.
Ο Ορέστης Λάσκος (11 Νοεμβρίου 1907- 17 Οκτωβρίου 1992[2]) ήταν Έλληνας ηθοποιός, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, ποιητής και θεατρικός επιχειρηματίας. Ήταν αδελφός του ήρωα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου Βασίλη Λάσκου, αξιωματικού του Βασιλικού Ναυτικού.
Βιογραφικό σημείωμα
Ο Λάσκος γεννήθηκε στην Ελευσίνα.[3] Η οικογένειά του ήταν πλούσιοι κτηματίες.[4] Αφού τελείωσε το Γυμνάσιο, ήλθε στην Αθήνα και γράφτηκε για λίγο στην Ιατρική Σχολή. Κατόπιν, θέλοντας προς στιγμήν να ακολουθήσει στρατιωτική καριέρα, πήγε στη Σχολή Ευελπίδων, απ' όπου έφυγε -ως λέγεται- "πηδώντας" από το μπαλκόνι -κατ' άλλους από το παράθυρο- για για να καταλήξει τραγουδιστής και ηθοποιός.[4] [5] Ωστόσο, γύρω στο 1930 μεταπήδησε, "από τα σανίδια του βαριετέ και του φιλολογικού καφέ Μπάγκειον της Οµόνοιας, στο σινεµά".[5] Μαζί με άλλους νεαρούς κινηματογραφόφιλους συνέστησε την εταιρία παραγωγής "Άστρο Φιλμ".[6] Υπήρξε από τους πρωτοπόρους του ελληνικού βωβού κινηματογράφου: γύρισε το 1931 μια από τις πρώτες αξιόλογες ταινίες στα χρονικά του ελληνικού κινηματογράφου, την Δάφνις και Χλόη, που χαρακτηρίστηκε πρωτοποριακή για τις γυμνές σκηνές και την ποιητικότητά της.
Η ποσοτικά τεράστια (και άνιση) κινηματογραφική παραγωγή του, επισκίασε άλλες πλευρές του δημιουργικού ταλέντου του Λάσκου και, ιδιαίτερα, την ποίησή του.[7] Ποίηση και κινηματογράφος βρίσκονταν σε σύγκρουση στον Λάσκο: όταν καταπιανόταν με το ένα, κατά κανόνα παραμελούσε το άλλο, όπως φαίνεται και από τις χρονολογίες της κινηματογραφικής παραγωγής του, σε σύγκριση με εκείνες των ποιητικών εκδόσεών του.[8] Κατά βάθος ήταν, όπως είχε παρατηρήσει ο Αιμίλιος Χουρμούζιος, ένας ποιητής "που κρυβόταν θεληματικά πίσω από τον θεατρίνο".[9] Ασχολήθηκε με τη σύνθεση ποιημάτων από τα εφηβικά κιόλας χρόνια του. Την εποχή που ήταν ηθοποιός στο ελαφρύ θέατρο, συνήθιζε να απαγγέλλει τα έργα του στο κοινό "με τη βροντώδη φωνή του".[4] Φαίνεται πως αυτήν την πρακτική τη διατήρησε κι αργότερα και, πιθανότατα, η δημόσια απαγγελία ήταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του Λάσκου ως ποιητή,[10] Εξέδοσε αρκετές ποιητικές συλλογές σε μια περίοδο διάρκειας 40 ετών, από το 1934 έως το 1974.[8]
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο Λάσκος διατηρούσε την αίθουσα βαριετέ "Αλκαζάρ", πλησίον του Σταθμού Λαρίσης. Μέχρι το 1951, που έκλεισε, είχαν εμφανιστεί εκεί σημαντικοί ηθοποιοί και τραγουδιστές όπως οι Κώστας Χατζηχρήστος, Μαρίκα Νέζερ, Δανάη Στρατηγοπούλου, Μάγια Μελάγια, Καίτη Ντιριντάουα κ.άλ.[11]
Το 1942 νυμφεύθηκε την τραγουδίστρια Στέλλα Γκρέκα,[12] με την οποία χώρισε το 1947. Δεύτερη σύζυγός του, από το 1960 έως το θάνατό του, υπήρξε η ηθοποιός Μπεάτα Ασημακοπούλου,[7] με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Βασίλη.
