.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Κεντρική Μακεδονία
Νομός : Κιλκίς

Νομός Κιλκίς Δήμος Κιλκίς

Grafik2

Το Κιλκίς είναι πόλη της Κεντρικής Μακεδονίας. Το Κιλκίς, πρωτεύουσα του ομώνυμου Νομού, είναι μία αναπτυσσόμενη επαρχιακή πόλη με αξιοσημείωτη βιομηχανική πρόοδο, μέσω των μονάδων που εδρεύουν στη Βι.Πε. Σταυροχωρίου. Το 2011 η πόλη είχε μόνιμο πληθυσμό 22.740 και ο Δήμος 51.710 μόνιμους κατοίκους. Οι κάτοικοι του Κιλκίς ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες η ίδρυση της Βι.Πε. Σταυροχωρίου προσήλκυσε αρκετούς νέους επιστήμονες και εργάτες στις βιομηχανικές της μονάδες.

Ιστορία
Αρχαιότητα

Ο λόφος και η γύρω περιοχή κατοικούνται από την αρχαϊκή εποχή, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα.[1] Η πόλη πήρε το όνομά της από την αρχαία πόλη Καλλικώς, που στη συνέχεια ως Ρωμαϊκός σταθμός του 1ου αιώνα π.Χ. ονομάζονταν Κάλλικουμ (Callicum). Callicum ή Καλλικώς ήταν το δερμάτινο κόσκινο με το οποίο συλλέγονταν ο χρυσός από τον ποταμό Εχέδωρο. Άλλωστε ο ποταμός πήρε την ονομασία "Γαλλικός" από τον οικισμό Καλλικό. Σήμερα ο οικισμός Καλλίκουμ έχει ταυτιστεί με την Κολχίδα Κιλκίς, όπου υπάρχουν ρωμαϊκά και παλαιοχριστιανικά ερείπια οικισμού.[2] Το Καλλίκουμ αποτελούσε επίσης σημαντικό σταθμό στη δημόσια Ρωμαϊκή όδο που διέρχονταν την περιοχή.
Βυζάντιο

Με την προσχώρηση των κατοίκων της περιοχής στο Χριστιανισμό ιδρύεται η Επισκοπή Καλλικού. Τον 5ο αιώνα μ.Χ. ιδρύεται στό λόφο του Κιλκίς, η μονή της Παναγίας της Καλλικούς και γύρω απ' αυτήν εξελίσσεται ένα μικρό πόλισμα.

Κατά τον 10ο αιώνα με την ίδρυση του Βουλγαρικού κράτους, η πόλη Καλλικόν λεηλατείται από τους Βούλγαρους και πολλοί κάτοικοί της μεταναστεύουν στην Καλαβρία της Νοτίου Ιταλίας, που τότε ανήκε στο Βυζάντιο. Ίδρυσαν εκεί την πόλη Γαλλικιάνο Gallicianò, όπου μέχρι σήμερα οι κάτοικοι γνωρίζουν την καταγωγή τους από το Καλλικόν της Μακεδονίας και διατηρούν την Ελληνική τους συνείδηση και παράδοση. Λόγω της εκτεταμένης καταστροφής του 10ου αιώνα παύει και η Επισκοπή Καλλικού. Η σύγχρονη πόλη δημιουργήθηκε από τους κατοίκους του κατεστραμμένου Καλλικού, μετά το 1014, όταν ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ κατέστρεψε το Βουλγαρικό στρατό και επανήλθε η ηρεμία στην περιοχή. Πολλοί κάτοικοι του Καλλικού συνέρρευσαν τότε στη μονή της Παναγίας της Καλλικούς και το ήδη υπάρχον πόλισμα εξελίχτηκε σε κωμόπολη με το όνομα Καλλικούς και μετέπειτα, εκ παραφθοράς, Καλκούσι.
Τουρκοκρατία
Ο Μακεδονομάχος Ι. Δοϊρανλής

