.
Περιφέρεια : Δυτικής Ελλάδας
Νομός : Αχαΐας
--- Δήμος Φαρρών ---
Η Χρυσοπηγή, ιδιαίτερα γνωστή και ως Σποδιάνα, που είναι η παλαιότερη ονομασία της[1][2], είναι μικρό ορεινό χωριό της Αχαΐας στο Δήμο Ερυμάνθου, χτισμένο σε μια τοποθεσία πλούσιας φυσικής ομορφιάς, στις απόκρημνες πλαγιές του όρους Ερυμάνθου σε υψόμετρο περίπου 740 μέτρων.
Το χωριό αποτελείται από τους σχεδόν ενωμένους οικισμούς Άνω Χρυσοπηγή και Κάτω Χρυσοπηγή που στην πραγματικότητα είναι δύο ευρύτερες γειτονιές του χωριού[1]. Γειτονιές του χωριού είναι τα Τσουτσαίικα, το Λάκκωμα, οι Μουρίτσες και η Χαλκιώσσα[3]. Η τοπική κοινότητα Χρυσοπηγής έχει έκταση 12.881 στρέμματα και πραγματικό πληθυσμό 183 κατοίκους σύμφωνα με την Απογραφή του 2011 (54 κατοίκους η Άνω Χρυσοπηγή και 129 κατοίκους η Κάτω Χρυσοπηγή)[4].
Ιστορία
Το χωριό βρίσκεται στην ιστορική περιοχή των Νεζερών, αποτελώντας ένα από τα λεγόμενα Νεζεροχώρια, ονομασία γνωστή ακόμα και σήμερα.
Αναφέρεται στην ενετική απογραφή-καταγραφή Γκριμάνι (Grimani) του 1700 με 12 οικογένειες ή 46 κατοίκους[3][5]. Κατά τα Ορλωφικά, την εξέγερση του 1770, ο Σουλεϊμάν Τζιαπάρι μαζί με τους Τουρκαλβανούς στρατιώτες του πυρπόλησαν το χωριό καθώς και το μοναστήρι της Χρυσοποδαρίτισσας, έπειτα από άρνηση των ντόπιων να παραδοθούν και να προσκυνήσουν. Στις αρχές του Μαΐου του 1826 ο Ιμπραήμ Πασάς πυρπόλησε το χωριό και κατέστρεψε ολοσχερώς το μοναστήρι, στα πλαίσια της εκστρατείας του και προσπάθειας κατάπνιξης της Επανάστασης του ’21. Παρά όλες αυτές τις καταστροφές που υπέστη, στην επιστημονική έρευνα της γαλλικής αποστολής του στρατηγού Μαιζώνος (1829-1830) αναφέρεται ότι έχει 27 οικογένειες. Το 1840 είχε 242 κατοίκους[6].
Στις 29 Απριλίου 1944, στα τέλη της Κατοχής πυρπολήθηκε από τα Γερμανικά στρατεύματα με αποτέλεσμα όλοι οι κάτοικοι να μείνουν άστεγοι γι' αρκετά χρόνια μέχρι να ανοικοδομήσουν ξανά τα σπίτια τους.
Αξιοθέατα
Στο χωριό υπάρχουν αρκετά αξιοθέατα μεταξύ των οποίων είναι τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια, η πέτρινη βρύση κατασκευασμένη τα πρώτα χρόνια του 20 αιώνα στην κεντρική πλατεία του χωριού, καθώς και το ορεινό φυσικό τοπίο.
Στα ρίζα του Ερυμάνθου, χαμηλότερα από το χωριό βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Χρυσοποδαρίτισσας, που είναι χτισμένη σε ένα σπήλαιο δίπλα στον ποταμό Πείρο, και σε μικρή απόσταση υπάρχει ένας παραδοσιακός νερόμυλος και ένα πέτρινο γεφύρι μεσαιωνικής κατασκευής που ενώνει τις όχθες του ποταμού. Ακόμα, περίπου 2 χιλιόμετρα έξω από τον οικισμό βρίσκεται ο ναός του Αγιάννη της Σποδιάνας, που είναι άγνωστη η ημερομηνία κτήσης και στο εσωτερικό του έχει πολλές τοιχογραφίες που οι περισσότερες διατηρούνται σε άριστη κατάσταση και ο ναός του Αγιάννη του Πρόδρομου, που χτίστηκε δίπλα ακριβώς στον παλαιότερο ναό στις 19 Αυγούστου του 1884. Στην περιοχή επίσης υπάρχουν επιβλητικοί βράχοι και σπηλιές.
