.
Η Πάρμα (ιτ.: Parma) είναι πόλη της Ιταλίας, πρωτεύουσα της επαρχίας Πάρμα, στην περιφέρεια της Εμίλια-Ρομάνια. Η πόλη είναι γνωστή για τα αρχιτεκτονικά της αξιοθέατα, αλλά και για το Πανεπιστήμιο της Πάρμα, ένα από τα αρχαιότερα στον κόσμο. Ο πληθυσμός της πόλης είναι περίπου 177.000 κάτοικοι (2007), από τους οποίους το 91% περίπου είναι Ιταλοί, ενώ οι υπόλοιποι προέρχονται κυρίως από Ευρωπαϊκές χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Η πόλη χωρίζεται στα δύο από έναν μικρό ποταμό, που φέρει και αυτός το όνομα Πάρμα.
Ιστορία
Η περιοχή της Πάρμα κατοικήθηκε από την εποχή του χαλκού, όπως προκύπτει από ευρήματα της περιοχής. Θεωρείται πως την έχτισαν οι Ετρούσκοι. Το όνομα πάρμα είναι όμως λατινικό, και προέρχεται από την ονομασία της στρογγυλής ασπίδας (parma). Ο λόγος που ονομάστηκε έτσι δεν είναι ξεκάθαρος. Είτε αφορά το σχήμα της πόλης, είτε επειδή βοηθούσε στην άμυνα εναντίον των Γαλατών. Το 183 π.Χ. δημιουργήθηκε εκεί μια ρωμαϊκή αποικία, παράλληλα με μια δεύτερη στη Μούτινα (Μόντενα), και στη πόλη εγκαταστάθηκαν 2.000 οικογένειες. Η πόλη ήταν οδικό κέντρο καθώς εκεί συναντιώνταν οι Via Aemilia και Via Claudia. Καταστράφηκε το 44 π.Χ. και ξανακτίσθηκε από τον Αύγουστο. Την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας έλαβε τον τίτλο Ιουλία.
Ο Αττίλας κατέλαβε την πόλη, ενώ καταστράφηκε ξανά κατά τον Γοτθικό πόλεμο, από τον Τοτίλα, όταν ήταν μέρος της Βυζαντινής Εξαρχίας της Ραβέννα. Η πόλη ονομαζόταν τότε Χρυσόπολις. Το 569 πέρασε στο λομβαρδικό βασίλειο της Ιταλίας. Κατά τον Μεσαίωνα ήταν σημαντικό σημείο του δρόμου Via Francigena, που ήταν ο κύριος δρόμος που συνέδεε τη Ρώμη με την Βόρεια Ευρώπη.
Το 774 έγινε πρωτεύουσα κράτους, κάτω από την κυριαρχία της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αλλά διοικούταν από τον επίσκοπο της. Η Πάρμα συνήθως ήταν με το μέρος της Αυτοκρατορίας στις συγκρούσεις της με το Βατικανό. Έτσι δύο από τους επισκόπους της έγιναν αντιπάπες. Το 1140 έγινε σχεδόν αυτόνομη.
Η Πάρμα το 15ο αιώνα.
Το 1314 πέρασε κάτω από την κυριαρχία του Μιλάνου. Το 1440 πέρασε στον έλεγχο της οικογένειας Σφόρτσα, που οι απόγονοί της ίδρυσαν ένα νέο είδους φέουδο στην περιοχή. Μεταξύ του 140υ και 15ου αιώνα, έλαβε μέρος στους Ιταλικούς πολέμους. Μεταξύ 1500-1521 η πόλη ήταν υπό τον έλεγχο των Γάλλων, ενώ στη συνέχεια πέρασε υπό τον έλεγχο του Πάπα, μέχρι το 1545, όταν ο Πάπας Παύλος ο Γ΄ αφαίρεσε την Πάρμα και την Πιατσέντζα από τις Παπικές Κτήσεις και έδωσε την εξουσία της πόλης στον γιό του Πιέρ Λουίτζι Φαρνέζε. Κατά τα τέλη του 17ου αιώνα, όλες οι περιοχές του Παρμένσε πέρασαν στην κυριαρχία των Φαρνέζε. Η οικογένεια κυβέρνησε τις δύο πόλεις μέχρι το 1731, όταν ο τελευταίος απόγονος της οικογένειας Φαρνέζε, Αντόνιο, απεβίωσε. Τότε το δουκάτο των Πάρμα και Πιατσέντζα πέρασε στα χέρια των Βουρβώνων. Πολλά έργα τέχνης μεταφέρθηκαν τότε από την Πάρμα στη Νάπολη.
Οι Φαρνέζε βοήθησαν και στην ανάπτυξη του πανεπιστημίου της πόλης. Πριν το 1051 προϋπήρχε σαν σχολή που προσέφερε φιλοσοφικές, ιατρικές και νομικές σπουδές. Η ίδρυση της ανάγεται στον 11ο αιώνα. Η μετατροπή της σε πανεπιστήμιο έγινε το 1502.
Μετά το 1748 και την συνθήκη του Άαχεν, πέρασε υπό την επιρροή των Γάλλων και γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, με μεγάλα δημόσια έργα να γίνονται στη πόλη, αλλά και να μπαίνουν οι βάσεις για ανάπτυξη βιομηχανίας. Την περίοδο εκείνη στην πόλη δημιουργήθηκε βιβλιοθήκη, αρχαιολογικό μουσείο, πινακοθήκη και βοτανικός κήπος, ενώ και ο Ιταλός τυπογράφος Τζιανμπατίστα Μπορντίνι εγκαταστάθηκε στην πόλη.
