Τα Ταταύλα είναι συνοικία της Κωνσταντινούπολης και βρίσκεται ΒΔ. του Πέραν κατοικούμενη από τον 16ο αιώνα μέχρι το 1922 αποκλειστικά από Έλληνες, κάποιους Αρμένιους και λιγότερο Εβραίους. Θεωρείται ότι πρώτοι κάτοικοι της συνοικίας αυτής ήταν Χιώτες. Σήμερα η Κουρτουλούς αποτελεί κοσμοπολίτικη συνοικία του δημοτικού διαμερίσματος νοτίου Σισλί της Κωνσταντινούπολης

Ο Σκαρλάτος Βυζάντιος θεωρεί πως το όνομα αυτό οφείλεται από τους «σταύλους» των Γενουατών της περιοχής του Γαλατά, στα Τούρκικα "τάβλα". Τα Ταταύλα συνοικίσθηκαν επί Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α' (1520-1566) από τους αιχμαλώτους και εργάτες του πλησίον ναυστάθμου Κασίμ-Πασά, που κατάγονταν από την Κρήτη, Μάνη, Κυκλάδες και Επτάνησα. Λόγω της έντονης ελληνικής δραστηριότητας, με πολυάριθμα σχολεία, εκκλησίες και ταβέρνες τα Ταταύλα είχαν λάβει από τους Τούρκους το προσωνύμιο "Μικρή Αθήνα" (Küçük Atina).[1]

Ο πληθυσμός των Ταταύλων που εν τω μεταξύ μετά τη μεγάλη πυρκαϊά (κατ΄ άλλους εμπρησμό των Τούρκων, κατ΄ άλλους εγκληματική αδιαφορία και κατ΄ άλλους αδυναμία μέσων πυρόσβεσης) που σημειώθηκε στις 13 Απριλίου του 1929 μετονομάσθηκε επίσημα σε Kurtuluş - Κουρτουλούς (= Απολύτρωση), το 1950 είχε περιορισθεί στις 7.000 μόνο. Παρά ταύτα η εν λόγω κοινότητα διατηρεί μέχρι σήμερα τρεις ναούς: του Αγίου Αθανασίου, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Ελευθερίου. Στην ίδια περιοχή υπήρχε εξατάξια μικτή αστική σχολή με 400 μαθητές και φιλόπτωχη αδελφότητα που παρείχε καθημερινά συσσίτια καθώς και αθλητικό σύλλογο.

Σημείωση

Το όνομα Κουρτουλούς με τη σημασία που έχει δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως έννοια συνυφασμένη με ξεριζωμό των Ελλήνων, ή Αρμενίων από την περιοχή. Το όνομα είναι πολύ παλαιό και προέρχεται από την ομώνυμη ακτή "Κουρτουλούς" επί της οποίας αποβιβάζονταν αιχμάλωτοι - δούλοι που ανάλογα των γνώσεών τους κατ΄ εντολή του Σουλτάνου απολυτρώνονταν και αναλάμβαναν εργασίες κυρίως στους ταρσανάδες (ναυπηγεία) της περιοχής, ή σε άλλες εργασίες.

Τα Ταταύλα είχαν καταστραφεί και παλαιότερα από πυρκαγιά, το 1832, όταν τότε αποτεφρώθηκαν περισσότερες από 600 οικίες και 50 καταστήματα.
Ιστορία

Τα Ταταύλα συνοικίσθηκαν επί του Σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή (1520-1566) από τους αιχμαλώτους και εργάτες του πλησίον ναυστάθμου Κασίμ-Πασά, που κατάγονταν από την Κρήτη, Μάνη, Κυκλάδες και Επτάνησα. Τον 18o αιώνα χριστιανοί εργάτες μετοίκησαν απο τον Κεράτιο Κόλπο στα Ταταύλα και μαζί τους φέρανε και την εικόνα του Αγίου Δημητρίου, οπου την μεταφέρανε στον ναό του Αγίου Αθανασίου (ο οποίος μετά απο εργασίες το 1782 μετονομάστηκε σε Άγιο Δημήτριο).

