Η Σκλαβοπούλα είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Καντάνου-Σελίνου στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Σελίνου. Απέχει 80 χιλιόμετρα από τα Χανιά και 20 χιλιόμετρα από την Παλαιόχωρα και είναι κτισμένη σε υψόμετρο 640 μ.[2][3]

Ιστορικά στοιχεία

Η Σκλαβοπούλα είναι ορεινό χωριό του Δήμου Καντάνου-Σελίνου χτισμένη σε υψόμετρο 640 μ. από τη θάλασσα και έχει κτιστεί δίπλα από τον αρχαίο οικισμό Δουλόπολις. Η βασική ασχολία των κατοίκων ήταν και είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία καθώς έχει αρκετά ελαιόδεντρα και αιγοπρόβατα. Μάλιστα στην περιοχή ευδοκιμεί κυρίως η τσουνάτη ή αθηνολιά και μία τοπική ράτσα προβάτων όπου προσφέρει γάλα πλούσιο σε λιπαρά. Αξιοσημείωτο είναι ότι λόγω της μορφολογίας του εδάφους οι κάτοικοι εκμεταλλεύτηκαν και μία παρακείμενη περιοχή (Ζούζες) όπου φύτεψαν ελαιόδεντρα αλλά έχτισαν και μικρά σπιτάκια (καλυβάκια), στα οποία έμεναν κατά την περίοδο της ελαιοκομηδής, προκειμένου να αποφύγουν τις καθημερινές μετακινήσεις από το χωριό.

Σκλαβοπούλα Χανίων (*)

Λέγεται δε ότι επειδή κάποτε πειρατές έκλεψαν την μικρή κόρη ενός ευκατάστατου κατοίκου της Σκλαβοπούλας ως σκλάβα, ο οικισμός ονομάστηκε ως "Το χωριό της σκλαβοπούλας (της μικρής σκλάβας δηλαδή) και αργότερα παρέμεινε έτσι η ονομασία του χωριού.

Στην περιοχή της Σκλαβοπούλας έχουν εντοπιστεί αρχαία μεταλλεία χαλκού, πιθανών των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, σύμφωνα με τη χρονολόγηση οστράκων που βρέθηκαν εκεί. Τα μεταλλεία αποτελούνται από μικρές σήραγγες για την εξόρυξη μαλαχίτη. Επίσης στην περιοχή βρέθηκαν τάφοι των ρωμαϊκών χρόνων, οι οποίοι χρονολογήθηκαν με βάση τα κτερίσματά τους από τον 1ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 4ο αιώνα.[4] Βρέθηκαν γυάλινα και πήλινα αγγεία τα οποία στη συνέχεια μεταφέρθηκαν για έκθεση στο αρχαιολογικό μουσείο Χανίων.[2]

Στην απογραφή του Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 αναφέρεται ως Sclavopula. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Sclavoppulla et Sisses με 430 κατοίκους, 85 οφειλόμενες αγγαρείες και 14 προνομιούχους. Από τον Φραντσέσκο Βασιλικάτα το 1630 αναφέρεται το χωριό Sclavopula. Στην απογραφή η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους το 1834 αναφέρεται ως Sklavopula με αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, 38 οικογένειες.[2] Μετά την αποτυχημένη επανάσταση του 1866, ο αρχηγός της επανάστασης στο Σέλινο Κ. Κριάρης κατέφυγε στον σπήλιο του Μουρτάρη, κοντά στην Σκλαβοπούλα.[3]

Το 1881 η Σκλαβοπούλα ανήκε στον δήμο Παλαιόχωρας και στην απογραφή εκείνης της χρονιάς αναφέρεται ως Σκλαβοπούλα και Σφακιά, με αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, 269 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 345 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Στην απογραφή του 1920 είχε οριστεί έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[2] Το 1925 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας, μέχρι το 1989, όταν εντάχθηκε στον δήμο Πελεκάνου.[5]

Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και με την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τους οικισμούς: Αγία Κυριακή, Άγιοι Θεόδωροι, Καλαμιός, Λαγκαδάς, Λάκκος Σκλαβοπούλας και Μανιατιανά αποτελούν την κοινότητα Σκλαβοπούλας[6] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Ανατολικού Σελίνου του δήμου Κανδάνου-Σελίνου ενώ σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 28 κατοίκους[7].