Κατά την περίοδο των Ναπολεόντειων πολέμων άνηκε διοικητικά στην περιοχή Taro Département, με το γαλλικό όνομα Parme. Στην περιοχή δημιουργήθηκε ένα δουκάτο για τον Charles-François Lebrun, θησαυροφύλακα του Αυτοκράτορα, το 1808. Το 1847, μετά τον θάνατο της δούκισσας της Πάρμας Μαρίας Λουίζας, η πόλη περνά ξανά στα χέρια των Βουρβώνων.
Το 1859 η Πάρμα γίνεται μέρος της επαρχίας Εμίλια. Το 1860 το πρώην δουκάτο γίνεται μέρος του Βασιλείου της Ιταλίας, και η πόλη αρχίζει να παρακμάζει οικονομικά. Μετά το 1859 ενώνεται με την Πιατσέντζα και το 1993 με τις Φόρνοβο και Σουζάρα, δημιουργώντας μία ένωση πόλεων που ανέπτυξε οικονομικά την περιοχή. Το 1908 μια μεγάλη γενική απεργία σημειώνεται στη πόλη, από την 1η Μαΐου έως τις 6 Ιουνίου. Το 1922 οι κάτοικοί της αντιστάθηκαν στον Ίταλο Μπάλμπο, ένα γεγονός που αναφέρεται ως η πρώτη μορφή αντίστασης ενάντια στο Φασισμό στην Ιταλία. Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναι κέντρο παρτιζάνων αντιστασιακών, ενώ την άνοιξη του 1944 οι σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις της πόλης γίνονται στόχος βομβαρδισμοί των Συμμάχων. Από αυτούς καταστρέφεται και μέρος του παλατιού Palazzo della Pilotta, που ήταν κοντά στον σταθμό, όπως και το θέατρο Teatro Farnese και μέρος της βιβλιοθήκης Biblioteca Palatina, αλλά υπήρχαν και διάφορες άλλες καταστροφές σε άλλα μνημεία όπως το Palazzo del Giardino, η εκκλησία Steccata,η εκκλησία San Giovanni, το Palazzo Ducale, το θέατρο Παγκανίνι και ένα μνημείο για τον Τζουζέπε Βέρντι. Τελικά απελευθερώθηκε από τη γερμανική κατοχή στις 26 Απριλίου 1945, από Ιταλούς παρτιζάνους και ένα στρατιωτικό σώμα από την Βραζιλία.
Αξιοθέατα
Η πόλη έχει ένα μεγάλο πλήθος από εκκλησίες, με κύρια τον καθεδρικό ναό ρομανικής αρχιτεκτονικής του 12ου αιώνα, ενώ δίπλα του υπάρχει ένα βαπτιστήριο. Και τα δύο είναι έργα του Benedetto Antelami. Επίσης γνωστές είναι η εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή, του 10ου αιώνα που ξανακτίσθηκε το 1498 και το 1510, με την μπαρόκ πρόσοψη, η Santa Maria della Steccata, η γοτθικού ρυθμού San Francesco del Prato, που από τους Ναπολεόντειους χρόνους μέχρι το 1990 λειτουργούσε ως η φυλακή της πόλης και άλλες.
Η πόλη έχει έναν αριθμό παλατιών με πιο γνωστά το Palazzo della Pilotta, όπου στεγάζει ακαδημία καλών τεχνών και το παλάτι των δουκών, Palazzo Ducale.
Άλλα αξιοθέατα είναι το θέατρο Farnese, η Cittadella ένα παλιό φρούριο του 16ου αιώνα, η γέφυρα Pons Lapidis από την εποχή του Αύγουστου, ο βοτανικός κήπος Orto Botanico di Parma, το βασιλικό θέατρο (Teatro Regio), το μουσείο Τοσκανίνι, το θέατρο Niccolò Paganini και το μουσείο Lombardi.
Αθλητισμός
Η πόλη είναι έδρα της ιταλικής ομάδας ποδοσφαίρου Πάρμα. Αγωνίζεται στο Ιταλικό πρωτάθλημα και το γήπεδό της είναι το Ένιο Ταρντίνι. Έχει κατακτήσει μεταξύ άλλων ένα Κύπελλο Κυπελλούχων και δύο Κύπελλα UEFA.
Στην πόλη υπάρχουν δύο ομάδες ράγκμπι που αγωνίζονται στην πρώτη κατηγορία οι Overmach Rugby Parma και SKG Gran Rugby. Επίσης υπάρχουν ομάδες βόλεϊ, γυναικείου μπάσκετ και μπέιζμπολ.
Φαγητό
Η πόλη είναι γνωστή για το τυρί Παρμεζάνα (Parmigiano Reggiano, παράγεται επίσης στο Ρέτζιο Εμίλια), και για το προσούτο ντι Πάρμα. Στην πόλη υπάρχουν δύο πολυεθνικές που ασχολούνται με το φαγητό οι Barilla και Parmalat, ενώ από το 2004 είναι έδρα της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Aσφάλεια στη Διατροφή (European Food Safety Authority EFSA).
Εξωτερικές συνδέσεις
Επίσημη ιστοσελίδα
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Parma της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
