Η Πορταριά είναι παραδοσιακός οικισμός του νομού Μαγνησίας, χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Πηλίου βόρεια του Βόλου. Αποτελεί κεφαλοχώρι της περιοχής, καθώς γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στο παρελθόν και σήμερα εξακολουθεί να διατηρεί τον πληθυσμό της χάρη κυρίως στις τουριστικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό στοιχείο της Πορταριάς είναι τα μεγάλα της αρχοντικά, θεσσαλομακεδονικού ρυθμού με σκεπή από πέτρινες πλάκες. Τα περισσότερα από αυτά σήμερα είναι ανακαινισμένα και λειτουργούν ως ξενώνες. Η Πορταριά ανήκει διοικητικά στον Δήμο Βόλου και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 1.327 κάτοικοι.

Ιστορικά στοιχεία

Ο αρχικός οικισμός στην περιοχή της Πορταριάς δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια των Σλαβικών εποικισμών στον ελλαδικό χώρο. Ο οικισμός που δημιουργήθηκε τότε αναφέρεται σε έγγραφα της Βυζαντινής περιόδου με το όνομα Δρυανούβαινα.[1] Προς το τέλος της Βυζαντινής περιόδου ιδρύονται στην περιοχή μοναστήρια, τα περισσότερα από τα οποία ίδρυσαν, στο τέλος του 13ου αιώνα, ο τοπάρχης της Δημητριάδας, Νικόλαος Μελισσηνός, με τη σύζυγό του Άννα.[2] Ένα από τα μοναστήρια που ιδρύθηκαν τότε ήταν το μοναστήρι της Παναγίας της Πορταρέας, στο οποίο η Πορταριά οφείλει, σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, τη σημερινή της ονομασία.[1]

Πορταριά. Επιχρωματισμένη ασπρόμαυρη ταχυδρομική κάρτα περί το 1920

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η περιοχή του Πηλίου αναπτύσσεται πληθυσμιακά, συγκεντρώνοντας πληθυσμούς που καταφεύγουν εκεί από πεδινότερες περιοχές. Τον 18ο αιώνα η Πορταριά έχει εξελιχθεί ήδη σε ένα σημαντικό εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο της περιοχής, γνωρίζοντας μεγάλη ανάπτυξη, γεγονός που αποτυπώνεται στα μεγάλα αρχοντικά της, που πολλά διατηρούνται μέχρι σήμερα. Η Πορταριά εκείνη την περίοδο φημίζεται κυρίως για τα μεταξωτά υφαντά της και τα μαντήλια της, καθώς και για το μεγάλο παζάρι της, που ήταν ίσως το σημαντικότερο της Θεσσαλίας.[1]

Η Πορταριά υπήρξε ένα από τα κύρια κέντρα της Θεσσαλικής επανάστασης του 1878. Με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, εντάσσεται στο ελληνικό κράτος και ορίζεται έδρα του δήμου Ορμινίου. [3] Από το 1912 μέχρι το 1998 γίνεται έδρα κοινότητας,[4] ενώ το 1998 ορίζεται έδρα του διευρυμένου Δήμου Πορταριάς. Από το 2011 ανήκει διοικητικά στον Δήμο Βόλου. Η Πορταριά είναι σήμερα χαρακτηρισμένος τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, μαζί με τη γειτονική της Μακρινίτσα, καθώς και χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός.[5]
Πληθυσμιακές μεταβολές
Απογραφή 1881 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001
Πληθυσμός 2.685[6] 2.544[7] 2.425[8] 2.095[9] 1.560[10] 1.518[11] 1.369[12] 920[13] 860[14] 733[15] 769 1.093 1.327
Αδελφοποιημένες πόλεις

Τουρτούρ, Γαλλία

Ζησάκης, Ζήσης

Παραπομπές

↑ 1,0 1,1 1,2 Η Πορταριά του 19ου αιώνα, Ολοήμερο Δημοτικό σχολείο Πορταριάς
↑ Δημοτική Ενότητα Ιωλκού, Ο λόφος της επισκοπής
↑ Εθνικό τυπογραφείο, ΦΕΚ 126/1883
↑ Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, κοινότητα Πορταριάς
↑ Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, Μακρινίτσα και Πορταριά
↑ Ελληνική απογραφή Θεσσαλίας-Άρτας 1881, σελ. 18
↑ Ελληνική απογραφή 1889, σελ. 142
↑ Ελληνική απογραφή 1896, σελ. 153
↑ Ελληνική απογραφή 1907, σελ. 421
↑ Ελληνική απογραφή 1920, σελ. ξ' Πίνακας 2*
↑ Ελληνική απογραφή 1928, σελ. 78
↑ Ελληνική απογραφή 1940, σελ. 39
↑ Ελληνική απογραφή 1951, σελ. 142
↑ Ελληνική απογραφή 1961, σελ. 6.3.5
↑ Ελληνική απογραφή 1971, σελ. 337

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πορταριάς

Πορταριά Πηλίου (18ος αι.), Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

Νομός Μαγνησίας : Δήμος, Κοινότητα Βόλου | Αγριάς | Αισωνίας | Αλμυρού | Αλοννήσου | Αργαλαστής | Αρτέμιδας | Αφετών | Ζαγοράς | Ιωλκού | Κάρλας | Μηλεών | Μουρεσίου | Νέας Αγχιάλου | Νέας Ιωνίας | Πορταριάς | Πτελεού | Σηπιάδος | Σκιάθου | Σκοπέλου | Σούρπης | Φερών Ανάβρας | Κεραμιδίου | Μακρινίτσας | Τρικερίου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Μαγνησίας