Σύμφωνα με την οθωμανική απογραφή του 1530, το Κιλκίς είχε 195 χριστιανικά νοικοκυριά.[3] Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το Κιλκίς αναφέρεται πάλι τον 17ο αιώνα ως σημαντικό αγροτοεμπορικό Κέντρο. Το Κιλκίς αναφέρεται με το όνομα Κιλκίσι σε εκκλησιαστικό κώδικα του 1732.[4] Στα μέσα του 18ου αιώνα η πρωτεύουσα του καζά Αβρέτ Χισάρ (Γυναικοκάστρου) μεταφέρεται από το Γυναικόκαστρο στο Κιλκίς.[5] Στα τέλη του 18ου αιώνα, το Κιλκίς αποτελούσε τσιφλίκι του Γιουσούφ Μουχλίς πασά, γιου του Ισμαήλ μπέη από τις Σέρρες. Οι Κιλκισιώτες συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821 με αποτέλεσμα να δεχτούν τα Οθωμανικά αντίποινα μετά την καταστολή των εξεγέρσεων στη Μακεδονία. Έτσι το Κιλκίς καταστράφηκε σχεδόν ολοσχαιρώς και πολλοί κάτοικοι αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν. Από τότε ο Ελληνισμός της πόλης συρρικνώθηκε ανεπανόρθωτα, καθώς άρχισαν να εγκαθίστανται Βούλγαροι αγροτοεργάτες προκειμένου να καλύψουν το κενό στα τσιφλίκια.[6] Το 1884 το Κιλκίς αριθμούσε γύρω στους 800 κατοίκους[1]. Η πλειοψηφία των χριστιανών κατοίκων της πόλης ήταν Έλληνες, όπως μας πληροφορεί ο Βρετανός πρόξενος Θεσσαλονίκης Τσαρλς Μπλαντ (Charles Blunt) σε απόρρητη έκθεσή του προς την Βρετανική πρεσβεία Κωνσταντινουπόλεως, στις 15 Μαρτίου του 1885.[7] Στο Κιλκίς αναφέρονται μετά το 1850 δύο Ελληνικές εκκλησίες, της Παναγίας του Κιλκίς, στους πρόποδες του λόφου του Αγίου Γεωργίου και ο Άγιος Γεώργιος (που αργότερα καταλήφθηκε προσωρινά από τους Ουνίτες), καθώς και ένα Ελληνικό σχολείο. Η εκκλησία της Παναγίας (χρονολογείται ήδη από τον 5ο αιώνα, καθώς ήταν το καθολικό της μονής) καταστράφηκε από ουνίτες και εξαρχικούς το 1886, κατά τη διάρκεια των εθνικών ανταγωνισμών.[8][9] Ο ναός του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε το 1830 πάνω σε ερείπια Βυζαντινού ναού,[1] και αγιογραφήθηκε από το Γεώργιο από τη Χαλάστρα και τον Εμμανουήλ από τα Γιαννιτσά.
Ο Μακεδονομάχος Γ. Σαμαράς

Έως το 1890, το Κιλκίς ήταν μία μικρή κωμόπολη με πληθυσμό που δεν ξεπερνούσε τους 2.500 και αποτελούνταν από Έλληνες, Τούρκους και Βούλγαρους. Τις δύο επόμενες δεκαετίες, λόγω της έκρυθμης κατάστασης εξαιτίας των εθνοτικών συγκρούσεων, αυξήθηκε ραγδαία ο πληθυσμός με συνεχή ροή Βουλγάρων από την ύπαιθρο και σταδιακή αποχώρηση των Ελλήνων, φτάνοντας έτσι τις 10.000 περίπου, στις αρχές του 20ού αιώνα. Όταν οι Βουλγαρουνίτες του Κιλκίς προσχώρησαν στη Βουλγαρική Εξαρχία, η κατάσταση για τους Έλληνες υπήρξε τραγική, καθώς δέχονταν κάθε είδους τρομοκρατία και βία, προκειμένου να μεταστραφούν προς την Εξαρχία. Πολλές οικογένειες προσήλθαν στην εξαρχία και έκτοτε εκβουλγαρίστηκαν, όπως η οικογένεια του μετέπειτα Βούλγαρου ποιητή Χρίστο Σμύρνενσκι (Ισμιρλή) από τη Σμύρνη. Αποτέλεσμα των πιέσεων αυτών, ήταν να εκλείψει η Ελληνική κοινότητα για μερικά χρόνια στο μεταίχμιο των δύο αιώνων. Το Μάρτιο του 1900 όμως ορισμένες οικογένειες ζήτησαν την επιστροφή τους στο Πατριαρχείο. Απαίτησαν μάλιστα την επίσκεψη του μητροπολίτη Πολυανής Παρθένιου στην πόλη. Έτσι, ο Παρθένιος, επισκέφτηκε την πόλη για 4 ημέρες και οργανώθηκε και πάλι η Ελληνική κοινότητα. Η Αθηναϊκή εφημερίδα Εμπρός, έγραφε στις 21 Μαρτίου του 1900:

