Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1962 ήταν η 7η διοργάνωση και διεξάχθηκε στη Χιλή από τις 30 Μαΐου μέχρι τις 17 Ιουνίου. Είναι η διοργάνωση που πέρασε στην ιστορία σαν η πιο αντιαθλητική. Χαρακτηρίστηκε το "Παγκόσμιο Κύπελλο της... μεγάλης σφαγής". Τον τίτλο κατέκτησε η Βραζιλία, που νίκησε στον τελικό την Τσεχοσλοβακία με 3-1. Αλλά η διοργάνωση σημαδεύτηκε από τη βιαιότητα, τα επεισόδια, τους αντιαθλητικούς ποδοσφαιριστές και τους κακούς διαιτητές, που αδυνατούσαν να προστατεύσουν τους αθλητές. Δεκατρείς παίκτες τραυματίστηκαν σοβαρά και χειρουργήθηκαν. Θύμα των αντιαθλητικών ενεργειών έπεσε και ο μεγάλος Πελέ, που έπαιξε μόνο σε δύο αγώνες: με το Μεξικό (η Βραζιλία νίκησε με 2-0 και ο Πελέ πέτυχε ένα γκολ) και με την Τσεχοσλοβακία στην Α' φάση (0-0).
Η διοργανώτρια Χιλή πραγματοποίησε εντυπωσιακή πορεία, που ανακόπηκε στις 13 Ιουνίου στον ημιτελικό από τη Βραζιλία, από την οποία ηττήθηκε παρουσία 80.000 θεατών, με 2-4. Η Χιλή, βασιζόμενη στην θερμή υποστήριξη του φανατικού κοινού της, κατόρθωσε να κατακτήσει την 3η θέση, νικώντας, στις 16 Ιουνίου, στον μικρό τελικό, τη Γιουγκοσλαβία 1-0, με γκολ του Ρόχας στο 90'. Ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία στην ιστορία του χιλιανού ποδοσφαίρου.
Στο Κύπελλο σημειώθηκαν 89 τέρματα από 54 παίκτες. Τα περισσότερα σημειώθηκαν στον αγώνα Ε.Σ.Σ.Δ.-Κολομβίας 4-4.
Παρά τους τραυματισμούς και τις αντιαθλητικές ενέργειες, μόνο έξι παίκτες αποβλήθηκαν. Καταλογίστηκαν οκτώ πέναλτι. Κόπηκαν 893.172 εισιτήρια εισιτήρια (μέσος όρος 27.912 ανά αγώνα). Ένας παίκτης, που μικρός έπασχε από πολιομυελίτιδα, ήταν η μορφή του Μουντιάλ της Χιλής: ο Βραζιλιάνος Γκαρίντσα, που αποκλήθηκε "Η ντρίμπλα του Θεού". Το μικρό ελάττωμα που έμεινε στο δεξί του πόδι τού χάρισε το προνόμιο της εκπληκτικής ντρίμπλας, μίας από τις εντυπωσιακότερες στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου.[1]
Επιλογή Διοργανωτή
Μετά από 12 χρόνια η διοργάνωση διεξάχθηκε σε Νοτιοαμερικανική χώρα (τελευταία φορά ήταν το Παγκόσμιο Κυπέλλου του 1950 που διεξήχθη στην Βραζιλία). Για την διοργάνωση του 1962 δήλωσαν ενδιαφέρον 3 χώρες. Οι 3 χώρες ήταν η Αργεντινή, Δυτική Γερμανία και η Χιλή. Πριν την διαδικασία της ψηφοφορίας η Δυτική Γερμανία απέσυρε την υποψηφιότητα της. Στην τελική ψηφοφορία που έγινε στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας, η Χιλή κατάφερε να μαζέψει τους περισσότερους ψήφους και να κερδίσει τη διοργάνωση.
Αποτελέσματα ψηφοφορίας
Αποτελέσματα ψηφοφορίας | |||
---|---|---|---|
Χώρα | 1ος Γύρος | ||
Χιλή | 32 | ||
Αργεντινή | 11 |
Προκριματικά
Στα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1962 συμμετείχαν 56 εθνικές ομάδες και διαγωνίστηκαν για τις 16 θέσεις που δόθηκαν για την τελική φάση των Μουντιάλ. Οι 2 από τις 16 θέσεις καλύφθηκαν από την προηγούμενή νικήτρια Βραζιλία και την οικοδέσποινα Χιλή. Χαρακτηριστικό είναι ότι λόγο της ιδιομορφίας των προκριματικών μόνο το Μεξικό προκρίθηκε από τις ηπείρους Βόρεια και Κεντρική Αμερική, Αφρική, Ασία και Ωκεανία κάνοντας έτσι το Παγκόσμιο Κύπελλο να μοιάζει σε Διηπειρωτικό Κύπελλο με δύο μόλις ηπείρους να διαγωνίζονται για το τρόπαιο του Παγκόσμιου Πρωταθλητή Για πρώτη φορά στην τελική φάση συμμετείχαν η Βουλγαρία και η Κολομβία.
