώνονται όλα τα νήματα της ύπαρξης. Στην τέφρα είναι ενωμένα το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, όπως επίσης η γέννηση, η ύπαρξη και ο θάνατος. Τέσσερα αρσενικά ελάφια δαγκώνουν τα φύλλα και τους καρπούς του Δέντρου της Ζωής. Κάθε ζωή είναι μόνο ένα φύλλο στο δέντρο της ζωής. Κάθε φύλλο που τρώγεται, ένας νέος οφθαλμός ανοίγεται. Με αυτόν τον τρόπο διατηρείται ο κόσμος. Το ένα γεγονός οδηγεί στο άλλο. Αυτή η υπόσχεση εκπληρώνεται κάθε φορά που γεννιέται ένα παιδί.
Όλη η ύπαρξη είναι μια αλληλεπίδραση δύο αντιθέτων, των δημιουργικών δυνάμεων των θεών και των αντιπάλων τους, της καταστρεπτικής ορδής των γιγάντων. Αυτή η αλληλεπίδραση δημιουργεί το χρόνο και την ανθρώπινη συνείδηση και συνεπώς οι Ασατρουάρ έχουν την υποχρεώση να σέβονται τους θεούς και το αριστούργημά τους, την ίδια τη φύση. Έχουν την υποχρέωση να σέβονται τη μητέρα γη και να αντιμετωπίζουν με διάθεση οικονομίας τους πόρους της. Η αλόγιστη εκμετάλλευση της γης είναι λάθος, όπως και η ολοκληρωτική απάρνηση των πόρων που διαθέτει. Και οι δύο απόψεις τείνουν να ανατρέψουν την ισορροπία, γιατί όλα τα πράγματα είναι μέρος του αιώνιου κύκλου. Τέλος οι Άσατρου πιστεύουν σε μια ζωή ενάρετη και σύμφωνη με τους δρόμους των θεών. Σε τούτη την ενάρετη ζωή απαιτούνται εννέα αρετές, το θάρρος, η αλήθεια, η τιμή, η πίστη, η πειθαρχία, η φιλοξενία,η εργατικότητα, η αυτάρκεια και η αυτοσυγκράτηση.
Η φυλετική συγκρότηση των Ασατρουάρ
Η βασικότερη μονάδα της θρησκευτικής λατρείας Άσατρου είναι ο οίκος, στα πρότυπα της αρχαιοελληνικής οργάνωσης, με τη στενότερη και την ευρύτερη έννοιά του. Στην προστασία του οίκου εκτός από τα βιολογικά μέλη του ανήκουν και οι συγγενείς κοντινοί ή μακρινοί. Οι οίκοι συναθροίζονται σε γένος έναν όρο που αποκτά πολλές και διαφορετικές σημασίες σε διαφορετικές ομάδες. Ορισμένη γένη έχουν πολλά μέλη και λειτουργούν όπως οι εκκλησίες, ενώ άλλα έχουν περισσότερο το χαρακτήρα της στενής οικογενειακής οργάνωσης και προσπαθούν να κρατούν τη μυστικότητά τους. Στην πραγματικότητα το γένος εδώ έχει την έννοια της μικρής φυλετικής ομάδας και αποτελείται από ανθρώπους που γνωρίζονται μεταξύ τους, συναντούναι και έχουν αίσθηση μιας οργανικής ομαδοποίησης.
Οι ιερείς της Άσατρου είναι γνωστοί ως Γκόθι (jere'as) ή Γκυθία (je'reja). Πρόκειται για τίτλους τιμητικούς, οι οποίοι δεν αντιπροσωπεύουν κάποιο ιδιαίτερο status δύναμης ή εξουσίας στην κοινωνική δομή των Ασατρουάρ. Ιερείς σε τούτη την κοινωνία είναι εκείνοι που επέλεξαν να αναλάβουν τις περισσότερες ευθύνες υπηρεσίας προς την κοινότητα, και δεν υπηρετούν κάποιο στόχο διαμεσότητας ανάμεσα στους ανθρώπους και τις θεϊκές δυνάμεις. Οι Ασατρουάρ μπορούν να φτάσουν στην επίτευξη της επικοινωνίας με το θείο, ή να γιορτάσουν τις επίσημες τελετές χωρίς την παρουσία ιερέων. Οι Γκόθι στην αρχαία Σκανδιναβία αφιερώνονταν συνήθως σε ένα θεό μόνο, χάριν του οποίου διαμορφωνόταν και το όνομά τους. Το Θορσγκόθι, για παράδειγμα, κοινό όνομα στις μέρες μας σημαίνει απλά ιερέας του Θορ. Τούτη η αφιέρωση σε ένα θεό ή μια θεά ήταν συνήθως τμήμα της κληρονομιάς του οίκου και περνούσε από γενιά σε γενιά.