Ποιητικές συλλογές
Το φιλμ της ζωής (Αθήνα, 1934),[α] όπου και το ποίημα "Ταξίδι στο Βλαδιβοστόκ"[7]
Αγριόχηνες (Αλεξάνδρεια, 1936), όπου και το ποίημα "Παρίσι"[7]
Τάα-Ρόα (Κάιρο, 1938)
[Ποιήματα] Αιθιοπίας (Αθήνα, 1940)[2]
Φρεγάτα (Αθήνα, 1948)
Πλοίαρχος Λάσκος κι’ άλλα ποιήματα (Αλεξάνδρεια, 1950)
Αfrica (Αθήνα, 1956)
Γυμνή μούσα (Αθήνα, 1974)
Αγριόχηνες. Ποιήματα Άπαντα (Αθήνα, 1972)
Φιλμογραφία
Ως σκηνοθέτης
Διακοπές στην Κύπρο μας (1971)
Η κρεβατομουρμούρα (1971)
Ομορφόπαιδα (1971)
Της ζήλιας τα καμώματα (1971)
Ο αετός των σκλαβωμένων (1970)
Ο Απίθανος (1970)
Το Παιδί της μαμάς (1970)
Δάφνις και Χλόη (1969)
Το στραβόξυλο (1969)
Ο μπούφος (1968)
Για ποιον χτυπά η κουδούνα (1968)
Ο Τσαχπίνης (1968)
Ο γεροντοκόρος (1967)
Ο χαζομπαμπάς (1967)
Το κορίτσι της οργής (1967)
Ο μόδιστρος (1967)
Νυμφίος ανύμφευτος (1967)
Το πλοίο της χαράς (1967)
Φουσκοθαλασσιές (1966)
Να ζει κανείς ή να μη ζει (1966)
Μπετόβεν και Μπουζούκι (1965)
Ο ουρανοκατέβατος (1965)
Πράκτορες 005 εναντίον Χρυσοπόδαρου (1965)
Το πρόσωπο της ημέρας (1965)
Άλλος για το εκατομμύριο (1964)
Ο εαυτούλης μου (1964)
Ο εμίρης και ο κακομοίρης (1964)
Κόσμος και κοσμάκης (1964)
Μικροί και μεγάλοι εν δράσει (1963)
Τρίτη και 13 (1963)
Τύφλα να' χει ο Μάρλον Μπράντο (1963)
Ζήλεια (1963)
Μην είδατε τον Παναή (1962)
Δέκα μέρες στο Παρίσι (1962)
Δυο μάνες στο σταυρό του πόνου (1962)
Ο γαμπρός μου ο δικηγόρος (1962)
Οι γυναίκες θέλουν ξύλο (1962)
Λαφίνα (1962)
Το έξυπνο πουλί (1961)
Φτωχαδάκια και λεφτάδες (1961)
Οι χαραμοφάηδες (1961)
Αντίο ζωή (1960)
Νύχτες στο Μιραμάρε (1960)
Να ζήσουν τα φτωχόπαιδα (1959)
Σαρακατσάνισσα (1959)
Η φτώχεια θέλει καλοπέραση (1958)
Γερακίνα (1958)
Μακριά απ' τον κόσμο (1958)
Γκόλφω (1955)
Η Άγνωστος (1954)
Beyoğlu güzeli (Η Ωραία του Περάν) (1953)
Ραγισμένες καρδιές (1945)
Πρίγκηψ των αλητών (1932)
Δάφνις και Χλόη (1931)
Ως σεναριογράφος
Η κρεβατομουρμούρα (1971)
Ο Απίθανος (1970)
Το Στραβόξυλο (1969)
Το κορίτσι της οργής (1967)
Ο Μόδιστρος (1967)
Φτωχαδάκια και λεφτάδες (1961)
Η φτώχεια θέλει καλοπέραση (1958)
Η άγνωστος (1954)
Δάφνις και Χλόη (1931)
Αστέρω (1929)
Ως ηθοποιός
Άλλος για το εκατομμύριο (1964) .... Λάσκος, με τη χαρακτηριστική ερώτηση - δίλημμα ως επίλογο του έργου.