Οι ομάδες
Οι 16 ομάδες που εξασφάλισαν την συμμετοχή τους στην τελική φάση του Μουντιάλ 1962 είναι οι εξής:
Μεξικό
Αργεντινή |
Αγγλία Γιουγκοσλαβία |
Στάδια
Για την τελική φάση χρησιμοποιήθηκαν τα εξής 4 στάδια
Σαντιάγο | Βίνια δελ Μαρ |
---|---|
Εστάντιο Ναθιονάλ | Εστάντιο Σαουσαλίτο |
33°27′52″S 70°36′38″W | 33°00′51.83″S 71°32′6.84″W |
Χωρητικότητα: 66,660 | Χωρητικότητα: 18,037 |
Ρανκάγουα | Αρίκα |
Estadio Braden Copper Co. | Εστάντιο Κάρλος Ντίτμπορν |
34°10′39.95″S 70°44′15.79″W | 18°29′15.47″S 70°17′56.96″W |
Χωρητικότητα: 18,000 | Χωρητικότητα: 17,786 |
Διαιτητές
|
|
Φάση Ομίλων
Όλες οι ώρες που αναγράφονται είναι οι τοπικές ώρες Χιλής UTC -3
1ος Όμιλος
Εθνική | Α | Ν | Ι | Η | ΓΥ | ΓΚ | Μ.Ο. | Β |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ΕΣΣΔ | 3 | 2 | 1 | 0 | 8 | 5 | 1.60 | 5 |
Γιουγκοσλαβία | 3 | 2 | 0 | 1 | 8 | 3 | 2.67 | 4 |
Ουρουγουάη | 3 | 1 | 0 | 2 | 4 | 6 | 0.67 | 2 |
Κολομβία | 3 | 0 | 1 | 2 | 5 | 11 | 0.45 | 1 |
15:00 |
Ουρουγουάη | 2 – 1 | Κολομβία | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 7.908 Διαιτητής: Άντορ Ντόρογκι |
---|---|---|---|---|
Χοσέ Σασἰα 56' Λουίς Κουμπίγια 75' |
(Report) | Φρανσίσκο Σουλουάγα 19' πεν. |
31/5/1962 15:00 |
ΕΣΣΔ | 2 – 0 | Γιουγκοσλαβία | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 15.000 Διαιτητής: Άλμπερτ Ντους |
---|---|---|---|---|
Βαλεντίν Κοζμίτς Ιβανόφ 51' Βίκτορ Πονεντέλνικ 83' |
(Report) |
2/5/1962 15:00 |
Γιουγκοσλαβία | 3 – 1 | Ουρουγουάη | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 8.829 Διαιτητής: Κάρολ Γκάλμπα |
---|---|---|---|---|
Γιόσιπ Σκόμπλαρ 25' πεν. Μίλαν Γκάλιτς 29' Ντράζαν Γιέρκοβιτς 49' |
(Report) | Άνχελ Καμπρέρα 19' |
3/6/1962 15:00 |
ΕΣΣΔ | 4 – 4 | Κολομβία | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 8.040 Διαιτητής: Ζοάο Ετζέλ Φίλιο |
---|---|---|---|---|
Βαλεντίν Κοζμίτς Ιβανόφ 8' 11' Ίγκορ Τσισλένγκο 10' Βίκτορ Πονεντέλνικ 56' |
(Report) | Χερμάν Ασέρος 21' Μάρκος Κολ 68' Αντόνιο Ράδα 72' Μαρίνο Κλίνγκερ 86' |
6/6/1962 15:00 |
ΕΣΣΔ | 2 – 1 | Ουρουγουάη | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 9.973 Διαιτητής: Τσέζαρε Ιόνι |
---|---|---|---|---|
Αλεξέι Μαμίκιν 38' Βαλεντίν Κοζμίτς Ιβανόφ 89' |
(Report) | Χοσέ Σασἰα 54' |
7/6/1962 15:00 |
Γιουγκοσλαβία | 5 – 0 | Κολομβία | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 7.167 Διαιτητής: Κάρλος Ρόμπλες |
---|---|---|---|---|
Μίλαν Γκάλιτς 20' 61' Ντράγκαν Γιέρκοβιτς 25' 87' Βόισλαβ Μέλιτς 82' |
(Report) |
2ος Όμιλος
Εθνική | Α | Ν | Ι | Η | ΓΥ | ΓΚ | Μ.Ο. | Β |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Δυτική Γερμανία | 3 | 2 | 1 | 0 | 4 | 1 | 4.00 | 5 |
Χιλή | 3 | 2 | 0 | 1 | 5 | 3 | 1.67 | 4 |
Ιταλία | 3 | 1 | 1 | 1 | 3 | 2 | 1.50 | 3 |
Ελβετία | 3 | 0 | 0 | 3 | 2 | 8 | 0.25 | 0 |
30/5/1962 15:00 |
Χιλή | 3 – 1 | Ελβετία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 65.000 Διαιτητής: Κένεθ Άστον |
---|---|---|---|---|
Λεονέλ Σάντσες 44' 55' Χάιμε Ραμίρες 51' |
(Report) | Ρολφ Βύτριχ 6' |
31/5/1962 15:00 |
Δυτική Γερμανία | 0 – 0 | Ιταλία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 65.440 Διαιτητής: Ρόμπερτ Χόλεϊ Νέιβιντσον |
---|---|---|---|---|
(Report) |
2/6/1962 15:00 |
Χιλή | 2 – 0 | Ιταλία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 66.057 Διαιτητής: Κένεθ Άστον |
---|---|---|---|---|
Χάιμε Ραμίρες 73' Χόρχε Τόρο 87' |
(Report) |
3/6/1962 15:00 |
Δυτική Γερμανία | 2 – 1 | Ελβετία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 64.922 Διαιτητής: Λέο Χορν |
---|---|---|---|---|
Άλμπερτ Μπρυλς 45' Ούβε Ζέελερ 59' |
(Report) | Χάιντς Σνάιτερ 73' |
6/6/1962 15:00 |
Δυτική Γερμανία | 2 – 0 | Χιλή | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 67.224 Διαιτητής: Ρόμπερτ Χόλεϊ Νέιβιντσον |
---|---|---|---|---|