Μέχρι το 1850 τα Ταταύλα ήταν αραιοκατοικημένα και κακόφημα και αποτελούσαν μια απο τις λαικές γειτονιές της Πόλης. Μετά το 1850 όμως ηρθέ η λεγόμενη Χρυσή Επόχη για τα Ταταύλα καθως υπάρχουν πολλά προνόμια:

Χτιζονται πολλές εκκλησίες και ανακαινίζονται οι παλιοί ναοί
Ιδρυεται ο Αθλητικος Συλλογος Κουρτουλούς
Ιδρυεται η Αστική Σχόλη, Παρθεναγωγείο και Αρρεναγωγείο
Κατοικουν σε ποσοστο 99% Έλληνες κάτοικοι οπού έχουν απόλυτη ελευθερία

Ολα αυτά αλλάζουν μετά το 1929 οπου ξεσπάει η πιο καταστροφική πυρκαγιά στην ιστορία των Τατάβλων, οι Έλληνες κάτοικοι φεύγουν και αρχιζεί εισροή αλλοεθνών. Μετονομάζονται σε Κούρτουλους (Απελευθέρωση).
Σήμερα

Σημερά τα Ταταύλα αποτελούν την πιο πολυπληθή ελληνική κοινότητα της Πόλης με παραπάνω απο 1400 κατοίκους. Η Κοινότητα αποτελεί απο τις πιο δραστήριες ελληνικές κοινοτητες στην Πόλη. Συντηρεί 5 ναούς και ένα νεκροταφειακό ναό, οι οποίοι είναι:

Ο Καθεδρικός ναός του Αγίου Δημητριου, σε άριστη κατάσταση με 750 ενορίτες
Ο ναός του Αγίου Αθανασίου, με 150 ενορίτες
Ο ιστορικός ναος του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ντολάπντερε, με 100 ενορίτες
Ο ναός των Δώδεκα Αποστόλων Φερίκιοϊ,σε αριστή κατάσταση, με 300 ενορίτες
Ο ιστορικός ναός Αγιάς Παρασκευής Πικριδίου με 100 ενορίτες
Ο Κοιμητηριακός ναός του Αγίου Ελευθερίου, πρόσφατα ανακαινισμένος

Η αστική σχολή εκλεισέ την περίοδο 2003-2004, όταν αποφοίτησαν οι τελευταίοι 4 μαθητές του, σημερά συνεχίζεται ο δικαστικός αγώνας για το κλείσιμό του. Ο αθλητικός σύλλογος συνεχίζει την αξιόλογη δράση του με πρόεδρο τον Κωσταντίνο Μπελαλίδη, έχοντας κερδίσει πόλλες αξιώσεις.
Εκδοσή Κανονισμού

Ο κανόνισμός της κοινότητας εκδοθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2013 υπο της Εφοροεπιτροπής της Κοινότητας που αποτελείται απο:

Τον Πρόεδρο, Δημήτριο Ζώτο
Τον Αντιπρόεδρο, Ηλία Γιοφόγλου
Τον Γενικό Γραμματέα, Απόστολο Πορίδη
Τον Ταμία, Ανέστη Ιωαννίδη
Το Μέλος, Δημήτριο Λαζαρίδη
Το Μέλος, Πέτρο Μπαζγκαρλό
Το Μέλος, Λάζαρο Κοσμάογλου

Πηγές

Τα Ταταύλα : Ήτοι ιστορία των Ταταούλων / υπό του επισκόπου Παμφίλου Μελισσηνού Χριστοδούλου, Εν Κωνσταντινουπόλει, Τύποις Α. Α. Κορομηλά, 1913
http://omogeneia-turkey.com/church/id/tatavla.html
http://www.tatavla.org/gr/index.php
http://omogeneia-turkey.com/areas/tatavla.html
http://omogeneia-turkey.com/church/kilise/ayadimitri-kurtulus.html

Παραπομπές

Didem Danis, Ebru Kayaalp. «Elmadag: A Neighborhood in Flux». Institut Français d’Études Anatoliennes – Georges Dumézil, σ. 19. Ανακτήθηκε στις 16 December 2011.