Ο Σάββας Αγουρίδης (29 Νοεμβρίου 1921 - 15 Φεβρουαρίου 2009) ήταν Έλληνας πανεπιστημιακός και θεολόγος. Υπήρξε ομότιμος καθηγητήςτης Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και δίδαξε Ερμηνευτική και Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης από το 1968 ως το 1982.[2]
Βιογραφία
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 29 Νοεμβρίου 1921. Αποφοίτησε ως αριστούχος από τη Θεολογική Σχολή Αθηνών το 1943 και έπειτα διετέλεσε καθηγητής θρησκευτικών στην ιδιωτική εκπαίδευση. Μετεκπαιδεύτηκε με υποτροφία του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών στο Πανεπιστήμιο Ντιούκ (University of Duke) της Βόρειας Καρολίνας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, όπου και πήρε το διδακτορικό του το 1950.[3] Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, εργάσθηκε ως καθηγητής στη μέση εκπαίδευση, στην Χριστιανική Αδελφότητα Νέων Αθηνών ως κοινωνικός λειτουργός και στη Διεθνή Κοινωνική Υπηρεσία για την αποκατάσταση προσφύγων.
Ταυτόχρονα, αναγορεύθηκε Διδάκτωρ της Ορθόδοξης θεολογίας με τη μελέτη «Το πρόβλημα των Προσθηκών της Σλαβονικής Μεταφράσεως του Ιουδαϊκού Πολέμου και της Μαρτυρίας των περί του Βαπτιστού και του Ιησού» (Αθήνα, 1954), και το 1956 εξελέγη υφηγητής στην έδρα της Καινής Διαθήκης με τη μελέτη «Ο χαρακτήρ της Εσχατολογίας εις το Α΄ Βιβλίον του Ενώχ». Εκείνο το έτος εξελέγη έκτακτος, και τρία χρόνια αργότερα τακτικός, καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης[4] (1956-1968), ενώ στην ενδιάμεση περίοδο 1962-1963 δίδαξε με αποστολή στην Ελληνική Θεολογική Σχολή της Βοστώνης. Από το 1969 ως το 1982 υπηρέτησε ως καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όταν και παραιτήθηκε.[2] Διετέλεσε κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Αθηνών κατά το ακαδημαϊκό έτος 1974-1975.[5]
Υπήρξε ένα από τα παλαιότερα μέλη της Studiorum Societas Novi Testamenti (Εταιρία Μελετών της Καινής Διαθήκης), μιας διεθνούς εταιρίας μελετητών της Καινής Διαθήκης, στην οποία συμμετείχε κάθε χρόνο. Διετέλεσε αντιπρόεδρος των Ενωμένων Βιβλικών Εταιριών στην Ευρώπη επί δύο επταετίες, καθώς επίσης ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Εταιρίας Βιβλικών Σπουδών. Αποτέλεσε εσαεί μέλος της Βιβλικής Εταιρίας των ΗΠΑ. Διετέλεσε, επίσης, αντιπρόεδρος της Academie Internationale des Sciences Religieuses (Διεθνής Ακαδημία Θρησκευτικών Επιστημών) στις Βρυξέλλες ενώ υπήρξε επί χρόνια πρόεδρος του Εκπαιδευτικού και Φιλανθρωπικού Ιδρύματος «Άρτος Ζωής» του Λυμπεροπούλειου Ιδρύματος, της Κίνησης Πολιτών κατά του Ρατσισμού και της Εθνικής Επιτροπή Βιοηθικής.[6] Το 1996 εξελέγη επίτιμος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο της Κραϊόβα στη Ρουμανία. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ορθόδοξης αντιπροσωπείας στην Κεντρική Επιτροπή του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών (1968-1974). Εξέδιδε από τη δεκαετία του 1970 το εξαμηνιαίο Δελτίο Βιβλικών Μελετών, ενώ εξέδωσε πολλά βιβλία και έκανε την επιμέλεια και τη μετάφραση στα ελληνικά πολλών αξιόλογων καινοδιαθηκικών και θεολογικών γενικότερα έργων. Συμμετείχε ως μέλος της Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής της Ελληνικής Ομάδας για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων (ΕΟΔΜ), του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Ομάδας για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων (Minority Rights Group International),[7] και εξέδωσε εκθέσεις σχετικά με θρησκευτικές κοινότητες στην Ελλάδα[8] για το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι.[9] Χρημάτισε πρόεδρος της διοργανωτικής επιτροπής του 2ου Συνεδρίου Ορθόδοξης Θεολογίας που έλαβε χώρα στην Αθήνα το 1976.[10]
