Μαυρονόρος Γρεβενών

-- Δήμος Θεόδωρου Ζιάκα --

Το Μαυρονόρος Γρεβενών είναι ένα ιστορικό χωριό και γενέτειρα του οπλαρχηγού Θεοδώρου Ζιάκα. Πήρε το όνομά του από το παιδομάζωμα που έκαναν οι Τούρκοι στο χωριό, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Θεόδωρος Ζιάκας

Το χωριό είναι κτισμένο, αμφιθεατρικά στις παρυφές ενός λόφου, από την κορυφή του οποίου ο επισκέπτης αποζημιώνεται από την εξαιρετική πανοραμική θέα της γύρω περιοχής.

Στα αξιοθέατά του ανήκουν ακόμη η πέτρινη και επιβλητική εκκλησία του Αγίου Θεόδωρου του Στρατηλάτη, από τον 18ο αιώνα, καθώς και το εξωκλήσι της Αγίας Κυριακής. Ακόμη, τα δάση της βελανιδιάς, καθώς και τα γραφικά εκκλησάκια της Αγίας Τριάδας και της Αγίας Παρασκευής. Τα περισσότερα σπίτια του χωριού είναι σύγχρονα και κτισμένα με πέτρα, σε αρμονία με το περιβάλλον και την παράδοση.

Οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία. Ονομαστά είναι επίσης και τα άγρια μανιτάρια της περιοχής, που ευδοκιμούν στα κατάφυτα δάση της.

Σύντομη Ιστορική Αναδρομή

Το Μαυρονόρος Γρεβενών είναι γενέτειρα του θρυλικού οπλαρχηγού Θεοδώρου Ζιάκα, του «Κολοκοτρώνη» της Δυτικής Μακεδονίας, που κατά το 1854 οργάνωσε την επανάσταση της Δυτικής Μακεδονίας κατά του τουρκικού ζυγού και πολέμησε με τους άνδρες του, ηρωικά για την απελευθέρωση της σκλαβωμένης Δυτικής Μακεδονίας και της Ελλάδας γενικότερα.

Το χωριό αποτέλεσε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας σπουδαίο εμπορικό κέντρο της περιοχής και έδρα μεγάλης και πασίγνωστης τότε εμποροπανήγυρης.

Στο Μαυρονόρος και στα σύνορά του με τα χωριά Αναβρυτά και Κάστρο, βρέθηκαν μέσα σε χωράφι χάλκινες αιχμές βελών, λέβητας, ξίφη, πόρπες και πολλά αγγεία, που παραδόθηκαν στο Μουσείο της Βέροιας. (ΕΛΙΜΕΙΑ, επιλέξτε: ΙΣΤΟΡΙΑ)

Η αρματολική οικογένεια των Ζιακαίων και η δράση του Θεόδωρου Ζιάκα στους απελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδος μας κατά των Τούρκων

Οικονομία

Οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων του χωριού είναι η κτηνοτροφία και η βιολογική γεωργία. (http://www.a-cert.org/)

Στο Μαυρονόρος παράγονται εξαιρετικής ποιότητας γαλακτοκομικά προϊόντα. Ακόμη σ' αυτό λειτουργούν μία μονάδα παραγωγής τυροκομικών προϊόντων (Φέτα (τυρί) κλπ.), καθώς και μία μονάδα κάθετης παραγωγής φέτας (ίδε http://www.anko.gr)

Επίσης το χωριό ενδείκνυται για οικογενειακές διακοπές στο βουνό, λόγω της ηρεμίας του, του καλού και δροσερού του κλίματος, ακόμη και όταν αλλού επικρατούν οι ανυπόφορες υψηλές θερμοκρασίες του καύσωνα, αλλά και λόγω της εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς του. Λόγω της μικρής του απόστασης από τα Γρεβενά (15 λεπτά), από το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας και από τα περίφημα βλαχοχώρια των Γρεβενών (35-40 λεπτά), μπορεί να αποτελέσει ιδανικό ορμητήριο για εξορμήσεις στις πανέμορφες γύρω περιοχές.

Εκκλησία του Άγιου Θόδωρου του Στρατηλάτη

Μαυρονόρος Γρεβενών, Εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής (Πληροφορία για την φωτογραφία)

Ξωκλήσια, Μνημεία, Αξιοθέατα

Το έντονο θρησκευτικό συναίσθημα των Μαυρονοριτών Γρεβενών εκφράζεται με την επιβλητική παρουσία της πέτρινης και πολύ παλιάς εκκλησίας του χωριού (Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης), που η θεμελίωση και η ανέγερσή της έγινε με πρωτοβουλία του ίδιου του Γέρο-Ζιάκα, καθώς και των τεσσάρων ξωκλησιών που είναι διάσπαρτα μέσα και γύρω από το χωριό. Αυτά είναι το γραφικό εκκλησάκι του Άη Γιώργη, στην κορφή του λόφου, πάνω στον οποίο είναι χτισμένο το χωριό.

Ακόμη το ξωκλήσι της Αγίας Κυριακής, μέσα στο χωριό, που είναι το αρχαιότερο εκκλησάκι της Μακεδονίας και οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα. Επίσης μέσα στο χωριό και στον "κάτω μαχαλά" βρίσκεται και το όμορφο ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής.

