.
Ο Ευμένης Α' της Περγάμου ήταν ηγεμόνας του ελληνιστικού βασιλείου της Περγάμου στη Μικρά Ασία, μέλος της Δυναστείας των Ατταλιδών. Βασίλεψε από το 263 π.Χ. μέχρι το θάνατό του το 241 π.Χ. Ήταν γιος του Ευμένη, αδερφού του Φιλέταιρου, ιδρυτή της δυναστείας, και της Σατύρας, κόρης του Ποσειδώνιου. Μιας και δεν είχε παιδιά, ο Φιλέταιρος υιοθέτησε τον Ευμένη ορίζοντάς τον διάδοχό του.
Βασιλεία
Παρόλο που βρισκόταν τυπικά υπό την κυριαρχία των Σελευκιδών, η Πέργαμος υπό τον Φιλέταιρο γνώρισε σχετική αυτονομία. Εντούτοις, όταν ανέλαβε την ηγεσία ο Ευμένης επαναστάτησε, πιθανώς με την ενθάρρυνση του φαραώ της Αιγύπτου, Πτολεμαίου Β' του Φιλάδελφου, που βρισκόταν σε πόλεμο με τους ηγεμόνες της Συρίας. Πέτυχε μια σημαντική νίκη κατά του βασιλιά Αντίοχου Α' κοντά στην πρωτεύουσα της Λυδίας, τις Σάρδεις, το 261 π.Χ. Έτσι έκανε ανεξάρτητη την Πέργαμο και επέκτεινε τα εδάφη που ήλεγχε. Στις νέες του κτίσεις εγκατέστησε φυλάκια στα βόρεια, στα πόδια του Όρους Ίδα, το οποίο αποκαλούταν επίσης Φιλεταίρεια από τον θετό του πατέρα, και στα ανατολικά, βορειοανατολικά της Θυάτειρας κοντά στις όχθες του ποταμού Λύκου, που αποκαλούταν και Αττάλεια, προς τιμήν του παππού του. Επέκτεινε επιπλέον την κυριαρχία του νότια του ποταμού Καΐκου μέχρι τον κόλπο της Κύμης. Επιδεικνύοντας την ανεξαρτησία της πόλης του, έκοψε νόμισμα με το πρόσωπο του Φιλέταιρου, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του απεικόνιζε στα νομίσματά του το Σέλευκο Α' το Νικάτορα.
Πέραν από την επανάσταση αυτή, δεν υπάρχουν αρχαιολογικές ενδείξεις εχθροπραξιών με την εμπλοκή της Περγάμου κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ευμένη. Το πολιτικό κλίμα της εποχής συνέχισε ωστόσο να χαρακτηρίζεται από τις διαμάχες ανάμεσα στους Σελευκίδες και τους Πτολεμαίους, αλλά και από την αυξανόμενη απειλή των Γαλατών που συνεχώς λεηλατούσαν διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας. Είναι πιθανόν η Πέργαμος να γλύτωσε την οδυνηρή αυτή μοίρα, επειδή ο Ευμένης προσέφερε λύτρα στους Γαλάτες [1].
Παρόλο που ποτέ δεν αυτοανακηρύχθηκε «βασιλιάς», ο Ευμένης υπήρξε τυπικά τέτοιος. Μιμούμενος τους άλλους ελληνιστές ηγεμόνες, μια σειρά εορτασμών προς τιμήν του, τα Ευμένεια, καθιερώθηκαν στην Πέργαμο.
Δεν είναι γνωστό αν απέκτησε παιδιά. Κάποιος «Φιλέταιρος γιος του Ευμένη» αναφέρεται σε μια επιγραφή στις Θεσπιές, πόλη της Βοιωτίας. Κάποιοι μελετητές πιθανολογούν πως πρόκειται για παιδί του Ευμένη, το οποίο ίσως να μην επέζησε μέχρι το θάνατο του πατέρα του, που συνέβη το 241 π.Χ. Ο Ευμένης είχε υιοθετήσει το δεύτερο εξάδελφό του, Άτταλο Α', ο οποίος και τον διαδέχτηκε στο θρόνο της Περγάμου.
Χρονολόγιο
| Δυναστεία των Ατταλιδών |
Φιλέταιρος |
| Έτος (π.Χ.) | Γεγονός | ||
|---|---|---|---|
| Γέννηση του Ευμένη, γιου του Ευμένη και της Σατύρας. | |||
| Υιοθεσία του Ευμένη από το θείο του και ηγεμόνα της Περγάμου, Φιλέταιρο. Με τον τρόπο αυτό ορίζεται διάδοχός του. | |||
| 263 π.Χ. | Θάνατος του Φιλέταιρου και ανάληψη της εξουσίας από τον Ευμένη. | ||
| Επανάσταση του Ευμένη κατά του ηγεμόνα των Σελευκιδών, Αντιόχου Α'. | |||
| 261 π.Χ. | Νίκη κατά του Αντίοχου στις Σάρδεις και επίτευξη της ανεξαρτησίας της Περγάμου. | ||
| Αποτροπή λεηλασίας της Περγάμου από τους Γαλάτες, πιθανώς με χρηματικά μέσα. | |||
| Υιοθέτηση του συγγενούς του, Άτταλου, ο οποίος ορίζεται διάδοχος. | |||
| 241 π.Χ. | Θάνατος του Ευμένη. Τον διαδέχεται ο Άτταλος Α'. | ||
Σημειώσεις
1. ↑ Στο συμπέρασμα ότι η Πέργαμος πλήρωσε λύτρα καταλήγουμε από το εδάφιο του Τίτου Λίβιου 38.16, ότι οι Γαλάτες "… μάζευαν λύτρα από το σύνολο της Ασίας δυτικά του Ταύρου, … τέτοιός ήταν ο τρόμος που έσπερνε το όνομά τους και η αύξηση του αριθμού τους που τελικά ούτε οι βασιλείς της Συρίας δεν τολμούσαν να αρνηθούν την καταβολή χρημάτων" και πως ο Άτταλος Α', ο διάδοχος του Ευμένη, ήταν ο πρώτος που αρνήθηκε να καταβάλει λύτρα.
Πηγές
* www.livius.org.
Βιβλιογραφία
* Hansen, Esther V. (1971). The Attalids of Pergamon. Ithaca, New York: Cornell University Press; London: Cornell University Press Ltd. ISBN 0-8014-0615-3.
* Kosmetatou, Elizabeth (2003) "The Attalids of Pergamon," in Andrew Erskine, ed., A Companion to the Hellenistic World. Oxford: Blackwell: pp. 159–174. ISBN 1-4051-3278-7.
* Τίτος Λίβιος, Ρωμαϊκή ιστορία,
* Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, Βιβλία I-II,
* Στράβων, Γεωγραφία, Βιβλία 13-14,
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
