.

Η Τζένη Καρέζη (ως Ευγενία Καρπούζη Αθήνα 12 Ιανουαρίου 1932[1] - 26 Ιουλίου[2][3] 1992) ήταν μία από τις δημοφιλέστερες Ελληνίδες ηθοποιούς του θεάτρου και του κινηματογράφου.[4]

Βιογραφία

Ο πατέρας της, Κωνσταντίνος Καρπούζης, ήταν γυμνασιάρχης και μαθηματικός με καταγωγή από το Μεσολόγγι και η μητέρα της, Θεώνη Καρπούζη (το γένος Λάφη), δασκάλα.[5] Πέρασε τα σχολικά της χρόνια πρώτα στη Θεσσαλονίκη, εσωτερική στην «Ελληνογαλλική σχολή Καλογραιών Καλαμαρί» και κατόπιν στην Αθήνα, στην Ελληνογαλλική Σχολή «Άγιος Ιωσήφ».

Ως μαθήτρια έπαιξε στο έργο «Αντιγόνη» του Σοφοκλή στο θέατρο Rex, σε μια παράσταση των τελειοφοίτων της Σχολής «Άγιος Ιωσήφ». Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου για να πρωταγωνιστήσει επί τέσσερις δεκαετίες στο θέατρο και τον κινηματογράφο.[6]

Καριέρα
1951-1954: Τα χρόνια της σχολής

Η Τζένη Καρέζη, παρά την αρνητική στάση του πατέρα της, κατάφερε και μπήκε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου το 1951. Δάσκαλοι της ήταν οι Δημήτρης Ροντήρης (ο οποίος ήταν και διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου), Άγγελος Τερζάκης, Γεώργιος Παππάς, Έλεν Τσουκαλά, Κωστής Μιχαηλίδης, Πέλος Κατσέλης κ.ά.[7]

Συμμαθητές της ήταν μεταξύ άλλων οι Ρίκα Διαλυνά, Πέτρος Λοχαϊτης, Κώστας Κοκκάκης, Αλίκη Βουγιουκλάκη και Δημήτρης Παπαμιχαήλ. Αποφοίτησε από την Δραματική Σχολή το 1954 με άριστα.[8]
1955-1972: Η καθιέρωση

Τον Οκτώβριο του 1954 έκανε την πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο, στο έργο «Ωραία Ελένη», δίπλα στη Μελίνα Μερκούρη και τον Βασίλη Διαμαντόπουλο. Την ίδια χρονιά έπαιξε πλάι στην Κατίνα Παξινού στο έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα». [9]

Το 1955 πρωτοεμφανίζεται στον κινηματογράφο, συμμετέχοντας -ως πρωταγωνίστρια μάλιστα- στην ταινία «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο». Η ταινία σημείωσε μεγάλη επιτυχία, κάτι που έδωσε το έναυσμα να γυριστεί και η συνέχειά της, το Λατέρνα, φτώχεια και γαρίφαλο το 1957. Η ταινία αυτή αποτέλεσε το πρώτο σίκουελ στον Ελληνικό κινηματογράφο.[10]

Στο Εθνικό Θέατρο έμεινε μέχρι το 1959. Από το 1960 στράφηκε στο ελεύθερο θέατρο, συγκροτώντας θιάσους με όλα σχεδόν τα διάσημα ονόματα του ελληνικού θεάτρου, όπως ενδεικτικά τον Κώστα Μουσούρη.[11] Παράλληλα με την εμπορική άνθιση του Ελληνικού κινηματογράφου, η Τζένη Καρέζη καθιερωνόταν ως μια από τις μεγαλύτερες σταρ της Ελλάδας. Ο Τύπος της εποχής την έχρισε ως «το αντίπαλον δέος» της Αλίκης Βουγιουκλάκη. Ωστόσο η μεγαλύτερη δύναμη της Καρέζη βρισκόταν πάντα στο θέατρο, ενώ αντίθετα της Αλίκης στον κινηματογράφο.[12]

Στον κινηματογράφο γύρισε συνολικά 33 ταινίες. Το 1958 πρωταγωνίστησε στην ταινία του Γιώργου Ζερβού «Η λίμνη των πόθων», η οποία διακρίθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κορκ στην Ιρλανδία, παίρνοντας το αργυρό μετάλλιο. Την επόμενη χρονιά έπαιξε στην ταινία «Το νησί των γενναίων», στο οποίο ερμήνευσε αξέχαστα το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Μην τον ρωτάς τον ουρανό». Το 1960 μετέφερε τη μεγάλη της θεατρική επιτυχία «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος» στον κινηματογράφο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη και με συμπρωταγωνιστές τους Διονύση Παπαγιαννόπουλο και Ντίνο Ηλιόπουλο.[13]

Το 1963 ήταν μια χρονιά σταθμός για την κινηματογραφική της καριέρα. Πρωταγωνίστησε στην ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη «Τα κόκκινα φανάρια». Η ταινία ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας στην 36η απονομή τον Απρίλιο του 1964, ενώ έλαβε μέρος και στο Διεθνές Φεστιβάλ των Καννών την άνοιξη του 1964. Η τεράστια επιτυχία της ταινίας έκανε τον Φιλοποιμένα Φίνο να την εντάξει στην εταιρία του Φίνος Φίλμ, ως αδιαμφισβήτητη σταρ. Με την επιστροφή της στη Φίνος Φιλμ η Καρέζη γύρισε τις δραματικές ταινίες «Λόλα» και «Ένας μεγάλος έρωτας» και την κλασική πλέον κωμωδία «Δεσποινίς Διευθυντής». Την περίοδο 1965-1966 γύρισε τις δυο μεγαλύτερες κινηματογραφικές της επιτυχίες «Μια τρελή... τρελή οικογένεια» και «Τζένη Τζένη», οι οποίες εκτόξευσαν την δημοτικότητα της στα ύψη.[14]

Το 1966 γύρισε τη μοναδική ξενόγλωσση ταινία της «Μια σφαίρα στην καρδιά», ελληνογαλλικής παραγωγής σε σκηνοθεσία Ζαν Ντανιέλ Πολέ και με μουσική Μίκη Θεοδωράκη. Η ταινία αποδείχθηκε εμπορική αποτυχία, όπως και η επόμενη ταινία της, το «Εκείνος και Εκείνη» της Φίνος Φιλμ.