Χόρστ Σιμάνιακ 21' πεν. Ούβε Ζέελερ 82' |
(Report) |
7/6/1962 15:00 |
Ιταλία | 3 – 0 | Ελβετία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 59,828 Διαιτητής: Νικολάι Λατίσεφ |
---|---|---|---|---|
Μπρούνο Μόρα 1' Τζιάκομο Μπουλγκαρέλλι 65' 67' |
(Report) |
3ος Όμιλος
Εθνική | Α | Ν | Ι | Η | ΓΥ | ΓΚ | Μ.Ο. | Β |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Βραζιλία | 3 | 2 | 1 | 0 | 4 | 1 | 4.00 | 5 |
Τσεχοσλοβακία | 3 | 1 | 1 | 1 | 2 | 3 | 0.67 | 3 |
Μεξικό | 3 | 1 | 0 | 2 | 3 | 4 | 0.75 | 2 |
Ισπανία | 3 | 1 | 0 | 2 | 2 | 3 | 0.67 | 2 |
30/5/1962 15:00 |
Βραζιλία | 2 – 0 | Μεξικό | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 10,484 Διαιτητής: Γκότφριντ Ντινστ |
---|---|---|---|---|
Μάριο Ζαγκάλο 56' Πελέ 73' |
(Report) |
31/5/1962 15:00 |
Τσεχοσλοβακία | 1 – 0 | Ισπανία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 12,700 Διαιτητής: Κάρλ Έριχ Στάινερ |
---|---|---|---|---|
Γιόζεπ Στίμπρανι 80' | (Report) |
2/6/1962 15:00 |
Βραζιλία | 0 – 0 | Τσεχοσλοβακία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 14,903 Διαιτητής: Πιέρ Σβιντ |
---|---|---|---|---|
(Report) |
3/6/1962 15:00 |
Ισπανία | 1 – 0 | Μεξικό | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 11,875 Διαιτητής: Μράνκο Τέσανιτς |
---|---|---|---|---|
Χοακίν Πειρό 90' | (Report) |
6/6/1962 15:00 |
Βραζιλία | 2 – 1 | Ισπανία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 18,715 Διαιτητής: Σέρχιο Μπουσταμάντε |
---|---|---|---|---|
Αμαρἰλντο Ταβάρες ντα Σιλβέιρα 72' 86' | (Report) | Αδελάρδο Ροδρίγκεθ 35' |
7/6/1962 15:00 |
Μεξικό | 3 – 1 | Τσεχοσλοβακία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 10,648 Διαιτητής: Γκότφριντ Ντινστ |
---|---|---|---|---|
Ισιδόρο Ντίας 12' Αλφρέδο ντελ Άγκιλα 29' Έκτορ Ερνάντες 90' πεν. |
(Report) | Βάτσλαβ Μάσεκ 1' |
4ος Όμιλος
Εθνική | Α | Ν | Ι | Η | ΓΥ | ΓΚ | Μ.Ο. | Β |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ουγγαρία | 3 | 2 | 1 | 0 | 8 | 2 | 4.00 | 5 |
Αγγλία | 3 | 1 | 1 | 1 | 4 | 3 | 1.33 | 3 |
Αργεντινή | 3 | 1 | 1 | 1 | 2 | 3 | 0.67 | 3 |
Βουλγαρία | 3 | 0 | 1 | 2 | 1 | 7 | 0.14 | 1 |
Η Αγγλία πέρασε στην επόμενη φάση λόγο καλήτερου Μ.Ο. τερμάτων
30/5/1962 15:00 |
Αργεντινή | 1 – 0 | Βουλγαρία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 7.134 Διαιτητής: Χουάν Γκαρδεαθάμπαλ |
---|---|---|---|---|
Έκτορ Φακούντο 4' | (Report) |
31/5/1962 15:00 |
Ουγγαρία | 2 – 1 | Αγγλία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 7.938 Διαιτητής: Λέο Χορν |
---|---|---|---|---|
Λάγιος Τίχι 17' Φλόριαν Άλμπερτ 61' |
(Report) | Ρον Φλάουερ 60' πεν. |
2/6/1962 15:00 |
Αγγλία | 3 – 1 | Αργεντινή | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 9.794 Διαιτητής: Νικολάι Λατίσεφ |
---|---|---|---|---|
Ρον Φλάουερς 17' πεν. Μπόμπι Τσάρλτον 42' Τζίμι Γκρηβς 67' |
(Report) | Χοσέ Σανφιλίπο 81' |
3/6/1962 15:00 |
Ουγγαρία | 6 – 1 | Βουλγαρία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 7.442 Διαιτητής: Χουάν Γκαρδεαθάμπαλ |
---|---|---|---|---|
Φλόριαν Άλμπερτ 1' 6' 53' Λάγιος Τίχι 8' 70' Έρνε Σόιμοσι 12' |
(Report) | Γκεόργκι Ασπαρούχοφ 64' |
6/6/1962 15:00 |
Ουγγαρία | 0 – 0 | Αργεντινή | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 7.945 Διαιτητής: Αρτούρο Γιαμασάκι |
---|---|---|---|---|
(Report) |
7/6/1962 15:00 |
Αγγλία | 0 – 0 | Βουλγαρία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 5.700 Διαιτητής: Αντουάν Μπλαβιέ |
---|---|---|---|---|
(Report) |
Πορεία προς τον τελικό
Πίνακας Αποτελεσμάτων
Προημιτελικοί | Ημιτελικοί | Τελικός | ||||||||
10 Ιουνίου – Αρίκα | ||||||||||
ΕΣΣΔ | 1 | |||||||||
13 Ιουνίου - Σαντιάγο | ||||||||||
Χιλή | 2 | |||||||||
Χιλή | 2 | |||||||||
10 Ιουνίου - Βίνια ντελ Μαρ | ||||||||||
Βραζιλία | 4 | |||||||||
Βραζιλία | 3 | |||||||||
