Ο Γιάννης Σκουλαρίκης (1 Αυγούστου 1928 - 15 Σεπτεμβρίου 2008) ήταν Έλληνας δικηγόρος και πολιτικός, ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΚ και αργότερα του ΠΑΣΟΚ. Υπήρξε μέλος της πρώτης κοινοβουλευτικής ομάδας του Κινήματος το 1974, που αριθμούσε μόλις 12 βουλευτές. Ως υπουργός Δημόσιας Τάξης μετά το 1981, αναδείχθηκε στον «πατέρα» του σημερινού σώματος της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ.) της οποίας το όνομα ο ίδιος επέλεξε. Διατέλεσε επίσης αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Η ζωή του
Τα πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στο Σμίλα του νομού Ηλείας το 1928. Ο πατέρας του Παναγιώτης ήταν πλούσιος έμπορος σταφίδας και φίλος του Γεωργίου Παπανδρέου.[1] Απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού στις Πολιτικές Επιστήμες, υπήρξε δικηγόρος στον Άρειο Πάγο και στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με ειδίκευση στο Ποινικό Δίκαιο και στο Εργατικό Δίκαιο.
Στην Κατοχή
Κατά την διάρκεια της Κατοχής, εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ το καλοκαίρι του 1943 σε ηλικία 15 ετών, και στην συνέχεια στον ΕΛΑΣ, από τις γραμμές του οποίου πολέμησε εναντίον των Γερμανών και των Ταγμάτων Ασφαλείας. Απογοητευμένος από τις εξελίξεις μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, τα αμέσως επόμενα χρόνια αφιερώθηκε στα μαθήματα και τις σπουδές του.
Μετά τον πόλεμο
Το 1949, ως φοιτητής Νομικής, προσχώρησε στην Σοσιαλιστική Δημοκρατική Νεολαία του Γεωργίου Παπανδρέου, της οποίας αναδείχθηκε ηγετικό στέλεχος και μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της.[1] Το 1950, όταν ο Γ. Παπανδρέου ανέλαβε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Νικολάου Πλαστήρα, ο Σκουλαρίκης υπηρέτησε στο γραφείο του, και έτσι «αποχαρακτηρίστηκε» από την ταμπέλα του «κομμουνιστή» στον φάκελό του. Με τον Ανδρέα Παπανδρέου γνωρίστηκαν το 1959, σε ολιγοήμερη επίσκεψη που είχε πραγματοποιήσει ο Α. Παπανδρέου στην Αθήνα για να δει τον πατέρα του.[1]
Διακρίθηκε στις φοιτητικές και πολιτικές δίκες του Ανένδοτου Αγώνα της Ένωσης Κέντρου (1961 - 1963). Μάλιστα ως δικηγόρος της εργατικής οργάνωσης Συνδικαλιστική Αλλαγή ήρθε σε σύγκρουση με τον αυταρχικό εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνο Κόλλια, που αργότερα έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός της χούντας των συνταγματαρχών. Ο Κόλλιας πρωτοστατούσε στις διώξεις κατά της οργάνωσης με πρόσχημα ότι σε αυτή είχαν εισχωρήσει Σοβιετικοί πράκτορες.
Ο Γιάννης Σκουλαρίκης επίσης διετέλεσε νομικός σύμβουλος της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) από το 1963 μέχρι το 1965, ενώ από το 1965 ως το 1967 ήταν πρόεδρος των Δημοκρατικών Συνδέσμων (πολιτικής κίνησης που λειτουργούσε ως μηχανισμός στελεχών του Ανδρέα Παπανδρέου) με γενικό γραμματέα τον Λευτέρη Βερυβάκη, επίσης μετέπειτα υπουργό του ΠΑΣΟΚ. Το 1964, πρωτοστάτησε στην εκδίωξη και ανατροπή του γνωστού «εργατοπατέρα» Φώτη Μακρή από την προεδρία της ΓΣΕΕ, την οποία ο Μακρής διατηρούσε από το 1946 με νοθείες και εκβιασμούς.[1]
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1967 - 1974), ανέπτυξε αντιστασιακή δράση μέσα από τις γραμμές των οργανώσεων ΕΚΔΑ και ΔΕΚΑ και στη συνέχεια, ως μέλος του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ). Την νύχτα του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, ο Σκουλαρίκης μαζί με τον Λευτέρη Βερυβάκη μπήκαν κρυφά στο Πολιτικό Γραφείο του Ανδρέα Παπανδρέου στην οδό Σουηδίας στο Κολωνάκι και αφαίρεσαν όλα τα κρίσιμα έγγραφα, όπως τους είχε διατάξει ο Παπανδρέου να πράξουν σε περίπτωση εκδήλωσης στρατιωτικού κινήματος.[1] Κατάφερε να αποφύγει την σύλληψη μέχρι τον Αύγουστο του 1968, οπότε συνελήφθη και αφού κρατήθηκε στη Γενική Ασφάλεια Αθηνών, τελικά εξορίσθηκε για 3,5 χρόνια. Μετά την επιστροφή του από την εξορία πήρε μέρος ως δικηγόρος υπεράσπισης αντιστασιακών σε δίκες του Έκτακτου Στρατοδικείου Αθηνών.
