Αράχωβα

Ελλάδα

Περιφέρεια : Στερεάς Ελλάδας
Νομός : Βοιωτίας

Νομός Βοιωτίας Δήμος Αραχώβης

Η Αράχωβα (ή Αράχοβα) είναι μία ορεινή κωμόπολη του Νομού Βοιωτίας χτισμένη στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού σε υψόμετρο 968 μέτρων. Αποτελούσε έδρα[1] του ομώνυμου δήμου μέχρι τα τέλη του ενώ με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης εντάχθηκε στον νέο Δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας, του οποίου αποτελεί Δημοτική Ενότητα. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 2.657 κάτοικοι. Αποτελεί δημοφιλές χειμερινό θέρετρο, χάρη στην ύπαρξη χιονοδρομικού κέντρου, (που τελευταία επεκτάθηκε και ανακαινίστηκε) και τη μικρή της απόσταση από την Αθήνα (153 χιλιόμετρα).

View Larger Map

Τοποθεσία

Η Αράχωβα είναι χτισμένη σε μία πλαγιά του Παρνασσού, που καταλήγει σε μία χαράδρα, στο βάθος της οποίας ρέει ποταμός Πλείστος. Το μέσο υψόμετρο του οικισμού είναι 960 μέτρα. Ο οικισμός βρίσκεται πάνω στην κύρια οδό που συνέδεε από την αρχαιότητα τους Δελφούς και την πεδιάδα της Άμφισσας με την Βοιωτία. Η θέση της πάνω σε ένα σημαντικό πέρασμα βοήθησε στην ανάπτυξη της Αράχωβας σε μεγαλύτερο βαθμό από τα γειτονικά της μέρη. Ο οικισμός απέχει 12 χιλιόμετρα από τους Δελφούς, που βρίσκονται δυτικότερά και 160 χιλιόμετρα από την Αθήνα.

Ονομασία

Η επικρατέστερη άποψη για την προέλευση της ονομασία της είναι πως προέρχεται από τη νοτιοσλαβική λέξη Οrechova που σημαίνει καρυδότοπος. Όμως υπάρχουν ακόμη δύο εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας της. Σύμφωνα με την πρώτη, η περιοχή ήταν γνωστή στα χρόνια της Επανάστασης ως "Ράχωβα", λέξη ελληνικής ρίζας, η οποία προέρχεται από το συνδυασμό "ράχις" και "ωβάς", κι η οποία χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει την οικιστική ένωση κατοίκων που ζούσαν σε μικρότερα μορφώματα. Σύμφωνα πάντως με τον Αραχωβίτη συγγραφέα του πονήματος "Ο παππούς μου κι εγώ στην Αράχωβα" (εκδόσεις "Α. Πιτσιλός", Αθήνα, 1998, σελ. 13) Γεώργιο Θ. Σύρο, η ονομασία αυτή πιθανόν να προέρχεται από το παλαιό χωριό Ράχωβο Γρεβενών, εκ του οποίου ήρθαν κάτοικοι διωγμένοι από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Η άλλη εκδοχή θέλει τη λέξη να προέρχεται από την ελληνική "ράχις" και τη σλαβική "ova" (τόπος), άρα "Αράχωβα" (Αράχοβα) = "ραχότοπος"

Ιστορικό διοικητικών μεταβολών Αράχοβας

Η Αραχώβα είχε, όπως και πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας, αξιόλογες διοικητικές μεταβολές, κατά τον 19ο, 20ο και 21ο αιώνα, που σε γενικές - συνοπτικές γραμμές έχουν ως εξής:
Δ. Αραχώβης Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 18Α - 18/10/1835 [2]

Σύσταση του δήμου με έδρα τον οικισμό Αράχωβα
Δ. Αραχώβης Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899 [3]

Ο δήμος αποσπάσθηκε από το νομό Αττικής και Βοιωτίας στο νομό Βοιωτίας
Δ. Αραχώβης Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909 [4]

Ο δήμος αποσπάται από το νομό Βοιωτίας και υπάγεται στο νομό Αττικής και Βοιωτίας
Κ. Αραχώβης Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912 [5]

Ο οικισμός Αράχωβα αποσπάται από το δήμο και ορίζεται έδρα της κοινότητας Αραχώβης

Ο δήμος καταργείται

16/10/1940 [6]