17 Ιουνίου – Σαντιάγο | ||||||||||
Αγγλία | 1 | |||||||||
Βραζιλία | 3 | |||||||||
10 Ιουνίου - Σαντιάγο | ||||||||||
Τσεχοσλοβακία | 1 | |||||||||
Δυτική Γερμανία | 0 | |||||||||
13 Ιουνίου – Βίνια ντελ Μαρ | ||||||||||
Γιουγκοσλαβία | 1 | |||||||||
Γιουγκοσλαβία | 1 | Μικρός τελικός | ||||||||
10 Ιουνίου - Ρανκάγουα | ||||||||||
Τσεχοσλοβακία | 3 | |||||||||
Ουγγαρία | 0 | Χιλή | 1 | |||||||
Τσεχοσλοβακία | 1 | Γιουγκοσλαβία | 0 | |||||||
16 Ιουνίου - Σαντιάγο | ||||||||||
Προημιτελικοί
10/6/1962 14:30 |
Χιλή | 2 – 1 | ΕΣΣΔ | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 17.268 Διαιτητής: Λέο Χορν |
---|---|---|---|---|
Λεονέλ Σάντσες 11' Ελάδιο Ρόχας 29' |
(Report) | Ίγκορ Τσισλένκο 26' |
10/6/1962 14:30 |
Τσεχοσλοβακία | 1 – 0 | Ουγγαρία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 11.690 Διαιτητής: Νικολάι Λατίσεφ |
---|---|---|---|---|
Άντολφ Σέρερ 13' | (Report) |
10/6/1962 14:30 |
Βραζιλία | 3 – 1 | Αγγλία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 17.736 Διαιτητής: Πιέρ Σβιντ |
---|---|---|---|---|
Γκαρίντσα 31' 59' Βαβά 53' |
(Report) | Τζέρι Χίτσχενς 38' |
10/6/1962 14:30 |
Γιουγκοσλαβία | 1 – 0 | Δυτική Γερμανία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 63.324 Διαιτητής: Αρτούρο Γιαμασάκι |
---|---|---|---|---|
Πέταρ Ραντάκοβιτς 85' | (Report) |
Ημιτελικοί
13/6/1962 14:30 |
Τσεχοσλοβακία | 3 – 1 | Γιουγκοσλαβία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 5.890 Διαιτητής: Γκότφριντ Ντινστ |
---|---|---|---|---|
Γιόσεφ Καντράμπα 48' Άντολφ Σέρερ 80' 84' πεν. |
(Report) | Ντράζαν Γιέρκοβιτς 69' |
13/6/1962 14:30 |
Βραζιλία | 4 – 2 | Χιλή | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 76.500 Διαιτητής: Αρτούρο Γιαμασάκι |
---|---|---|---|---|
Γκαρίντσα 9' 32' Βαβά 47' 78' |
(Report) | Χόρχε Τόρο 42' Λεονέλ Σάντσες 61' πεν. |
Μικρός τελικός
16/6/1962 14:30 |
Χιλή | 1 – 0 | Γιουγκοσλαβία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 67.000 Διαιτητής: Χουάν Γκαρδεαθάμπαλ |
---|
Τελικός Παγκοσμίου Κυπέλλου 1962
17/6/1962 14:30 |
Βραζιλία | 3 – 1 | Τσεχοσλοβακία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 68.679 Διαιτητής: Νικολάι Λατίσεφ |
---|---|---|---|---|
Αμαρίλντο Ταβάρες ντα Σιλβέιρα 17' Ζίτο 69' Βαβά 78' |
(Report) | Γιόσεφ Μάσοπουστ 15' |
|
Κανόνες παιχνιδιού
|
Παγκόσμιος Κυπελλούχος 1962: Βραζιλία (2ος τίτλος) |
Σκόρερ
- 4 τέρματα
- Γκαρίντσα
- Βαβά
- Λεονέλ Σάντσες
- Φλόριαν Άλμπερτ
- Βαλεντίν Κοζμίτς Ιβανόφ
- Ντράζαν Γιέρκοβιτς
- 3 τέρματα
- Αμαρἰλντο Ταβάρες ντα Σιλβέιρα
- Άντολφ Σέρερ
- Λάγιος Τίχι
- Μίλαν Γκάλιτς
- 2 τέρματα
- Χάιμε Ραμίρες
- Ελάδιο Ρόχας
- Χόρχε Τόρο
- Ρον Φλάουερ
- Ούβε Ζέελερ
- Τζιάκομο Μπουλγκαρέλλι
- Ίγκορ Τσισλένκο
- Βίκτορ Πονεντέλνικ
- Χοσέ Σασἰα
Παραπομπές
Χιλή: Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου με τη μεγαλύτερη βία, Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 156-159, Καθημερινή (1997)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Μουντιάλ 1962 - Χιλή
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1962 ήταν η 7η διοργάνωση και διεξάχθηκε στη Χιλή από τις 30 Μαΐου μέχρι τις 17 Ιουνίου. Είναι η διοργάνωση που πέρασε στην ιστορία σαν η πιο αντιαθλητική. Χαρακτηρίστηκε το "Παγκόσμιο Κύπελλο της... μεγάλης σφαγής". Τον τίτλο κατέκτησε η Βραζιλία, που νίκησε στον τελικό την Τσεχοσλοβακία με 3-1. Αλλά η διοργάνωση σημαδεύτηκε από τη βιαιότητα, τα επεισόδια, τους αντιαθλητικούς ποδοσφαιριστές και τους κακούς διαιτητές, που αδυνατούσαν να προστατεύσουν τους αθλητές. Δεκατρείς παίκτες τραυματίστηκαν σοβαρά και χειρουργήθηκαν. Θύμα των αντιαθλητικών ενεργειών έπεσε και ο μεγάλος Πελέ, που έπαιξε μόνο σε δύο αγώνες: με το Μεξικό (η Βραζιλία νίκησε με 2-0 και ο Πελέ πέτυχε ένα γκολ) και με την Τσεχοσλοβακία στην Α' φάση (0-0).