Μεταπολίτευση και συμμετοχή στις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ
Στη μεταπολίτευση υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ του οποίου και εκλέχθηκε βουλευτής στο νομό Ηλείας για πρώτη φορά στις εκλογές του 1974. Έκτοτε εκλεγόταν βουλευτής Ηλείας του ΠΑΣΟΚ έως τον Οκτώβριο του 2002, οπότε και παραιτήθηκε για να εκλεγεί δήμαρχος Αρχαίας Ολυμπίας στις δημοτικές εκλογές εκείνης της χρονιάς. Μάλιστα, στις εκλογές του 1993, ο Γιάννης Σκουλαρίκης έλαβε 32.800 ψήφους στην Ηλεία -ρεκόρ σταυροδοσίας στον νομό.
Στην πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου ανέλαβε το υπουργείο Δημόσιας Τάξης (1981 - 1985), παρά το γεγονός ότι την τετραετία 1977-81 ήταν γραμματέας της Επιτροπής Αγροτικού του ΠΑΣΟΚ, και ανέμενε να τοποθετηθεί στην θέση του υπουργού Γεωργίας (τελικά το Υπουργείο Γεωργίας ανέλαβε ο Κώστας Σημίτης). Ο ίδιος δήλωσε πως:[1]
«Δεν μπορώ να το κρύψω ότι έπεσα από τα σύννεφα όταν διάβασα στις εφημερίδες ότι τοποθετούμαι υπουργός Δημοσίας Τάξεως. Μπορώ να πω ότι η επιλογή αυτή με σόκαρε σε τέτοιο βαθμό, ώστε για ένα εικοσιτετράωρο να το σκεφτώ πολύ σοβαρά αν θα έπρεπε να αποδεχθώ ή όχι την θέση! Εξάλλου, μέχρι την ημέρα εκείνη ήμουν ο γραμματέας της επιτροπής του ΠΑΣΟΚ για τα αγροτικά θέματα και μάλιστα την επομένη των εκλογών ο πρωθυπουργός μου είχε πει ότι θα αναλάβω το Υπουργείο Γεωργίας».
Ως γενικό γραμματέα του υπουργείου διόρισε τον Παναγιώτη (Τάκη) Αναγνωστόπουλο, απόστρατο αντιστράτηγο του Στρατού που είχε κατηγορηθεί για την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ. Στα κυριότερα έργα του κατατάσσεται η κατάργηση των παραδοσιακών σωμάτων ασφαλείας (Αστυνομία Πόλεων και Χωροφυλακή) και η δημιουργία της σύγχρονης Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛΑΣ). Συνέβαλε στον εκδημοκρατισμό του υπουργείου, στην βελτίωση της εκπαίδευσης των αστυνομικών και στήριξε τις προσπάθειες για δημιουργία συνδικαλιστικού κινήματος μέσα στην Αστυνομία, προσπάθεια που ευοδώθηκε μερικά χρόνια αργότερα.
Η διάλυση της Χωροφυλακής είχε μεγάλη συμβολική αξία, λόγω του αμφιλεγόμενου παρελθόντος της και του ρόλου της στις διώξεις πολιτών με βάση τα πολιτικά τους φρονήματα, αλλά είχε και πρακτική αξία, με την έννοια ότι καταργήθηκαν απαρχαιωμένες πρακτικές όπως ο στρατωνισμός του προσωπικού και η άδεια που έπρεπε να πάρει ο αστυνομικός από την υπηρεσία για τέλεση γάμου. Ο Σκουλαρίκης αντιμετώπισε έντονες αντιδράσεις από το πιο συντηρητικά στελέχη των σωμάτων ασφαλείας, αλλά γενικά ήταν αγαπητός: η θητεία του συνδέθηκε με αυξήσεις μισθών, ενώ ο ίδιος πολλές φορές υπερασπιζόταν στα δικαστήρια αστυνομικούς σε διάφορες υποθέσεις τους.
Στην δεύτερη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου ο Γιάννης Σκουλαρίκης διετέλεσε αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών από τον Ιούνιο του 1988 μέχρι τον Μάρτιο του 1989 και υπουργός Δικαιοσύνης από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούλιο του 1989.
Στην τελευταία κυβέρνησή του, ο Ανδρέας Παπανδρέου του εμπιστεύθηκε εκ νέου υπουργικά καθήκοντα. Διορίστηκε υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, θέση την οποία κατείχε από τον Ιούλιο του 1994 ως τον Σεπτέμβριο του 1995.
Το κλείσιμο της πολιτικής του καριέρας
Ο Ιωάννης Σκουλαρίκης στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2002 εξελέγη από τον πρώτο γύρο δήμαρχος στην Αρχαία Ολυμπία με ποσοστό 52,2%. Εργάστηκε για την ανάπτυξη των υποδομών του Δήμου, για την αισθητική ανάπλαση της πόλης της Α. Ολυμπίας και εγκαινίασε οικολογικό πρόγραμμα ανακύκλωσης. Συνέδεσε το όνομά του, ως Δήμαρχος Αρχαίας Ολυμπίας, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 και εν συνεχεία, το 2007, έκλεισε την πολιτική του καριέρα.
Απεβίωσε στις 15 Σεπτεμβρίου 2008 στο ίδιο μέρος που γεννήθηκε, σε ηλικία 80 ετών. Ήταν νυμφευμένος και είχε δύο παιδιά.
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
Περιοδικό Αστυνομική Επιθεώρηση Οκτωβρίου 1984, με εκτενή συνέντευξη Σκουλαρίκη για την ζωή του
Συνέντευξη Γιάννη Σκουλαρίκη στα Νέα, 11 Νοεμβρίου 2003
Πηγές
Συνέντευξη του Ι. Σκουλαρίκη στο περιοδικό Εικόνες, αναδημοσίευση από Αστυνομική Επιθεώρηση Οκτωβρίου 1984
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