Το όνομα της κοινότητας διορθώνεται σε κοινότητα Αραχόβης
Κ. Αραχόβης Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 223Α - 26/07/1943 [7]

Η κοινότητα αποσπάται από το νομό Αττικής και Βοιωτίας και υπάγεται στο νομό Βοιωτίας
Δ. Αραχόβης Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 290Α - 26/09/1946 [8]

Η κοινότητα αναγνωρίζεται σε δήμο Αραχόβης

19/03/1961 [9]

Αναγνώριση του οικισμού Καλύβια Λιβαδίου Αραχόβης και προσάρτησή του στο δήμο Αραχόβης

05/04/1981 [10]

Αναγνώριση του οικισμού Ζεμενό Αραχόβης και προσάρτησή του στο δήμο Αραχόβης
Δ. Διστόμου Αράχοβας Αντίκυρας

ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 [11]

Ο οικισμός Αράχοβα αποσπάται από το δήμο και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας

Ο οικισμός Καλύβια Λιβαδίου Αραχόβης αποσπάται από το δήμο και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας

Ο οικισμός Ζεμενό Αραχόβης αποσπάται από το δήμο και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας

Ο δήμος καταργείται
Δημογραφικά στοιχεία

Έτος	Πληθ. Αράχωβας	Πληθ. Ζεμενού	Πληθ. Καλύβια Λιβαδίου
1835	1904 ^[12]
1861	2603 ^[13]
1879	3035
1889	3138
1896	3324
1907	3515
1920	3503
1928	3572
1940	3595
1951	3052
1961	3056		74
1971	2828
1981	2793	32	85
1991	3084	70	221
2001	3703 ^[14], (α/α 03040000)	114	363
2011	2,657 ^[15], (α/α 8171)	32	81

Κλίμα

Το κλίμα της Αράχωβας είναι ξηρό το καλοκαίρι, με δροσιά και ψύχρα ακόμη τις βραδινές ώρες, ειδικά στο Λιβάδι, ενώ το χειμώνα επικρατεί κρύο με αξιόλογες βροχές και χιονοπτώσεις.

Χιονίζει πυκνά με ΒΔ ή ΝΔ ανέμους, αρκετές φορές μέσα στην πόλη, αλλά ο Νότιος προσανατολισμός της, που έχει ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο, δεν ευνοεί στη διατήρηση του χιονιού για αρκετές μέρες.

Ο τοπικός ΒΑ άνεμος (Κατεβατός), δεν ευνοεί σε φαινόμενα την Αράχωβα, παρά μόνο επικρατεί τσουχτερό κρύο με διαστήματα ηλιοφάνειας, σε αντίθεση με άλλες περιοχές. Αυτό συμβαίνει γιατί η Αράχωβα βρίσκεται στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού, οπότε ο ορεινός όγκος Παρνασσού εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό τη διέλευση συστημάτων από το Βορά.

Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών έχει τοποθετήσει μετεωρολογικό σταθμό στην Αράχωβα, όπου μπορείτε να δείτε μετεωρολογικά δεδομένα και πρόβλεψη καιρού.[16]