Οι Θεοί της Άσατρου
Οι αρχαίοι Σκανδιναβοί θεωρούσαν ότι υπήρχαν τρεις φυλές των θεών, οι Άισιροι, οι Βάνιροι και οι Γιότναρ. Οι Αίσιροι είναι εκείνα τα όντα που αναφέρονται συχνότερα στην αρχαία λογοτεχνία ως θεοί. Στην πραγματικότητα είναι οι Θεοί της κοινωνίας, οι προστάτες του οίκου της τέχνης κ.λπ. Οι Βάνιροι συνδέονται περισσότερο με τη γη και αντιπροσωπεύουν τη γονιμότητα του εδάφους και των φυσικών δυνάμεων που βοηθούν την ανθρωπότητα. Στις αρχαίες εποχές έγινε μεγάλος πόλεμος μεταξύ των Αισίρων και των Βανίρων, αλλά τούτος ο πόλεμος έληξε με την αποκατάσταση του Βανίρων Θεών Φρέι, της Φρέγια και του Νιορντ στον τόπο των Αισίρων και τη σφράγιση της ειρήνης. Οι Τζότναρ είναι μια τρίτη φυλή θεών σε διαρκή πόλεμο με τους Αισίρους. Τζότναρ δεν αποκαλούνται ποτέ θεοί, αλλά μάλλον αναφέρονται ως γίγαντες. Αντιπροσωπεύουν τις φυσικές δυνάμεις του χάους και της καταστροφής δεδομένου ότι οι Αίσιροι αντιπροσωπεύουν τις δυνάμεις της τάξης και της σύνθεσης. Ακριβώς όπως η πυρκαγιά με τον πάγο διαμόρφωσαν τον κόσμο, έτσι και τούτη η δημιουργική αλληλεπίδραση του χάους και της τάξης διατηρούν την ισορροπία του κόσμου. Στο τέλος οι δύο πλευρές θα συναντηθούν στη μεγάλη μάχη του Ράουναροκ και ο κόσμος θα καταστραφεί, για να γεννηθεί από την αρχή.
Είναι πολύ σημαντικό για τους Ασατρουάρ το γεγονός ότι αντιλαμβάνονται τους θεούς ως πραγματικά και ζωντανά οντα. Δεν είναι απλές προσωποποιήσεις των φυσικών δυνάμεων, ούτε είναι γιουνγκιανά αρχέτυπα που ενοικούν μόνο στο ανθρώπινο ασυνείδητο -αν και το έργο του Γιουνγκ είναι το μόνο που μπορεί να δείξει το δυναμισμό τους και την αληθινή φύση τους ως ζωντανά όντα. Δεν είναι επίσης μαγικά σύμβολα που προσφέρονται για οποιουδήποτε είδους χειρισμό, ούτε αποτιμώνται προς πώληση. Οι θεοί θεωρούνται ζώντα όντα που προσφέρουν οφέλη στους φίλους και τους σύντροφούς τους, τους ανθρώπους. Αυτός είναι ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο οι Ασατρουάρ αντιμετωπίζουν τους θεούς τους με ιδιαίτερο σεβασμό.