Παραπομπές
Τριανταφύλλου (1995), σελ. 2255
Πανδέκτης - Μετανομασίες των οικισμών της Ελλάδας
Λουλούδης (2010), σελ. 292-293
ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
Παναγιωτόπουλος (1987), σελ. 268
Γκουρβέλος (2007), σελ. 149
Βιβλιογραφία
Σπυρίδων Ν. Γκουρβέλος, "Εν ταις των Νεζερών κώμαις". Ιστορία των Νεζερών, εκδ. Γραφικές Τέχνες Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2007. ISBN 978-960-930162-6.
Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.
Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου: 13ος-18ος αιώνας, μετάφρ. Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμ. Αγγελική Κόκκου, Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος, Αθήνα 1987. ISBN 978-000-7059-21-8.
Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση.
Σπυρίδων Ν. Γκουρβέλος, "Εν ταις των Νεζερών κώμαις". Ιστορία των Νεζερών, εκδ. Γραφικές Τέχνες Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2007 ISBN 978-960-930162-6
Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010
Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου: 13ος-18ος αιώνας, μετάφρ. Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμ. Αγγελική Κόκκου, Ιστορικό Αρχείο - Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1987 ISBN 978-000-7059-21-8
Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β', Τρίτη Έκδοση, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995
'
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΑΡΡΩΝ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Βασιλικού |
| Αγριλιά, η |
| Βασιλικό, το |
| Κυδωνίες, οι |
| Στέρνα, η |
| Στεφάνη, η |
| Τοπική Κοινότητα Ελληνικού |
| Αγία Ελεούσα, η |
| Βαλματούρα, η [3] |
| Ελληνικό, το |
| Κανελλάκι, το [4] |
| Κούμαρης, ο |
| Νεοχώρι, το |
| Χρυσαυγή, η |
| Τοπική Κοινότητα Ισώματος |
| Ίσωμα, το |
| Τοπική Κοινότητα Καλανίστρας |
| Καλανίστρα, η |
| Ροδιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Καλάνου |
| Κάλανος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Καλουσίου |
| Καλούσι, το |
| Τοπική Κοινότητα Καταρράκτου |
| Καταρράκτης, ο |
| Τοπική Κοινότητα Κριθαρακίων [5] |
| Αστέρι, το |
| Κριθαράκια, τα |
| Τοπική Κοινότητα Λακκωμάτων |
| Λακκώματα, τα |
| Τσαπουρνιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Μιραλίου |
| Μιράλι, το |
| Τοπική Κοινότητα Νέου Κομπηγαδίου |
| Μίχας, ο |
| Νέον Κομπηγάδι, το |
| Πλάτανος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Πλατανόβρυσης |
| Αγία Παρασκευή, η |
| Κάτω Πλατανόβρυση, η |
| Κοίμησις, η |
| Πλατανόβρυση, η |
| Τοπική Κοινότητα Σταροχωρίου |
| Άνω Σταροχώρι, το |
| Δαφνούλα, η |
| Κάτω Σταροχώρι, το |
| Τρούσας, ο |
| Τοπική Κοινότητα Φαρών |
| Πρέβεδος, ο |
| Φαρές, οι |
| Τοπική Κοινότητα Χαλανδρίτσης |
| Κυδωνιές, οι |
| Μαστοραίικα-Σταμαίικα, τα |
| Χαλανδρίτσα, η |
| Τοπική Κοινότητα Χρυσοπηγής |
| Άνω Χρυσοπηγή, η |
| Χρυσοπηγή, η |
---
Χρυσοπηγή Αιτωλοακαρνανίας
Χρυσοπηγή Αχαΐας
Χρυσοπηγή Λασιθίου
Χρυσοπηγή Σερρών
Χρυσοπηγή Σίφνου
Χρυσοπηγή Χανίων
|
Νομός Αχαΐας : Δήμος, Κοινότητα Πατρέων | Αιγείρας | Αιγίου | Ακράτας | Αροανίας | Βραχναίικων | Διακοπτού | Δύμης | Ερινεού | Καλαβρύτων | Λαρισσού | Λευκασίου | Μεσσάτιδος | Μόβρης | Παΐων | Παραλίας | Ρίου | Συμπολιτείας | Τριταίας | Φαρρών | Ωλενίας | Καλεντζίου | Λεοντίου | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Αχαΐας. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