Ιστορία
Αρχαιότητα

Η περιοχή της Αράχωβας έχει πανάρχαια ιστορία. Είναι γεμάτη από αρχαίες οικίσεις που ανάγονται ως το 1200 π.Χ. και διάσπαρτα ίχνη της αρχαιότητας από τον Παρνασσό ως το Ζεμενό κι ως κάτω στην κοιλάδα του Πλειστού. Στο Κωρύκειο Άντρο τα αρχαιότερα ίχνη ανάγονται στα νεολιθικά χρόνια (3000 π.Χ. περίπου). Στη δυτική πλευρά της Αράχωβας υπήρχε η Ανεμώρεια ή Ανεμώλεια, πόλη ομηρική, αναφερόμενη από τον Όμηρο, στη θέση μεταξύ του σημερινού νεκροταφείου και της τοποθεσίας «Ελένη», κάτω από τον Κατοπτήριο βράχο. Στα Ομηρικά Χρόνια ήταν μία από τις επίσημες οκτώ φωκικές πόλεις, αφού η Αράχωβα και η γύρω περιοχή άνηκαν κατά την αρχαιότητα στη Φωκίδα. Τα νεότερα χρόνια μετά την εφαρμογή του νόμου ΒΧΔ (6-7-1899) ανήκει στα διοικητικά όρια της Βοιωτίας με πρωτεύουσα τη Λιβαδειά. Είχε μακρύ τείχος, ναό που ανακάλυψε το 1874 ο Αραχωβίτης ιστορικός Γεώργιος Κρέμος και βωμό των Ανέμων. Λιγοστά ερείπια της βλέπουμε σήμερα στη δυτική πλευρά της Αράχωβας. Η Κυπάρισσος βρισκόταν ανατολικά, κοντά στην τοποθεσία Πάνια. Η υπαρξη της στην τοποθεσία αυτή αμφισβητείται από πολλούς, αφού η Κυπάρισσος ανφέρεται ως η αρχαία Αντίκυρα, ενώ αντί της Κυπάρισσου πολλόι ιστορικοί πιστεύουν πως στη τοποθεσία της Πάνιας υπήρχε η πόλη Υάμπολις ή Υάμπεια. Και οι δύο πόλεις (Ανεμώρεια και Κυπάρισσος) έλαβαν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο με αρχηγούς τον Επίστροφο και το Σχεδία. Αρχαιότατη πόλη η Λυκώρεια, ψηλά στον Παρνασσό μας οδηγεί στον καιρό του Κατακλυσμού. Τότε στη Λιάκουρα, την πιο ψηλή κορυφή του βουνού (2457 μ) στάθηκε η κιβωτός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας που γέννησαν τον Έλληνα, γενάρχη των Ελλήνων. Αλλά και το ίδιο το όνομα Παρνασσός μας φέρνει στα βάθη του χρόνου πριν από το 2000 π.Χ.

Μεσαίωνας

Από τη μαρτυρία του Βυζαντινού γραμματικού Στέφανου Βυζαντίου, στο γεωγραφικό λεξικό του «Εθνικά», σχετικά με την Ανεμώρεια, αποδεικνύεται ξεκάθαρα η ύπαρξη αυτού του οικισμού μέχρι τις αρχές του 6ου μ.Χ. αιώνα. Ύστερα από τους καταστρεπτικούς σεισμούς, του έτους 551 μ.Χ., τους οποίους μαρτυρά ο Βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος, σύμφωνα με τον οποίο πολλά χωριά του Κρισσαίου Κόλπου καταστράφηκαν, τότε καταστράφηκε και η Ανεμώρεια σε τέτοιο βαθμό, που πλέον δεν μπορούσε να ανασυγκροτηθεί και έκτοτε οι διασωθέντες κάτοικοι έζησαν διασκορπισμένοι σε διάφορες κατάλληλες θέσεις της ευρύτερης περιοχής της, όπως θέσεις του σημερινού Ελαιώνα, στο Ζεμενό κ.α.

Το σημερινό χωριό Αράχωβα ιδρύθηκε γύρω στα 1300 μ.Χ., όταν η φραγκική κυριαρχία στη Φωκίδα και στη Βοιωτία βρισκόταν στο ζενίθ της ακμής της και τοπικός φεουδάρχης είχε ορισθεί ο ευπατρίδης Ντε Νέσλε, ο οποίος οργάνωσε καλύτερα την περιοχή και ένωσε τους διασκορπισμένους πυρήνες της περιοχής σε έναν στη θέση Άι Γιάννης της σημερινής Αράχωβας, που είναι κατά κάποιο τρόπο το κέντρο βάρους της περιοχής, κι επιπλέον κατάλληλο μέρος για οίκηση (υπήνεμο, με νερά και με φυσική προστασία από το χιονιά και τον παγετό) με σκοπό την ανάπτυξη σημαντικού οικισμού για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο κι εκμετάλευση του ευρύτερου τιμαρίου του. Το όνομα του οικισμού αυτού προήλθε από το αντίστοιχο όνομα που χαρακτήριζε το στρατηγικό κάστρο ή ακόμα τον οικισμό που υφίστατο μέχρι τότε στην περιοχή του σημερινού Ζεμενού. Στη συνέχεια αυτό το χωριό αναπτύχθηκε γοργά έτσι ώστε, όταν μετά από 150 χρόνια περίπου, δηλαδή το 1436 μ.Χ., ο περιηγητής Κυριάκος από την Άγκονα της Ιταλίας, το χαρακτήρισε πολυάνθρωπο χωριό.