Το 1967 συμπρωταγωνίστησε για πρώτη φορά με τον Κώστα Καζάκο στο πολεμικό δράμα «Κοντσέρτο για πολυβόλα». Η ταινία είχε μεγάλη εμπορική επιτυχία, κόβοντας συνολικά 427.698 εισιτήρια. Το 1972 γύρισε την ταινία «Ερωτική συμφωνία» σε σενάριο δικό της και σκηνοθεσία Κώστα Καζάκου. Η «Λυσιστράτη» ήταν η τελευταία κινηματογραφική ταινία της.

Σε όλη την δεκαετία του 60 θεατρικά η Καρέζη σημείωσε τεράστιες εμπορικές επιτυχίες, παίζοντας συνήθως μπουλβάρ, όπως το «Μαίρη Μαίρη», «Δεσποινίς Διευθυντής», «Ένας Ιππότης για την Βασούλα», «Η Κυρία δε με μέλει» κ.ά. Μετά το 1968 και την θεατρική επιτυχία «Θεοδώρα η Μεγάλη» σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, θα συνεργαστεί αποκλειστικά με τον ηθοποιό και πλέον σύζυγό της Κώστα Καζάκο.[15]
1973-1975: Πολιτικό θέατρο

Η Τζένη Καρέζη το 1973 συμμετείχε στην ιστορική παράσταση «Το μεγάλο μας τσίρκο» σε κείμενα του Ιάκωβου Καμπανέλλη και σκηνοθεσία του Κώστα Καζάκου. Μαζί της έπαιξαν ο Κώστας Καζάκος, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Νίκος Κούρος, ο Τίμος Περλέγκας και ο Χρήστος Καλαβρούζος. Τη μουσική έγραψε ο Σταύρος Ξαρχάκος και τραγούδησε ο Νίκος Ξυλούρης, ενώ τα σκηνικά είχε επιμεληθεί ο Ευγένιος Σπαθάρης. Η παράσταση σημείωσε θριαμβευτική επιτυχία, κόβοντας περί τα 550.000 εισιτήρια, αριθμό ρεκόρ για την εποχή. «Το μεγάλο μας τσίρκο» πέρα από την τεράστια επιτυχία του ήταν μια παράσταση με έντονα πολιτικά μηνύματα κατά της Χούντας των συνταγματαρχών, γεγονός που οδήγησε την ίδια και τον Καζάκο στη φυλακή.[16]
Μετά την πτώση της δικτατορίας η παράσταση ανέβηκε ξανά και οι εισπράξεις κατατέθηκαν υπέρ της Κύπρου, ενώ το 1975 ανέβασε το έργο του Καμπανέλλη «Ο εχθρός λαός».[9]
1976-1992: Οι μεγάλοι ρόλοι

Το 1982 η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος ανέβασαν το «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» σε σκηνοθεσία Ζυλ Ντασέν. Η παράσταση έσπασε ταμεία και η ερμηνεία της Καρέζη αποθεώθηκε από τους κριτικούς.
Ενδεικτικά για την ερμηνεία της στον ρόλο της Μάρθας έγραψαν: «Η Τζένη Καρέζη ήταν ένα τέλειο ηχείο του ρόλου της. Αυτού του ανείπωτου ρόλου-ανέμου, που διαπερνούσε όλες τις κλίμακες μιας μουσικής τραγωδίας. Από τους αργούς ρυθμούς του αναφιλητού μέχρι την τρομαχτική αναταραχή ενός άγριου κρεσέντο. Η Μάρθα της βρισκόταν πάντοτε στο κέντρο του στροβίλου, πότε τελεσίδικα επιθετική, άλλοτε αποκρουστικά μαινόμενη και μόνιμα τραγικά εύθραυστη. Θα τη χαρακτηρίζαμε σαν μια ηθοποιό που ανταποκρίθηκε στο ρόλο της με υποδειγματική αφοσίωση». (Η Αυγή, 1982).[17]
«Η Καρέζη παίζει με κάθε ίνα της και κάθε κύτταρο της, ιδιαίτερα όμως στον εξορκισμό φτάνει σε στιγμές σπάνιας υποκριτικής. Εκεί η κριτική αφοπλίζεται και το μόνο για το οποίο μακαρίζεις τον εαυτό σου, είναι πως ευτύχησες να είσαι παρών». (Τα Νέα, 1982).[18]

Το 1985 ερμήνευσε τον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο σε αρχαία τραγωδία, την Μήδεια του Ευριπίδη στο Ηρώδειο. Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος σημείωνε σχετικά με την Μήδεια: «Η Τζένη Καρέζη κέρδισε με το σπαθί της τη θέση της στων τραγικών μεγεθών την πόλιν. Έχω πολλά χρόνια να δω ηθοποιό σε τραγωδία με τέτοια συναισθηματική πληρότητα. Ήταν από την πρώτη ως την τελευταία στιγμή γεμάτη, παλλόμενη, άνετη και πλαστική. Ρυθμικά και μουσικά σωστά κουρδισμένη. Δεν υπήρχε κενό στην ερμηνεία της. Οι ήσσονες καταστάσεις της ήταν λίγες και είχαν σχέση με τη σκηνοθετική γραμμή. Εννοώ κάποιες ρομαντικές νότες και κάποιες συμβολικές κινήσεις». (Τα Νέα, 1985).[19]

