Η Σαρακήνα είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Καντάνου-Σελίνου στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Σελίνου. επέχει 66 χιλιόμετρα από τα Χανιά. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 420 μ.[1] Είναι κτισμένη εντός εύφορης κοιλάδας, την οποία διαρρέει ο Σαρακηνιώτικος ποταμός, με κύρια προϊόντα το ελαιόλαδο, τα κάστανα, τα αμύγδαλα, τα εσπεριδοειδή και τα κτηνοτροφικά προϊόντα.[2]

Ιστορικά στοιχεία

Στην απογραφή του Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 αναφέρονται τρία χωριά με το όνομα Σαρακήνα στην επαρχία Σελίνου, τα Sarachina Stavro, Sarachina Perazzo και Sarachina Sirili. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται το χωριό Sarachina με 213 κατοίκους και 25 προνομιούχους, Sarachina Chieffali Zorzi, και Sraachina Perazzo με 21 οφειλόμενες αγγαρείες και 95 κατοίκους. Από Φραντσέσκο Βασιλικάτα το 1630 αναφέρεται το χωριό Sarachino Chiefali. Το όνομα του χωριού φαίνεται να προέρχεται από τους Σαρακηνούς, οι οποίοι κατέλαβαν την Κρήτη τον 9ο αιώνα.[1]

Μετά την οθωμανική κατάκτηση του νησιού, κάποιοι Βενετοί γαιοκτήμονες της περιοχής για να μη χάσουν τις περιουσίες τους ασπάστηκαν το Ισλάμ. Στην απογραφή η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους το 1834 αναφέρεται ως Sarakena με αμιγώς μουσουλμανικό πληθυσμό, 20 οικογένειες, όπως και το γειτονικό Κεφάλι, με 5 μουσουλμανικές οικογένειες. Στις 25 Ιανουαρίου 1897 δόθηκε στο δρόμο ανάμεσα στο Κεφάλι και την Παλαιόχωρα μάχη, γνωστή ως μάχη της Σαρακήνας, η οποία έληξε με τη σφαγή των μουσουλμάνων της περιοχής του Σελίνου.[1]

Το 1881 η Σαρακήνα ανήκε στον δήμο Παλαιόχωρας και σύμφωνα με την απογραφή είχε αμιγώς μουσουλμανικό πληθυσμό, 44 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 14 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Στην απογραφή του 1920 είχε οριστεί έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[1] Το 1925 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας, μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση το 1997, όταν εντάχθηκε στον δήμο Πελεκάνου.[3]
Απογραφές πληθυσμού

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
Απογραφή 1900 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός[1] 14 42 28 33 36 32 - 124 117 25
Σημεία ενδιαφέροντος

Στη Σαρακήνα βρίσκεται ο μονόχωρος ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. Στο εσωτερικό του σώζονται τοιχογραφίες του 14ου αιώνα.[4] Επίσης στη Σαρακήνα βρίσκεται ο μονόχωρος καμαρόσκεπος ναός του Αγίου Ιωάννη. Ο ναός ήταν και αυτός τοιχογραφημένος, αλλά σήμερα σώζονται μόνο οι τοιχογραφίες στον ανατολικό τοίχο. Σώζεται επίσης επιγραφή, η οποία τοποθετεί την κατασκευή του ναού το 6851 από κτίσεως Κόσμου, που αντιστοιχεί στο έτος 1346.[5]
Διοικητικά στοιχεία

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα, γραμμένη ως Σαρακίνα (με "ι"), το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 όταν προσαρτήθηκε στην τότε κοινότητα Βουτά ενώ με το ΦΕΚ 213Α - 17/08/1925 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοιδρυθείσας κοινότητας. Το 1940 το όνομά της διορθώθηκε σε Σαρακήνα (με "η"). Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και με την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τους οικισμούς: Γρηγοριανά, Σταυρός και Χονδρός αποτελούν την κοινότητα Σαρακήνας[6] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κανδάνου του δήμου Κανδάνου-Σελίνου ενώ σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 25 κατοίκους[7].

Δείτε Κοινότητα Σαρακήνας

Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κρήτης
Περιφερειακή Ενότητα	Χανίων
Δήμος	Καντάνου - Σελίνου
Δημοτική Ενότητα	Πελεκάνου
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό Διαμέρισμα	Κρήτη
Νομός	Χανίων
Υψόμετρο	420
Πληθυσμός	25 (2011)

Παραπομπές

Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 434.
«Σαρακήνα και Κοντό Κυνήγι». www.haniotika-nea.gr. 6 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
«Σαρακήνα (Χανίων)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
«Μιχαήλ Αρχάγγελος». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
«Άγιος Ιωάννης». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
«Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2022.
«ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10894 (σελ. 420 του pdf)

Δημοτική Ενότητα Πελεκάνου
Δημοτική Κοινότητα Παλαιοχώρας
Αγία Τριάς, η
Αζογυρές, ο (Δ.Κ.Παλαιοχώρας)
Άνυδροι, οι
Ασφενδιλές, ο
Αχλαδιάκες, οι
Βλιθιάς, ο
Κάλαμος, ο
Παλαιοχώρα, η
Πλατανές, ο
Προδρόμιον, το
Σπανιάκος, ο
Τοπική Κοινότητα Βοθιανών
Αρχοντικόν, το
Καματερά, τα
Μουστάκος, ο
Φαράγγι, το
Τοπική Κοινότητα Βουτά
Άγιος Παύλος, ο
Αζογυρές, ο (Τ.Κ.Βουτά)
Βουτάς, ο
Γιαλός, ο
Κίτυρος, η
Κοντοκυνήγιον, το
Λιβάδιον, το
Πλάτανος, ο
Χασίον, το
Τοπική Κοινότητα Σαρακήνας
Γρηγοριανά, τα
Σαρακήνα, η
Σταυρός, ο
Χονδρός, ο
Τοπική Κοινότητα Σκλαβοπούλας
Αγία Κυριακή, η
Άγιοι Θεόδωροι, οι
Καλαμιός, ο
Λαγκαδάς, ο
Λάκκος Σκλαβοπούλας, ο
Μανιατιανά, τα
Σκλαβοπούλα, η

----

Σαρακήνα Γρεβενών
Σαρακήνα Θεσσαλονίκης
Σαρακήνα Τρικάλων
Σαρακήνα Χανίων

Νομός Χανίων : Δήμος, Κοινότητα Χανίων | Ακρωτηρίου | Ανατολικού Σελίνου | Αρμένων | Βάμου | Βουκολίων | Γεωργιουπόλεως | Ελευθερίου Βενιζέλου | Θερίσου | Ινναχωρίου | Καντάνου | Κεραμιών | Κισσάμου | Κολυμβαρίου | Κρυονερίδας | Μουσούρων | Μυθήμνης | Νέας Κυδωνίας | Πελεκάνου | Πλατανιά | Σούδας | Σφακίων | Φρε Ασή Γωνιάς | Γαύδου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Χανίων