Η διοργανώτρια Χιλή πραγματοποίησε εντυπωσιακή πορεία, που ανακόπηκε στις 13 Ιουνίου στον ημιτελικό από τη Βραζιλία, από την οποία ηττήθηκε παρουσία 80.000 θεατών, με 2-4. Η Χιλή, βασιζόμενη στην θερμή υποστήριξη του φανατικού κοινού της, κατόρθωσε να κατακτήσει την 3η θέση, νικώντας, στις 16 Ιουνίου, στον μικρό τελικό, τη Γιουγκοσλαβία 1-0, με γκολ του Ρόχας στο 90'. Ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία στην ιστορία του χιλιανού ποδοσφαίρου.
Στο Κύπελλο σημειώθηκαν 89 τέρματα από 54 παίκτες. Τα περισσότερα σημειώθηκαν στον αγώνα Ε.Σ.Σ.Δ.-Κολομβίας 4-4.
Παρά τους τραυματισμούς και τις αντιαθλητικές ενέργειες, μόνο έξι παίκτες αποβλήθηκαν. Καταλογίστηκαν οκτώ πέναλτι. Κόπηκαν 893.172 εισιτήρια εισιτήρια (μέσος όρος 27.912 ανά αγώνα). Ένας παίκτης, που μικρός έπασχε από πολιομυελίτιδα, ήταν η μορφή του Μουντιάλ της Χιλής: ο Βραζιλιάνος Γκαρίντσα, που αποκλήθηκε "Η ντρίμπλα του Θεού". Το μικρό ελάττωμα που έμεινε στο δεξί του πόδι τού χάρισε το προνόμιο της εκπληκτικής ντρίμπλας, μίας από τις εντυπωσιακότερες στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου.[1]
Επιλογή Διοργανωτή
Μετά από 12 χρόνια η διοργάνωση διεξάχθηκε σε Νοτιοαμερικανική χώρα (τελευταία φορά ήταν το Παγκόσμιο Κυπέλλου του 1950 που διεξήχθη στην Βραζιλία). Για την διοργάνωση του 1962 δήλωσαν ενδιαφέρον 3 χώρες. Οι 3 χώρες ήταν η Αργεντινή, Δυτική Γερμανία και η Χιλή. Πριν την διαδικασία της ψηφοφορίας η Δυτική Γερμανία απέσυρε την υποψηφιότητα της. Στην τελική ψηφοφορία που έγινε στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας, η Χιλή κατάφερε να μαζέψει τους περισσότερους ψήφους και να κερδίσει τη διοργάνωση.
Αποτελέσματα ψηφοφορίας
Αποτελέσματα ψηφοφορίας | |||
---|---|---|---|
Χώρα | 1ος Γύρος | ||
Χιλή | 32 | ||
Αργεντινή | 11 |
Προκριματικά
Στα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1962 συμμετείχαν 56 εθνικές ομάδες και διαγωνίστηκαν για τις 16 θέσεις που δόθηκαν για την τελική φάση των Μουντιάλ. Οι 2 από τις 16 θέσεις καλύφθηκαν από την προηγούμενή νικήτρια Βραζιλία και την οικοδέσποινα Χιλή. Χαρακτηριστικό είναι ότι λόγο της ιδιομορφίας των προκριματικών μόνο το Μεξικό προκρίθηκε από τις ηπείρους Βόρεια και Κεντρική Αμερική, Αφρική, Ασία και Ωκεανία κάνοντας έτσι το Παγκόσμιο Κύπελλο να μοιάζει σε Διηπειρωτικό Κύπελλο με δύο μόλις ηπείρους να διαγωνίζονται για το τρόπαιο του Παγκόσμιου Πρωταθλητή Για πρώτη φορά στην τελική φάση συμμετείχαν η Βουλγαρία και η Κολομβία.
