Η Φιγαλεία ήταν αρχαία Αρκαδική πόλη, σήμερα διοικητικά ανήκει στον νομό Ηλείας.

Ανήκε στην Παρρασία χώρα, και βρισκόταν κτισμένη δίπλα στον ποταμό Νέδα και κοντά στις πόλεις Αλίφειρα και Λυκόσουρα. Οικιστής της πόλης ήταν ο Φιγαλέας ένας από τους 50 γιους του Λυκάονα εγγονός του Πελασγού. Ο βασιλιάς των Αρκάδων Φιάλος της άλλαξε το όνομα δίνοντας το δικό του Φίαλος αλλά γρήγορα ξαναπήρε το αρχικό της. Το όνομα της προέρχεται από τον Φίγαλο τον οικιστή της ή απο την νύμφη Φιγάλεια.

Οι Λακεδαιμόνιοι κατέλαβαν την πόλη μετά απο πολιορκία και σφάζοντας πολλούς κατοίκους, οι Φιγαλείς τότε την εγκατέλειψαν και πήγαν στην Αθήνα του Μιλτιάδη. Όλα αυτά έγιναν, σύμφωνα με τον Παυσανία στο δεύτερο έτος της τριακοστής ολυμπιάδας. Αργότερα οι Φιγαλείς απευθύνθηκαν στο μαντείο των Δελφών για πάρουν χρησμό και να ανακαταλάβουν την πόλη τους. Η Πυθία τους είπε ότι θα ξανά ανά καταλάβουν την πόλη τους μόνο αν τους βοηθήσουν εκατό Ορεσθάσιοι οι οποίοι όμως θα πεθάνουν όλοι στην μάχη. Οι Ορεσθάσιοι μαθαίνοντας τον χρησμό έστειλαν εκατό στρατιώτες οι οποίοι και χάθηκαν στην μάχη , σύμφωνα με τον χρησμό, οι Φιγαλείς έδιωξαν τους Λακεδαιμόνιους και επέστρεψαν στην πατρίδα τους.

Στην Φιγάλεια υπήρχε ο ναός της Αρτέμιδας , το μεγαλοπρεπές άγαλμα του Ερμή, ο ναός του Διονύσου . Επίσης στην αγορά της πόλης υπήρχε στήλη με αφιέρωμα στην θυσία των Ορεσθάσιων και άγαλμα του Αραχίωνα, ολυμπιονίκη στο παγκράτιο σε δύο ολυμπιάδες. Ο Αραχίωνας είχε πεθάνει κατά την διάρκεια του τελικού με τον Κρεύγεα, αλλά οι Ελλανοδίκες τον ανακήρυξαν νικητή γιατί ο αντίπαλος του χρησιμοποίησε αντικανονικές λαβές οι οποίες επέφεραν και τον θάνατο του.

Σε απόσταση 12 σταδίων απο την πόλη υπήρχαν οι πηγές της Νέδας. Σύμφωνα με την μυθολογία όταν η Ρέα γέννησε το Δία στο Λύκαιο, οι νύμφες Νέδα, Θεισόα και Αγνώ έκρυψαν το βρέφος για να γλιτώσει από τον πατέρα του τον Κρόνο ο οποίος έτρωγε τα παιδιά του. Επειδή η Αρκαδία τότε ήταν ξερή, χωρίς νερά, η Ρέα κτύπησε με το ραβδί της το χώμα και βγήκε νερό. Αυτή η πηγή και το ποτάμι που δημιουργήθηκε ονομάστηκαν Νέδα, το μοναδικό ποτάμι στην Ελλάδα με θηλυκό όνομα. 40 στάδια από την πόλη ανάμεσα στα όρη Κωτίλιο και Ελάιον υπήρχε ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα.

Η θέση της αρχαίας πόλη έχει βρεθεί ανάμεσα στα σημερινά χωριά Φιγάλεια και Περιβόλια στον νομό Ηλείας. Οι ανασκαφές σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη και μέχρι στιγμής έχουν ανασκαφεί τα αρχαία τείχη και ο ναός της Αρτέμιδας.[1]

Πηγές - αναφορές

1. ↑ Παυσανία Αρκαδικά κεφάλαια XXXIX, XL, XLI