Το 1988 η Καρέζη ανέβασε το κλασσικό έργο του Αντόν Τσέχωφ Ο Βυσσινόκηπος με τεράστια επιτυχία. Ο Τάσος Λιγνάδης έγραψε για την ερμηνεία της:
«Αν δεχτούμε ότι η Λιούμποβα είναι ρόλος ιλαροτραγικής διπλότητας, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η κα. Τζένη Καρέζη ευνόησε κατά προτίμηση τη δραματική πλευρά. Και ομολογουμένως η υποκριτική της εύνοια έδωσε ισχυρά τεκμήρια ευαισθησίας και πάθους στη μια ψυχική όψη, αφήνοντας ασχολίαστη την άλλη». (Η Καθημερινή, 1988).[20]
Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος ανέφερε μεταξύ άλλων «Η Καρέζη έπαιξε την Λιούμποβα επιθετικά και σύνθετα. Η γνωστή άποψη για τη λυρική και φευγάτη Λιούμποβα απορρίφθηκε ως μονοσήμαντη. Η αφέλεια της έγινε στην Καρέζη καλύπτρα, η απογείωση της άλλοθι. Βγήκε στην επιφάνεια ο κρυφός σπαραγμός και μια θεατρική πόζα, πρόσχημα για να σκεπαστεί ο σπαραγμός του χρόνου». (Τα Νέα, 1988).[21]

Το 1990 πρωταγωνίστησε στην τελευταία της παράσταση, στο έργο της Λούλας Αναγνωστάκη, «Διαμάντια και μπλουζ». Η παράσταση σημείωσε μεγάλη επιτυχία, τόσο καλλιτεχνική όσο και εμπορική. Αποτέλεσε το καλύτερο κύκνειο άσμα μιας μεγάλης πρωταγωνίστριας. Η Ροζίτα Σώκου έγραψε για την ερμηνεία της:
«Η Καρέζη δεν αφήνει αναπνοή, λέξη, παύση, βλέμμα, χαμόγελο πικρό ή χαμόγελο γλυκό, ανεκμετάλλευτα. Όλη η γκάμα των αμέτρητων εκφράσεων που μπορεί να πάρει το πρόσωπο, τα μάτια, το στόμα μιας ηθοποιού, όλα τα έχει ρίξει στην υπηρεσία του ρόλου του δικού της σε σημείο που να προκαλεί τρόμο.» (Απογευματινή, 1990).[22]

Πολιτική

Η πολιτικοποίηση της Τζένης Καρέζη φαίνεται να ξεκινάει, έστω και ακόμα χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση, από την θεατρική παράσταση «Βίβα Ασπασία» (1966) του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Παρά την αρχική κοσμοπλημμύρα των θεατών, οι οποίοι αποθέωναν τους συντελεστές, ξεκίνησε μια συντονισμένη επίθεση από κριτικούς της εποχής, χαρακτηρίζοντας το έργο ως «επαίσχυντη ύβρις προς την Εθνική Αντίσταση!». Το κοινό διαβάζοντας τις κριτικές τρόμαξε, φοβούμενο ότι στηρίζει ένα «εθνικό αμάρτημα». Οι επιστολές συμπαράστασης από προοδευτικούς πολιτικούς, συγγραφείς και καλλιτέχνες δεν στάθηκαν ικανές να ανατρέψουν την δυσφήμηση του έργου. Η «Βίβα Ασπασία» κατέβηκε άρον-άρον. Η Καρέζη συνειδητοποίησε για πρώτη φορά, ότι το θέατρο και η πολιτική δεν είναι χώροι άσχετοι μεταξύ τους.[9]

Στη συνέχεια, λόγω των ιστορικών πολιτικών γεγονότων και κυρίως μετά τον γάμο της με τον Κώστα Καζάκο, η Τζένη Καρέζη απέκτησε έντονη πολιτική συνείδηση, με δράση και συμμετοχή στα κοινά.[23][24]

Ήταν στρατευμένη στο κομμουνιστικό κίνημα, συμμετέχοντας σε πολλές πορείες ειρήνης. Στα χρόνια της Χούντας συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα. Το 1973 ανέβασε μαζί με τον σύζυγό της Κώστα Καζάκο το θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Το μεγάλο μας τσίρκο». Ήταν μια επιθυμία του ζευγαριού να μιλήσει με κάποιο τρόπο ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς, που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα. Το θεατρικό μπόρεσε να περάσει από την επιτροπή λογοκρισίας, έχοντας δοθεί στους υπεύθυνους με μπερδεμένες τις σκηνές του έργου, ώστε να μην βγαίνει κάποιο συγκεκριμένο νόημα. Η επιτροπή λογοκρισίας έδωσε την έγκριση και το έργο έκανε πρεμιέρα στις 22 Ιουνίου 1973 στο Θέατρο Αθήναιον απέναντι από το Πολυτεχνείο. Η μεγάλη προσέλευση θεατών και φοιτητών προκάλεσε το ενδιαφέρον των αστυνομικών αρχών. Έτσι διαπίστωσαν ότι ενέκριναν στην πραγματικότητα ένα αντικαθεστωτικό έργο. Σύντομα οι Καρέζη, Καζάκος, Καμπανέλλης και άλλοι συντελεστές καλούνταν όλο και συχνότερα από τους ανακριτές ώστε να δώσουν εξηγήσεις. Με τα γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και την υιοθέτηση των συνθημάτων της παράστασης από τους φοιτητές («Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία», «Φωνή Λαού - Οργή Θεού») η Καρέζη συνελήφθη και οδηγήθηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ Νέας Φιλαδελφείας, όπου και κρατήθηκε στην απομόνωση από τις 22 Νοεμβρίου ως τις 15 Δεκεμβρίου 1973.[9] [25]