Οι ομάδες
Οι 16 ομάδες που εξασφάλισαν την συμμετοχή τους στην τελική φάση του Μουντιάλ 1962 είναι οι εξής:
Μεξικό
Αργεντινή |
Αγγλία Γιουγκοσλαβία |
Στάδια
Για την τελική φάση χρησιμοποιήθηκαν τα εξής 4 στάδια
Σαντιάγο | Βίνια δελ Μαρ |
---|---|
Εστάντιο Ναθιονάλ | Εστάντιο Σαουσαλίτο |
33°27′52″S 70°36′38″W | 33°00′51.83″S 71°32′6.84″W |
Χωρητικότητα: 66,660 | Χωρητικότητα: 18,037 |
Ρανκάγουα | Αρίκα |
Estadio Braden Copper Co. | Εστάντιο Κάρλος Ντίτμπορν |
34°10′39.95″S 70°44′15.79″W | 18°29′15.47″S 70°17′56.96″W |
Χωρητικότητα: 18,000 | Χωρητικότητα: 17,786 |
Διαιτητές
|
|
Φάση Ομίλων
Όλες οι ώρες που αναγράφονται είναι οι τοπικές ώρες Χιλής UTC -3
1ος Όμιλος
Εθνική | Α | Ν | Ι | Η | ΓΥ | ΓΚ | Μ.Ο. | Β |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ΕΣΣΔ | 3 | 2 | 1 | 0 | 8 | 5 | 1.60 | 5 |
Γιουγκοσλαβία | 3 | 2 | 0 | 1 | 8 | 3 | 2.67 | 4 |
Ουρουγουάη | 3 | 1 | 0 | 2 | 4 | 6 | 0.67 | 2 |
Κολομβία | 3 | 0 | 1 | 2 | 5 | 11 | 0.45 | 1 |
15:00 |
Ουρουγουάη | 2 – 1 | Κολομβία | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 7.908 Διαιτητής: Άντορ Ντόρογκι |
---|---|---|---|---|
Χοσέ Σασἰα 56' Λουίς Κουμπίγια 75' |
(Report) | Φρανσίσκο Σουλουάγα 19' πεν. |
31/5/1962 15:00 |
ΕΣΣΔ | 2 – 0 | Γιουγκοσλαβία | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 15.000 Διαιτητής: Άλμπερτ Ντους |
---|---|---|---|---|
Βαλεντίν Κοζμίτς Ιβανόφ 51' Βίκτορ Πονεντέλνικ 83' |
(Report) |
2/5/1962 15:00 |
Γιουγκοσλαβία | 3 – 1 | Ουρουγουάη | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 8.829 Διαιτητής: Κάρολ Γκάλμπα |
---|---|---|---|---|
Γιόσιπ Σκόμπλαρ 25' πεν. Μίλαν Γκάλιτς 29' Ντράζαν Γιέρκοβιτς 49' |
(Report) | Άνχελ Καμπρέρα 19' |
3/6/1962 15:00 |
ΕΣΣΔ | 4 – 4 | Κολομβία | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 8.040 Διαιτητής: Ζοάο Ετζέλ Φίλιο |
---|---|---|---|---|
Βαλεντίν Κοζμίτς Ιβανόφ 8' 11' Ίγκορ Τσισλένγκο 10' Βίκτορ Πονεντέλνικ 56' |
(Report) | Χερμάν Ασέρος 21' Μάρκος Κολ 68' Αντόνιο Ράδα 72' Μαρίνο Κλίνγκερ 86' |
6/6/1962 15:00 |
ΕΣΣΔ | 2 – 1 | Ουρουγουάη | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 9.973 Διαιτητής: Τσέζαρε Ιόνι |
---|---|---|---|---|
Αλεξέι Μαμίκιν 38' Βαλεντίν Κοζμίτς Ιβανόφ 89' |
(Report) | Χοσέ Σασἰα 54' |
7/6/1962 15:00 |
Γιουγκοσλαβία | 5 – 0 | Κολομβία | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 7.167 Διαιτητής: Κάρλος Ρόμπλες |
---|---|---|---|---|
Μίλαν Γκάλιτς 20' 61' Ντράγκαν Γιέρκοβιτς 25' 87' Βόισλαβ Μέλιτς 82' |
(Report) |
2ος Όμιλος
Εθνική | Α | Ν | Ι | Η | ΓΥ | ΓΚ | Μ.Ο. | Β |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Δυτική Γερμανία | 3 | 2 | 1 | 0 | 4 | 1 | 4.00 | 5 |
Χιλή | 3 | 2 | 0 | 1 | 5 | 3 | 1.67 | 4 |
Ιταλία | 3 | 1 | 1 | 1 | 3 | 2 | 1.50 | 3 |
Ελβετία | 3 | 0 | 0 | 3 | 2 | 8 | 0.25 | 0 |
30/5/1962 15:00 |
Χιλή | 3 – 1 | Ελβετία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 65.000 Διαιτητής: Κένεθ Άστον |
---|---|---|---|---|
Λεονέλ Σάντσες 44' 55' Χάιμε Ραμίρες 51' |
(Report) | Ρολφ Βύτριχ 6' |
31/5/1962 15:00 |
Δυτική Γερμανία | 0 – 0 | Ιταλία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 65.440 Διαιτητής: Ρόμπερτ Χόλεϊ Νέιβιντσον |
---|---|---|---|---|
(Report) |
2/6/1962 15:00 |
Χιλή | 2 – 0 | Ιταλία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 66.057 Διαιτητής: Κένεθ Άστον |
---|---|---|---|---|
Χάιμε Ραμίρες 73' Χόρχε Τόρο 87' |
(Report) |
3/6/1962 15:00 |
Δυτική Γερμανία | 2 – 1 | Ελβετία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 64.922 Διαιτητής: Λέο Χορν |
---|---|---|---|---|
Άλμπερτ Μπρυλς 45' Ούβε Ζέελερ 59' |
(Report) | Χάιντς Σνάιτερ 73' |
6/6/1962 15:00 |
