.
Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Χανίων
-- Δήμος Θερίσου --
Η Αγιά είναι χωριό και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Θερίσου, του δήμου Χανίων, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Χανίων, στην περιφέρεια Κρήτης.[1]
Πρίν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Κυδωνίας του νομού Χανίων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Κρήτης.[2]
Στην ομώνυμη κοινότητα υπάγονται και οι οικισμοί Επισκοπή και Κυρτωμάδος. Μέχρι το 1940, το χωριό ονομαζόταν Αγυιά.[3] Στην περιοχή υπάρχουν δικαστικές φυλακές.
Ονομασία
Το όνομα του χωριού προέρχεται πιθανότατα από την αραβική λέξη aya «νερό», λόγω της πλούσιας σε πηγαία ύδατα περιοχής.[4]
Γεωγραφία
Η Αγιά βρίσκεται στο ΒΚ. τμήμα του νομού, σε πεδινή, πλούσια σε νερά θέση, δίπλα στην ομώνυμη τεχνητή λίμνη (Λίμνη Αγιάς). Η κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 7,784 χμ² και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 51. Απέχει από τα Χανιά 10 χλμ. περίπου, προς τα ΝΔ.[5][6][7]
Πληθυσμικά στοιχεία
Η εξέλιξη πληθυσμού του Αγιάς έχει ως εξής: κάτοικοι 240 (1961), 251/429 (κ.) (1971), 456 (κ.) (1991), 353/553 (κ.) (2001), 426/590 (κ.) (2011) (κ = κοινότητα).[1][2][4][6][8]
Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»
Με το ΦΕΚ 312Α – 10/10/1946, ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αλικιανού και ορίζεται έδρα της κοινότητας Αγιάς
Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997, ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αγιάς και προσαρτάται στο δήμο Θερίσου
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010
Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Θερίσου και προσαρτάται στο δήμο Χανίων (Πηγή: eetaa.gr)
Ιστορικά στοιχεία
Μετά την ανάκτηση της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά, το 961 μ.Χ., λόγω του φόβου των πειρατών, η Επισκοπή Κυδωνίας μεταφέρθηκε στην Αγιά, ως Επισκοπή Αγιάς.
Στην περιοχή γύρω από το χωριό, έγιναν σφοδρές μάχες μεταξύ Γερμανών αλεξιπτωτιστών και των υπαρασπιστών του νησιού (Κρητών και Συμμάχων), μεταξύ 20 -31 Μαΐο 1941. Στις αγροτικές φυλακές του χωριού, κρατήθηκαν πολλοί έλληνες πατριώτες κατά τη διάρκεια της κατοχής, πολλοί από τους οποίους εκτελέστηκαν.[2][4]
Αξιοθέατα
Η Λίμνη Αγιάς
Η παλαιοχριστιανική εκκλησία της Παναγίας της Επισκοπής [9]
Η εκκλησία του Αγ. Κωνσταντίνου και Αγίας Ειρήνης
Τα απομεινάρια του παλιού νερόμυλου
Η τεχνητή λίμνη της Αγιάς, επιφανείας 450 στρεμμάτων, περίπου, που κατασκευάστηκε για να τροφοδοτήσει το υδραγωγείο και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο των Χανίων. Η περιοχή θεωρείται από τις πλουσιότερες σε νερά στην Κρήτη και τροφοδοτείται από υπόγεια ύδατα και εκείνα που προέρχονται από τον μικρό ποταμό Ξεκωλωμένο.[10][11] Είναι σημαντικός σταθμός ανάπαυσης και τροφοδοσίας πολλών μεταναστευτικών πτηνών, αν και κατά τα τελευταία χρόνια, μεγάλο μέρος της έχει βαλτοποιηθεί και υπάρχει, επίσης, κίνδυνος από εισαγωγή ξενόφερτων φυτικών και ζωικών ειδών. Το εργοστάσιο πλέον δεν λειτουργεί και έχουν απομείνει μόνον οι εγκαταστάσεις του.
Παραπομπές
statistics.gr
Πάπυρος Λαρούς
eetaa.gr
Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
Εκδόσεις «Ελλάδα»
Δομή
«Διακοπές»
Πρόγραμμα Καλλικράτης
http://iakovos-xania.blogspot.gr/2012/01/blog-post_14.html
Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978
«Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2014.
Πηγές
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010
Χάρτες «ROAD»
Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ)
http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/[νεκρός σύνδεσμος]
eetaa.gr
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
http://eparxiakofos.gr/%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BC%CE%AF%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%86%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BB%CE%AF%CE%BC%CE%BD%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AC/
http://ecoview.gr/limnh-agias-chaniwn/
https://web.archive.org/web/20140419034620/http://www.cretanbeaches.com/limnes/limnes/limni-agias/
| Δημοτική Ενότητα Θέρισσου |
|---|
| Δημοτική Κοινότητα Περιβολίων Κυδωνίας |
| Περιβόλια, τα |
| Τοπική Κοινότητα Αγιάς |
| Αγιά, η |
| Επισκοπή, η |
| Κυρτωμάδος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Βαμβακοπούλου |
| Βαμβακόπουλον, το |
| Τοπική Κοινότητα Βαρύπετρου |
| Βαρύπετρον, το |
| Λυγιδές, ο |
| Μαρμαράς, ο |
| Μυλωνιανά, τα |
| Όασις, η |
| Ποτιστήρια, τα |
| Τοπική Κοινότητα Θερίσου |
| Θέρισον, το |
----
Αγιά Λάρισας
Αγιά Πρέβεζας
Αγιά Ρεθύμνης
Αγιά Χανίων
Νομός Χανίων : Δήμος, Κοινότητα Χανίων | Ακρωτηρίου | Ανατολικού Σελίνου | Αρμένων | Βάμου | Βουκολίων | Γεωργιουπόλεως | Ελευθερίου Βενιζέλου | Θερίσου | Ινναχωρίου | Καντάνου | Κεραμιών | Κισσάμου | Κολυμβαρίου | Κρυονερίδας | Μουσούρων | Μυθήμνης | Νέας Κυδωνίας | Πελεκάνου | Πλατανιά | Σούδας | Σφακίων | Φρε Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Χανίων |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
