Καλλιθέα – Κούρτη Ράχη Μεσσηνίας

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Μεσσηνίας

-- Δήμος Καλαμάτας --

Η Καλλιθέα – Κούρτη Ράχη[3] του Δήμου Καλαμάτας Νομού Μεσσηνίας, αποτελεί οικισμό - προάστιο στους βορειοανατολικούς λόφους της Καλαμάτας, στις παρυφές του Ταϋγέτου, με θέα την ίδια την πόλη και τον Μεσσηνιακό Κόλπο.
Πληθυσμός - γεωγραφική θέση
Αμυγδαλιά στην Καλλιθέα Καλαμάτας

Η Καλλιθέα Καλαμάτας, ως οικισμός της Κοινότητας Καλαμάτας, έχει πληθυσμό 38 κατοίκους, με βάση την απογραφή του 2011,[3].

Αποτελεί ένα από τα βόρεια προάστια της Καλαμάτας. Η επέκταση της πόλης της Καλαμάτας στους πρόποδες του Ταϋγέτου ξεκίνησε μετά από τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1986. Δημιουργήθηκαν όμορφοι οικισμοί, όπως η Καλλιθέα, η Φιλοθέη, τα Λαίικα, ο Άγιος Φανούριος κλπ.

Η Καλλιθέα, αποτελεί συνέχεια της οικιστικής περιοχής του στρατοπέδου της Καλαμάτας και εκτείνεται ανατολικά από το Πάρκο του ποταμού Νέδωνα, βόρεια από την περιφερειακή οδό της πόλης της Καλαμάτας, μέχρι την Κούρτη Ράχη και δυτικά της 82ης Εθνικής Οδού Σπάρτης - Καλαμάτας - Πύλου.[4]

Η περιοχή, αποτελείτο από το Α' Πεδίον Βολής (το Β' πεδίον Βολής ήταν στο ποτάμι του Νέδοντα, στο χαμηλότερο μέρος της περιοχής Καρβούνι, όπου το παλαιό μοναστήρι και σήμερα μικρό εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, μετόχι της Μονής Βελανιδιάς, γύρω από το σημερινό σκοπευτήριο), από αμπέλι (στις ομαλές εκτάσεις, στις τούρλες) και αγροκτήματα (κυρίως ελιές και συκιές), χορτολιβαδικές, θαμνώδεις και βραχώδεις δασικές εκτάσεις.
Πρόσβαση

Η πρόσβαση στην Καλλιθέα, γίνεται από δύο σημεία:

1. Μετά το μηδέν χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Καλαμάτας - Σπάρτης, την παράκαμψη του κάστρου και την διακλάδωση προς την Υπαπαντή, απέναντι από τον στενό δρόμο προς το Α' Νεκροταφείο, όπου βρίσκεται το 17ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας, ξεκινάει η Οδός Καλλιθέας, η οποία διέρχεται κάτω από την Περιφερειακή Οδό Καλαμάτας (Αθήνα - Καλαμάτα - Καρδαμύλη).
2. Μετά το Στρατόπεδο και την Παναγίτσα, στο 4ο χιλιόμετρο της Οδού Καλαμάτας - Σπάρτης, απέναντι από τον οικισμό Φιλοθέης, στρίβουμε αριστερά.

Δύση από την Καλλιθέα Καλαμάτας

Στην Καλλιθέα ευδοκιμούν κυρίως ελαιόδενδρα, ενώ βορειότερα υπάρχουν θαμνώδεις δασικές εκτάσεις με πουρνάρια, σκίνους, ασπάλαθους κλπ. Στον πρώτο λόφο, απέναντι από το κάστρο (στις τούρλες), υπάρχει το υδραγωγείο της Καλαμάτας, ενώ στον δεύτερο λόφο (πάνω από τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο - Αποκεφαλιστή), δεσπόζουν δύο μεγάλες αμυγδαλιές (με ύψος που ξεπερνάει τα δέκα μέτρα).