Οι τρεις σημαντικότεροι θεοί στην ιστορία αυτής της θρησκείας θεωρήθηκαν ο Όντιν, ο Θωρ και ο Φρέι. Ήταν οι θεότητες των οποίων αγάλματα στήθηκαν στο βωμό του ναού στην Ουψάλα. Βέβαια θεωρούνται σημαντικότεροι εξαιτίας αυτού που αντιπροσωπεύουν. Ο μυθολόγος Ζωρζ Ντουμεζίλ συνέδεσε αυτές τις τρεις θεότητες με τις τρεις κατηγορίες του ινδοευρωπαϊκού πολιτισμού, τους βασιλείς, τους πολεμιστές και τους αγρότες. Αν και η ταξινόμηση δεν είναι ακριβής, είναι πιθανώς αλήθεια ότι αυτές οι τρεις θεότητες συμβόλισαν τις διάφορες πτυχές της ζωής και του πολιτισμού των Σκανδιναβών και οι περισσότεροι ανακάλυψαν σε σε κάποια από τις θεότητες αυτού του θεϊκού τριγώνου μια βιωματική εμπειρία της ζωής τους.
Ο Όντιν είναι ο Πατέρας, που αναφέρεται σήμερα ως θεός του πολέμου και της μαινόμενης οργής των Βίκινγκ. Εντούτοις, έχει άλλες πτυχές που είναι εξίσου ισχυρές ή ισχυρότερες. Στις Έντα είναι ο ηγέτης των θεών, αλλά τούτη τη θέση οι περισσότεροι από τους γερμανικούς λαούς απέδωσαν στον Τυρ. Είναι πιθανό ότι Όντιν έγινε κυβερνήτης των Θεών μόνο κατά τη διάρκεια της εποχής των Βίκινγκ, όταν ήταν απαραίτητος ένας θεός του πολέμου παρά ο θεός της δικαιοσύνης. Όντας ο Πατέρας Όλων, πιθανώς η θέση του βρισκόταν στην κορυφή της οικογένειας μάλλον, παρά της δικαιοσύνης. Επιπλέον είναι θεός της υπέρτατης φρόνησης και σε σχέση με αυτήν θεός της μαγείας. Είναι ο θεός των ρούνων, του μαγικού αλφάβητου που κρατά τα μυστήρια του κόσμου όλου. Στην Αγγλία, όπου είναι γνωστός ως Γουόντεν, είναι ένας γκριζοντυμένος περιπλανώμενος μάγος, (η έμπνευση για τον Γκάνταλφ του Τόλκιν), που ταξιδεύει τη χώρα συνήθως μόνος, και ερευνά το έδαφός της. Ο Όντιν είναι επίσης θεός των νεκρών και κατέχει πολλά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα αλλων αρχαίων σκανδιναβικών θεοτήτων, τις οποίες απορρόφησε σταδιακά.
Ο Θωρ είναι πιθανώς ο πιο γνωστός από τους θεούς των Σκανδιναβών. Είναι απλός θεός, ο προστάτης των αγροτών. Ο Θωρ είναι περισσότερο γνωστός ως περιπλανώμενος σε αναζήτηση της περιπέτειας. Μόνιμη απασχόλησή του ήταν η ανακάλυψη και η θανάτωση γιγάντων ή άλλων τεράτων. Κατέχει τεράστια δύναμη και το σφυρί Μγιόλνιρ, το οποίο κατασκευάστηκε ειδικά για αυτόν από τους νάνους. Το Μγιόλνιρ θεωρείται ο μέγιστος θησαυρός των θεών καθώς τους προστατεύει από τις δυνάμεις των Τζότναρ. Χρησιμοποιώντας το Μγιόλνιρ ο Θωρ είναι πολεμιστής, αλλά είναι εκείνο το είδος του πολεμιστή που καλείται για να υπερασπίσει το έδαφός του. Αγαπά τη μάχη, όχι όμως όπως ο καυγατζής Όντιν, ούτε έχει κάποιον ισχυρό κώδικα της τιμής όπως αυτός του Τυρ. Συνδέεται, επίσης, με τη βροντή και είναι επίσης ο θεός της βροχής και της θύελλας. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε εδώ όμως ότι δεν είναι ο θεός της καταστροφικής θύελλας. Από τη φύση του είναι ωφέλιμος για την αγροτική κοινωνία και συνεπώς δε θα μποορύσε να κατέχει δυνάμεις καταστροφικές σε αυτόν τον τομέα. Η θύελλά του είναι θύελλα που ανανεώνει το έδαφος και βοηθά στη μετανάστευση των σπόρων. Γενικά, ήταν ο αγαπημένος θεός των αγροτών που εποίκησαν τα γερμανικά εδάφη.