Πολλοί ιστορικοί είχαν επιμείνει κατά τις περιηγήσεις τους ότι η Αράχωβα είχε αλιωθεί ελάχιστα από το ελληνικό στοιχείο. Η ύπαρξη μιας αραχωβίτικης παράδοσης, της: «Λάμνιας στην Τούμπρη» είναι από μόνη της πολύ ισχυρή ένδειξη για να μας πείσει για τη συνέχεια της ελληνικής φυλής σε τούτη την περιοχή του Παρνασσού και έτσι να δεχτούμε ότι οι Αρβανιτόβλαχοι σκηνίτες τσοπάνηδες που έφτασαν κάποτε εδώ (αρχές 2ης χιλιετίας) δε βρήκαν τόπο εντελώς ακατοίκητο, αλλά συνάντησαν γηγενές πληθυσμιακό υπόστρωμα με δυνατές αρχαίες μνήμες, στο οποίο εντάχθηκαν και με το οποίο συγχωνεύτηκαν, με αποτέλεσμα να αποβάλλουν το όποιο γλωσσικό ιδίωμά τους, και το μόνο κειμήλιο που άφησαν στην περιοχή της Αράχωβας για να θυμίζει στις νεότερες γενιές την εγκατάσταση τους ήταν ορισμένα ξενόγλωσσα (βλαχικής ή αλβανικής ρίζας) τοπωνύμια, τα οποία σχετίζονταν με τη ιδιαίτερη ασχολία τους, που δεν ήταν άλλη από τη βόσκηση του ποιμνίου τους στις πλαγιές του Παρνασσού.

Τουρκοκρατία & Ελληνική Επανάσταση

Σύμφωνα με μαρτυρίες , το 1435 μ.Χ. «η Αράχωβα είναι πόλη πολυάνθρωπη». Στον 16º αιώνα εμφανίζει άνθηση. Αρκετά χρόνια μετά οι περιηγητές Τζέικομπ Σπον και Τζόρτζ Ουέλερ που έφτασαν στο χωριό το 1675-1676 αναφέρουν πως η Αράχωβα ήταν ένα μεγάλο χωριό με 200 ή 300 οικογένειες, ενώ όλοι οι κάτοικοι της ήταν Έλληνες με ελάχιστους Αρβανίτες και μόνο έναν Τούρκο, ο οποίος ήταν σούμπασης ή βοεβόδας της περιοχής. Ο μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος αναφέρει ότι η Αράχωβα ήταν, γύρω στο 1728, η σπουδαιότερη κωμόπολη του Παρνασσού. Γι’ αυτήν αναφέρει και ο περιηγητής Κλάρκ, ότι κατά το 1801 είχε 250 σπίτια και ότι κανένας Τούρκος δεν έμενε εκεί. Αναφέρεται ότι η Αράχωβα πυρπολήθηκε από τους Τούρκους το 1803 ή 1804, εξαιτίας των φιλονικιών που υπήρχαν ανάμεσα στους κλέφτες και τους αρματολούς.

Κατά την Επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι της Αράχωβας πήραν ενεργό μέρος στον αγώνα και έπαθαν μεγάλες καταστροφές. Το Νοέμβριο του 1826 η Μάχη της Αράχωβας έσωσε την επανάσταση των Ελλήνων από μια μεγάλη παρακμή της. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αντιμετώπισε νικηφόρα 2000 Τουρκαλβανούς, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Το χωριό απελευθερώθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1828 από το Δημήτριο Υψηλάντη και αμέσως μετά την απελευθέρωση ιδρύθηκε ελληνικό σχολείο. Προχωρώντας μέσα στο χρόνο συναντάμε πάντα παρόντες του Αραχωβίτες να πολεμούν τα ιδανικά της Ελλάδας, λαμβάνοντας μέρος σε όλους τους Εθνικούς Αγώνες.

Νεότερα Χρόνια

Το 1833 χτίστηκε ο σημερινός Ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος υπήρχε από το 1676 με διαφορετική μορφή, όπως δείχνει ανάγλυφη πλάκα στο Ιερό Βήμα. Το 1870 ένας ολέθριος σεισμός κόστιζε στη ζωή αρκετών Αραχωβιτών και πολλών σπιτιών και δημοσίων κτηρίων όπως το περίφημο Ρολόι.Στις 9-10 Σεπτεμβρίου 1943, στη θέση «Σφάλα» Αράχωβας πραγματοποιήθηκε μια μάχη μεταξύ των Αντάρτων και των Γερμανών της περιοχής, η περίφημη μάχη της Σφάλας στην οποία συμμετείχαν αρκετοί Αραχωβίτες.

Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Κοινότητα Αράχωβας έγινε πια δήμος με το όνομα Δήμος Αράχωβας, το 1948. Το 1959 ιδρύθηκε το Γυμνάσιο Αράχωβας, ενώ κάποια χρόνια αργότερα δημιουργήθηκε το Ενιαίο Λύκειο Αράχωβας. To 1957 ιδρύθηκε ο Αθλητικός Σύλλογος Αράχωβας «Παρνασσός» και το 1985 ο Μορφωτικός, Εκπολιτιστικός & Ψυχαγωγικός Σύλλογος Αραχωβιτών «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης». Το 1870 ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά, Νεκτάριος Καμβασινός, ανέλαβε με δικά του έξοδα την ανακατασκευή του κατεστραμμένου Ρολογιού, δίνοντας του τη σημερινή μορφή του.

Η Αράχωβα στα μέσα της δεκαετίας του '70, ένα χρόνο πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή του Χιονοδρομικού Κέντρου στο Παρνασσό, ήταν ένα μικρό χωριό, ενώ ευνοΐθηκε από τη γειτνίασή της με τους Δελφούς. Οι ομάδες επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών οδήγησαν στην τουριστική αξιοποίηση της περιοχής που έγινε μεγαλύτερη μετά την δημιουργία των χιονοδρομικών κέντρων και την ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού στην Ελλάδα. Στις 11 Ιουλίου 2000 με την απόφαση ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ26/ΚΗΡ/22508/680, το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το Ναό του Αγίου Γεωργίου, τον περίβολο και το παρεκκλήσι του Αγίου Σπυρίδωνος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πολιούχος της Αράχωβας είναι ο Άγιος Γεώργιος και κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα τριήμερες εκδηλώσεις προς τιμήν του αγίου, το περίφημο Πανηγυράκι που έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις εκατό πιο ωραίες εμπειρίες στον κόσμο, με διάφορα τοπικά έθιμα τα οποία έχουν τις ρίζες τους σε αρχαία ελληνικά έθιμα. Το 2004 ιδρύθηκε ο Λαογραφικός Όμιλος Αράχωβας, ενώ το 2009 το Παλαιό Δημοτικό Σχολείο χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο και αναστηλώθηκε σε Λαοραφικό Μουσείο, το οποίο χρησιμοποιείται ως κτήριο του δήμου. Το 2010 με τις μεταρρυθμίσεις του προγράμματος Καλλικράτης, η Αράχωβα περιήλθε στο διευρυμένο Δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας, του οποίου αποτελεί Δημοτική Ενότητα.

Αξιοθέατα
Η κεντρική πλατεία της πόλης (Δεκέμβριος 2014)
Το Ρολόι

Αληθινό στολίδι για την Αράχωβα αποτελεί ο απόκρημνος βράχος με το ρολόι.

Χτισμένο στις αρχές του 18ου αιώνα ως καμπαναριό του Μητροπολιτικού Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου, δεν άντεξε στον ολέθριο σεισμό του 1870 και κατέρρευσε. Την ίδια τύχη είχε το Μάρτιο του 1944, όταν οι Γερμανοί, ανάμεσα σε όλες τις καταστροφές που προξένησαν στο χωριό, το ανατίναξαν.

Λίγα χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα το 1966, ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά, Νεκτάριος Καμβασινός, ανέλαβε με δικά του έξοδα την ανακατασκευή του, δίνοντας του τη σημερινή μορφή του.

Όσο για το βράχο στον οποίο δεσπόζει, ονομάζεται Τυριάς και χρησίμευε ως φυσικό ψυγείο για τη φύλαξη τυριών, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής οι ντόπιοι έκρυβαν εκεί μέσα διάφορα αντικείμενα. Σύμφωνα με εξιστορήσεις των Αραχωβιτών, στο σημείο εκείνο ανέβαινε ο Ντελάλης για να ανακοινώνει τα νέα του χωριού. Σήμερα το Ρολόι ή η "Ώρα"- για τους ντόπιους-, στέκει αγέρωχο, υπενθυμίζοντας κάθε στιγμή το ατέρμονο ταξίδι του χρόνου, ενώ το βράδυ, φωταγωγημένο αποτελεί αποτελεί ιδανική "καρτ-ποστάλ".