Ασχολήθηκε σε βάθος με την αποκαλυπτική και απόκρυφη παλαιοδιαθηκική γραμματεία και έχει διακριθεί στον τομέα της ιστορικής εξέλιξης της χριστιανικής πίστης. Η συμβολή του στην ανάπτυξη των βιβλικών σπουδών στην ελληνική ακαδημαϊκή θεολογία υπήρξε καθοριστική, εστιάζοντας ιδιαίτερα το ερευνητικό του ενδιαφέρον στον εσχατολογικό χαρακτήρα της χριστιανικής πίστης και εκκλησίας. Με την εργογραφία του έχει καλύψει ένα ευρύ φάσμα Βιβλικής θεολογίας, αφενός ξεπερνώντας προηγούμενες συντηρητικές θεωρήσεις και αφετέρου εντός των πλαισίων της Ορθόδοξης παράδοσης. Παρά τις αντιδράσεις, η ανανεωτική ερμηνευτική γραμμή του διάνοιξε το χώρο της Θεολογίας προς τα σύγχρονα φιλοσοφικά και κοινωνικά ρεύματα. Δεν παραθεώρησε την πατερική σκέψη, αλλά επικεντρώθηκε στη δυναμική της ερμηνευτικής των εκκλησιαστικών πατέρων. Έδωσε έμφαση στον κοινωνικό χαρακτήρα του ευαγγελικού μηνύματος, στο ιουδαϊκό υπόβαθρο των συγγραμμάτων της Καινής Διαθήκης και στην επίδραση του γνωστικισμού.
Διετέλεσε Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλίας Ελλάδας και Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 15 Φεβρουαρίου 2009.[8]
Εργογραφία
Μεταξύ των έργων του συμπεριλαμβάνονται τα εξής:
Η χριστιανική σκέψις εν Αμερική: σύντομος ιστορική ανασκόπησις, εκδ. Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 1952
Τα χειρόγραφα της Νεκράς Θαλάσσης και η Καινή Διαθήκη, 1959
Ο άνθρωπος κατά τον άγιον Ειρηναίον εν αντιθέσει προς την περί ανθρώπου εικόνα των Γνωστικών, 1970
Εισαγωγή εις την Καινή Διαθήκη, 1971
Τα Απόκρυφα και Ψευδεπίγραφα της Παλαιάς Διαθήκης, Α΄ τόμος 1974 και Β΄ τόμος 1985
Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, 1975, 1984
Ιστορία των Χρόνων της Καινής Διαθήκης, εκδ. Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη, 1985 (4η εκδ.)
Άρα γε γινώσκεις α αναγινώσκεις; Ερμηνευτικές και ιστορικές μελέτες σε ζητήματα των αρχών του Χριστιανισμού, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα, 1989
Υπομνήματα:
στην Επί του Όρους Ομιλία, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα ,2010
στην Πρώτη προς Κορινθίους Επιστολή, εκδ. Π. Πουρναράς, Θεσ/νίκη, 1982, 1985
στις Α΄, Β΄, και Γ΄ Επιστολές του Ιωάννου, 1973, 1985,
εις την Επιστολήν του αγίου Ιακώβου, 1956
στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, εκδ. Π. Πουρναράς, Θεσ/νίκη, 1997,
Ματθαίος ο Ευαγγελιστής. Διδάσκαλος της αρχικής και της σημερινής εκκλησίας, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα, 2000
στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, τομ. Α΄, Β΄, εκδ. Π. Πουρναράς, Θεσ/νίκη, 2005
Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, ιστορική και συγχρονιστική προσπάθεια, 1978, 1990, 1994
Γιατί σταυρώθηκε ο Χριστός; Ερμηνείες περί του θανάτου του Χριστού από τους συγγραφείς της Καινής Διαθήκης, 1990
Πύρινος χείμαρρος, προφητεία-έκσταση-γλωσσολαλιά, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα, 1992
Ιστορία της θρησκείας του Ισραήλ, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1995
Θεολογία και Επικαιρότητα (μελέτες και άρθρα), εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα, 2010
Μοναχισμός, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1997
Ο Χριστιανισμός έναντι του Ιουδαϊσμού και του Ελληνισμού κατά το Β΄ αι. μ.Χ., εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1997
Θεολογία και κοινωνία σε διάλογο, 1999
Ερμηνευτική των ιερών κειμένων, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα, 2008 (4η εκδ)
Απ' τη φάτνη ως το μνημείο το κενό, Εκλαϊκευμένη θεολογία: Βιβλίο δεύτερο, εκδ. Γρηγόρης, χ.χ
Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας (συμμετοχή στην εποπτεία της ελληνικής μετάφρασης-έκδοσης, επιμέλεια γαλλικού πρωτοτύπου Xavier Léon-Dufour), Αθήνα, 1980
Δοκίμια στις ρίζες του Χριστιανισμού, εκδ. Έννοια, Αθήνα, 2005
Τα ανθρώπινα δικαιώματα στο δυτικό κόσμο, εκδ. Φιλίστωρ, Αθήνα,1998
Εξαγοραζόμενοι τον καιρόν - Μελέτες άρθρα - ομιλίες, εκδ. Π. Πουρναράς, Θεσ/νίκη, 1965
Οράματα και πράγματα. Αμφισβητήσεις, προβλήματα, διέξοδοι στο χώρο της θεολογίας και της Εκκλησίας, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα, 2010
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12848374z. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«ΕΚΠΑ: Θεολογική Σχολή - Τμήμα Θεολογίας - Διατελέσαντα Μέλη ΔΕΠ». www.theol.uoa.gr. Ανακτήθηκε στις 29-08-2016.
Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 1ος, σ. 300.
«Ιστορικό του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ» (PDF). www.theo.auth.gr. Ανακτήθηκε στις 29-08-2016.
«ΕΚΠΑ: Κοσμητεία Θεολογικής Σχολή - Διατελέσαντες Κοσμήτορες». deantheol.uoa.gr. Ανακτήθηκε στις 12-12-2016.
«Σύνθεση - Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής». www.bioethics.gr. Ανακτήθηκε στις 29-08-2016.
«Ελληνική Ομάδα για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων». www.greekhelsinki.gr. Ανακτήθηκε στις 29-08-2016.
«Έφυγε ένας υποστηρικτής των μειονοτήτων». Η Καθημερινή. 18 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 29-08-2016.
«Εκθέσεις - ΕΠΣΕ/ΕΟΔΜ». www.greekhelsinki.gr. Ανακτήθηκε στις 29-08-2016.
Πρακτικά του Δεύτερου Συνεδρίου Ορθοδόξου Θεολογίας (Αθήνα, 19-29 Αυγούστου 1976), εκδ. 1980.
Πηγές
Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών, Σάββας Αγουρίδης.
Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, Σάββας Αγουρίδης.
Κυριακούλα Παπαδημητρίου, Οἱ καινοδιαθηκικές σπουδές στήν Ἑλλάδα ἀπό τήν Ἀπελευθέρωση ἕως σήμερα.
Επίτομο Βιογραφικό Λεξικό Who's Who 2004, εκδόσεις Μέτρον.
Έφυγε ένας υποστηρικτής των μειονοτήτων, Η Καθημερινή, 18 Φεβρουαρίου 2009.
Βασίλειος Τσάκωνας, «Σάββας Αγουρίδης. Βίος-Δράσις-Έργο», Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής Αθηνών, Τόμος ΚΘ΄ (1994), σελ. 9-56
Γεώργιος Πατρώνος, «Σάββας Αγουρίδης. Βίος-Σπουδές-Συγγραφικό έργο και δράση», στο: Δελτίο Βιβλικών Μελετών, Τιμιτικό αφιέρωμα στον καθηγητή Σάββα Αγουρίδη, τομ. 21-22 (Ιανουάριος 2002-Δεκέμβριος 2003), σελ. 11-22
Κείμενα
«Η προδοσία του Ιούδα», Πολίτης της Θράκης, 4ης Απριλίου 2007.
«Εκκλησία και Πατριαρχείο: Η ιστορική διάσταση του Filioque», Το Βήμα, 15ης Ιουλίου 2001.
«Σχέσεις Πολιτείας-Εκκλησίας, ταυτότητες», Ελευθεροτυπία, 31ης Μαΐου 2000.
«Πως έγινε στην Ελλάδα η Καλούμενη "Αναγέννηση του Μοναχικού Βίου"», Κέντρο Δικανικών Μελετών.
«Ανοχή και Ανεξιθρησκεία στο Δυτικό Κόσμο», Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, 1998.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Σάββας Αγουρίδης, Ο χαρακτήρας της κοινοκτημοσύνης στην αρχική Εκκλησία και η μαρτυρία των Πράξεων των Αποστόλων
ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΛΑΥΨΗ [1]
Παρασκήνιο: Σκέψεις πάνω στα Άγια Πάθη [[2]]
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ - «Αποκάλυψη» (Σ. Αγουρίδης)
Μάριου Μπέγζου, Σάββας Αγουρίδης: ένας ριζοσπάστης θεολόγος
Στυλιανός Παπαλεξανδρόπουλος, Ο Σάββας Αγουρίδης και τα σύγχρονα ελληνικά θεολογικά ρεύματα
(Επιστολή), 1967 Νοεμ. 22, Θεσσαλονίκη προς τον Ι. Μάντακαν, (Θεσσαλονίκη)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