«Εις το περίφημο αυτό Κιλκίσιον, 42 οικογένειαι υπέβαλον αιτήσεις προς τον Επίσκοπον Πολυανής κ. Παρθένιον, δι' ων δηλούσι την απόφασίν των να επανέλθωσιν εις την Ορθοδοξίαν, προσκαλούσι δε την Α. Πανιερότητα εις την πόλιν των.»[1]

Στην διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, η πόλη του Κιλκίς υπήρξε άντρο Βουλγάρων κομιτατζήδων και ο Ελληνισμός της πόλης βρέθηκε σε δεινή θέση. Παρόλα αυτά, οι Κιλκισιώτες οργανώθηκαν κατά του βουλγαρικού κινδύνου. Αυτοί που ηγήθηκαν της Ελληνικής Άμυνας κατά της βουλγαρικής τρομοκρατίας και της οθωμανικής αυθαιρεσίας ήταν οι Κιλκισιώτες Γεώργιος Σαμαράς, Ιωάννης Δοϊρανλής και Πέτρος Κουκίδης με τα ένοπλα σώματά τους, καθώς και οι Κιλκισιώτισσες Ευαγγελία Τραϊανού Τζούκου και Αικατερίνη Σταμπουλή με τις οργανωτικές τους προσπάθειες στον τομέα της Ελληνικής εκπαίδευσης και της περίθαλψης τραυματιών Μακεδονομάχων.[10] Επίσης, σημαντική ήταν η προσφορά της οικογένειας Χατζηαποστόλου. Η οικογένεια Χατζηαποστόλου διατηρούσε μεγάλο κτήμα στο Μεταλλικό, του οποίου τη σοδειά διέθετε για τη χρηματοδότηση του αγώνα. Το κτήμα αποτέλεσε και καταφύγιο των Μακεδονομάχων στην περιοχή.[11] Τελικά, η άλλοτε ακμαία Ελληνική κοινότητα του Κιλκίς συρρικνώθηκε λίγο πριν την απελευθέρωση στις 30 ηρωικές οικογένειες που αποτέλεσαν τη μαγιά για την ιστορική συνέχεια της πόλης.

Το Κιλκίς καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο του 1912.
Απελευθέρωση
Το κατεστραμμένο Κιλκίς κατά το Β΄ Βαλκανικό.

