Η Παναγιά η Τσαμπίκα είναι μονή της Ρόδου. Βρίσκεται στην ανατολική ακτή του νησιού κοντά στο χωριό Αρχάγγελος. Αποτελείται από την παλαιά και την νέα μονή, που ονομάζονται από τους ντόπιους «η Ψηλή» και η «η Χαμηλή», αντιστοίχως. Η παλαιά μονή βρίσκεται στην κορυφή λόφου, πάνω από την ομώνυμη παραλία, ενώ η νέα βρίσκεται χαμηλότερα κοντά στην εθνική οδό που ενώνει τον Αρχάγγελο με την πόλη της Ρόδου. Η μονή γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο, στο Γενέσιον της Θεοτόκου, ενώ πλήθος πιστών εορταστών συρρέουν από όλες τις μεριές του νησιού.
Η παλαιά μονή

Στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα αυτό το γνωστό και παλιό μοναστήρι της Παναγιάς της Τσαμπίκας, υπήρχε στα κλασικά χρόνια, ο ναός της θεάς Αρτέμιδος, όπως δηλώνει ένα επίγραμμα, ένας Ιερός Νόμος, όπου αναφέρονται θυσίες και τάματα προς τη θεά.

Το μοναστήρι αυτό είναι διαστάσεων 17 x 8 μέτρα και καλύπτεται με σταυροθόλια. Πρόκειται για ναό, όπως λέει και ο έγκριτος αρχαιολόγος Γιάννης Βολανάκης, του λεγόμενου Δωδεκανησιακού Τύπου που εξωτερικά φέρει κοίλα κεραμίδια.

Το δάπεδο του ναού καλύπτεται με χοχλάκι που εικονίζει διάφορα εκκλησιαστικά σχέδια. Ήταν συνήθεια για την παλιά εποχή, να στρώνουν τις αυλές και τα πατώματα σπιτιών και εκκλησιών με βότσαλα, και θαλασσινό και μαυρόασπρο. Η είσοδος του ναού είναι δυτικά καθώς και ένα πρόπυλο που καλύπτει τη δυτική αυτή πύλη του ναού. Ο ωραίος αυτός ναός φέρει εικονοστάσιο ξυλόγλυπτο με εξαίρετο διάκοσμο πολύ καλής ποιότητας. Οι δεσποτικές εικόνες είναι του 19ου αιώνα, ενώ το τέμπλο είναι παλαιότερο.
Επιγραφές - Αφιερώματα

Στη μεγάλη Δεσποτική εικόνα του Χριστού υπάρχει η επιγραφή-αφιέρωμα:

ΗΓΟΥΜΕΝΕΥΟΝΤΟΣ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΑΝΘΙΜΟΥ ΕΚ ΤΗΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ 1886

Στην εικόνα του ευαγγελισμού της Θεοτόκου υπάρχει άλλη επιγραφή που αναφέρει τα εξής:

ΗΓΟΥΜΕΝΕΥΟΝΤΟΣ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΑΝΘΙΜΟΥ ΕΠΙ ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΑΡΧΙΕΡΕΩΣ 1885 ΜΙΧΑΗΛ ΣΥΜΑΙΟΣ ΕΠΟΙΗΣΕ

Υπάρχει και μία άλλη επιγραφή, που αναφέρει τα ακόλουθα:

Ανεκαινίσθη ο πάνσεπτος αύτος ναός της Υπεραγίας ημών Θεοτόκου, διό συνδρομής και δαπάνης του Οσιωτάτου Χατζηγερασίμου Μοναχού. Καθηγουμένου της Ιεράς ταύτης Μονής. Αρχιερατευόντος του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου κυρίου Καλλινίκου παρά του οποίου εγκαινιάστηκε κατά την τρίτην ημέραν της Διακαινησίμου εβδομάδος, εν έτει Σωτηρίω 1760

T.δ. Αρχαγγέλου [ 5.752 ]

ο Αρχάγγελος [ 5.500 ]
το Μοναστήρι η Τσαμπίκα [ 25 ]
τα Στεγνά [ 227 ]