Μονή Αγίας Ελεούσης Αχαΐας

Ιστορικά της Μονής

Πρόκειται για σύγχρονο μοναστήρι, το οποίο ωστόσο είναι άγνωστο πότε δημιουργήθηκε αρχικά, ίσως τον 14ο αιώνα ή αργότερα[2][4].

Η αρχική θέση του μοναστηριού, το λεγόμενο "Παλαιομονάστηρο", βρισκόταν ακριβώς έξω από το χωριό της Πιτίτσας, εκεί όπου βρίσκεται το σπηλαιώδες ναΐδριο της Αναλήψεως που είχε την χρήση του αρχικού καθολικού (κυρίως ναού) της Μονής[2][3][5]. Ωστόσο, το αρχικό μοναστήρι εγκαταλείφθηκε λόγω των δύσκολων συνθηκών του χειμώνα και μεταφέρθηκε στη σημερινή χαμηλότερη θέση[2][3]. Στο "Παλαιομονάστηρο", όπου παλιότερα διακρίνονταν ερείπια κελιών καθώς και ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Χαραλάμπους, σώζονται τοιχογραφίες, η μελέτη της τεχνοτροπίας των οποίων έχει καταλήξει ότι δημιουργήθηκαν πιθανόν στα τέλη του 17ου αιώνα ενώ διαπιστώνεται και ένα δεύτερο στρώμα τοιχογραφιών από τον 18ο αιώνα[2].

Υπάρχουν απόψεις ότι πατριαρχικό σιγίλιο του 1741 αναφέρεται στο μοναστήρι ως μετόχι της Μονής Παναγίας Βλαχέρνας, παλιού μοναστηριού της Ηλείας που τότε υπαγόταν εκκλησιαστικώς στην τότε Μητρόπολη Παλαιών Πατρών[2]. Σύμφωνα με παραδόσεις, στο "Παλαιομονάστηρο" είχαν βρει καταφύγιο γυναικόπαιδα κατά την περίοδο της Επαναστάσεως του 1821, τα οποία πρόδωσε ο Γκολφίνος Λουμπιστάνος προξενώντας το θάνατό τους[3]. Στα 1834 είχε θεωρηθεί Μονή διαλυμένη[3]. Σύμφωνα με επιγραφή το καθολικό της Μονής Αγίας Ελεούσας ανακαινίστηκε το 1854[2].

Μέχρι το 1930 λειτουργούσε ως ανδρώο μοναστήρι, κατόπιν διαλύθηκε και ανασκευάστηκε το 1947· Έκτοτε λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι[2][3].
Δημογραφικά της Μονής

Το μοναστήρι καταγράφεται για πρώτη φορά το 1830, χωρίς να υπάρχει ένδειξη αριθμού μοναχών[5][6], και έκτοτε απογράφεται συνεχώς[2].

Ενδεικτικά της πρόσφατης δημογραφικής εξέλιξης του μοναστηριού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[7][8]:
1981 1991 2001 2011
4[9] 12[9] 86[9][10] 11[11][12]
Παραπομπές και υποσημειώσεις

Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Μονής Αγίας Ελεούσης Αχαΐας[νεκρός σύνδεσμος]. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/12/2017.
Λουλούδης 2010, σελ. 120.
Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Ελεούσης.
Αναφέρεται ως έτος κτίσεως το 1510. Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Ελεούσης.
Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Μοναί.
Λουλούδης 2010, σελ. 118 [υποσημείωση 4].
Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 16/12/2017.
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/12/2017.
Λουλούδης 2010, σελ. 118.
Μόνιμος πληθυσμός μοναχών: 15. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011

Το 2009 είχε μόνιμο πληθυσμό 11 μοναχές. Βλ. Λουλούδης 2010, σελ. 120.

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμοι Α΄-Β΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Ελεούσης, λήμμα Μοναί.

Βιβλιογραφία

Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Μονής Αγίας Ελεούσης Αχαΐας[νεκρός σύνδεσμος]. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/12/2017.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΙΝΕΟΥ
Τοπική Κοινότητα Αρραβωνίτσης
Αρραβωνίτσα, η
Συνανιά, τα
Τοπική Κοινότητα Δαμακινίου
Βουνόπυργος, ο
Δαμακίνι, το
Τοπική Κοινότητα Ζήριας
Άνω Ζήρια, η
Ζήρια, η
Κυανή Ακτή, η
Λαμπίρι, το
Ροδινή, η
Σαρκουνάς, ο
Τοπική Κοινότητα Καμάρων
Καμάρες, οι
Μπούκα, η
Πεύκα, τα
Τοπική Κοινότητα Νέου Ερινεού
Νέος Ερινεός, ο
Τοπική Κοινότητα Σαλμενίκου
Άνω Σαλμενίκο, το
Βοτένη, η
Κάτω Σαλμενίκο, το
Μονή Αγίας Ελεούσης, η
Νέο Σαλμενίκο, το