Grafik1

Σπήλαιο του Κιλκίς

Στον Β' Βαλκανικό Πόλεμο του 1913 ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την πόλη μετά από την τριήμερη, πολύνεκρη Μάχη του Κιλκίς-Λαχανά (19-21 Ιουνίου). Αν και υπήρξαν σοβαρές απώλειες, περισσότερα από 5.000 θύματα η Ελληνική πλευρά και 7.000 η Βουλγαρική, η Ελληνική νίκη ήταν ένα αποφασιστικό βήμα για την τελική έκβαση του πολέμου. Το Κιλκίς καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά κατά τη μάχη. Πριν τη μάχη, όσοι από τους κατοίκους του ήταν Βούλγαροι, 7.000 συνολικά, εγκατέλειψαν την πόλη μετά από προτροπή του Βούλγαρου επισκόπου και κατέφυγαν στη Βουλγαρία, όπου εγκαταστάθηκαν στο μεγαλύτερο μέρος τους στη Σόφια.[12] Το 1915 οι Κιλκισιώτες, στους οποίους είχαν προστεθεί πρόσφυγες από το Ακαλάν (σήμερα Μπελοπόλιανε) της Ανατολικής Ρωμυλίας, Στρωμνιτσιώτες και Βιζυηνοί, επιτέθηκαν στο ναό του Αγίου Γεωργίου, ώστε να τον καταλάβουν, καθώς τον κατείχαν ακόμα Ουνίτες. Τότε, αποκαλύφθηκαν και οι παλαιότερες Ελληνικές γραφές στις αγιογραφίες, αφού ξύστηκαν οι νεώτερες κυριλλικές.[1] Η πόλη επεκτάθηκε εγγύτερα στη σιδηροδρομική γραμμή της Θεσσαλονίκης ώστε να μπορέσει να δεχτεί και τους Έλληνες πρόσφυγες από τη Βουλγαρία, την Π.Γ.Δ.Μ. και τη Μικρά Ασία. Οι πρόσφυγες που ήρθαν πρώτοι, μετά την απελευθέρωση του 1913, ήταν από την Π.Γ.Δ.Μ. (Περιοχές Στρώμνιτσας, Τίκφες και Γευγελής), και η πόλη μετονομάστηκε σε «Νέα Στρώμνιτσα»[13] ή «Νέα Τιβεριούπολη» το 1913.

Η σημασία της Μάχης του Κιλκίς-Λαχανά μπορεί να εκτιμηθεί από το γεγονός ότι το Πολεμικό Ναυτικό ονόμασε ένα θωρηκτό με το όνομα της πόλης: το θωρηκτό Κιλκίς –πρώην USS Mississippi– που βυθίστηκε από Γερμανικό βομβαρδιστικό Στούκα στις 23 Απριλίου του 1941, μαζί με το αδελφό πλοίο του θωρηκτό Λήμνος, κατά την τρίτη εβδομάδα της εισβολής της Ναζιστικής Γερμανίας στην Ελλάδα. Η πόλη του Κιλκίς περιήλθε υπό Βουλγαρική κατοχή το 1943, όταν η Βουλγαρική ζώνη κατοχής επεκτάθηκε, ώστε να συμπεριλάβει τις περιφέρειες του Κιλκίς και της Χαλκιδικής. Οι Βούλγαροι ακολούθησαν πολιτική βίαιου εκβουλγαρισμού με απώτερο σκοπό την προσάρτηση της περιοχής στη Βουλγαρία, αλλά εμποδίστηκαν σ’ αυτό από τους Γερμανούς συμμάχους τους, που φοβήθηκαν μια αποσταθεροποίηση της Ελλάδας, αν οι Βούλγαροι συνέχιζαν την πολιτική τους. Η περιοχή έγινε μείζον κέντρο αντάρτικης αντιστασιακής δράσης πριν απελευθερωθεί, το 1944.
Αξιοθέατα και ιστορικά μνημεία

Σπήλαιο Αγίου Γεωργίου
Εκκλησία Αγίου Γεωργίου
Λόφος Αγίου Γεωργίου
Κέντρο Προβολής Λόφου Αγίου Γεωργίου
Αρχαιολογικό Μουσείο
Πολεμικό Μουσείο
Λαογραφικό Μουσείο
Δημοτικό Στάδιο Κιλκίς

Γεωγραφία & Κλίμα

Το έδαφος του Κιλκίς είναι στο μεγαλύτερο μέρος του πεδινό ενώ το κλίμα είναι ηπειρωτικό, με ψυχρούς χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Δέχεται δε πολλές βροχές και χιόνια κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Εκπαίδευση

