.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Στερεάς Ελλάδας
Νομός : Βοιωτίας

Νομός Βοιωτίας

Το Δίστομο είναι ένας ημιορεινός οικισμός στο νοτιοδυτικό τμήμα της επαρχία Λιβαδειάς του νομού Βοιωτίας, δημοτική ενότητα του Καλλικρατικού δήμου Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας και έδρα του δήμου με τρεις οικισμούς , τον οικισμό του Διστόμου, τον οικισμό της Παραλίας Διστόμου και τον οικισμό του Αγίου Νικολάου. Ο πραγματικός πληθυσμός του οικισμού, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, είναι 2.048 κάτοικοι. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού Βοιωτίας, χτισμένο σε μία μικρή πεδιάδα που σχηματίζεται ανάμεσα στα όρη Κίρφη, Παρνασσός και Ελικώνας.Απέχει 160 χλμ από την Αθήνα, 25 χλμ απο τη Λιβαδειά, 13 χλμ από την Αράχωβα, και 15 περίπου χιλιόμετρα από τη Δεσφίνα.

Δίστομο Βοιωτίας

Ιστορία

Αρχαία και Ρωμαϊκή ιστορία

Στην αρχαιότητα το Δίστομο λεγόταν ΄Αμβροσσος ή Άμβρωσσος ή Άμφρυσσος και ανήκε στην Φωκίδα[1]. Ιδρύθηκε από τον ομώνυμο ήρωα και στην πόλη υπήρχε ιερό της θέας Άρτεμης Δικτυνναίας.

Η ΄Αμβροσσος ήταν μία από τις πόλεις που κατέστρεψε ο Περσικός στρατός του Ξέρξη στο πέρασμά του από την Φωκίδα.[2] Ξεθεμελιώθηκε το 346 π.χ. από τον Φίλιππο Β΄ τον Μακεδόνα κατά τον Ιερό πόλεμο και γρεμίστηκε το διπλό τέιχος[3] της πόλης το οποίο επαναχτίστηκε λίγο πρίν από τη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.χ.) και το 198 π.χ. κυριεύτηκε από τους Ρωμαίους με αρχηγό τον Φλαμινίνο. Όταν την επισκέφθηκε ο Παυσανίας μας λέει ότι μεγάλο μέρος της πεδιάδας που την περιβάλλει καταλαμβάνεται από αμπέλια και υπάρχει ένας θάμνος στην περιοχή που ονομάζεται κόκκος και χρησιμοποιήτε για βαφή. Από ενεπίγραφη πλάκα του 3ου αιώνα μ.χ. μαθαίνουμε ότι στην Αμβρυσσό γίνονταν κάθε τετραετία γυμναστικοί και ιππικοί αγώνες. Έχει βρεθεί μία αναθηματική επιγραφή στο Κορύκειο Άνδρο του Παρνασσού που αναγράφει το όνομα ενός Αμβρύσσιου. Συγκεκριμένα αναφέρει «ΕΥΣΤΡΑΤΟΣ ΑΛΚΙΔΑΜΟΥ ΑΜΒΡΥΣΙΟΣ ΣΥΜΠΕΡΙΠΟΛΟΙ ΠΑΝΙΝΥΜΦΑΙΣ», σε βάση μαρμάρινη και σε δυο αγγεία πήλινα για την αφιέρωση του σπηλαίου.

Βυζαντινή, Νεότερη και Πρόσφατη ιστορία

Το Μαυσωλείο

Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η περιοχή δέχτηκε επιδρομές από Γότθους, Ούννους και Σλάβους. Μετά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 μ.χ., κυριάρχησαν στην περιοχή οι Φράγκοι, οι Ενετοί, οι Καταλανοί και τέλος οι Τούρκοι. Είναι από τα λίγα μέρη της περιοχής που πέρασαν αδιάλειπτα στην ιστορία χωρίς ερήμωση. Από ευρωπαίους περιηγητές ( 1610 - 1895 ), (Από τους τελευταίους ο Αυστριακός Ludwig Salvator ), έχουμε μαρτυρίες για αρχαία έθιμα από τους κατοίκους του Διστόμου, και για μέρος που αριθμούσε 110 μέχρι 130 σπίτια ( 1776 ).Επίσης για αυστηρά μονόγλωσσο μέρος, πράγμα που σχολίασαν όλοι οι περιηγητές, γιατί εκείνη την περίοδο ( από το 1400 ) είχαν εισβάλλει Σλάβοι και Αλβανοί[4] στην ευρύτερη περιοχή Βοιωτίας και Αττικής, με αποτέλεσμα να μην ακούνε την ελληνική γλώσσα οι ευρωπαίοι περιηγητές σε άλλα μέρη [5]

Κατά την Επανάσταση του 1821 στο Δίστομο έγιναν δύο μάχες : η πρώτη στις 9 Μαΐου 1825 και η δεύτερη τον Ιανουάριο του 1827. Το Δίστομο συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 και στη Μικρασιατική εκστρατεία 1921-1922