Αμέσως μετά την πτώση της Χούντας η Καρέζη συμμετείχε στη μεγάλη εκδήλωση συμπαράστασης για την Κύπρο στο Παναθηναϊκό Στάδιο (24 Σεπτεμβρίου 1974). Επίσης συμμετείχε στην Δημοκρατική Αντιμοναρχική Ένωση κατά την περίοδο του δημοψηφίσματος για το πολίτευμα. Λόγω της πολιτικής της δράσης ήταν αποκλεισμένη από την ΥΕΝΕΔ, όπως το 1975 που κόπηκε η ταινία «Δεσποινίς Διευθυντής» (Φεβρουάριος 1975).[9]

Προσωπική ζωή

Ο πρώτος της γάμος ήταν με τον δημοσιογράφο Ζάχο Χατζηφωτίου (1962-1964). Ο γάμος τους έγινε στις 7 Μαΐου 1962 στην Κρύπτη Αγίας Φιλοθέης με κουμπάρα την Μάγια Καλλιγά, ενώ το γαμήλιο πάρτι δόθηκε στο ξενοδοχείο Auberge στη Βαρυμπόμπη. Η Καρέζη φορούσε νυφικό δημιουργίας του Έλληνα σχεδιαστή Ντίμη Κρίτσα, με τον οποίο διατηρούσε φιλική και επαγγελματική σχέση. Το ταξίδι του μέλιτος έγινε στο Παρίσι.[26][27][28][29]
Ο γάμος τους δεν είχε διάρκεια, καθώς όπως υποστήριξε ο Χατζηφωτίου είχαν μεγάλη διαφορά στον τρόπο ζωής τους. Από τη μία τα συχνά επαγγελματικά ταξίδια του Χατζηφωτίου και από την άλλη οι επαγγελματικές υποχρεώσεις της Καρέζη δημιούργησαν απόσταση στο ζευγάρι, που οδήγησε στο διαζύγιο. [30]

Το 1966 κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Κοντσέρτο για πολυβόλα» του Ντίνου Δημόπουλου, παραγωγής Φίνος Φιλμ γνώρισε και ερωτεύτηκε τον συμπρωταγωνιστή της Κώστα Καζάκο. Η σχέση επισημοποιήθηκε στις 5 Αυγούστου 1968, με το γάμο τους να τελείται παρουσία λίγων και αγαπημένων ανθρώπων τους. Η ζωή της άλλαξε και άνοιγε μπροστά της ένα νέο κεφάλαιο, που την έκανε να νιώθει σύμφωνα και με δικές της δηλώσεις ολοκληρωμένη. Τον επόμενο χρόνο (25 Απριλίου 1969) η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος απέκτησαν ένα γιο, τον Κωνσταντίνο Καζάκο, που μετέπειτα ακολούθησε επίσης την υποκριτική. Η Καρέζη και ο Καζάκος παρέμειναν μαζί ως τον πρόωρο θάνατο της το 1992.[23]

Θάνατος

Την περίοδο 1988-1989 η Καρέζη έπαιζε στον «Βυσσινόκηπο» του Τσέχωφ. Τον Μάρτιο του 1989 η παράσταση διακόπηκε και η Καρέζη ταξίδεψε για εξετάσεις στο Λονδίνο. Εκεί της διαγνώστηκε γυναικολογικός καρκίνος. Η Καρέζη όμως έδωσε ακόμα μια παράσταση, το «Διαμάντια και Μπλουζ» την περίοδο 1990-1991.[5] Έκτοτε η κατάσταση της υγείας της επιδεινώθηκε αρκετά, ενώ τις τελευταίες μέρες της ζωής της η υγεία της χειροτέρεψε ακόμα περισσότερο.

Απεβίωσε στις 26 Ιουλίου 1992 τρία λεπτά πριν τα μεσάνυχτα προς 27 Ιουλίου[31] μετά από τριετή μάχη με τον καρκίνο. Η σορός της τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης Αθηνών. Στις 29 Ιουλίου έγινε η κηδεία στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αθηνών και η ταφή της πραγματοποιήθηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών δημοσία δαπάνη, παρουσία πολλών συναδέλφων της και απλού κόσμου. Λίγους μήνες πριν το θάνατό της είχε συγγράψει την αυτοβιογραφία της, που εκδόθηκε ένα χρόνο μετά τον θάνατό της υπό τον τίτλο «Τετράδια Ζωής».[32]

Τον Σεπτέμβριο του 1992 ιδρύθηκε η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρία «Ίδρυμα Τζένη Καρέζη», στόχος της οποίας είναι η ανακουφιστική φροντίδα για καρκινοπαθείς και ασθενείς με άλλες χρόνιες νόσους. Ιδρυτικά μέλη της ήταν μεταξύ άλλων ο Κώστας Καζάκος, η Μελίνα Μερκούρη, η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Νίκος Κούρκουλος, η Νόνικα Γαληνέα και ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος.[33]