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου είναι ένας από τους δύο ενοριακούς ναούς του χωριού και και βρίσκεται σε περίοπτη θέση στην κορυφή του χωριού, στους πρόποδες του Παρνασσού.

Η εκκλησία αυτή εντυπωσίαζε πάντα τους ξένους. Γραπτές μαρτυρίες βεβαιώνουν πως υπήρχε ήδη ναός το 1676. Όμως είναι άγνωστο πόσα χρόνια πριν υπήρχε ήδη στον ίδιο χώρο.

Ο σημερινός ναός χτίστηκε το 1833, όπως δείχνει ανάγλυφη πλάκα στο Ιερό Βήμα, σε ρυθμό σταυρεπίστεγης τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο. Πρόκειται για ένα λαμπρό ναό, κατάγραφο από σύγχρονες τοιχογραφίες, με τεράστιες καμπάνες στα καμπαναριά που πλαισιώνουν την είσοδο της εκκλησίας (η παλιά μεγάλη καμπάνα ζυγίζει ένα τόνο και έχει διάμετρο 1,2 μέτρα). Ο αύλειος χώρος στολίζεται από ανάγλυφες πλάκες με σχέδια από αραχωβίτικα υφαντά, έργο που υλοποιήσαν Αραχωβίτες τεχνίτες.

Ο χώρος γύρω από την εκκλησία έχει συνδεθεί με την ιστορία του τόπου ως στρατηγείο του Καραϊσκάκη στη μάχη της Αράχωβας το 1826, καθώς και με τα γεγονότα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της περιόδου που ακολούθησε, όπως δείχνουν ο ιστορικός περίβολος με τις πολεμίστρες το παλιό κανόνι, ο βόρειος τοίχος της εκκλησίας χτυπημένος από σφαίρες.

Το Υπουργείο Πολιτισμού στις 11 Ιουλίου 2000 με την απόφαση ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ26/ΚΗΡ/22508/680 έχει χαρακτηρίσει το ναό, τον περίβολο και το παρεκκλήσι του Αγίου Σπυρίδωνος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Από την ανέγερσή του μέχρι τη σημερινή μορφή του όλα τα έξοδα κατασκευής και διακόσμησης καλύφθηκαν από τους Αραχωβίτες.

Σε τούτη την πανέμορφη εκκλησία και το γύρο χώρο γιορτάζουν οι Αραχωβίτες το Πανηγυράκι, την τριήμερη γιορτή προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου.
Το Ηρώο του Καραϊσκάκη

Στη δυτική έξοδο της Αράχωβας προβάλει η μορφή του Γεωργίου Καραϊσκάκη πάνω σε τριακόσιες πέτρες που θυμίζουν τα κεφάλια των νεκρών Τούρκων που είχε ζητήσει ο αρχιστράτηγος Καραϊσκάκης, για το μνημείο που στήθηκε, αμέσως μετά το τέλος της νικηφόρας Μάχης.

Στο Ηρώο λαμβάνουν χώρα εκδηλώσεις τις παραμονές των εθνικών εορτών με τις παρελάσεις των σχολείων και τις καταθέσεις στεφάνων από τους τοπικούς φορείς.

Ως έθιμο έχει φτάσει έως τις μέρες μας, ένας μικρός μαθητής του Δημοτικού Σχολείου Αράχωβας συνήθως, με το πέρας της κατάθεσης να παίρνει ένα από τα στεφάνια και σκαρφαλώνοντας έως την προτομή από το πίσω μέρος να δαφνοστεφανώνει το μεγάλο στρατηγό της Ελλάδας και έπειτα να του στρίβει τα μουστάκια με τέτοια απλότητα, όπως ο εγγονός παίζει με τον παππού του.

