Ο Οπλίτης δρόμος ή Οπλιτόδρομος ήταν αγώνας ταχύτητας με αθλητές που φορούσαν αμυντική πανοπλία και αποτελούσε μέρος των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήταν ο τελευταίος αγώνας δρόμου που προστέθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες, με την πρώτη του εμφάνιση στην 65η διοργάνωση το 520 π.Χ., και ήταν παραδοσιακά το τελευταίο αγώνισμα δρόμου του προγράμματος.[1][2]
Περιγραφή
Σύμφωνα με τον Παυσανία στον ναό του Δία στην Ολυμπία υπήρχαν 25 ασπίδες τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι οπλιτοδρόμοι. Το αγώνισμα ήταν πολύ αγαπητό γιατί θύμιζε σε όλους πως κάποτε οι αθλητές και οι πολεμιστές ήταν το ίδιο ακριβώς[2]. Επίσης η οπλιτοδρομία ήταν πάντα το τελευταίο αγώνισμα των αγώνων, ίσως για να υπενθυμίζει ότι η Ολυμπιακή Εκεχειρία είχε τελειώσει. Σε αντίθεση με άλλα αγωνίσματα, στα οποία οι αθλητές έτρεχαν γυμνοί, στην Οπλιτοδρομία, οι ανταγωνιστές έπρεπε να φορούν το κράνος του και τις περικνημίδες του οπλίτη στρατιώτη, από τον οποίο πήρε και το όνομά του το αγώνισμα. Οι δρομείς έφεραν επιπλέον την ασπίδα του, η οποία ήταν μία χάλκινη ασπίδα καλυμμένη με ξύλο, η οποία ανέβαζε το συνολικό βάρος τουλάχιστον 50 κιλά. Καθώς οι οπλιτοδρόμοι ήταν από τους μικρότερους αγώνες δρόμου, η βαριά πανοπλία και η ασπίδα ήταν περισσότερο ένας διαγωνισμός μυικής δύναμης παρά αντοχής[3].
Στην Ολυμπία το μήκος που διένυαν οι αθλητές του Οπλίτη δρόμου ήταν περίπου 400 μέτρα (δύο φορές το μήκος του σταδίου) αλλά αυτό δεν ήταν πάντα σταθερό, για παράδειγμα στα Ελευθέρια, αγώνες που τελούνταν στις Πλαταιές εις μνήμην της νίκης των Ελλήνων επί των Περσών, ήταν περισσότερο. Μάλιστα στα Ελευθέρια σύμφωνα με τον Φιλόστρατο υπήρχε ο κανονισμός πως αν ένας αθλητής νικούσε σε αυτό το αγώνισμα και ξαναλάμβανε μέρος χωρίς να νικήσει, τιμωρούταν με θάνατο. Στα Νέμεα η απόσταση ήταν 4 στάδια. Αυτός ο οποίος κατόρθωνε να νικήσει σε τρία αγωνίσματα εντός της ίδιας ημέρας λεγόταν τριαστής. Ο πρώτος που το κατάφερε αυτό ήταν ο Φάνας ο Πελληνεύς τον 6ο αιώνα π.Χ., και αργότερα ο πολυολυμπιονίκης Λεωνίδας ο Ρόδιος τον 2ο αιώνα π.Χ. κατάφερε να γίνει τριαστής σε τέσσερις διαδοχικές διοργανώσεις . Η επικρατέστερη άποψη για την στάση εκκίνησης, σύμφωνα και με τα αρχαιολογικά ευρήματα, αναφέρει πως οι αθλητές ξεκινούσαν από όρθια θέση με ελαφρώς γερμένο μπροστά το σώμα και το ένα πόδι λίγο πιο μπροστά από το άλλο[1][2].
Οι οπλιτοδρόμοι, με το στρατιωτικό τους εξοπλισμό, εκπαιδεύονταν τόσο σε επίπεδο στρατιωτική άσκησης όσο και αθλητικού αγώνα. Οι μάχες με διμοιρίες έμπειρων Περσών τοξοτών, που λάμβαναν χώρα λίγο πριν την εισαγωγή της οπλιτοδρομίας το 520 π.Χ., πρέπει να υπαγόρευσαν την ανάγκη για την κατάρτιση του ελληνικού πεζικού για γρήγορους ελιγμούς κατά τη διάρκεια της μάχης. Επιπλέον, το αρχικό μήκος των 400 μέτρων της οπλιτοδρομίας συμπίπτει με το εύρος της απόστασης που μπορούσαν να καλύψουν τα βέλη των Περσών τοξοτών, γεγονός που υποδηλώνει μια σαφή στρατιωτική χρήση για αυτό το είδος της εκπαίδευσης[4][5].
Αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες
Δείτε επίσης: Κατάλογος αρχαίων ολυμπιονικών
Οι γνωστοί νικητές του οπλίτη δρόμου στους αρχαίους ολυμπιακούς αγώνες:[6]
| Ολυμπιάδα | Έτος | Ολυμπιονίκης | Περιοδονίκης | Πόλη Ολυμπιονίκη |
|---|---|---|---|---|
| 65η | 520 π.Χ. | Δαμάρετος (ή Δημάρετος) | Ηραία | |
| 66η | 516 π.Χ. | Δαμάρετος (ή Δημάρετος) | Ηραία | |
| 67η | 512 π.Χ. | Φάνας (ή Φανάς) | Πελλήνη | |
| 68η | 508 π.Χ. | Φρικίας | Θεσσαλία, Πέλιννα | |
| 69η | 504 π.Χ. | Φρικίας | Θεσσαλία, Πέλιννα | |
| 74η | 484 π.Χ. | Μνασέας | Κυρήνη | |
| 75η | 480 π.Χ. | Αστύλος | ✓ | Συρακούσες |
| 76η | 476 π.Χ. | Ζώπυρος | Συρακούσες | |
| 77η | 472 π.Χ. | [...]γίας | Επίδαμνος | |
| 78η | 468 π.Χ. | [...]λος | Αθήνα | |
| 81η | 456 π.Χ. | Λίνας | Λ[...] | |
| 82η | 452 π.Χ. | Λύκος | Θεσσαλία | |
| 83η | 448 π.Χ. | Λυκείνος | άγνωστη | |
| 109η | 344 π.Χ. | Καλλικράτης | Μαγνησία του Μαιάνδρου | |
| 110η | 340 π.Χ. | Καλλικράτης | Μαγνησία του Μαιάνδρου | |
| 120η | 300 π.Χ. | άγνωστος | Μαγνησία του Μαιάνδρου | |
| 121η | 296 π.Χ. | άγνωστος | Μαγνησία του Μαιάνδρου | |
| 122η | 292 π.Χ. | Επέραστος | Ηλεία | |
| 128η | 268 π.Χ. | άγνωστος | άγνωστη | |
| 154η | 164 π.Χ. | Λεωνίδας | Ρόδος | |
| 155η | 160 π.Χ. | Λεωνίδας | Ρόδος | |
| 156η | 156 π.Χ. | Λεωνίδας | Ρόδος | |
| 157η | 152 π.Χ. | Λεωνίδας | Ρόδος | |
| 170η | 100 π.Χ. | Νικοκλής | Άκριον | |
| 177η | 72 π.Χ. | Εκάτομνος (ή Εκατόμνως) | Μίλητος | |
| 205η | 41 μ.Χ. | άγνωστος | άγνωστη | |
| 206η | 45 μ.Χ. | άγνωστος | άγνωστη | |
| 207η | 49 μ.Χ. | άγνωστος | άγνωστη | |
| 229η | 137 μ.Χ. | Αίλιος Γρανιανός | Σικυώνα | |
| 235η | 161 μ.Χ. | Μνασίβουλος | Ελάτεια | |
| 240η | 181 μ.Χ. | Κ[...]κταβηνός | Έφεσος | |
| 241η | 185 μ.Χ. | Κ[...]κταβηνός | Έφεσος |
Παραπομπές
Sweet, Waldo Earle (1987), Sport and Recreation in Ancient Greece: A Sourcebook with Translations, Oxford University Press, p. 149.
Ιωάννης Μουρατίδης, Ιστορία φυσικής αγωγής και αθλητισμού του αρχαίου κόσμου, σελ. 218-219.
Sekunda, Nick (2002). Marathon 490 BC: The First Persian Invasion of Greece. Osprey Publishing, p. 65.
Sekunda, Nick - Hook, Adam (2000), Greek Hoplite, 480-330 BC, Osprey Publishing, p. 6
"The Bowshot and Marathon". Journal of Hellenic Studies (90): 197–198. 1970.
«Βάση αρχαίων Ολυμπιονικών - Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού».
|
Αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες
|
|||
| Αθλήματα | Δρόμου | Στάδιον • Δίαυλος • Οπλίτης δρόμος • Δόλιχος |
 |
| Ιππικά | Κέλης • Κάλπη • Πώλος • Απήνη • Συνωρίς • Τέθριππο • Άρμα | ||
| Συμπλοκής | Πάλη • Πυγμαχία • Παγκράτιο | ||
| Ειδικά | Πένταθλον • Κήρυκες • Σαλπιγκτές | ||
| Θέματα | Αθλητές | Κατάλογος αρχαίων ολυμπιονικών • Περιοδονίκες • Τριαστές | |
| Διοργανώσεις | Αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες • Αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες σε διάφορες περιοχές • Ολύμπια (19ος αιώνας) • Σύγχρονοι ολυμπιακοί αγώνες | ||
| Άλλα | Ολυμπία • Ακονιτί • Κότινος • Ολυμπιακή εκεχειρία • Ελλανοδίκες • Ζάνες | ||
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
