Ο Θράσος Καστανάκης (Ταταύλα Κωνσταντινούπολης, 23 Δεκεμβρίου 1901 − Παρίσι, 17 Μαρτίου 1967) ήταν Έλληνας συγγραφέας.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Θράσος Καστανάκης γεννήθηκε στα Ταταύλα της Πόλης το 1901. Αφού αποφοίτησε από την Ελληνογαλλική Σχολή της Κωνσταντινούπολης (Lycée National Francohellénique) πήγε στο Παρίσι μαζί με τους φίλους του Γιώργο Βακαλό και Αντώνη Γιαννίδη και γράφτηκε στη «Σχολή των Ζωντανών Ανατολικών Γλωσσών», στη Σορβόννη (1919). Πήρε το πτυχίο του με τον (πρωτοφανή για τη συγκεκριμένη σχολή μέχρι τότε) βαθμό άριστα 10 (1921) και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι. Το 1921 πήρε τη θέση του επιμελητή στο τμήμα της Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας της σχολής με διευθυντή τον (παλαιότερα δάσκαλό του) Ψυχάρη και το 1929 παντρεύτηκε τη φιλόλογο Αγγέλα Βαλιάδου. Πήρε διαζυγίο τρία χρόνια αργότερα για να παντρευτεί σχεδόν αμέσως τη μαθήτρια της πρώην γυναίκας του, Ελπίδα Μαυροειδή.

Διέμεινε στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της κατοχής και επέστρεψε στο Παρίσι μετά την απελευθέρωση. Υπήρξε ενεργός αριστερός, ιδρυτής της «Δημοκρατικής Ένωση Ελλήνων της Γαλλίας» με σκοπό τη διεθνή καταγγελία των διωγμών που υφίσταντο οι κομμουνιστές στην Ελλάδα.[1] Πέθανε από κίρρωση ήπατος λόγω προβλήματος αλκοολισμού και τάφηκε στο Παρίσι.

Λογοτεχνική πορεία

Ο Θρασάκης ενδιαφέρθηκε από νωρίς για την πεζογραφία χάρη στον φιλικό δεσμό που ανέπτυξε με τον Λύσανδρο Πράσινο, καθηγητή του των γαλλικών στην Ελληνογαλλική Σχολή και συνεκδότη του πολίτικου περιοδικού Λόγος. Έτσι το πρώτο του διήγημα με τίτλο «Φοβισμένη ψυχή» έχει γραφτεί κατά τα μαθητικά του χρόνια (1918). Την εμφάνισή του στον χώρο της λογοτεχνίας την έκανε το 1921 με το διήγημα «Ο καθένας μονάχος» στο περιοδικό του καθηγητή του (ο Λόγος, αρ. 4) και μέσα στην ίδια χρονιά εξέδωσε στην Κωνσταντινούπολη την ποιητική συλλογή Οι ερημιές του Ηλιόχαρου, μέρη της οποίας είχε δημοσιεύσει νωρίτερα στο ίδιο περιοδικό. Ο ίδιος υπήρξε συνεκδότης και συγγραφέας του λογοτεχνικού περιοδικού Ο Διόνυσος.

Ο Καστανάκης έγινε γνωστός στα ελληνικά γράμματα λίγο αργότερα (1924) όταν βραβεύτηκε σε διαγωνισμό μυθιστορήματος του εκδοτικού οίκου Ζηκάκη για το μυθιστόρημά του Οι πρίγκιπες. Το πλατύ κοινό τον ξέρει όμως κυρίως χάρη στην τηλεοπτική μεταφορά του μυθιστορήματός του Χατζημανουήλ με την ομώνυμη σειρά σε σκηνοθεσία Γιάννη Σμαραγδή (1984).

Σημαντικό μέρος του έργου του παραμένει ανέκδοτο.
Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ποίηση

Οι ερημιές του Ηλιόχαρου, Κωνσταντινούπολη, 1921

Μυθιστορήματα

Οι πρίγκηπες, μυθιστόρημα. Αθήνα, Ζηκάκης, 1924.
Στο χορό της Ευρώπης, μυθιστόρημα. Αθήνα, Αγών, 1929.
Η φυλή των ανθρώπων, μυθιστόρημα της ελληνικής ζωής. Αθήνα 1932 (και β΄ αναθεωρημένη έκδοση, Αθήνα, Γαλαξίας, 1963).
Ελληνικά χώματα Α΄ Μυστήρια της Ρωμιοσύνης Κι άλλα διηγήματα. Αθήνα, Ο Κύκλος, 1933.
Ελληνικά χώματα Β’ Μεγάλοι αστοί, μυθιστόρημα. Αθήνα, Πυρσός, 1935.
Ελληνικά χώματα. Τον καιρό της ειρήνης, μυθιστόρημα. Αθήνα, Αετός, 1942.
Ο Χατζη Μανουήλ, μυθιστόρημα. Αθήνα, 1956.
Η παγίδα, μυθιστόρημα. Αθήνα, 1962.
Το κόκκινο άστρο. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1985.

Διηγήματα

Η χορεύτρια κοντεσίνα Φελιτσιτά. Παρίσι, Αγών και Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1928.
Το Παρίσι της νύχτας και του έρωτα. Παρίσι, 1929.
Το μαστίγιο και οι πολυέλαιοι. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1930.
Ο ομογενής Βλαδίμηρος. Αθήνα, Πυρσός, 1936.
Ο Ρασκάγιας κι άλλα διηγήματα. Αθήνα, Πυρσός, 1939.
Επιλογή. Αθήνα, Άλφα, 1944.
Η φάρσα της νιότης. Αθήνα, Ο Γλάρος, 1944.
Εφτά ιστορίες. Αθήνα, Ο Γλάρος, 1944.
Η προδομένη Γαλλία - Αληθινές ιστορίες από τη γαλλική καταστροφή του 1940. Αθήνα, Οι Φίλοι του Βιβλίου, 1945.

Συγκεντρωτικές εκδόσεις

Επιλογή· Δέκα διηγήματα. Ξυλογραφίες Γραμματόπουλου. Αθήνα, Άλφα, 1944

«Η Ελλάδα είναι η χώρα που κατοικείται από οχτώ περίπου εκατομμύρια
ορθόδοξους Μισέλληνες. Κουφούς, αλλά λάλους».[2]
Παραπομπές

«.:BiblioNet : Καστανάκης, Θράσος, 1901-1967». www.biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-02-21.

Θράσος Καστανάκης από το Λεξικό Παραθεμάτων και Αφορισμών (αναφορά στο βιβλίο της Έλλης Αλεξίου Υπό εχεμύθειαν. Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 1976, σελ. 113.)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παρουσίαση του τηλεοπτικού προτρέτου του Θράσου Καστανάκη σε σκηνοθεσία Τάσου Ψαρρά από το 9ο Φεστιβάλ ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης
Θράσος Καστανάκης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)