Τουρισμός
Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού

Η ιστορία του Χιονοδρομικού Κέντρου Παρνασσού ξεκινά από το 1967, όποτε η γαλλική εταιρεία Πεσινέ (Pechiney) Αλουμίνιο της Ελλάδος, με έδρα την Παραλία Διστόμου (Άσπρα Σπίτια), τοποθέτησε τους πρώτους αναβατήρες στη θέση Φτερόλακκα, δημιουργώντας ένα υποτυπώδες χιονοδρομικό κέντρο. Τον Δεκέμβρη του 1974 εγκαινιάστηκε με την παρουσία του τότε πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή, στο Γεροντόβραχο το πρώτο ιδιωτικής πρωτοβουλίας (από μερικούς φίλους του Ski Club, του αθηναϊκού Ομίλου Φίλων Σκι)χιονοδρομικό κέντρο. Η κατασκευή του κέντρου σε Κελλάρια και Φτερόλακκα ξεκίνησε το 1975. Από το 2007 εως το 2010 την διαχείριση του Χιονοδρομικού Κέντρου Παρνασσού είχε αναλάβει η κοινοπραξία Άκτωρ ΑΤΕ-Παντράκ ΑΕ, ενώ κατά την διάρκεια της έγιναν πολλά σημαντικά έργα αναβάθμισής του. Το 2011 την ευθύνη της λειτουργίας του πήρε πάλι η ΕΤΑ (Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης). Τα τελευταία χρόνια, λόγω του Χιονοδρομικού Κέντρου Παρνασσού η Αράχωβα έχει καταλήξει να είναι ο №1 τουριστικός χειμερινός προορισμός στην Ελλάδα.

Δελφοί

Η Αράχωβα ευνοήθηκε από την γειτνίασή της με τους Δελφούς. Οι ομάδες επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών οδήγησαν στην τουριστική αξιοποίηση της περιοχής που έγινε μεγαλύτερη μετά την δημιουργία των χιονοδρομικών κέντρων και την ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού στην Ελλάδα. Ως πέρασμα για τους Δελφούς, η Αράχωβα επωφελήθηκε από τη μεγάλη επισκεξιμότητα του αρχαιολογικού τόπου, στον οποίο κατέφθαναν και συνεχίζουν να καταφθάνουν ορδές τουριστών από όλη την Ελλάδα και από όλον τον κόσμο. Η Αράχωβα έχει επωφεληθεί πολύ από την παρουσία των Δελφών δίπλα της, ιδιαίτερα τα χρόνια που δεν υπήρχε το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού, αφού η μόνη πηγή εσόδων λόγω τουρισμού ήταν το πέρασμα από την Αράχωβα για τους Δελφούς, αλλά και σήμερα συμβαίνει αυτό και ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν το χιονοδρομικό κέντρο είναι κλειστό. Η απόσταση Αράχωβας-Δελφών είναι μόλις 10 χλμ.

Διασημότητες

Η Αράχωβα ανέκαθεν αποτελούσε πόλο έλξης σημαντικών ανθρώπων παγκοσμίου βεληνέκους: Ο Αριστοτέλης Ωνάσης παρέα με τον Ουίνστον Τσόρτσιλ (1959), η Μαρία Κάλλας (1959), Οι Μπίτλς (1967), Ο Κωνσταντίνος και η Άννα-Μαρία (1966), ο βασιλιάς Παύλος και η Φρειδερίκη (1939), η Μις Υφήλιος, Κορίνα Τσοπέη (1964), η Τζάκι Κένεντι και τόσοι άλλοι έχουν αφήσει το στίγμα της παρουσίας τους στο διάσημο χωριό.

Αθλητισμός

Α.Σ.Α. Παρνασσός, ποδόσφαιρο

Δείτε επίσης

Μάχη της Αράχωβας
Μάχη της Αράχωβας (1943)
Καλύβια Λιβαδιού Αράχωβας
Δήμος Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας
Πρώην Δήμος Αράχωβας

Φωτογραφίες Παραπομπές

Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
Εθνικό ίδρυμα ερευνών, Εξέλιξη πληθυσμού επαρχίας Λιβαδειάς
[12]
[13]

Μετεωρολογικό κέντρο - σταθμός Αράχωβας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα Δήμου Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας

Grafik2

Αράχωβα

Αράχωβα, Αλέξανδρος Δασκαλάκης

Grafik1

Αράχωβα

Δημοτική Ενότητα Αραχόβης
Δημοτική Κοινότητα Αραχόβης
Αράχοβα, η
Ζεμενό Αραχόβης, το
Καλύβια Λιβαδίου Αραχόβης, τα

Νομός Βοιωτίας: Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Βοιωτίας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License