Δυτική Γερμανία | 2 – 0 | Χιλή | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 67.224 Διαιτητής: Ρόμπερτ Χόλεϊ Νέιβιντσον |
---|---|---|---|---|
Χόρστ Σιμάνιακ 21' πεν. Ούβε Ζέελερ 82' |
(Report) |
7/6/1962 15:00 |
Ιταλία | 3 – 0 | Ελβετία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 59,828 Διαιτητής: Νικολάι Λατίσεφ |
---|---|---|---|---|
Μπρούνο Μόρα 1' Τζιάκομο Μπουλγκαρέλλι 65' 67' |
(Report) |
3ος Όμιλος
Εθνική | Α | Ν | Ι | Η | ΓΥ | ΓΚ | Μ.Ο. | Β |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Βραζιλία | 3 | 2 | 1 | 0 | 4 | 1 | 4.00 | 5 |
Τσεχοσλοβακία | 3 | 1 | 1 | 1 | 2 | 3 | 0.67 | 3 |
Μεξικό | 3 | 1 | 0 | 2 | 3 | 4 | 0.75 | 2 |
Ισπανία | 3 | 1 | 0 | 2 | 2 | 3 | 0.67 | 2 |
30/5/1962 15:00 |
Βραζιλία | 2 – 0 | Μεξικό | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 10,484 Διαιτητής: Γκότφριντ Ντινστ |
---|---|---|---|---|
Μάριο Ζαγκάλο 56' Πελέ 73' |
(Report) |
31/5/1962 15:00 |
Τσεχοσλοβακία | 1 – 0 | Ισπανία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 12,700 Διαιτητής: Κάρλ Έριχ Στάινερ |
---|---|---|---|---|
Γιόζεπ Στίμπρανι 80' | (Report) |
2/6/1962 15:00 |
Βραζιλία | 0 – 0 | Τσεχοσλοβακία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 14,903 Διαιτητής: Πιέρ Σβιντ |
---|---|---|---|---|
(Report) |
3/6/1962 15:00 |
Ισπανία | 1 – 0 | Μεξικό | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 11,875 Διαιτητής: Μράνκο Τέσανιτς |
---|---|---|---|---|
Χοακίν Πειρό 90' | (Report) |
6/6/1962 15:00 |
Βραζιλία | 2 – 1 | Ισπανία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 18,715 Διαιτητής: Σέρχιο Μπουσταμάντε |
---|---|---|---|---|
Αμαρἰλντο Ταβάρες ντα Σιλβέιρα 72' 86' | (Report) | Αδελάρδο Ροδρίγκεθ 35' |
7/6/1962 15:00 |
Μεξικό | 3 – 1 | Τσεχοσλοβακία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 10,648 Διαιτητής: Γκότφριντ Ντινστ |
---|---|---|---|---|
Ισιδόρο Ντίας 12' Αλφρέδο ντελ Άγκιλα 29' Έκτορ Ερνάντες 90' πεν. |
(Report) | Βάτσλαβ Μάσεκ 1' |
4ος Όμιλος
Εθνική | Α | Ν | Ι | Η | ΓΥ | ΓΚ | Μ.Ο. | Β |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ουγγαρία | 3 | 2 | 1 | 0 | 8 | 2 | 4.00 | 5 |
Αγγλία | 3 | 1 | 1 | 1 | 4 | 3 | 1.33 | 3 |
Αργεντινή | 3 | 1 | 1 | 1 | 2 | 3 | 0.67 | 3 |
Βουλγαρία | 3 | 0 | 1 | 2 | 1 | 7 | 0.14 | 1 |
Η Αγγλία πέρασε στην επόμενη φάση λόγο καλήτερου Μ.Ο. τερμάτων
30/5/1962 15:00 |
Αργεντινή | 1 – 0 | Βουλγαρία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 7.134 Διαιτητής: Χουάν Γκαρδεαθάμπαλ |
---|---|---|---|---|
Έκτορ Φακούντο 4' | (Report) |
31/5/1962 15:00 |
Ουγγαρία | 2 – 1 | Αγγλία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 7.938 Διαιτητής: Λέο Χορν |
---|---|---|---|---|
Λάγιος Τίχι 17' Φλόριαν Άλμπερτ 61' |
(Report) | Ρον Φλάουερ 60' πεν. |
2/6/1962 15:00 |
Αγγλία | 3 – 1 | Αργεντινή | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 9.794 Διαιτητής: Νικολάι Λατίσεφ |
---|---|---|---|---|
Ρον Φλάουερς 17' πεν. Μπόμπι Τσάρλτον 42' Τζίμι Γκρηβς 67' |
(Report) | Χοσέ Σανφιλίπο 81' |
3/6/1962 15:00 |
Ουγγαρία | 6 – 1 | Βουλγαρία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 7.442 Διαιτητής: Χουάν Γκαρδεαθάμπαλ |
---|---|---|---|---|
Φλόριαν Άλμπερτ 1' 6' 53' Λάγιος Τίχι 8' 70' Έρνε Σόιμοσι 12' |
(Report) | Γκεόργκι Ασπαρούχοφ 64' |
6/6/1962 15:00 |
Ουγγαρία | 0 – 0 | Αργεντινή | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 7.945 Διαιτητής: Αρτούρο Γιαμασάκι |
---|---|---|---|---|
(Report) |
7/6/1962 15:00 |
Αγγλία | 0 – 0 | Βουλγαρία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 5.700 Διαιτητής: Αντουάν Μπλαβιέ |
---|---|---|---|---|
(Report) |
Πορεία προς τον τελικό
Πίνακας Αποτελεσμάτων
Προημιτελικοί | Ημιτελικοί | Τελικός | ||||||||
10 Ιουνίου – Αρίκα | ||||||||||