Στη πόλη του Κιλκίς υπάρχουν 13 Νηπιαγωγεία, 9 Δημοτικά σχολεία, 3 Ημερήσια Γυμνάσια και 1 Εσπερινό, 2 Ημερήσια Γενικά Λύκεια, 1 Εσπερινό, 2 ΕΠΑΛ, 1 Εκκλησιαστικό, 1 EΠΑΣ και 1 Σ.Ε.Κ. Επίσης υπάρχει 1 ΤΕΕ Νοσηλευτικής - Σχολή Νοσηλευτικής ΓΝΝΚ και Εργαστήρια ΕΕΕΚ αλλά και παράρτημα του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης το οποίο έχει ένα τμήμα (Σχεδιασμού και Παραγωγής Ενδυμάτων).
Πολιτιστικοί Φορείς

Σύλλογος Στρωμνιτσιωτών "Η Τιβεριούπολις"
Σύλλογος Σαρακατσαναίων "Ο Φλάμπουρας"
Ο.ΠΟ.Ν.Γ.Α. Κιλκίς, Κιλκίς
Τέχνη, Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία - Παράρτημα Κιλκίς
Αρμονία, Πολιτιστικός-Φιλανθρωπικός Σύλλογος
Πολυάνειο Ωδείο Ιεράς Μητροπόλεως Κιλκίς
Οι Αργοναύτες, Σύλλογος Ποντίων Κιλκίς
Θρακική Εστία, Σύλλογος Θρακιωτών νομού Κιλκίς*
Λύκειο Ελληνίδων Κιλκίς, Σύλλογος Λυκείου Ελληνίδων - Παράρτημα Κιλκίς

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Θερινός Κινηματογράφος
Φεστιβάλ Κινηματογράφου Β. Ελλάδος (Συμμετοχή)
Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου & Παντομίμας (υπό την αιγίδα του Δήμου Κιλκίς)
Ελευθέρια
Εμποροπανήγυρη Σεπτεμβρίου

Προσωπικότητες
Άνθρωποι του Πνεύματος & της Τέχνης

Χρίστο Σμύρνενσκι (1898-1923), Βούλγαρος ποιητής
Ανδρέας Μακρής, διάσημος βιολιστής
Παναγιώτης Μουλάς (1935-2012), καθηγητής Νεοελληνικής Γλώσσας του πανεπιστήμιου της Nanterre, του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της Σορβόννης και της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ.
Λάζαρος Παυλίδης (1929-2004), συγγραφέας
Σάκης Μπουλάς ηθοποιός, τραγουδιστής
Βίκυ Χατζηβασιλείου (1964-) , νομικός, δημοσιογράφος, πολιτικός, τηλεπαρουσιάστρια ΕΤ3, Αlpha TV[14]
Ερμής Μουρατίδης, θεατρικός συγγραφέας
Ιωάννης Τσιτσίμης (1966-), σκηνοθέτης
Έλενα Ναβροζίδου, ζωγράφος
Φαίη Σκορδά (1980-), θεατρολόγος, κριτικός τέχνης & τηλεπαρουσιάστρια TV 100, MEGA, ANT1
Θεόδωρος Ορφανίδης, μαέστρος
Βασίλης Φθενάκης (1937-), Ανθρωπολόγος/Ανθρωπογενετικός, Ψυχολόγος, Καθηγητής, Δρ. Δρ. Δρ. Επίτιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Μόσχας, Επίτιμος Διδάκτορας Πανεπιστημίου Κρήτης, Επίτιμος Διδάκτορας Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,

Αθλητές

Λάκης Σημαιοφορίδης (1959-), παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής ΠΑΟ, νομικός, πρ. πρόεδρος ΠΣΑΠ
Δημήτριος Μάρκος (1971-), παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής ΠΑΟ, ΠΑΟΚ, ΑΕΚ, Άρη Θεσσαλονίκης, Σέφιλντ Γιουνάιτεντ
Λέανδρος Συμεωνίδης (1937-), παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής ΠΑΟΚ
Νίκος Παπαδόπουλος (1970-), παλαίμαχος ποδοσφαιριστής Άρη Θεσσαλονίκης, Ξάνθης, Εργοτέλη, ΟΦΗ και προπονητής Ολυμπιακού Λευκωσίας, Καβάλας