Τρίτη και 13 (1963) (χωρίς το όνομά του στους τίτλους) .... Άνδρας στους αγώνες
Φτωχαδάκια και λεφτάδες (1961) (φωνή) .... Αφηγητής
Μακριά απ' τον κόσμο (1930)
Λιμάνι των δακρύων (1929)
Έρως και κύματα (1927)
Σημειώσεις
Ένα ποίημα από την ενότητα "Νινόν", το "Ήρθ' ο καιρός", μελοποιήθηκε από το Δ. Σαββόπουλο για τις ανάγκες της μουσικής επένδυσης της ταινίας Χάππυ Νταίη (Happy Day) του Π. Βούλγαρη και το οποίο ερμήνευσε ο ίδιος και, σε άλλη εκδοχή, ο Σώτος Παναγόπουλος.[8]
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb150919740. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Μόσχος (1992).
"Λάσκος Ορέστης", Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών.
Σιατόπουλος (1998), σ. 34.
Σαραντάκος, "(O Γιώργος Ζερβουλάκος για τον Ορ. Λάσκο)".
Δελβερούδη (1999).
Σαραντάκος, "Ορέστης Λάσκος".
Τρούσας (2015).
Χ(ουρμούζιος) (1947).
Παράσχος (1936).
Μπασκόζος (2013).
Γκρέκα (2013).
Πηγές
Παράσχος, Κ(λέων) (1936). «Ορέστη Λάσκου: Αγριόχηνες». Νέα Εστία 20: 1604. Ανακτήθηκε στις 2.12.2015.
Χ(ουρμούζιος), Αιμ(ίλιος) (1947). «Ορέστη Λάσκου: Φρεγάτα». Νέα Εστία 41: 378. Ανακτήθηκε στις 2.12.2015.
Σιατόπουλος, Δημήτρης (1998). «Ο λυρικός που έβγαλε την ποίηση στο θέατρο. Μνήμη Ορέστη Λάσκου». Νέα Εστία 143: 33-36. Ανακτήθηκε στις 2.12.2015.
Νίκος Σαραντάκος. «Ορέστης Λάσκος». sarantakos.com. Ανακτήθηκε στις 2.12.2015.
Νίκος Σαραντάκος. «(O Γιώργος Ζερβουλάκος για τον Ορ. Λάσκο)». sarantakos.com. Ανακτήθηκε στις 2.12.2015.
«Λάσκος Ορέστης». Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών. ΕΚΕΒΙ. Ανακτήθηκε στις 2.12.2015.
Μόσχος, Ε.Ν. (1992). «Ορέστης Λάσκος». Νέα Εστία 132: 1485. Ανακτήθηκε στις 2.12.2015.
Τρούσας, Φώντας (2015). «Η ποιητική διάσταση του σκηνοθέτη Ορέστη Λάσκου». LiFO. (12 Φεβρουαρίου). Ανακτήθηκε στις 2.12.2015.
Δελβερούδη, Ελίζα-Άννα (1999). «Δυο ταινίες-σταθμοί». Η Ελλάδα στον 20ό αιώνα: 1930-1940. Ένθετο εφ. Η Καθημερινή (7 Νοεμβρίου), σελ. 35.
Γκρέκα, Στέλλα (2013). «Η Αθηναία της Εβδομάδας: Στέλλα Γκρέκα». LiFO. (20 Νοεμβρίου). Ανακτήθηκε στις 13.12.2015.
Μπασκόζος, Γιάννης (2013). «Από τον Αττίκ στον Γ. Οικονομίδη». Το Βήμα (10 Φεβρουαρίου). Ανακτήθηκε στις 13.12.2015.
Βιβλιογραφία
Ορέστης Λάσκος. Μια παρουσίαση από τον Βαγγέλη Κάσσο. Αθήνα: Γαβριηλίδης. 2004.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ορέστης Λάσκος (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
«Δ. Σαββόπουλος, "Νινόν", από το Χάππυ Νταίη» (video). youtube. Ανακτήθηκε στις 3.12.2015. Ο Δ. Σαββόπουλος και ο Σ. Παναγόπουλος ερμηνεύουν το "Ήρθ' ο καιρός", σε ποίηση Ορ. Λάσκου.
Laskos, Orestis
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
