Τα Άσπρα Σπίτια Παραλίας Διστόμου βρίσκονται στο Νομό Βοιωτίας και είναι οικισμός του Δημοτικού διαμερίσματος Διστόμου του ομώνυμου Καλλικρατικού Δήμου.

Γεωγραφία

Απέχουν 164 χλμ. από την Αθήνα, 35 χλμ. από την Λιβαδειά και 40 χλμ. από τους Δελφούς και από το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού. Αναφέρονται, επίσης, και ως "Παραλία Διστόμου", όπως ονομάζονταν πριν γίνει η κατασκευή του οικισμού.

Ο οικισμός
Άσπρα Σπίτια

Τα Άσπρα Σπίτια κτίσθηκαν από την γαλλική εταιρεία «Πεσινέ» (Pechiney), όταν αυτή αποφάσισε την δημιουργία εργοστασίου παραγωγής αλουμινίου στη θέση Αϊλουκαΐτικο ή Σιδηροκαφκιό στην κοιλάδα του αρχαίου Φωκικού Μεδεώνα, περιοχή σήμερα της μονής του Οσίου Λουκά στη βόρεια ακτή του Κορινθιακού κόλπου ( το σημερινό εργοστάσιο της εταιρείας Αλουμίνιον της Ελλάδος Β.Ε.Α.Ε. ),με στόχο την εκμετάλλευση των παρακειμένων κοιτασμάτων βωξίτη.

Σχεδιασμένος από το Γραφείο Δοξιάδη (1965), ο οικισμός κτίστηκε αποκλειστικά για το προσωπικό της εταιρίας «Αλουμίνιο της Ελλάδος». Σύμφωνα με την άποψη των αρχιτεκτόνων ο χαρακτήρας της πόλης έπρεπε να θυμίζει έναν οικισμό που αναπτύχθηκε φυσιολογικά μέσα στο τοπίο και την παράδοση των κατοίκων του, χωρίς όμως ευτελείς γραφικότητες και με ένα απλό, δυνατό και πρωτόγονο αρχιτεκτονικό ρυθμό. Πρότυπα του οικισμού αυτού στάθηκαν διάφορα οικιστικά σχέδια από άλλες χώρες, επίσης επιμελημένα από το γραφείο Δοξιάδη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος σχεδιασμού της περιμέτρου των Άσπρων Σπιτιών που σύμφωνα με τον τυπικό στοίχο σπιτιών σχηματίζει ένα λατινικό L με το κάτω μέρος του να συνορεύει με τη θάλασσα.

Ο οικισμός κατασκευάσθηκε στη θέση Διστομίτικα ή Παραλία Διστόμου, όπου είχε αναπτυχθεί ήδη οικισμός, αλλά μεταφέρθηκε στην θέση Περιστερά μετά την κατεδάφιση των υπαρχουσών οικιών για τις ανάγκες κατασκευής του νέου οικισμού.

Το όνομα Άσπρα Σπίτια το πήρε από το γειτονικό χωριό Αντίκυρα, το οποίο λεγόταν έτσι, πριν μετονομασθεί επίσημα σε Αντίκυρα το 1929. Σκοπός ήταν η στέγαση των εργαζομένων στις μονάδες παραγωγής και διοίκησης του εργοστασίου. Κατασκευάσθηκαν, επίσης, κτήρια για την στέγαση σχολείων και μικρών καταστημάτων, ενώ στον όρμο των Αγίων Θεοδώρων κατασκευάσθηκε ένα (μικρό λιμάνι για τις μεταφορές και ένα ιατρείο, αρκετά καλά εξοπλισμένο, για την παροχή των απαραίτητων πρώτων βοηθειών.

Η έκταση των οικισμού ανέρχεται σε 612 στρέμματα και περιήλθε το μεγαλύτερο τμήμα στην ιδιοκτησία της εταιρείας, ύστερα από αναγκαστική απαλλοτρίωση στις αρχές της δεκαετίας του '60. Σήμερα αποτελείται από 1.072 κατοικίες συνολικής επιφάνειας 115.000 μ² και 30 καταστήματα, κτίρια κοινής ωφέλειας, συνολικής επιφάνειας 15.500 μ².

Άσπρα Σπίτια (Sogal)

Διαθέτει εκτεταμένο ασφαλτοστρωμένο και πλακοστρωμένο δίκτυο οδών. Οι δρόμοι παίρνουν τα ονόματά τους από τους ήρωες της μυθολογίας και της ιστορίας της Ελλάδας. Υπάρχουν, επίσης, δρόμοι με ονόματα συγγραφέων, ενώ τα συγκροτήματα διαμερισμάτων έχουν ονόματα βουνών, νησιών και πόλεων της Πελοποννήσου όπως και της Μακεδονίας.

Η περίμετρος της πόλης σχηματίζει λατινικό «L» με το κάτω μέρος του να συνορεύει με την θάλασσα. Οδικά συνδέεται με την Αντίκυρα (2 km) και το Δίστομο (10 km). Η συγκοινωνία δεν είναι πυκνή ενώ ο οικισμός εξυπηρετείται με τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Βοιωτίας, τα οποία συνδέουν την Αντίκυρα με την Λιβαδειά.
Δημογραφικά στοιχεία

Χρονολογία	Πληθυσμός Παραλίας Διστόμου
1961	52 [1]
1971	2.831
1981	3.005
1991	2.268
2001	1.258 [2], (α/α 03080103)
2011	1.578 [3], (α/α 8176)

Ταινίες

Attenberg 2010
Συμφωνία Θανάτου (2012) - Κινηματογραφική Ομάδα Άσπρων Σπιτιών
Ελευθέρωσε το μυαλό σου (2013) - Κινηματογραφική Ομάδα Άσπρων Σπιτιών
Αποσύνδεση (2014) - Κινηματογραφική Ομάδα Άσπρων Σπιτιών

Αθλητισμός

Ένωση Άσπρα Σπίτια Αντίκυρα, ποδόσφαιρο

Βιβλιογραφία

Θύμιου Δ. Δάλκα « Λειβαδιά, Ιστορικοί περίπατοι Β΄ Στα δυτικά της » 1996, σελ. 113
Θεοφάνη Εμμ. Καλαϊτζάκη « Η ανατολική Στερεά Ελλάδα και η Βοιωτία στον ύστερο μεσαίωνα » ISBN 960-7290-81-X σελ.88,93,106,108,109,118.

Παραπομπές

Εθνικό ίδρυμα ερευνών, Εξέλιξη πληθυσμού επαρχίας Λιβαδειάς
[1]

[2]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Είκοσι ένα χιλιόμετρα, Δίστομο - Άσπρα Σπίτια (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
N Η κοιλάδα του φθορίου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Κινηματογραφική Ομάδα Άσπρων Σπιτιών

Δημοτική Ενότητα Διστόμου
Δημοτική Κοινότητα Διστόμου
Άγιος Νικόλαος, ο
Δίστομο, το
Παραλία Διστόμου, η
Τοπική Κοινότητα Στειρίου
Μονή Οσίου Λουκά, η

Νομός Βοιωτίας: Δήμος, Κοινότητα Λεβαδέων | Ακραιφνίας | Αλιάρτου | Αράχοβας | Βαγίων | Δαυλείας | Δερβενοχωρίων | Διστόμου | Θεσπιέων | Θηβαίων | Θίσβης | Κορώνειας | Οινοφύτων | Ορχομενού | Πλαταιών | Σχηματαρίου | Τανάγρας | Χαιρώνειας Αντικύρας | Κυριακίου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Βοιωτίας