Φώτης Ιωαννίδης-Αγροτικός Αστέρας Χρήστος Αποστολίδης (1952) παλαίμαχος ποδ/στής ΕΘΝΙΚΟΣ - ΠΑΝΑΧΑΙΚΗ Μίλτος Ανδριανίδης παλαίμαχος ποδ/στής ΟΦΗ Γεώργιος Παπαδόπουλος (1956)παλαίμαχος ποδοσφαιριστής ΠΑΝΑΧΑΙΚΗ - ΠΑΝΣΕΡΑΙΚΟΣ Κώστας Χαραλαμπίδης (1954)παλαίμαχος ποδ/σής ΒΕΡΟΙΑ - ΑΡΗΣ - ΛΑΡΙΣΑ Χρήστος Τομπουλίδης (1956) παλαίμαχος ποδ/στής ΝΙΚΗ ΒΟΛΟΥ - ΗΡΑΚΛΗΣ Θεσ/νίκης- ΔΙΑΓΟΡΑΣ Γιώργος Καλπάκης παλαίμαχος ποδ/στής ΠΑΟ Γιώργος Παναγιωτίδης παλαίμαχος ποδ/στής ΠΑΝΑΧΑΙΚΗ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΒΟΛΟΥ Βίκτωρας Ιωσηφίδης παλαίμαχος ποδ/στής ΑΠΟΛΛΩΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ Γιώργος Τερζής παλαίμαχος ποδ/στής ΑΡΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ - ΒΕΡΟΙΑ Μανώλης Κεραμιδάς παλαίμαχος ποδ/στής ΑΡΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ--94.68.66.45 06:53, 5 Μαΐου 2015 (UTC)
Πολιτικοί

Γκότσε Ντέλτσεφ (1872-1903), Βούλγαρος πολιτικό και ηγέτης της Ε.Μ.Ε.Ο. (Εσωτερική -Βουλγάρικη- Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση)
Χρήστος Αβραμίδης (1892-1986), στρατιωτικός και πολιτικός
Αλεξάντερ Στάνισεφ (1886-1945), Βούλγαρος γιατρός και πολιτικός
Αλέξανδρος Αβραμίδης, πολιτικός, βουλευτής με Ν.Δ., πρώην υφυπουργός Εθνικής Άμυνας
Σαββας Τσιτουρίδης (1954-), νομικός, πολιτικός, βουλευτής με Ν.Δ. πρώην υπουργός Εργασίας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Διατελέσαντες Δήμαρχοι του Κιλκίς

Δημήτριος Τσιτσίμης
Κώστας Γαβριηλίδης
Άγγελος Παρθένης
Στυλιανός Χαριτίδης. Πέθανε στις 12 Αυγούστου 1980.[15]
Πύρρος Μισόπουλος
Νίκος Αγγελίδης (1975-78)
Σπύρος Αυγητίδης
Αναστάσιος Αμανατίδης
Δημήτριος Τερζίδης
Ευάγγελος Μπαλάσκας
Περικλής Κολότσιος (αναπληρωτής Δήμαρχος)
Δημήτριος Σισμανίδης