Φιλμογραφία
Κινηματογράφος

Έτος	Τίτλος	Σενάριο	Σκηνοθεσία	Εισιτήρια
1955	Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο	Αλέκος Σακελλάριος	Αλέκος Σακελλάριος	126.530
1957	Η θεία απ' το Σικάγο Δελησταύρου και υιός Λατέρνα, φτώχεια και γαρίφαλο	Αλέκος Σακελλάριος Αλέκος Σακελλάριος, Χρήστος Γιαννακόπουλος Αλέκος Σακελλάριος	Αλέκος Σακελλάριος Αλέκος Σακελλάριος Αλέκος Σακελλάριος	142.459 106.356 113.641
1958	Το τρελοκόριτσο Η λίμνη των πόθων Μια λατέρνα, μια ζωή	Γιάννης Δαλιανίδης Νίκος Τσεκούρας (σε διασκευή Ιάκωβου Καμπανέλλη) Γιώργος Τζαβέλλας	Ντίμης Δαδήρας Γιώργος Αν. Ζερβός Σωκράτης Καψάσκης	34.207 110.194 29.778
1959	Ναυάγια της ζωής Ταξίδι με τον έρωτα Το νησί των γενναίων	Ορέστης Λάσκος (από μυθιστόρημα του Χρίστου Γερογιάννη) Ανδρέας Λαμπρινός Γιάννης Β. Ιωαννίδης	Μαρία Πλυτά Ανδρέας Λαμπρινός Ντίμης Δαδήρας	42.109 28.728 106.373
1960	Χριστίνα Ραντεβού στην Κέρκυρα Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος Η Χιονάτη και τα επτά γεροντοπαλίκαρα	Γιάννης Δαλιανίδης Γιώργος Ολύμπιος (σε διασκευή Ιάκωβου Καμπανέλλη) Γιάννης Δαλιανίδης (από θεατρικό των Νίκου Τσιφόρου και Πολύβιου Βασιλειάδη) Ιάκωβος Καμπανέλλης (από ιδέα του Γιώργου Λαζαρίδη)	Γιάννης Δαλιανίδης Ντίμης Δαδήρας Γιάννης Δαλιανίδης Ιάκωβος Καμπανέλλης	86.445 95.664 115.029 88.074
1961	Ποια είναι η Μαργαρίτα	Γιάννης Δαλιανίδης	Ντίμης Δαδήρας	52.421
1962	Προδομένη αγάπη Η νύφη το 'σκασε Η Αθήνα τη νύχτα	Ερρίκος Θαλασσινός, Κώστας Καζάκος Αλέκος Σακελλάριος Νίκος Τσιφόρος	Ερρίκος Θαλασσινός Αλέκος Σακελλάριος Κλέαρχος Κονιτσιώτης	65.361 35.677 85.103
1963	Τα κόκκινα φανάρια	Αλέκος Γαλανός	Βασίλης Γεωργιάδης	473.686
1964	Λόλα Ένας μεγάλος έρωτας Δεσποινίς Διευθυντής	Ηλίας Λυμπερόπουλος Βαγγέλης Γκούφας Ασημάκης Γιαλαμάς, Κώστας Πρετεντέρης	Ντίνος Δημόπουλος Ντίνος Δημόπουλος Ντίνος Δημόπουλος	313.822 202.607 402.143
1965	Τζένη, Τζένη Μια τρελή, τρελή οικογένεια	Ασημάκης Γιαλαμάς, Κώστας Πρετεντέρης Νίκος Τσιφόρος, Πολύβιος Βασιλειάδης	Ντίνος Δημόπουλος Ντίνος Δημόπουλος	587.323 521.134
1966	Μια σφαίρα στην καρδιά (Une balle au coeur)	Jean-Daniel Pollet (σε διασκευή των Pierre Kast και Jean-Daniel Pollet με διαλόγους των Maurice Fabre και Didier Goulard)	Jean-Daniel Pollet
1967	Εκείνος κι εκείνη Κονσέρτο για πολυβόλα	Ερρίκος Ανδρέου, Πάνος Κοντέλλης Νίκος Φώσκολος	Ερρίκος Ανδρέου Ντίνος Δημόπουλος	198.551 427.698
1968	Αγάπη και αίμα Ένας ιππότης για τη Βασούλα	Νίκος Φώσκολος Γιάννης Δαλιανίδης (από θεατρικό έργο των Γιαλαμά - Πρετεντέρη)	Νίκος Φώσκολος Γιάννης Δαλιανίδης	381.554 347.441
1970	Μια γυναίκα στην αντίσταση	Ντίνος Δημόπουλος, Λάζαρος Μοντανάρης	Ντίνος Δημόπουλος	460.036
1971	Μαντώ Μαυρογένους	Κώστας Καραγιάννης, Νίκος Καμπάνης	Κώστας Καραγιάννης	201.626
1972	Ερωτική συμφωνία	Τζένη Καρέζη	Κώστας Καζάκος	165.179
1973	Λυσιστράτη	Γιάννης Νεγρεπόντης (από την κωμωδία του Αριστοφάνη)	Γιώργος Ζερβουλάκος	191.459

Τηλεόραση

Έτος	Τίτλος	Κανάλι	Είδος	Σενάριο	Σκηνοθεσία	Τηλεσκηνοθεσία
1973	Μαρίνα Αυγέρη	ΕΙΡΤ	σειρά 42 επεισοδίων	Τζένη Καρέζη	Κώστας Καζάκος	Τάκης Γιαννόπουλος
1976	Μεγάλη περιπέτεια	ΕΡΤ	σειρά 26 επεισοδίων	Κώστας Μουρσελάς	Κώστας Καζάκος, Μιχάλης Παπανικολάου	Τάκης Γιαννόπουλος, Δημήτρης Παπακωνσταντής
1990	Μαύρη χρυσαλλίδα	ΕΤ1	σειρά 12 επεισοδίων	Τζένη Καρέζη, Ηρώ Μάνεση	Πωλ Σκλάβος	Τάκης Γιαννόπουλος

Θεατρογραφία
(1951), "Αντιγόνη" με το "Λύκειο Καλογραιών" για το Θέατρο ΡΕΞ, με την Τζένη Καρέζη σε διδασκαλία Θάνου Τράγκα
Η Τζένη Καρέζη με το "Λύκειο Καλογραιών" στην Αντιγόνη" σε διδασκαλία Θάνου Τράγκα (Θέατρο Rex,1951)

