Η Άλλη Μεριά είναι χωριό του δήμου Βόλου, στη Θεσσαλία. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 770 κατοίκους. Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 160 μέτρα[1] στους πρόποδες του Πηλίου, 4 χιλιόμετρα ανατολικά του Βόλου.[2] Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.

Ετυμολογία

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του ονόματος. Η δημοφιλέστερη είναι ότι βρίσκεται απέναντι (από την άλλη μεριά) του Άνω Βόλου. Ο Γιάννης Κορδάτος πρότεινε ότι το όνομα προέρχεται από την αραβοτουρκική λέξη Αλμεριά, που σημαίνει βοσκότοπο. Επίσης, μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι ήταν ο «μεριάς» (βοσκότοπος) του Αλή.[3]
Ιστορία

H Άλλη Μεριά δημιουργήθηκε από τους κατοίκους της Δημητριάδας τον 15ο αιώνα, οι οποίοι εγκατέλειψαν την παλιά τους κατοικία λόγω του φόβου επιθέσεων πειρατών. Στην Άλλη Μεριά εγκαταστάθηκαν κτηνοτρόφοι, καθώς εκεί βρίσκονταν βοσκότοποι. Σύμφωνα με τον Νίκο Πανταζόπουλο, η παλαιότερη μνεία στην Άλλη Μεριά γίνεται σε ιεροδικαστική απόφαση του 1615 η οποία καθόριζε τα σύνορα των κοινοτήτων Πορταριάς, Κατηχωρίου, Άνω Βόλου και Μακρινίτσας.[3]

Στη Άλλη Μεριά εγκαταστάθηκαν Βλάχοι στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα και δημιούργησαν τη δική τους συνοικία, τον Βλαχομαχαλά. Οι Βλάχοι αρχικά ασχολήθηκαν αρχικά με την κτηνοτροφία και στην συνέχεια με την μεταφορά εμπορικών και γεωργικών προϊόντων. Στις αρχές του 20ου αιώνα οι κάτοικοι της περιοχής ήταν γεωργοί, κτηματίες, αγωγιάτες, κτηνοτρόφοι και κτίστες.[3] Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται ως Μπαξέδες, με 724 κατοίκους.[4] Το χωριό συνδέθηκε οδικώς με τον Βόλο το 1929 και το 1951 το χωριό ηλεκτροδοτήθηκε.[3]

Από το 1883, η Άλλη Μεριά υπαγόταν στον δήμο Ιωλκού. Με την κατάργηση του δήμου Ιωλκού το 1912, η Άλλη Μεριά ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας. Το 1989 η κοινότητα καταργήθηκε και η Άλλη Μεριά προσαρτήθηκε στον δήμο Πορταριάς. Με το πρόγραμμα Καλλικράτης, ο δήμος Πορταριάς καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στον δήμο Βόλο.[5]

Ο ακόλουθος πίνακας περιλαμβάνει τη δημογραφική εξέλιξη του οικισμού:
Απογραφή 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 681[1] 790[1] 771[1] 649[1] 568[1] 670[1] 654[1] 1.009 770
Αξιοθέατα

Η Άλλη Μεριά έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αθανασίου και μια μαρμάρινη βρύση.[6] Από τα σπίτια του χωριού, ο ξενώνας Στουρνάρα έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο κτίριο.[7] Κτίστηκε την περίοδο 1850-1861 από τον Αιγυπτιώτη Ιωάννη Χατζηαργύρη και είναι κτισμένο σε νεοκλασικό ρυθμό.[3] Επίσης, το Αρχοντικό Χατζηαργύρη έχει χαρακτηριστεί ως έργο τέχνης διότι αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.[8]

Επίσης, στο χωριό βρίσκεται ο Φούρνος του Βελέντζα, όπου βρίσκονται τοιχογραφίες από τον Θεόφιλο. Ο φούρνος κτίστηκε το 1897, σύμφωνα με χρονολογία που είναι χαραγμένη στη γρυπίδα, και λειτουργούσε ως φούρνος, μπακάλικο και κρασοπωλείο. Το εσωτερικό του κτιρίου διακοσμήθηκε από τον Θεόφιλο το 1910 με εννέα ενεπίγραφες τοιχογραφίες. Οι τοιχογραφίες έχουν τις επιγραφές Η ΕΛΛΑΣ αναγγενηθείσα και (?) ο Φεραίος (στην πρόσοψη), Η Ηρωίς ΕΛένη κατά το 1821, Ο Νέος Ηρακλής Παναής Κουταλιανός το 1884, Ερωτόκριτος και Αρετούσα, ο μέγας λήσταρχος της Ανατολής Μεμέτης εφές Τσακιτζής, Η Αρετούσα θέτει τον στέ(?)νον της νίκης επί της κεφαλής του Ερωτοκρίτου, Ο Σαμψών δια της ανδρείας του θανατώνει λέοντα, ο Ήρως Μάρκος Βότσαρης το 1823 και ο Αθάνατος Κώστας Γαρέφης.[9]

Στην Άλλη Μεριά βρίσκεται λιθόκτιστο τοξωτό γεφύρι.[10]
Παραπομπές

Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος, Ερμής, Αθήνα 2001, σελ. 60.
«Άλλη Μεριά». diakopes.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2017.
«Άλλη Μεριά». Δήμος Βόλος. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017.
«Πίνακες των επαρχιών Ηπείρου και Θεσσαλίας κατά την απογραφή του 1881», σσ. 31. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2017.
«Άλλη Μεριά (Μαγνησίας)». Διοικητικές μεταβολές οικισμών. ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2017.
«Άλλη Μεριά αξιοθέατα». Δήμος Βόλου. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017.
«ΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/44052/4549/17-6-1988 - ΦΕΚ 509/Δ/15-7-1988». Υπουργείο Πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017.
«ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/26883/1680/12-7-1988 - ΦΕΚ 540/Β/1-8-1988». Υπουργείο Πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017.
Καραγιαννιώτη, Μαρία. «Φούρνος του Βελέντζα στην Άλλη Μεριά (Πηλίου) Μαγνησίας». Υπουργείο Πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017.
«ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/4332/4762/18-12-1995 - ΦΕΚ 73/Β/2-2-1996». Υπουργείο Πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017.