Τις δεκαετίες 1950 και 1960, το 1ο δημοτικό σχολείο της Καλαμάτας πήγαινε εκδρομή στην περιοχή. Υπήρχαν κατάσπαρτες πεταλίδες και λεπτή άμμος σε ελεύθερη μορφή ή απολιθωμένη, που έδειχναν ότι σε προηγούμενες γεωλογικές περιόδους εκεί ήταν βυθός θάλασσας.

Διακρίνουμε τις ακόλουθες, επί μέρους περιοχές της Καλλιθέας: Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, Α' Πεδίον Βολής, Τούρλες, του Σακκά, Δεξαμενή, Τσολακαίικα[νεκρός σύνδεσμος], Κοτάχι, Κούρτη Ράχη, Κουτρούλια (της Αναστασοπουλίνας), Κουφολίθια, Πόρος, Καρβούνι, Φουρνάκια, Μούσγα, του Καλιάνη ...

Στην Επανάσταση του 1821 στην περιοχή αυτή έγιναν σκληρές μάχες και εξορμήσεις για την κατάληψη του φρουρίου της Καλαμάτας.
Ιστορικό οικισμού

Χαρακτηρίστηκε ξεχωριστός οικισμός με το όνομα Καλλιθέα (ΦΕΚ 223/4-11-2008) ο οποίος αναγνωρίσθηκε και προσαρτήθηκε, ως Καλλιθέα – Κούρτη Ράχη, στο Δήμο Καλαμάτας, μόλις το 2011.[5][6][7][8]

Από τη σημερινή Οδό Καλλιθέας, από το 17ο Δημοτικό Σχολείο (απέναντι από την κάποτε "οικογενειακή ταβέρνα Κουραμπά") και μέχρι την Κούρτη Ράχη, περνούσε ο ημιονικός δρόμος πρόσβασης των χωριών του τότε Δήμου Αλαγωνίας προς την Καλαμάτα, για την διάθεση των προϊόντων τους και την αγορά προμηθειών.

Τμήμα Υδραγωγείου Καλαμάτας

Φθάνοντας στην διασταύρωση της οδού Καλλιθέας με τον Περιφερεικό Αυτοκινητόδρομο Α-7, της Καλαμάτας αριστερά πριν από τη γέφυρα, υπάρχει πινακίδα της αρχαιολογικής υπηρεσίας.
Κατά την κατασκευή του Περιφερειακού Αυτοκινητοδρόμου Καλαμάτας η 26η Εφορεία αρχαιοτήτων Μεσσηνίας την περίοδο 2011-2016, πραγματοποίησε επίβλεψη και σχετικές εργασίες.
Στη θέση "Τούρλες" περίπου 500 μ. ΒΑ του κάστρου της Καλαμάτας αποκαλύφθηκαν αποσπασματικά τμήματα υδρευτικού έργου, -το πιο εντυπωσιακό τμήμα του σώζεται σε απόσταση 300 περίπου μ. στο πλάτωμα της Εθνικής Οδού Καλαμάτας- Σπάρτης, απέναντι από το κάστρο, το οποίο μπορεί να χρονολογηθεί από τους ρωμαϊκούς χρόνους έως την νεώτερη εποχή.
Το μεγαλύτερο από τα αποκαλυφθέντα τμήματα σώζεται σε μήκος 86.52 μ. Και πλάτος 0.60 μ. ενώ το ύψος φθάνει τα 2.37 μ.
Η τοιχοποιία του, - στο άνω μέρος της οποίας διαμορφώνεται υδραγωγός (αυλάκι) για τη ροή του νερού- στο κάτω μέρος φέρει αποστραγγιστικά ανοίγματα με οξυκόρυφο τόξο.
Προς το Νότο και σε απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων αποκαλύφθηκε σύστημα σωληνοειδών αγωγών από πήλινους σωλήνες περίπου 30 εκ. που ανάγονται στους ρωμαϊκούς χρόνους έως και το 4ο-5ο αι. μ.Χ.