Η Καρέζη πρωτοεμφανίστηκε το 1951 με το Λύκειο Καλογραιών στο Θέατρο Κοτοπούλη (Rex), με το έργο "Αντιγόνη" ως Τζένη Καρπούζη, στον ρόλο της τραγικής βασιλοπούλας Αντιγόνης σε σκηνοθεσία-διδασκαλία Θάνου Τράγκα.[34]

Θεατρικές παραστάσεις

Έτος	Τίτλος	Συγγραφέας	Θίασος	Θέατρο
1954	Αντιγόνη (Σοφοκλή) Η Ωραία Ελένη (η χαρά της ζωής) Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα Φαύλος Κύκλος	Σοφοκλής Αντρέ Ρουσσέν, Μαντλέν Γκρέι Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα Δημήτρης Ψαθάς	Δημήτρης Μυράτ Δημήτρης Μυράτ Δημήτρης Μυράτ Δημήτρης Μυράτ	Κοτοπούλη Κοτοπούλη Κοτοπούλη Κοτοπούλη
1955	Μάκβεθ Ανεργία μηδέν Στραβοτιμονιές Η δοκιμασία Άμλετ	Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Γιώργος Ασημακόπουλος, Βασίλης Σπυρόπουλος, Παναγιώτης Παπαδούκας Στέφανος Φωτιάδης Άρθουρ Μίλλερ	Δημήτρης Μυράτ Ντίνος Ηλιόπουλος-Μίμης Φωτόπουλος Ντίνος Ηλιόπουλος-Μίμης Φωτόπουλος Εθνικό Εθνικό	Κοτοπούλη Σαμαρτζή Σαμαρτζή Εθνικό Εθνικό
1956	Η έβδομη μέρα της δημιουργίας Το ζωντανό πτώμα Αι Εκκλησιάζουσαι Ανθή Κλυταιμνήστρα	Ιάκωβος Καμπανέλλης Λέων Τολστόι Αριστοφάνης Λεονίντ Αντρέγιεφ Αλέξανδρος Μάτσας	Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό	Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό
1957	Βασιλεύς Ληρ Η κυρά της αυγής Αι Εκκλησιάζουσαι Λυσιστράτη Το Ζαμπελάκι	Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Αλεχάντρο Κασόνα Αριστοφάνης Αριστοφάνης Διονύσιος Ρώμας	Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό	Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό
1958	Βασιλεύς Ληρ Θεσμοφοριάζουσαι Λυσιστράτη Νύχτα στη Μεσόγειο Έγκλημα στο νησί των κατσικιών	Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Αριστοφάνης Αριστοφάνης Άγγελος Τερζάκης Ούγκο Μπέττι	Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό	Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό Εθνικό
1959	Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος	Νίκος Τσιφόρος, Πολύβιος Βασιλειάδης	Ντίνος Ηλιόπουλος, Τζένη Καρέζη, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος	Κοτοπούλη
1960	Η κυρία του κυρίου Ήτανε ένα κουτό κορίτσι/Το Ζαμπελάκι/Ο Ματωμένος Γάμος/Νεγρίτσα αγάπη μου/Το κουρέλι	Νίκος Τσιφόρος, Πολύβιος Βασιλειάδης Ιάκωβος Καμπανέλλης, Διονύσιος Ρώμας κ.ά.	Μαίρη Αρώνη, Ντίνος Ηλιόπουλος Τζένη Καρέζη, Ζώρας Τσάπελης κ.ά.	Κοτοπούλη Περιοδεία
1961	Ήτανε ένα κουτό κορίτσι/Το Ζαμπελάκι/Ο Ματωμένος Γάμος/Νεγρίτσα αγάπη μου/Το κουρέλι Φανή	Ιάκωβος Καμπανέλλης, Διονύσιος Ρώμας κ.ά. Μαρσέλ Πανιόλ	Τζένη Καρέζη, Ζώρας Τσάπελης κ.ά. Κώστας Μουσούρης	Περιοδεία Μουσούρη
1962	Εκείνη τη νύχτα Κρατικές υποθέσεις	Λάγιος Ζυλάχι Λουί Βερνέιγ	Κώστας Μουσούρης Τζένη Καρέζη, Λάμπρος Κωνσταντάρας	Μουσούρη Διονύσια
1963	Ένα κουτό κορίτσι Η γειτονιά των αγγέλων Ένα κουτό κορίτσι Δεσποινίς διευθυντής	Ιάκωβος Καμπανέλλης Ιάκωβος Καμπανέλλης Ιάκωβος Καμπανέλλης Ασημάκης Γιαλαμάς, Κώστας Πρετεντέρης	Τζένη Καρέζη Τζένη Καρέζη Τζένη Καρέζη Τζένη Καρέζη	Μετροπόλιταν Κοτοπούλη Μετροπόλιταν Κοτοπούλη
1964	Μαίρη-Μαίρη	Τζην Κερ	Τζένη Καρέζη	Χατζηχρήστου
1965	Κάθε Τετάρτη Η κυρία εκυκλοφόρησε	Μιούριελ Ρέσνικ Ασημάκης Γιαλαμάς, Κώστας Πρετεντέρης	Τζένη Καρέζη Τζένη Καρέζη	Κεντρικόν Κεντρικόν
1966	Βίβα Ασπασία	Ιάκωβος Καμπανέλλης	Τζένη Καρέζη	Χατζηχρήστου
1967	Το κορίτσι της καμπίνας 15 Ένας ιππότης για την Βασούλα Ζητήστε την Βίκυ	Ζακ Ντεβάλ Ασημάκης Γιαλαμάς, Κώστας Πρετεντέρης Μαρκ Ζιλμπέρ Σωβαζόν	Τζένη Καρέζη Τζένη Καρέζη Τζένη Καρέζη	Χατζηχρήστου Αττικόν Χατζηχρήστου
1968	Το παιχνίδι του γάμου Ο διευθυντής της ιδιαιτέρας Θεοδώρα η Μεγάλη	Γεώργιος Ρούσσος Νίκος Τσιφόρος, Πολύβιος Βασιλειάδης Γεώργιος Ρούσσος	Τζένη Καρέζη Τζένη Καρέζη Τζένη Καρέζη	Χατζηχρήστου Αττικόν Διάνα
1970	Η κυρία δε με μέλει	Εμίλ Μορρώ, Βικτοριέν Σαρντού	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Διάνα
1971	Μια ιστορία από το Ιρκούτσκ Το κορίτσι της καμπίνας 15 Ασπασία	Αλεξέι Αρμπούζωφ Ζακ Ντεβάλ Ιάκωβος Καμπανέλλης	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Διάνα Δημοτικό Πειραιώς Διάνα
1973	Το μεγάλο μας τσίρκο	Ιάκωβος Καμπανέλλης	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον
1974	Ένα κάποιο παραμύθι, το κουκί και το ρεβύθι Το μεγάλο μας τσίρκο Νο2	Ιάκωβος Καμπανέλλης Ιάκωβος Καμπανέλλης	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον Αθήναιον
1975	Ο Εχθρός λαός	Ιάκωβος Καμπανέλλης	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον
1976	Η κυρία δε με μέλει	Εμίλ Μορρώ, Βικτοριέν Σαρντού	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον
1977	Η Παναγία των δολλαρίων Πάπισσα Ιωάννα	Γκάρσον Κάνιν Γεώργιος Ρούσσος	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον Αθήναιον
1978	Η κυρία προέδρου Πολίτες Β' κατηγορίας	Μωρίς Ιννεκέμ, Πιέρ Βεμπέρ Μπράιαν Φριλ	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον Αθήναιον
1979	Η Παναγία των Παρισίων Οι θεατρίνοι Η αγριόγατα	Βίκτωρ Ουγκώ Τζένη Καρέζη Πιέρ Μπαριγιέ, Ζαν-Πιέρ Γκρεντύ	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον Αθήναιον Αθήναιον
1980	Τον νου σου στην Αμέλια	Ζωρζ Φεντώ	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Μινώα
1981	Επιχείρηση γοητεία	Πιέρ Μπαριγιέ, Ζαν-Πιέρ Γκρεντύ	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον
1982	Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;	Έντουαρντ Άλμπι	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον
1984	Έντα Γκάμπλερ	Ερρίκος Ίψεν	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον
1985	Μήδεια Πρόσωπο με πρόσωπο	Ευριπίδης Αλεξάντρ Γκέλμαν	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Ηρώδειο Αθήναιον
1987	Ηλέκτρα Τζόκινγκ	Σοφοκλής Έντουαρντ Ραζίνσκυ	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Επίδαυρος Αθήναιον
1988	Ο Βυσσινόκηπος	Άντον Τσέχωφ	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον
1989	Οιδίπους τύραννος	Σοφοκλής	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Επίδαυρος
1990	Διαμάντια και μπλουζ	Λούλα Αναγνωστάκη	Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος	Αθήναιον^[23]