Αθλητικοί σύλλογοι του Κιλκίς

Α.Ο. Κιλκισιακός
Α.Μ.Σ.Πόντιοι Κιλκίς
Π.Α.Σ. Αετός Κιλκίς
Γ.Α.Σ. Κιλκίς

Παραπομπές

«ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΟΦΟΥ ΚΙΛΚΙΣ». Ιερά Μητρόπολης Πολυανής και Κιλκισίου. Ανακτήθηκε στις 28-07-2016.
Άρθρο της εφημερίδας "Μακεδονία", 9 Μαΐου 2008
Harun Yeni, Demography and Settlement in Paşa Sancağı Sol-Kol Region According to Muhasebe-i Vilayet-i Rumeli Defteri Dated 1530, Supervisor: Prof. Halil İnalcık, Bilkent University, Department of History, Σεπτέμβριος 2006, σελ. 96
Ιστορικό τεκμήριο από κώδικα του 1732
Άρθρο Ιστορίας του Δήμου Κιλκίς
Γεώργιος Χ. Χιονίδης, διάλεξη: Τα ληφθέντα υπό των Τούρκων μέτρα κατά των Ελλήνων επαναστατών του 1821 εις την Μακεδονίαν (ανάτυπον από Μακεδονικά ΙΑ΄ τεύχος. 27), Θεσσαλονίκη 1971
Ο Βόρειος Ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα (1878-1894) - Απομνημονεύματα Αναστάσιου Πηχεώνα, Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, Εκδοτικός οίκος Αντώνιου Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 159
[Στη Βουλγαρική "Τ. Βλάχωφ: Ιστορία του Κιλκίς", Φιλιππούπολη 1885]
Οικουμενικόν Πατριαρχείον, Ιερά Μητρόπολις Πολυανής και Κιλκισίου
["Αφανείς Γηγενείς Μακεδονομάχοι" της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (ΕΜΣ),Eκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 95]
["Χρήστου Ίντου: Κέντρα Οργάνωσης, Δράσης και Αντίστασης των Ελλήνων του Νομού Κιλκίς κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα" Πρακτικά Συνεδρίου "100 Χρόνια από το θάνατο του Παύλου Μελά", Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (ΕΜΣ), Θεσσαλονίκη 2004]
Γεώργιος Καραμαλάκης, Η μεταξύ Πάικου και Κρουσσίων Χώρα, Β΄ έκδοση, εκδόσεις Ηδωνός, Αθήνα, 1997, σελ. 118
«Εξέλιξη πληθυσμού Δήμου Κιλκίς». Οδηγός Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2012.
Ραδιοφωνικός σταθμός, Αδέσμευτος 95,2 Βίκυ Χατζηβασιλείου

Κηδείες, εφ. Μακεδονία, 12-8-1980, σελ. 3

Διαβάστε επίσης

Βαλσαμίδης, Πασχάλης (2000). «Προσφυγικές εγκαταστάσεις στο Κιλκίς και την περιφέρεια του». Μακεδονικά 32: 219-91.
Καράβας, Σπύρος (2002). ««Περί κοινότητος ἑλληνικής έν Κιλκίς, 1901»». Αρχειοτάξιο 4: 6-32.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Κιλκίς
Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς
Τουριστικός Οδηγός Κιλκίς - enjoykilkis.gr
Τουριστικός Οδηγός Κιλκίς - kilkis.org
Kilkistoday.gr - Ηλεκτρονική εφημερίδα Ν. Κιλκίς
"Το παλιό Κιλκίς". Φωτογραφικό αρχείο
Κιλκίς (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΙΛΚΙΣ
Δημοτική Κοινότητα Κιλκίς
Αργυρούπολις, η
Ζαχαράτον, το
Κιλκίς, το
Κολχίς, η
Μεταλλικό, το
Ξηρόβρυση, η
Σεβαστό, το
Τοπική Κοινότητα Βαπτιστού
Βαπτιστής, ο
Κυριακαίικα, τα
Τοπική Κοινότητα Καστανεών
Καστανέαι, αι
Τοπική Κοινότητα Κρηστώνης
Κρηστώνη, η
Τοπική Κοινότητα Λειψυδρίου
Ακροποταμιά, η
Άνω Ποταμιά, η
Κάτω Ποταμιά, η
Λειψύδριο, το
Τοπική Κοινότητα Μεγάλης Βρύσης
Μεγάλη Βρύση, η
Τοπική Κοινότητα Μελανθίου
Μελάνθιο, το
Τοπική Κοινότητα Μεσιανού
Δαφνοχώρι, το
Λεβεντοχώρι, το
Μεσιανό, το
Παλαιόν Γυναικόκαστρον, το
Τοπική Κοινότητα Σταυροχωρίου
Σταυροχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Χωρυγίου
Χωρύγι, το

Νομός Κιλκίς : Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Κιλκίς

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License