Ο Φρέι με τη σειρά του είναι θεός της ειρήνης και της γονιμότητας. Εάν ο Θωρ είναι θεός των αγροτών, ο Φρέι είναι θεός της συγκομιδής. Είναι Βάνιρος, αλλά ζει με τους Αισίρους για να εξασφαλίσει την ειρήνη μεταξύ των θεϊκών ομάδων. Το σύμβολό του είναι ο πρίαππος και οι ευλογίες του αναζητούνται στη σπορά και άλλες σημαντικές γεωργικές γιορτές. Η λέξη "φρέι" σημαίνει "Κύριος" και είναι αβέβαιο αν είναι αυτό το θεϊκό του όνομα ή ο τίτλος του. Είναι επίσης γνωστός ως Ινγκ ή Ίνγκβι και έτσι πολλές φορές αποκαλείται Φρέι Ίνγκβι, δηλαδή Κύριος Ίνγκβι, γνωστός πολύ περισσότερο από τον Φρέι, δεδομένου ότι λίγοι μύθοι έχουν επιζήσει που να μας δίνουν οποιαδήποτε πληροφορία για το χαρακτήρα του. Όσο είναι θεός της γονιμότητας, είναι επίσης θεός της ειρήνης και ως Ινγκ είναι εκείνος που έφερε και προστάτευε τη χρυσή εποχή της ειρήνης και της ευημερίας στην αρχαία Δανία. Τα άλογα συνδέονται συμβολικά με τον Φρέι, πιθανώς εξαιτίας του συσχετισμού τους με τη γονιμότητα. Εξίσου, όμως συνδέεται μαζί του και η Φρέγια η αδελφή του, η οποία χρησιμοποιείται σήμερα αντί του Φρέι στον κεντρικό βωμό των Ασατρουάρ.
Η Φρέγια, λοιπόν, είναι η σημαντικότερη των θεαινών, η τουλάχιστον η θεά την οποία εμείς γνωρίζουμε σήμερα περισσότερο από τις άλλες, ως επιβίωση μιας πανάρχαιας μητριαρχίας στο χώρο εξάπλωσης των ινδοευρωπαϊκών φύλων. Είναι η αδελφή του Φρέι και στάλθηκε μαζί του να ζήσει με τους Αισίρους προκειμένου να σφραγιστεί μια συμφωνία ειρήνης. Η Φρέγια είναι θεά με δύο ευδιάκριτες πλευρές. Κατ' αρχήν είναι η θεά της αγάπης και της ομορφιάς και κατόπιν θεά του πολέμου, που μοιράζεται τη μάχη με τον Όντιν. Αντίθετα από το σύγχρονο πολιτισμό μας, οι αρχαίοι φαίνεται πως δεν έβλεπαν κάποια αντίφαση στο γεγονός. Ήταν επίσης μάγισσα που ασκούσε τη σαμανική μαγεία, γνωστή ως Σέιντρ, την οποία μάλιστα δίδαξε και στον Όντιν. Η Φρέγια είναι η θεά την οποία επικαλούνται οι ελεύθερες γυναίκες. Ενώ είναι θεά της ομορφιάς, δεν εξαρτάται από κανέναν, όπως συμβαίνει με το στερεότυπο τόσων πολλών θεαινών της αγάπης, αλλά είναι ισχυρή και σκληρά ανεξάρτητη, όπως περίπου η Αφροδίτη του αρχαιοελληνικού πάνθεου. Είναι η μόνη θεά ή θεός που έχει την άδεια ως Φριγκ ή Φρίγκα –μεταγενέστερη μορφή της με περισσότερες παθητικές ιδιότητες- να κάθεται στο θρόνο του Όντιν. Λέγεται, επίσης, ότι γνωρίζει το μέλλον αλλά παραμένει σιωπηλή, ασκώντας έμμεσα τη δύναμή της, όπως όλες οι γυναίκες του αρχαίου κόσμου.