Βιβλιογραφία

Δελαπόρτας, Μάκης (2018). Μεγάλοι Έλληνες ηθοποιοί: Τζένη Καρέζη. Αθήνα: Καθημερινές εκδόσεις ΑΕ. ISBN: 978-960-585-180-4
Νιάρχος, Θανάσης (2012). Τζένη Καρέζη: 20 χρόνια μετά. Αθήνα: Ίδρυμα Τζένη Καρέζη. ISBN: 978-618-80306-0-2
Τζαννετάτος, Στέφανος (2010). Τα μάτια της Τζένης Καρέζης: ένα σύγχρονο αφήγημα. Αθήνα: Εκδόσεις Σόκολη - Κουλεδάκη. ISBN: 978-960-6801-35-8
Τάσκου, Ηλίας (2006). Τζένη Καρέζη & Αλίκη Βουγιουκλάκη: βίοι παράλληλοι. Αθήνα: Ιδιωτική
Λούπης, Μιχάλης (2006). Life & Style Βιογραφία: Τζένη Τζένη. Αθήνα: Εκδόσεις Λυμπέρη
Δελαπόρτας, Μάκης (2003). Τζένη Καρέζη, το άρωμα μιας ζωής. Αθήνα: Εκδόσεις Άγκυρα. ISBN: 960-422-006-3
Τζαννετάτος, Στέφανος (2002). Μόνο η Καρέζη. Αθήνα: Ανατολικός. ISBN: 960-8429-42-0
Χατζηφωτίου, Ζάχος (1998). Η Τζένη Καρέζη όπως τη γνώρισα. Αθήνα: Εκδόσεις Ωκεανίδα. ISBN: 960-410-083-1
Βασιλειάδου, Τέα & Μοσχοχωρίτου, Όλγα (1993). Η Τζένη Καρέζη. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη. ISBN: 960-03-1135-8
Καρέζη, Τζένη (1993). Τετράδια ζωής. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη. ISBN: 960-03-1116-1