Μέσα στο πυκνόφυτο δάσος, κοντά στους Μαυραναίους, βρίσκεται το γραφικό εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας, στη θέση του οποίου παλιά υπήρχε μοναστήρι, όπως φαίνεται και από τα ερείπια που υπάρχουν δίπλα. Από το σημείο αυτό το χωριό φαίνεται πανοραμικά, καθώς απλώνεται αμφιθεατρικά πάνω στον λόφο.

Πανίδα και Χλωρίδα

Το χωριό βρίσκεται στις παρυφές του ορεινού όγκου της Πίνδου και περίπου 250 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και παρουσιάζει φυσικές ομορφιές, χαρακτηριστικές του τοπίου της παραπάνω οροσειράς. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής μπορεί να δει κανείς πολλά είδη της σπάνιας πανίδας και χλωρίδας.

Πανηγύρια, Πολιτιστικές Εκδηλώσεις

Σήμερα, το πανηγύρι του χωριού κρατά τρεις μέρες και αρχίζει με τη γιορτή του Αγίου Πνεύματος, οπότε και πανηγυρίζει το ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας.

Ήθη και Έθιμα

Οι κάτοικοι του Μαυρονόρους Γρεβενών, σεβόμενοι το σπουδαίο ιστορικό τους παρελθόν και τις πλούσιες παραδόσεις τους, τηρούν ή αναβιώνουν ευλαβικά πολλά ήθη και έθιμα, που τους κληροδοτήθηκαν από τις προηγούμενες γενιές.

Στα ήθη και έθιμα του χωριού τους συγκαταλέγονται αυτά της Αποκρηάς, της Καθαράς Δευτέρας, των Βαϊων, του Λαζάρου, του Πάσχα και των Χριστουγέννων.

Το βράδυ της Αποκρηάς επικρατεί το άναμα των φανών, δηλαδή το άναμα μεγάλων κούτσουρων από πεύκο. Ο κόσμος μαζεύεται γύρω από τους φανούς και τραγουδά με χωρατά και πειράγματα. Αργότερα το γλέντι συνεχίζεται στα περίφημα "Ανακατωσάρια" των γειτονικών Γρεβενών. Το έθιμο των φανών ανάγεται στις αρχαίες Διονυσιακές γιορτές.

Ονομαστά είναι και τα "Λουγκοτσάρια" όπου ομάδες μεταμφιεσμένων ανάβουν φωτιές και χορεύουν γύρω από αυτές.

Το βράδυ πριν από την Καθαρή Δευτέρα, μετά το βραδυνό φαγητό και αφού οι νεώτεροι επισκεφθούν όλους τους μεγαλυτέρους στο σόϊ και τους ζητήσουν συγγνώμη για τα όποια παραπτώματά τους, ακολουθεί η παραδοσιακή «χάσκα». Κάποιος από την οικογένεια κρατά ένα βρασμένο και καθαρισμένο αυγό από μια κλωστή και το φέρνει γύρω-γύρω μπροστά από τα στόματα των υπόλοιπων μελών της οικογένειας, που προσπαθούν να πιάσουν το αυγό χωρίς τη βοήθεια των χεριών. Αυτό δεν είναι εύκολο, γιατί το αυγό ξεφεύγει και όλο αυτό προκαλεί μια ευχάριστη ατμόσφαιρα με πολύ γέλιο και κέφι. Μετά το πιάσιμο της "χάσκας" τα μέλη της οικογένειας λένε "συγχωρεμένα" μεταξύ τους και αλληλοσυγχωριούνται, λόγω της Σαρακοστής που αρχίζει αμέσως μετά την Καθαρή Δευτέρα.

Τη μέρα της γιορτής του Άη Γιώργη και μετά τη Θεία λειτουργία, οι κάτοικοι του χωριού πιάνονται από τα χέρια και όλοι μαζί στο μεγάλο προαύλιο του εξωκλησιού, τραγουδούν και χορεύουν σκοπούς και τραγούδια του τόπου τους.

Την Κυριακή του Πάσχα αναβιώνει το πατροπαράδοτο έθιμο του οβελία. Από το πρωϊ της λαμπρής αυτής μέρας, όλο το χωριό μοσχοβολά από τους οβελίες που ψήνονται σ' όλες ανεξαιρέτως τις αυλές των σπιτιών του χωριού, ενώ αντιλαλούν παντού τα λεβέντικα δημοτικά τραγούδια της περιοχής, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.

Τις παραμονές των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Βαϊων, ψάλλονται από τα παιδιά τα παραδοσιακά κάλαντα που ψάλλονται και σε όλες τις υπόλοιπες περιοχές της πατρίδος μας. Το πρωί του Λαζάρου τα παιδιά γυρνούν όλα τα σπίτια και ψάλλουν τη "Λαζαρίνα-Κουκουτίνα", τα κάλαντα δηλαδή του Λαζάρου.

Βιβλιογραφία

Ο Θεόδωρος Ζιάκας και η συμμετοχή του στους απελευθερωτικούς αγώνες του 'Εθνους / Παπαϊωάννου, Μιλτ. Ι. -- Θεσσαλονίκη : [χ.ο.], 1981

----

Μαυρονόρος Γρεβενών
Μαυρονόρος Ιωαννίνων

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License