Το Δίστομο έγινε ιδιαίτερα γνωστό για τη σφαγή που πραγματοποιήθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 10 Ιουνίου του 1944. Την ημέρα αυτή οι Γερμανοί προχώρησαν σε εκτεταμένες σφαγές αφήνοντας πίσω τους 218 νεκρούς, ανάμεσά τους και βρέφη [6]. Η θηριωδία αυτή ξεσήκωσε παγκόσμια κατακραυγή και ακόμα και σήμερα προκαλεί συγκίνηση. Σε εξέλιξη βρίσκεται και η αγωγή των θυμάτων του Διστόμου, εναντίον του Γερμανικού Δημοσίου, θέμα που αποτελεί παγκόσμια είδηση και πάντα παρακολουθείται με ενδιαφέρον εδώ και αρκετά χρόνια με πρωτοπόρους στον αγώνα της δικαίωσης τον Θηβαίο Δικηγόρο Ιωάννη Σταμούλη και τον Διστόμίτη αστροφυσικό και μεταφραστή Αργύρη Σφουντούρη, που έγινε ταινία η ζωή του (Ένα τραγούδι για τον Αργύρη) και έκανε τον γύρω του κόσμου προσφάτως[7]

Δίστομο

Έθιμα

Το ένα εθιμο λοιπόν που υπάρχει ακόμη και σήμερα την περίοδο των απόκρεω και που το συνάντησαν οι περιηγητές, είναι οι περίφημοι Κουδουναραίοι, που ντυμένοι με προβιές και φύλλα ελιάς βγαίνουν στους δρόμους και αλαλάζουν φέρνοντας την άνοιξη.

Άλλο έθιμο ήταν την περίοδο του Αγίου Γεωργίου στο πολύ παλιό εκκλησάκι που υπάρχει λίγο έξω από το Δίστομο ο διαγωνισμός δύναμης στην άρση πέτρας, έθιμο που υπάρχει σήμερα στην Αράχωβα καθώς εδώ οι νέοι το εγκατέλειψαν.

Αξιοθέατα
Το Δίστομο από τον λόφο Μελίστρες

Η Μουσειακή συλλογή Διστόμου
Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού στο χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου Διστόμου
Το Μαυσωλείο των θυμάτων της 10ης Ιουνίου 1944 στο λόφο Κάναλες .
Η Ακρόπολη της ΄Αμβροσσου

Προϊόντα

Τα σημαντικότερα προϊόντα που παράγονται στην περιοχή είναι τα εξής:

Ελιές και Λάδι
Σταφύλια και Κρασί
Κρέατα
Τυροκομικά προϊόντα
Μέλι

Δείτε επίσης

Η σφαγή στο Δίστομο
Ένα τραγούδι για τον Αργύρη

Παραπομπές

↑ Βικιθήκη Παυσανία Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά.XXXVI. ἐς δὲ Ἄμβροσσον στάδιοι περὶ ἑξήκοντά εἰσιν ἐκ Στίρεως: πεδιὰς ἡ ὁδός, ὀρῶν ἐν μέσῳ πεδίον κείμενον. ἄμπελοι δὲ τὸ πολύ εἰσι τοῦ πεδίου, καὶ ἐν γῇ τῇ Ἀμβροσσέων συνεχεῖς μὲν ὥσπερ αἱ ἄμπελοι, πεφύκασι μέντοι καὶ αἱ θάμνοι: τὴν δὲ θάμνον ταύτην Ἴωνες μὲν καὶ τὸ ἄλλο Ἑλληνικὸν κόκκον, Γαλάται δὲ οἱ ὑπὲρ Φρυγίας φωνῇ τῇ ἐπιχωρίῳ σφίσιν ὀνομάζουσιν ὗς. γίνεται δὲ αὕτη μέγεθος μὲν ἡ κόκκος κατὰ τὴν ῥάμνον καλουμένην, φύλλα δὲ μελάντερα μὲν καὶ μαλακώτερα ἢ ἡ σχῖνος, τὰ μέντοι ἄλλα ἐοικότα ἔχει τῇ σχίνῳ. [2] ὁ δὲ αὐτῆς καρπὸς ὅμοιος τῷ καρπῷ τῆς στρύχνου, μέγεθος δέ ἐστι κατὰ ὄροβον. γίνεται δέ τι ἐν τῷ καρπῷ τῆς κόκκου βραχὺ ζῷον: τοῦτο εἰ ἀφίκοιτο ἐς τὸν ἀέρα πεπανθέντος τοῦ καρποῦ, πέτεταί τε αὐτίκα καὶ ἐοικὸς κώνωπι φαίνοιτο ἄν: νῦν δὲ πρότερον, πρὶν ἢ τὸ ζῷον κινηθῆναι, συλλέγουσι τῆς κόκκου τὸν καρπόν, καὶ ἔστι τοῖς ἐρίοις ἡ βαφὴ τὸ αἷμα τοῦ ζῴου. [3] ἡ δὲ Ἄμβροσσος κεῖται μὲν ὑπὸ τὸ ὄρος τὸν Παρνασσόν, τὰ ἐπέκεινα δὲ ἢ Δελφοί: τεθῆναι δὲ τὸ ὄνομα τῇ πόλει ἀπὸ ἥρωός φασιν Ἀμβρόσσου. Θηβαῖοι δὲ ἐς τὸν Μακεδόνων καὶ Φιλίππου καθιστάμενοι πόλεμον περιέβαλον τῇ Ἀμβρόσσῳ διπλοῦν τεῖχος: τὸ δέ ἐστιν ἐπιχωρίου λίθου, χρόαν μέλανος, ἐς τὰ μάλιστα ἰσχυροῦ: κύκλος δὲ ἑκάτερος τοῦ τείχους πλάτος μὲν ἀποδέων ὀλίγον ἐστὶν ὀργυιᾶς, τὸ δὲ ὕψος ἐς ἡμίσειάν τε καὶ δύο ὀργυιάς, ὅπου μὴ τὸ τεῖχος πεπόνηκε: [4] διάστημα δὲ ἀπὸ τοῦ προτέρου τῶν κύκλων ἐπὶ τὸν δεύτερόν ἐστιν ὀργυιά: κατασκευὴ δὲ πύργων ἢ ἐπάλξεων ἢ εἴ τι ἄλλο ἐς εὐπρέπειαν τείχους, παρεῖται τὰ πάντα σφίσιν ἅτε τειχίζουσιν ἐπὶ μόνῳ τῷ αὐτίκα ἀμύνεσθαι. ἔστι δὲ ἀγορά τε Ἀμβροσσεῦσιν οὐ μεγάλη καὶ ἀνδριάντων ἐν αὐτῇ λίθου πεποιημένων κατεάγασιν οἱ πολλοί..
↑ Βικιθήκη, Παυσανία Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά, Λοκρών Οζόλων τὰς δὲ αὐτῶν ἡ στρατιὰ καταπρήσασα ἡ μετὰ Ξέρξου γνωριμωτέρας ἐς τὸ Ἑλληνικὸν ἐποίησεν, Ἐρωχὸν καὶ Χαράδραν καὶ Ἀμφίκλειαν καὶ Νεῶνας καὶ Τεθρώνιον καὶ Δρυμαίαν. αἱ δὲ ἄλλαι πλήν γε δὴ Ἐλατείας τὰ πρότερα οὐκ ἐπιφανεῖς ἦσαν, Τραχίς τε ἡ Φωκικὴ καὶ Μεδεὼν ὁ Φωκικὸς καὶ Ἐχεδάμεια καὶ Ἄμβροσσος καὶ Λέδων καὶ Φλυγόνιον ἔτι καὶ Στῖρις.
↑ Παυσανία Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά, Λοκρών Οζόλων ἡ δὲ Ἄμβροσσος κεῖται μὲν ὑπὸ τὸ ὄρος τὸν Παρνασσόν, τὰ ἐπέκεινα δὲ ἢ Δελφοί: τεθῆναι δὲ τὸ ὄνομα τῇ πόλει ἀπὸ ἥρωός φασιν Ἀμβρόσσου. Θηβαῖοι δὲ ἐς τὸν Μακεδόνων καί Φιλίππου καθιστάμενοι πόλεμον περιέβαλον τῇ Ἀμβρόσσῳ διπλοῦν τεῖχος
↑ Λιθοξόυ, χάρτης εγκατάστασης των Αρβανιτών
↑ Ludwig Salvator Ο περίπλους του κορινθιακού
↑ Νέοι Φάκελοι στον ΣΚΑΪ, η σφαγή του Διστόμου
↑ Ένα τραγούδι για τον Αργύρη

Βιβλιογραφία

Θύμιου Δ. Δάλκα « Λειβαδιά, Ιστορικοί περίπατοι Β΄ Στα δυτικά της » 1996, σελ.80 έως και 92
Ν. Παπαχατζής « Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις » σελ. 428
Θεοφάνη Εμμ. Καλαϊτζάκη « Η ανατολική Στερεά Ελλάδα και η Βοιωτία στον ύστερο μεσαίωνα » ISBN 960-7290-81-X σελ.106,109,119,123,142,155,179.

Μαρτυρικά χωριά και πόλεις της Ελλάδας

Τ.δ. Διστόμου [3350]

το Δίστομο [2048]
ο Άγιος Νικόλαος [44]
η Παραλία Διστόμου [1258]

Η βυζαντινή Μονή του Οσίου Λουκά

Δημοτική Ενότητα Διστόμου
Δημοτική Κοινότητα Διστόμου
Άγιος Νικόλαος, ο
Δίστομο, το
Παραλία Διστόμου, η
Τοπική Κοινότητα Στειρίου
Μονή Οσίου Λουκά, η

Νομός Βοιωτίας: Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Βοιωτίας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License