Δείτε Κοινότητα Σκλαβοπούλας
Απογραφές πληθυσμού

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
Απογραφή 1900 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός[2] 345 234 230 157 157 143 102 106 51 28
Σημεία ενδιαφέροντος

Ο ναός του αγίου Γεωργίου (1290/91) (*)

Στο χωριό σώζονται τρεις μονόχωροι καμαρόσκεποι ναοί της ενετοκρατίας, ο ναός της Παναγίας, του Αγίου Γεωργίου και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος το εσωτερικό των οποίων είναι τοιχογραφημένο.[8]

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στο εσωτερικό του διασώζει την κτητορική επιγραφή η οποία αναφέρει ως κτήτορα τον Νικόλαο αναγνώστου και χωρικό ιστοριογράφο και τη χρονολογία ,ςψϟθ (= 6799 έτος Κόσμου, το οποίο αντιστοιχεί στο 1290/1291).[2] Ο ναός έχει τοιχογραφηθεί σε δύο φάσεις, η πρώτη καταλαμβάνει το ιερό και τμήμα του βόρειου τοίχου και η δεύτερη, μεταγενέστερη, χρονολογείται από τον 14ο αιώνα, καταλαμβάνει κυρίως το δυτικό τμήμα του ναού.[9]

Ο ναός της Παναγίας φέρει τοιχογραφίες οι οποίες χρονολογούνται από τα τέλη 14ου με αρχές 15ου αιώνα και έχουν υποστεί φθορές. Στο εσωτερικό σώζεται τοιχογραφία του κτήτορα να κρατάει ομοίωμα του ναού και έχει μαχαίρι κρεμασμένο στη ζώνη. Στο εσωτερικό του ναού σώζεται χάραγμα με τη χρονολογία 1518.[2][10]

Ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος είναι και αυτός τοιχογραφημένος, αν και οι τοιχογραφίες του έχουν φθαρεί. Οι περισσότερες τοιχογραφίες που σώζονται χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα, αλλά υπάρχουν και ίχνη παλαιότερων στρωμάτων τοιχογραφιών. Στο νότιο τοίχο του ναού σώζονται δύο χαράγματα, με τις χρονολογίες 1422 και 1514. Από τις τοιχογραφίες ξεχωρίζουν οι έφιπποι άγιοι, το όνειρο του Ιωσήφ, η φυγή στην Αίγυπτο, η Ανάληψη, ο Ευαγγελισμός κ.ά. Στο βόρειο τοίχο σώζεται η τοιχογραφία του κτήτορα, του μοναχού Παρτσάλη, να κρατάει το ομοίωμα του ναού.[2][11]

Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα[1]
Περιφέρεια	Κρήτης
Περιφερειακή Ενότητα	Χανίων
Δήμος	Καντάνου - Σελίνου
Δημοτική Ενότητα	Πελεκάνου
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό Διαμέρισμα	Κρήτη
Νομός	Χανίων
Υψόμετρο	640
Πληθυσμός	28 (2011)

Παραπομπές

GEOnet Names Server. 11 Ιουνίου 2018. -828423.
Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 725.
«Σκλαβοπούλα». www.kantanouselinou.gr. Δήμος Καντάνου Σελίνου. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
«Σκλαβοπούλα». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
«Σκλαβοπούλα (Χανίων)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
«Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2022.
«ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10893 (σελ. 419 του pdf)
«Ναοί στη Σκλαβοπούλα Σελίνου». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
«Άγιος Γεώργιος». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
«Παναγία». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
«Μεταμόρφωση του Σωτήρος». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]

Δημοτική Ενότητα Πελεκάνου
Δημοτική Κοινότητα Παλαιοχώρας
Αγία Τριάς, η
Αζογυρές, ο (Δ.Κ.Παλαιοχώρας)
Άνυδροι, οι
Ασφενδιλές, ο
Αχλαδιάκες, οι
Βλιθιάς, ο
Κάλαμος, ο
Παλαιοχώρα, η
Πλατανές, ο
Προδρόμιον, το
Σπανιάκος, ο
Τοπική Κοινότητα Βοθιανών
Αρχοντικόν, το
Καματερά, τα
Μουστάκος, ο
Φαράγγι, το
Τοπική Κοινότητα Βουτά
Άγιος Παύλος, ο
Αζογυρές, ο (Τ.Κ.Βουτά)
Βουτάς, ο
Γιαλός, ο
Κίτυρος, η
Κοντοκυνήγιον, το
Λιβάδιον, το
Πλάτανος, ο
Χασίον, το
Τοπική Κοινότητα Σαρακήνας
Γρηγοριανά, τα
Σαρακήνα, η
Σταυρός, ο
Χονδρός, ο
Τοπική Κοινότητα Σκλαβοπούλας
Αγία Κυριακή, η
Άγιοι Θεόδωροι, οι
Καλαμιός, ο
Λαγκαδάς, ο
Λάκκος Σκλαβοπούλας, ο
Μανιατιανά, τα
Σκλαβοπούλα, η

Νομός Χανίων : Δήμος, Κοινότητα Χανίων | Ακρωτηρίου | Ανατολικού Σελίνου | Αρμένων | Βάμου | Βουκολίων | Γεωργιουπόλεως | Ελευθερίου Βενιζέλου | Θερίσου | Ινναχωρίου | Καντάνου | Κεραμιών | Κισσάμου | Κολυμβαρίου | Κρυονερίδας | Μουσούρων | Μυθήμνης | Νέας Κυδωνίας | Πελεκάνου | Πλατανιά | Σούδας | Σφακίων | Φρε Ασή Γωνιάς | Γαύδου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Χανίων