Παραπομπές

«Τζενη Καρεζη». ΘΕΑΤΡΟ ΤΖΕΝΗ ΚΑΡΕΖΗ 2018-2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2019.
«25 χρόνια χωρίς την Τζένη Καρέζη», άρθρο δημοσιευμένο στις 23 Ιουλίου 2017 στο BHmagazino της εφημερίδας Το Βήμα
«Αλίκη – Τζένη: Βίοι παράλληλοι», άρθρο αφιέρωμα στις μεγάλες ηθοποιούς Βουγιουκλάκη και Καρέζη, στον ιστότοπο monopoli.gr
Βαρδάκη, Ερη (16 Δεκεμβρίου 2012). «Η άλλη Τζένη Καρέζη». ΒΗmagazino (No 635): 46-53.
«Life.gr».
Κάβδας, Ναπολέων (Απρίλιος 2007). «Οι Ελληνίδες του αιώνα». Life & Style (76): 194-208.
Βερμισώ, Εμμ. (6 Αυγούστου 1960). «Οι Μαθηταί μας που εμεσουράνησαν». Εμπρός.
Δελαπόρτας, Μάκης (2018) [2003]. Τζένη Καρέζη: Το άρωμα μιας ζωής. Αθήνα: Άγκυρα (Το 2018 από Καθημερινές Εκδόσεις). σελίδες 15, 33. ISBN 978-960-422-006-9.
Βασιλειάδου, Τέα; Μοσχοχωρίτου, Όλγα (1993). Η Τζένη Καρέζη. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη. ISBN 960-03-1135-8.
Κοντέας, Στέλιος (23 Ιουλίου 2017). «25 χρόνια χωρίς την Τζένη». ΒΗmagazino (No 874): 21-29.
Λιδωρίκης, Μίλτος (2002). Κώστας Μουσούρης: πάθος θεάτρου:. Αθήνα. σελ. 111. ISBN 960-03-3378-5.
Κάλφας, Ευθύμης. «Τζένη Καρέζη vs Αλίκη Βουγιουκλάκη: Υπήρχε τελικά κόντρα μεταξύ τους;». Lifo.
Τζαννετάτος, Στέφανος (2002). Μόνο η Καρέζη. Αθήνα: Ανατολικός. σελ. 44-51, 68-73, 84-87. ISBN 960-8429-41-2.
Τριανταφυλλίδης, Ιάσων (2000). Ταινίες για φίλημα. Αθήνα: Εξάντας. σελ. 116, 118, 122, 128, 133, 143. ISBN 960-256-456-3.
Κουσουμίδης, Μαρίνος (1984). Γυναικοκρατία στο θέατρο. Αθήνα: Γιάννης Β. Βασδέκης. σελ. 284.
Καπλάνη, Σύσση (2017). Θεατρικό ημερολόγιο 2018. Αθήνα: Φίλντισι. ISBN 978-618-510-147-3.
Νικολόπουλος, Νάσος (10 Νοεμβρίου 1982). Η Αυγή.
Γεωργουσόπουλος, Κώστας (17 Νοεμβρίου 1982). Τα Νέα.
Γεωργουσόπουλος, Κώστας (19 Αυγούστου 1985). «Το πέρασμα των συμπληγάδων: "Μήδεια" του Ευριπίδη από το θίασο Καρέζη-Καζάκου». Τα νέα.
Λιγνάδης, Τάσος (20 Νοεμβρίου 1988). Η Καθημερινή.
Γεωργουσόπουλος, Κώστας (18 Οκτωβρίου 1988). Τα Νέα.
Σώκου, Ροζίτα (27 Νοεμβρίου 1990). «Διαμάντια και μπλουζ για την Άννα». Απογευματινή: 18.
Δελαπόρτας, Μάκης (2003). Τζένη Καρέζη: Το άρωμα μιας ζωής. Αθήνα: Εκδόσεις Άγκυρα. σελ. 96, 100, 127, 155-233, 235-267. ISBN 960-422-006-3.
«Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ήθελε να βαφτίσει το παιδί της Τζένης Καρέζη και του Καζάκου. Το σχέδιο για να τον αποφύγουν...». Μηχανή του Χρόνου.
Καμπανέλης, Ιάκωβος (2013). Το μεγάλο μας τσίρκο. Αθήνα: Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη. σελ. Εισαγωγή. ISBN 978-960-503-269-2.
Κρίτσας, Ντίμης (2002). Ω! Τι ζωή!. Αθήνα: Εκδόσεις Φερενίκη. σελ. 80. ISBN 960-7952-16-2.
Λούπης, Μιχάλης (2006). LIFE & STYLE Βιογραφία:Τζένη - Τζένη. Αθήνα: Εκδόσεις Λυμπέρη. σελ. 45.
Χατζηφωτίου, Ζάχος (1998). Η Τζένη Καρέζη: Όπως την γνώρισα. Αθήνα: Εκδόσεις Ωκεανίδα. σελ. 37. ISBN 960-410-083-1.
Κλεάνθης, Φάνης (10 - 17 Αυγούστου 1962). «Η Τζένη Καρέζη είναι ευτυχισμένη». Πρώτο: 42-43.
Χατζηφωτίου, Ζάχος (2010). Τα εν οίκω εν δήμω. Αθήνα: Εκδόσεις Φερενίκη. σελ. 330. ISBN 978-960-7952-98-1.
Αυτός είναι ο λόγος που αρκετές πηγές αναφέρουν την 27η Ιουλίου ως ημέρα θανάτου.
Καρέζη, Τζένη (1993). Τετράδια Ζωής. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη. σελ. 1. ISBN 960-03-1116-1.
Νιάρχος, Θανάσης (2012). Τζένη Καρέζη 20 χρόνια μετά. Αθήνα: Ίδρυμα Τζένη Καρέζη. σελ. 155. ISBN 978-618-80306-0-2.

«Αφάνταστος Κοσμοσυρροή - Ενθουσιώδη Σχόλια». Εφήμερίδα ο Έξω Ελληνισμός: σελ. 1. 1 Ιουλίου 1951.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Θέατρο Τζένη Καρέζη
Ίδρυμα Τζένη Καρέζη
Τζένη Καρέζη στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών

Έλληνες

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License