ΕΣΣΔ | 1 | |||||||||
13 Ιουνίου - Σαντιάγο | ||||||||||
Χιλή | 2 | |||||||||
Χιλή | 2 | |||||||||
10 Ιουνίου - Βίνια ντελ Μαρ | ||||||||||
Βραζιλία | 4 | |||||||||
Βραζιλία | 3 | |||||||||
17 Ιουνίου – Σαντιάγο | ||||||||||
Αγγλία | 1 | |||||||||
Βραζιλία | 3 | |||||||||
10 Ιουνίου - Σαντιάγο | ||||||||||
Τσεχοσλοβακία | 1 | |||||||||
Δυτική Γερμανία | 0 | |||||||||
13 Ιουνίου – Βίνια ντελ Μαρ | ||||||||||
Γιουγκοσλαβία | 1 | |||||||||
Γιουγκοσλαβία | 1 | Μικρός τελικός | ||||||||
10 Ιουνίου - Ρανκάγουα | ||||||||||
Τσεχοσλοβακία | 3 | |||||||||
Ουγγαρία | 0 | Χιλή | 1 | |||||||
Τσεχοσλοβακία | 1 | Γιουγκοσλαβία | 0 | |||||||
16 Ιουνίου - Σαντιάγο | ||||||||||
Προημιτελικοί
10/6/1962 14:30 |
Χιλή | 2 – 1 | ΕΣΣΔ | Στάδιο Κάρλος Ντἰτμπορν, Αρίκα Θεατές: 17.268 Διαιτητής: Λέο Χορν |
---|---|---|---|---|
Λεονέλ Σάντσες 11' Ελάδιο Ρόχας 29' |
(Report) | Ίγκορ Τσισλένκο 26' |
10/6/1962 14:30 |
Τσεχοσλοβακία | 1 – 0 | Ουγγαρία | Στάδιο Ελ Τενιέντε, Ρανκάγουα Θεατές: 11.690 Διαιτητής: Νικολάι Λατίσεφ |
---|---|---|---|---|
Άντολφ Σέρερ 13' | (Report) |
10/6/1962 14:30 |
Βραζιλία | 3 – 1 | Αγγλία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 17.736 Διαιτητής: Πιέρ Σβιντ |
---|---|---|---|---|
Γκαρίντσα 31' 59' Βαβά 53' |
(Report) | Τζέρι Χίτσχενς 38' |
10/6/1962 14:30 |
Γιουγκοσλαβία | 1 – 0 | Δυτική Γερμανία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 63.324 Διαιτητής: Αρτούρο Γιαμασάκι |
---|---|---|---|---|
Πέταρ Ραντάκοβιτς 85' | (Report) |
Ημιτελικοί
13/6/1962 14:30 |
Τσεχοσλοβακία | 3 – 1 | Γιουγκοσλαβία | Στάδιο Σαουσαλίτο, Βίνια ντελ Μαρ Θεατές: 5.890 Διαιτητής: Γκότφριντ Ντινστ |
---|---|---|---|---|
Γιόσεφ Καντράμπα 48' Άντολφ Σέρερ 80' 84' πεν. |
(Report) | Ντράζαν Γιέρκοβιτς 69' |
13/6/1962 14:30 |
Βραζιλία | 4 – 2 | Χιλή | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 76.500 Διαιτητής: Αρτούρο Γιαμασάκι |
---|---|---|---|---|
Γκαρίντσα 9' 32' Βαβά 47' 78' |
(Report) | Χόρχε Τόρο 42' Λεονέλ Σάντσες 61' πεν. |
Μικρός τελικός
16/6/1962 14:30 |
Χιλή | 1 – 0 | Γιουγκοσλαβία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 67.000 Διαιτητής: Χουάν Γκαρδεαθάμπαλ |
---|
Τελικός Παγκοσμίου Κυπέλλου 1962
17/6/1962 14:30 |
Βραζιλία | 3 – 1 | Τσεχοσλοβακία | Στάδιο Νασιονάλ, Σαντιάγο Θεατές: 68.679 Διαιτητής: Νικολάι Λατίσεφ |
---|---|---|---|---|
Αμαρίλντο Ταβάρες ντα Σιλβέιρα 17' Ζίτο 69' Βαβά 78' |
(Report) | Γιόσεφ Μάσοπουστ 15' |
|
|
|
Κανόνες παιχνιδιού
|
Παγκόσμιος Κυπελλούχος 1962: Βραζιλία (2ος τίτλος) |
Σκόρερ
- 4 τέρματα
- Γκαρίντσα
- Βαβά
- Λεονέλ Σάντσες
- Φλόριαν Άλμπερτ
- Βαλεντίν Κοζμίτς Ιβανόφ
- Ντράζαν Γιέρκοβιτς
- 3 τέρματα
- Αμαρἰλντο Ταβάρες ντα Σιλβέιρα
- Άντολφ Σέρερ
- Λάγιος Τίχι
- Μίλαν Γκάλιτς
- 2 τέρματα
- Χάιμε Ραμίρες
- Ελάδιο Ρόχας
- Χόρχε Τόρο
- Ρον Φλάουερ
- Ούβε Ζέελερ
- Τζιάκομο Μπουλγκαρέλλι
- Ίγκορ Τσισλένκο
- Βίκτορ Πονεντέλνικ
- Χοσέ Σασἰα
Παραπομπές
Χιλή: Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου με τη μεγαλύτερη βία, Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 156-159, Καθημερινή (1997)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Μουντιάλ 1962 - Χιλή
Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου
Διοργανώσεις
Ουρουγουάη 1930 Ιταλία 1934 Γαλλία 1938 Βραζιλία 1950 Ελβετία 1954 Σουηδία 1958 Χιλή 1962 Αγγλία 1966 Μεξικό 1970 Δυτική Γερμανία 1974 Αργεντινή 1978 Ισπανία 1982 Μεξικό 1986 Ιταλία 1990 Ηνωμένες Πολιτείες 1994 Γαλλία 1998 Νότια Κορέα & Ιαπωνία 2002 Γερμανία 2006 Νότια Αφρική 2010 Βραζιλία 2014 Ρωσία 2018 Κατάρ 2022 Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς και Μεξικό 2026
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License