Ο Λόκι ο Κατεργάρης, ο Μπάλντερ, που ταυτίστηκε εσφαλμένα με τον Ιησού, ο Τυρ, ο σημαντικός αρχαίος θεός της δικαιοσύνης που αντικαταστάθηκε από τον Οντίν, ο Χέιμνταλ ο φύλακας της Ασγάρδης, ο Νιορντ ο θεός της ναυσιπλοίας ή ο Μπράου ο θεός των βάρδων είναι ελάσσονες θεοί που συμπληρώνουν το σκανδιναβικό πάνθεο μιας θρησκείας, η οποία βρίσκει στον 21ο αιώνα το δρόμο της προς την αναγέννηση. Τούτη η αναγέννηση είναι ενδεικτική κατά την άποψή μας της βαθιάς σύνδεσης των φυλετικών αρχετύπων με τη συλλογική εξελικτική πορεία της φυλετικής κοινωνίας. Η Άσατρου δεν είναι καινοφανές φαινόμενο. Η ανθρώπινη κοινωνία στην εξελικτική της πορεία ανακυκλώνει τα αρχέτυπά της ανάλογα με τις ανάγκες του συλλογικού ασυνείδητου. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν σε συγκεκριμένες περιόδους, ανάλογα με τις πιέσεις που ασκεί το συλλογικό ασυνείδητο προκειμένου να αυτοεξισορροπηθεί, να έρχονται στην επιφάνεια και διαφορετικές συλλογικές ανάγκες, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη θεώρηση της εσωτερικής μας ύπαρξης και των αναγκών μας για επικοινωνία με το θείο. Σύμφωνα με τον Ζίγκμουντ Φρόιντ και τον Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ οι αρχαίοι θεοί στοιχειώνουν ακόμα τα όνειρά μας. Είτε είναι υποκειμενικές ανάγκες της ψυχής ή επιβιώσεις του συλλογικού ασυνείδητου, ενίοτε οι αρχαίοι θεοί φαντάζουν πανίσχυροι και διεκδικούν το μερίδιό τους στη σύγχρονη, τεχνολογικά εξελιγμένη κοινωνία μας.
Παραπομπές - σημειώσεις
βλ. Ásatrú στο Forvo
Βίλλυ Σόρενσεν, Ράουναροκ, Το λυκόφως των θεών, Άγρωστις 1992 (Ragnarok, En gudefortælling, Villy Sørensen, 1982).
Σχετικές ιστοσελίδες
Asatru Alliance
Troth
Woden's Harrow ("Asatru - Norse Mythology - Art - Literature - Runes" by Óðindís)
Ασατρού Αρτ
| Σκανδιναβική μυθολογία Σημαντικοί θεοί Αντχριμνίρ · Αστρίλντ · Αουρβαντίλ · Εγκίρ · Μπαλντρ · Μπορ · Μπράγκι · Μπούρι · Νταγκρ · Ντέλινγκ · Εΐρ · Έλλι · Φορσέτι · Φρέγια · Φρέιρ · Φρίγκα · Φούλα · Γκέφγιουν · Χελ · Χέιμνταλ · Χέρμοντ · Χλιν · Χοντ · Χούνιρ · Χόλλερ · Χούλντρα · Ιντούν · Γιορντ · Κβάσιρ · Λάγκα · Λοφν · Λόκι · Μάγκνι · Μάνι · Μίμινγκ · Μίμιρ · Μόντι · Νάννα · Νέρτους · Νγιορντ · Νοττ · Οντίν · Ότταρ · Ραν · Σιφ · Σιγκούν · Σγιουφν · Σνότρα · Σολ · Θωρ · Θρουντρ · Τυρ · Ουλλρ · Βάλι · Βαρ · Βε · Βίνταρ · Βίλι · Βορ Κείμενα, λατρευτικά αντικείμενα Έντα · Σάγκα · Ρούνοι · Μγιόλνιρ · Βόλσουνγκ · Τύρφινγκ · Αρχ. γλώσσα Θρησκεία, κοσμολογία Σκανδιναβική κοσμολογία · Βαλκυρίες · Γίγαντες · Ξωτικά · Νάνοι · Νορν · Αζατρού · Βανίρ · Εσίρ · Υγκντράσιλ · Ράγκναροκ · Άσγκαρντ · Μίντγκαρντ · Γιοτουνχέιμ |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