Πολιτιστικός Σύλλογος Καλλιθέας Καλαμάτας

Στον οικισμό υπάρχει επίσης πολιτιστικός φορέας, με την ονομασία "Πολιτιστικός Σύλλογος Καλλιθέας Καλαμάτας", ο οποίος ασκεί διάφορες δραστηριότητες.[9]
Δείτε επίσης

Καλαμάτα, Δήμος Καλαμάτας, Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας

Παραπομπές

Ταχυδρομικός Κώδικας – Καλλιθέα Καλαμάτας Μεσσηνίας
Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Καλαμάτα: 27210 - 27211
Ο πληθυσμός του Δήμου Καλαμάτας, ανά Δημοτικές Ενότητες, Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες και Οικισμούς σύμφωνα με την απογραφή του 2011 (ΦΕΚ Β΄ 3465/28-12-2012), σελ. 51622
Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για την κατασκευή του περιμετρικού Καλαμάτας[νεκρός σύνδεσμος], 25/01/2016, στην ιστοσελίδα www.kalamata.gr του Δήμου Καλαμάτας.
09/05/2011, ΦΕΚ 630 Β 2013[νεκρός σύνδεσμος]
Διοικητικές μεταβολές Οικισμών των ΟΤΑ: Καλλιθέα - Κούρτη Ράχη Ν. Μεσσηνίας
«Απόφαση Δήμου Καλαμάτας» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2012.
Δήμος Καλαμάτας: Χαρακτηρισμός νέων αυτοτελών οικισμών, 27/01/2011, στην ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr
Συνάντηση με το ΔΣ του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλλιθέας Καλαμάτας[νεκρός σύνδεσμος], 11/11/2013, στην ιστοσελίδα: www.kalamata.gr

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Δημοτική Κοινότητα Βέργας
Αγριόματα, η
Άνω Βέργα, η
Κάτω Βέργα, η
Μούσγα, η
Πάνω Γαλάρι - Καμπινάρι, το
Παραλία Βέργας, η
Δημοτική Κοινότητα Καλαμάτας
Άγιοι Πάντες, οι
Άγιος Φανούριος, ο
Γιανιτσάνικα Μεσσηνίας, τα - Σκουπιδότοπος, ο
Καλαμάτα, η
Καλλιθέα - Κούρτη Ράχη, η
Κοκκινόραχη, η
Κουταλά, τα
Μενινά, τα
Μονή Βελανιδιάς, η
Μονή Προφήτη Ιωήλ, η
Μπουρνιάς, ο
Προφήτης Ηλίας, ο
Φιλοθέη, η
Τοπική Κοινότητα Αλαγονίας
Αλαγονία, η
Μαχαλάς, ο
Τοπική Κοινότητα Αντικαλάμου
Αντικάλαμος, ο
Γουλίσματα, τα
Τοπική Κοινότητα Αρτεμισίας
Άγιος Ιωάννης Θεολόγος, ο
Αρτεμισία, η
Θεοτόκος, η
Τοπική Κοινότητα Ασπροχώματος
Ακοβίτικα, τα
Ασπρόχωμα, το
Καγκαρέικα, τα
Καλάμι, το
Κατσίκοβον, το
Λαγκάδα, η - Δημητρακοπουλέικα, τα
Τοπική Κοινότητα Ελαιοχωρίου
Αράχοβα, η
Δενδρά, τα
Διάσελλα, τα
Ελαιοχώρι, το
Μονή Διμιόβης, η
Περιβολάκια, τα
Τοπική Κοινότητα Καρβελίου
Αγία Τριάς, η
Εμιαλοί, οι
Καρβέλι, το
Κάτω Καρβέλι, το
Τοπική Κοινότητα Λαδά
Αγία Μαρίνα, η
Άγιος Βασίλειος, ο
Λαδάς, ο
Σιλίμποβες Μεσσηνίας, οι - Άγιος Βασίλης, ο
Τοπική Κοινότητα Λαιίκων
Κατσαραίικα, τα
Λαίικα, τα
Ξεροκάμπι, το
Σπιτάκια, τα
Τοπική Κοινότητα Μικράς Μαντινείας
Αλιμονέικα, τα
Ζουζουλέικα, τα
Μικρά Μαντίνεια, η
Τοπική Κοινότητα Νεδούσης
Νέδουσα, η
Τοπική Κοινότητα Πηγών
Πηγές, οι
Σκουρόλακκος, ο
Τοπική Κοινότητα Σπερχογείας
Σπερχόγεια, η